מצות מכונה או עבודת יד?

[יעדער]

די גרעסטע מחמירים אין אלע מצות שבתורה, קץ קוצו של יוד.
לאמיר נעמען אזעלכע מדקדקים במצות ווי בריסקער רב, דער חזו״א, דער סטייפלער גאון וכו׳ וכו׳ אלע האבן מתיר געווען מאשין מצות - רוב האבן עס נישט געגעסן אלץ מצות מצוה - אבער מתיר געווען האבן עס אלע בלי יוצא מן בכלל - שכשר למהדרין.

דאכט זיך מיר אז עס איז דא בריוו פונעם חזון איש אז מען זאל נישט ניצן מאשין מצות

לא נכון. ער האט עס קלאר מתיר געווען לכתחילה.

געזעהן מכתב מהגר״י פישר זצ״ל ווי ער שרייבט שיטת החזו״א שמותר למהדרין מן המהדרין.

מיר פארקריכן אביסל,
כפי היוצא כאן נמצא אז לגבי מצות האבן מיר אנגענומען די דברי חיים וויבאלד ער שרייבט שארף/כמוס/חמץ גמור וכו', משא''כ ביי ציצית נעמען מיר פשוט אן ווי די אנדערע פוסקים המתירים ודלא כהדברי חיים.

כ'האב נישט קיין נערווען זיך ארויסצוברענגען אין שריפט אבער עס מאכט נישט קיין סענס

ניין ס'איז א טעות, זע קובץ עץ חיים וואס איז פריער צוגעצייכנט געווארן, וועט דיר נתברר ווערן, און אויב דו האסט נאך קושיות, וועל איך עס בעז"ה פארענטפערן. און אויב איך בין נישט גערעכט, זע מיין חתימה...

איינער קען ברענגן די קובץ עץ חיים?
דא איז די ויברך דוד https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... &pgnum=283

[המברך יתברך]

איך בין דער וואס האט צוגעצייכענט יענע קובץ עץ חיים, איך קום פון דארטן. ער וויל מחדש זיין אז דער דברי חיים האט נאר גע'אסרט א מאשין וואס האט בכלל נישט קיין כח גברא נאר עס ארבעט דורך וואסער וכדומה, אבער אויב ארבעט די מאשין דורך כח גברא איז עס כשר אפילו לויטן דברי חיים.

ער איז עס מדייק פונעם תשובה אין דברי חיים, אויך האט ער א - לכאורה א שטארקע - ראיה פון א הכשר פון הגה''ק מהר''ש הראשון מבאבוב זצ''ל - א רעכטע צאנזער אייניקל - אויף מאשין ציצית וואס דער מאשין ארבעט בכח גברא.

אבער מאידך גיסא, איז משמע פון אנדערע פוסקים - וואס ער אליינס צייכנט דארטן צו - וביניהם הגה''ק מונקאטשער רב זצ''ל וואס האבן געהאלטן אז דער דברי חיים אסר'ט א יעדער סארט מאשין, וכן משמע פונעם ערשטן חלק פונעם תשובה אין דברי חיים.

והבן אף שקצרתי

ס'איז נישט נאר א לשון, ווען מ'זעט דער דברי חיים שרייבט קלאר אז דער מצב פונעם מאשין איז אסאך ערגער ווי די מפרשי הים זאגן, און מ'האט דאך דעם קונטרס פון די מפרשי הים, איז ווי איז שייך צו מסופק זיין אפילו? און ס'קומט נאך צו דער מעשה רב פון מהר"ש הראשון, מיין איך אז ס'ווערט אויס ספק.

אדרבה זיי מסביר דיין צד...

[שאול ידידיה]

איך בין דער וואס האט צוגעצייכענט יענע קובץ עץ חיים, איך קום פון דארטן. ער וויל מחדש זיין אז דער דברי חיים האט נאר גע'אסרט א מאשין וואס האט בכלל נישט קיין כח גברא נאר עס ארבעט דורך וואסער וכדומה, אבער אויב ארבעט די מאשין דורך כח גברא איז עס כשר אפילו לויטן דברי חיים.

ער איז עס מדייק פונעם תשובה אין דברי חיים, אויך האט ער א - לכאורה א שטארקע - ראיה פון א הכשר פון הגה''ק מהר''ש הראשון מבאבוב זצ''ל - א רעכטע צאנזער אייניקל - אויף מאשין ציצית וואס דער מאשין ארבעט בכח גברא.

אבער מאידך גיסא, איז משמע פון אנדערע פוסקים - וואס ער אליינס צייכנט דארטן צו - וביניהם הגה''ק מונקאטשער רב זצ''ל וואס האבן געהאלטן אז דער דברי חיים אסר'ט א יעדער סארט מאשין, וכן משמע פונעם ערשטן חלק פונעם תשובה אין דברי חיים.

והבן אף שקצרתי

ס'איז נישט נאר א לשון, ווען מ'זעט דער דברי חיים שרייבט קלאר אז דער מצב פונעם מאשין איז אסאך ערגער ווי די מפרשי הים זאגן, און מ'האט דאך דעם קונטרס פון די מפרשי הים, איז ווי איז שייך צו מסופק זיין אפילו? און ס'קומט נאך צו דער מעשה רב פון מהר"ש הראשון, מיין איך אז ס'ווערט אויס ספק.

אדרבה זיי מסביר דיין צד...

א. ווייל דער דברי חיים הייבט אן דעם תשובה מיט זיינע נימוקים לאיסור, הערשט צום סוף לייגט ער צו ליתר שאת אז בנו הגה''ק משינאווא האט געזען די מאשין והעיד אז ס'איז ניטאמאל בידי אדם. איז פשט, אז פון די ערשטע נימוקים איז ער בכלל נישט אריינגעגאנגען אינעם עצם ציור המאשין ואסרו בתוקף, נאר ער פירט אויס אז פאקטיש איז עס ניטאמאל בידי אדם. - אבער נאכאלס איז די ראיה פון מהר''ש הראשון איז א שטארקע ראיה אויף פארקערט.

ב. הגה''ק סאטמאר רב זי''ע שרייבט אין ויואל משה ועוד אז דאס וואס דער דברי חיים אסר'ט מאשין מצות מטעם הכמוס איז דברי תורה עניים במקום אחד ועשירים במקום אחר און ער אסר'ט צוליב די טעם וואס ער שרייבט ביי מאשין ציצית, מ'קען נישט וויסן מה יולד יום וואס ס'וועט זיך נאך טוישן און מ'דארף עס אסרן. לויט דעם האט עס גארנישט מיט לשמה/כח גברא נאר א אנדערער סארט איסור.

איז אויב האבן מיר אנגענומען בכל התוקף דעם טעם ביי מאשין מצות, מאי שנא מאשין ציצית?

ג. אויב אפילו לויטן דברי חיים איז עס מותר ווען ס'איז בכח גברא, סא פארוואס זענען רובא דרובא רבנים ההולכים בעקבות הדברי חיים ארויסגעקומען אקעגן היתרו של הגאון ר' משה בראנדסדארפער שליט''א ביי די זעלבע סארט מאשין מצות וואס איז אויך בכח גברא?

(כ'האף איינער פארשטייט מיין שפראך)

[המברך יתברך]

ס'איז נישט נאר א לשון, ווען מ'זעט דער דברי חיים שרייבט קלאר אז דער מצב פונעם מאשין איז אסאך ערגער ווי די מפרשי הים זאגן, און מ'האט דאך דעם קונטרס פון די מפרשי הים, איז ווי איז שייך צו מסופק זיין אפילו? און ס'קומט נאך צו דער מעשה רב פון מהר"ש הראשון, מיין איך אז ס'ווערט אויס ספק.

אדרבה זיי מסביר דיין צד...

א. ווייל דער דברי חיים הייבט אן דעם תשובה מיט זיינע נימוקים לאיסור, הערשט צום סוף לייגט ער צו ליתר שאת אז בנו הגה''ק משינאווא האט געזען די מאשין והעיד אז ס'איז ניטאמאל בידי אדם. איז פשט, אז פון די ערשטע נימוקים איז ער בכלל נישט אריינגעגאנגען אינעם עצם ציור המאשין ואסרו בתוקף, נאר ער פירט אויס אז פאקטיש איז עס ניטאמאל בידי אדם. - אבער נאכאלס איז די ראיה פון מהר''ש הראשון איז א שטארקע ראיה אויף פארקערט.

ב. הגה''ק סאטמאר רב זי''ע שרייבט אין ויואל משה ועוד אז דאס וואס דער דברי חיים אסר'ט מאשין מצות מטעם הכמוס איז דברי תורה עניים במקום אחד ועשירים במקום אחר און ער אסר'ט צוליב די טעם וואס ער שרייבט ביי מאשין ציצית, מ'קען נישט וויסן מה יולד יום וואס ס'וועט זיך נאך טוישן און מ'דארף עס אסרן. לויט דעם האט עס גארנישט מיט לשמה/כח גברא נאר א אנדערער סארט איסור.

איז אויב האבן מיר אנגענומען בכל התוקף דעם טעם ביי מאשין מצות, מאי שנא מאשין ציצית?

ג. אויב אפילו לויטן דברי חיים איז עס מותר ווען ס'איז בכח גברא, סא פארוואס זענען רובא דרובא רבנים ההולכים בעקבות הדברי חיים ארויסגעקומען אקעגן היתרו של הגאון ר' משה בראנדסדארפער שליט''א ביי די זעלבע סארט מאשין מצות וואס איז אויך בכח גברא?

(כ'האף איינער פארשטייט מיין שפראך)

ב"ה איך פארשטיי דיין שפראך, און איך כ'וועל פרובירן. אקעי.

א. ווען דו זעסט דעם קונטרס פון די בעלי מפרשי הים, זעסטו גענוג נימוקים לאיסור וואס מ'דארף בכלל נישט קיין טעם כמוס דערצו, ס'איז נישט קיין מעשה אדם, פינטל. און פונדעסטוועגן פילט ער נאך א חוב צו זאגן אז ס'איז גאר ערגער. וויאזוי איז שייך ערגער פון ארג?

ב. מצות איז באמת געווען כח גברא, און פאר דעם האט ער געדארפט א טעם כמוס. און אפילו דער טעם פון "מה יולד יום" האט נישט געטארט שטיין ביי די מצות נאר ביי די ציצית.

ב1. הוא אשר דיברנו: ביי מצות האט ער גע'אסר'ט אפילו כח גברא, משא"כ ביי ציצית האט ער בפועל גע'אסר'ט נאר עפעס וואס איז לכתחילה שאלה'דיג. און אזוי טו מיר אונז.

ג. כנ"ל. ווייל ביי מצות האט דער ד"ח גע'אסר'ט בכל אופן, און טאקע מטעם הכמוס, און אפילו ווען ס'איז במפורש יא געווען כח גברא לכתחילה שבלכתחילה.

[טראק דרייווער]

מאשין ציצית קומט נישט דא אהער, ווייל רוב ציצית איז עבודת יד, נאר אין עבודת יד אליינס איז דא אסאך מדריגות, איין רעדן, עטליכע רעדלעך וכדומה, אבער בפשטות איז אפילו ציצית מיט עטליכע רעדלעך כשר לויט'ן דברי חיים. (חוץ מזה איז מצות וואס איז אן איסור כרת סאך הארבער)

די איסור אויף מאשין מצות איז נישט בלויז וועגן לשמה, עס איז דא אסאך סיבות פארוואס ריזיגע פוסקים האבן געהאלטן אז דאס איז חמץ גמור, און זייערע טענות איז נאך אלס אקטועל ווי עס איז שיין באשריבן אין די הערליכע ספר "מאשין מצות" ארויסגעגעבן געווארן דורך הרב צ. רובין viewtopic.php?p=4111276#p4111276

[המברך יתברך]

די איסור אויף מאשין מצות איז נישט בלויז וועגן לשמה, עס איז דא אסאך סיבות פארוואס ריזיגע פוסקים האבן געהאלטן אז דאס איז חמץ גמור,

ריכטיג.

און זייערע טענות איז נאך אלס אקטועל ווי עס איז שיין באשריבן אין די הערליכע ספר "מאשין מצות" ארויסגעגעבן געווארן דורך הרב צ. רובין viewtopic.php?p=4111276#p4111276

ווענדט זיך ביי וועלכע בעקעריי.

[ותיק ניק מנרתק]

למעשה וואלט געמעקט זיין א סימן אויף די מצות אז מען זאל וויסן אז דאס איז תלוי המחלוקות.
כדוגמת וואס די ou שרייבט oud אויף אלע חלב סתם (עכו"ם) פראדוקטן.

[המברך יתברך]

למעשה וואלט געמעקט זיין א סימן אויף די מצות אז מען זאל וויסן אז דאס איז תלוי המחלוקות.
כדוגמת וואס די ou שרייבט oud אויף אלע חלב סתם (עכו"ם) פראדוקטן.

יעדער ווייסט וואס מאשין מצות איז. דו רעדסט פון ר' משה בראנדסדורפער'ס?

[ותיק ניק מנרתק]

למעשה וואלט געמעקט זיין א סימן אויף די מצות אז מען זאל וויסן אז דאס איז תלוי המחלוקות.
כדוגמת וואס די ou שרייבט oud אויף אלע חלב סתם (עכו"ם) פראדוקטן.

יעדער ווייסט וואס מאשין מצות איז. דו רעדסט פון ר' משה בראנדסדורפער'ס?

יא.
ר' משה בראנסדראפער שליט"א וואלט געדארפט לייגן א קלארע מעלדונג אויף די שאכטל מצות, אז עס איז תלוי במחלוקת.

[המברך יתברך]

ער האלט דאך אז ס'איז לכתחילה שבלכתחילה, און אז ס'איז בכלל נישט קיין מחלוקת.

[יעדער]

ער האלט דאך אז ס'איז לכתחילה שבלכתחילה, און אז ס'איז בכלל נישט קיין מחלוקת.

עס איז טאקע נישט קיין מחלוקת
אלע רבנים וגדולי ישראל האבן געהאלטן אז עס איז געהעריגע מאשין מצות וואס איז חמץ גמור לויטען הייליגען דברי חיים...

[המברך יתברך]

גא"מ
אבער ער האלט נאך אלץ אז ער איז גערעכט

[סעקאנד אפינניען]

סתם א שאלה :
פארוואס איז דער עולם מקיל בייי ציצית אין תפילין אז מען קיופט בתים מיט ציצית וואס זענען געמאכט מיט מאשינען ??

ווארטן מיר נאכאלס אויף א זאכליכע ענטפער

ביי ציצית און תפילין קען מען אננעמען אז דאס הייסט עבודת יד - משא״כ ביי מצות וואס צאנזער רב זאגט קלאר אז ס׳איז חמץ גמור - קען מען גארנישט מצדד זיין להקל.

פטפוטי מילי בעלמא (אנשולדיגס)

אויב דאס איז עבודת יד ביי ציצית איז עס עבודת יד ביי מצות, אין פארקערט אויכעט.
בדרך אגב ”חמץ גמור” מיינט נישט עכט חמץ, אזוי וויא א גוי גמור מיינט בעצם א איד ל”ע וואס איז נעבעך.....
אין אסאך פלעצער עסט מען נישט מאשין מצות, נישט צוליב די דברי חיים, נאר צוליב חסרון לשמה וכדו’, אבער ביי ציצית איז מען מקיל, די שאלה איז פארוואס .?

ווי אזוי לערסטו פשט אדם ממש? אויכעט אז סמיינט נישט עכט עבודת יד

[הצעיר באלפי]

סתם א שאלה :
פארוואס איז דער עולם מקיל בייי ציצית אין תפילין אז מען קיופט בתים מיט ציצית וואס זענען געמאכט מיט מאשינען ??

ווארטן מיר נאכאלס אויף א זאכליכע ענטפער

ביי ציצית און תפילין קען מען אננעמען אז דאס הייסט עבודת יד - משא״כ ביי מצות וואס צאנזער רב זאגט קלאר אז ס׳איז חמץ גמור - קען מען גארנישט מצדד זיין להקל.

פטפוטי מילי בעלמא (אנשולדיגס)

אויב דאס איז עבודת יד ביי ציצית איז עס עבודת יד ביי מצות, אין פארקערט אויכעט.
בדרך אגב ”חמץ גמור” מיינט נישט עכט חמץ, אזוי וויא א גוי גמור מיינט בעצם א איד ל”ע וואס איז נעבעך.....
אין אסאך פלעצער עסט מען נישט מאשין מצות, נישט צוליב די דברי חיים, נאר צוליב חסרון לשמה וכדו’, אבער ביי ציצית איז מען מקיל, די שאלה איז פארוואס .?

ווי אזוי לערסטו פשט אדם ממש? אויכעט אז סמיינט נישט עכט עבודת יד

פינקט אזוי ווי דארט !
יעדער ווייסט אז אין די מצה בעקעריי ווערן די מצות געמאכט אנדערש ווי אין אלע אנדערע פלעצער, ולכן כותב הגר"מ בראנסדארפער שליט"א, אז לדעתו איז נישט דא קיין חילוק אין הלכה, אין עס איז נאך אלץ נחשב עבודת יד, כי נעשה ע"י "אדם ממש" ודו"ק וד"ל.
אין אנדערע ווערטער: אלע אנדערע מצה בעקערייען שרייבן "עבודת יד" - קיינער שרייבט נישט "עבודת יד ממש" והבן !

[אנעקדאט]

מאשין ציצית קומט נישט דא אהער, ווייל רוב ציצית איז עבודת יד, נאר אין עבודת יד אליינס איז דא אסאך מדריגות, איין רעדן, עטליכע רעדלעך וכדומה, אבער בפשטות איז אפילו ציצית מיט עטליכע רעדלעך כשר לויט'ן דברי חיים. (חוץ מזה איז מצות וואס איז אן איסור כרת סאך הארבער)

די איסור אויף מאשין מצות איז נישט בלויז וועגן לשמה, עס איז דא אסאך סיבות פארוואס ריזיגע פוסקים האבן געהאלטן אז דאס איז חמץ גמור, און זייערע טענות איז נאך אלס אקטועל ווי עס איז שיין באשריבן אין די הערליכע ספר "מאשין מצות" ארויסגעגעבן געווארן דורך הרב צ. רובין viewtopic.php?p=4111276#p4111276

אסאך מער פון דעם, "לשמה" איז נאר נוגע לגבי יוצא זיין די מצות אכילת מצה ביים ליל הסדר, מיט דעם האט דער ד"ח לכאורה קיינמאל נישט געהאט קיין פראבלעם, אבער דא רעדט מען פון חמץ וואס איז כרת און בבל יראה ובל ימצא.

[סעקאנד אפינניען]

ווארטן מיר נאכאלס אויף א זאכליכע ענטפער

ביי ציצית און תפילין קען מען אננעמען אז דאס הייסט עבודת יד - משא״כ ביי מצות וואס צאנזער רב זאגט קלאר אז ס׳איז חמץ גמור - קען מען גארנישט מצדד זיין להקל.

פטפוטי מילי בעלמא (אנשולדיגס)

אויב דאס איז עבודת יד ביי ציצית איז עס עבודת יד ביי מצות, אין פארקערט אויכעט.
בדרך אגב ”חמץ גמור” מיינט נישט עכט חמץ, אזוי וויא א גוי גמור מיינט בעצם א איד ל”ע וואס איז נעבעך.....
אין אסאך פלעצער עסט מען נישט מאשין מצות, נישט צוליב די דברי חיים, נאר צוליב חסרון לשמה וכדו’, אבער ביי ציצית איז מען מקיל, די שאלה איז פארוואס .?

ווי אזוי לערסטו פשט אדם ממש? אויכעט אז סמיינט נישט עכט עבודת יד

פינקט אזוי ווי דארט !
יעדער ווייסט אז אין די מצה בעקעריי ווערן די מצות געמאכט אנדערש ווי אין אלע אנדערע פלעצער, ולכן כותב הגר"מ בראנסדארפער שליט"א, אז לדעתו איז נישט דא קיין חילוק אין הלכה, אין עס איז נאך אלץ נחשב עבודת יד, כי נעשה ע"י "אדם ממש" ודו"ק ודי.
אין אנדערע ווערטער: אלע אנדערע מצה בעקערייען שרייבן "עבודת יד" - קיינער שרייבט נישט "עבודת יד ממש" והבן !

א גוי מיינט א גוי, א גוי גמור מיינט א יוד (ר״ל)
עבודת יד מיינט האנט מצות. עבודת יד ממש מיינט ?

[הצעיר באלפי]

ביי ציצית און תפילין קען מען אננעמען אז דאס הייסט עבודת יד - משא״כ ביי מצות וואס צאנזער רב זאגט קלאר אז ס׳איז חמץ גמור - קען מען גארנישט מצדד זיין להקל.

פטפוטי מילי בעלמא (אנשולדיגס)

אויב דאס איז עבודת יד ביי ציצית איז עס עבודת יד ביי מצות, אין פארקערט אויכעט.
בדרך אגב ”חמץ גמור” מיינט נישט עכט חמץ, אזוי וויא א גוי גמור מיינט בעצם א איד ל”ע וואס איז נעבעך.....
אין אסאך פלעצער עסט מען נישט מאשין מצות, נישט צוליב די דברי חיים, נאר צוליב חסרון לשמה וכדו’, אבער ביי ציצית איז מען מקיל, די שאלה איז פארוואס .?

ווי אזוי לערסטו פשט אדם ממש? אויכעט אז סמיינט נישט עכט עבודת יד

פינקט אזוי ווי דארט !
יעדער ווייסט אז אין די מצה בעקעריי ווערן די מצות געמאכט אנדערש ווי אין אלע אנדערע פלעצער, ולכן כותב הגר"מ בראנסדארפער שליט"א, אז לדעתו איז נישט דא קיין חילוק אין הלכה, אין עס איז נאך אלץ נחשב עבודת יד, כי נעשה ע"י "אדם ממש" ודו"ק ודי.
אין אנדערע ווערטער: אלע אנדערע מצה בעקערייען שרייבן "עבודת יד" - קיינער שרייבט נישט "עבודת יד ממש" והבן !

א גוי מיינט א גוי, א גוי גמור מיינט א יוד (ר״ל)
עבודת יד מיינט האנט מצות. עבודת יד ממש מיינט ?

אזוי ווי עבודת יד וד"ל

[ישראל אברהם]

איינער האט א בילד פון ווינער מאשין מצות בעקעריי?