משפחת הרבנים "ארזי הלבנון" טענענבוים

[הארזים]

בנין בית הכנסת בעיר מילדוי יע"א שנבנה על ידי המסעות משה זצ"ל בשנת תרצ"א לפ"ק בערך, אחר שהבית הכנסת העתיק נשרף באש.

ומסופר שפעם אחת ביקר הרה"ק אדמו"ר רבי שלום אליעזר האלבערשטאם זצוק"ל מראצפערט בעיר מילדוי, והלך לראות שם את הבית הכנסת והמקוה טהרה שבנה רבינו המסעות משה זצ"ל בזיעת אפים על טהרת הקודש ברב חומרות וכשרות, ובתכלית ההידורים, שעד אז לא היה שם מקוה כשירה כזה, והוטבו מאד בעיני הרה"ק זצוק"ל, ואמר אחר כך לרבינו זצ"ל: "מילדויער רב, איך בין אייך מקנא מיט אייער בית המדרש און מיט אייער מקוה"...

די ווערטער אויפן בנין "לשכני תדרשו ובאתם שמה", איז אויך געשטאנען אויף די בית הכנסת פונעם נהרי אפרסמון זי"ע אין פוטנאק.


אויף גוגל מאפעס:
https://maps.app.goo.gl/Spj8MVazqksJgPzAA

[המברך יתברך]

די ווערטער אויפן בנין "לשכני תדרשו ובאתם שמה", איז אויך געשטאנען אויף די בית הכנסת פונעם נהרי אפרסמון זי"ע אין פוטנאק.

איר מיינט צו זאגן דאס.

די שול אין פוטנאק תשכ"ז שוין האלב חרוב, ווייסט איינער ווי אויף די מאפע עס דארף צו זיין?

Putnok, Andrássy Dénes út 5, 3630 Hungary
https://www.google.com/maps/place/Histo ... ?entry=ttu

העלפט? אדער שוין צו שפעט?
ׁ(אלע בילדער דארט זענען דיינע...).

יעצט זע איך אז @אכט (מ'קען אים נישט מענשאנען ווייל זיין ניק האט נאר דריי אותיות) האט עס שוין געשריבן דא.

[אכט]

די ווערטער אויפן בנין "לשכני תדרשו ובאתם שמה", איז אויך געשטאנען אויף די בית הכנסת פונעם נהרי אפרסמון זי"ע אין פוטנאק.

איר מיינט צו זאגן דאס.

די שול אין פוטנאק תשכ"ז שוין האלב חרוב, ווייסט איינער ווי אויף די מאפע עס דארף צו זיין?

Putnok, Andrássy Dénes út 5, 3630 Hungary
https://www.google.com/maps/place/Histo ... ?entry=ttu

העלפט? אדער שוין צו שפעט?
ׁ(אלע בילדער דארט זענען דיינע...).

יעצט זע איך אז @אכט (מ'קען אים נישט מענשאנען ווייל זיין ניק האט נאר דריי אותיות) האט עס שוין געשריבן דא.

אומגעמענטשעטערהייט בין איך אָנגעקומען אַהער. @הארזים האָט געלייגט מיינע בּילדער און געניצט מיין אָנגעצייכענטע לאָקאַציע עס אַרויפצולייגן אויף גוגל

[המברך יתברך]

זיי זאגן אז זיי האבן אלע אינפארמאציע און נוסחי המצבות פונעם בית החיים אין פוטנאק.
זיי האבן עפעס בילדער.

[הארזים]

אומגעמענטשעטערהייט בין איך אָנגעקומען אַהער. @הארזים האָט געלייגט מיינע בּילדער און געניצט מיין אָנגעצייכענטע לאָקאַציע עס אַרויפצולייגן אויף גוגל.

נאר די היינטיגע.

אז מען רעדט שוין, כהיום האב איך קאנטאקטן מיט די מעזיאום, און מענטשען אין די שטאט, איך האב געבעטען בעסערע בילדער פון די שול, לאמיר האפן אז מען וועט מיר שיקן.

[הארזים]

אומגעמענטשעטערהייט בין איך אָנגעקומען אַהער. @הארזים האָט געלייגט מיינע בּילדער און געניצט מיין אָנגעצייכענטע לאָקאַציע עס אַרויפצולייגן אויף גוגל.

נאר די היינטיגע.

אז מען רעדט שוין, כהיום האב איך קאנטאקטן מיט די מעזיאום, און מענטשען אין די שטאט, איך האב געבעטען בעסערע בילדער פון די שול, לאמיר האפן אז מען וועט מיר שיקן.

דא האסטו איינס פון נעכטן.


___
אגב אייער לאקאציע איז געריקט מיט א בנין.

[הארזים]

מצבת הנגיד רבי ראובן יעקב חיים רייכמאן וז' חנה, חותן הרה"ק הנהרי אפרסמון, אין פוטנאק.

איינער קען עס מפנח זיין?

[המברך יתברך]

פ"נ
ר'אובן יעקב חיים
א'יש נקי כפים
ו'רבו אמונה לשמים
ב'כל נפשו ומאודו
נ'אמן לה' מצידו
י'ראת ה' הודו
ע'שה חי(ל) בעמיו
ק'רנו רמה במפעליו
ב'צדק כוננו ידיו
ח'יים שבק לחיים
י'ום ג' י"א אייר ...(הכהה?) בעינים
י'ום עלה למרומים
משכנו בארץ החיים

מרן ראובן יעקב חיים רייכמאן
בן ....
.... שנים
תנצב"ה


----

פ"נ
ח'נה האשה החשובה
נ'דיבת לב טובת ש(כ)ר
ה'יא מלחם אביה תאכל
ב'צל כנפי השכינה
ת'רומה... מעשיה
א'דר ... מ(פ)עליה
ב'בור.....ה
ר'אשית ... צדקותיה
ה' ויגש ז' טבת תרל"ט אפסה כח
מ'צאה ... מנוח
חנה רייכמאן
בת רבקה
ימיה צ"ב שנים
תנצב"ה

[הארזים]

ווייל זיי ווילן דאס ארויסשטעלן פאר די פאבליק, נישט דאס זאל שימלען ביי א פריוואטער זאמלער.

גלייב מיר איך וויל מער ווי זיי, נאר ביי זיי גייט נישט אן קיין לא תגנוב.
די זאכן האבן הלכה'דיגע בעלים

וואס מיינט איר צו זאגן?

אז ווען א איד האט געראטעוועט א פנקס פון פייער איז עס זיינס, און אז ער פארקויפט עס איז עס דעם קונה'ס. עס געהער נישט פאר אפאר משומדים נאר וויבאלד יענער וואוינט היינט צוטאגס אין קלוזש און האט זיך דערקלערט יורש פון קהל קלז"ב.

איך האב גראדע לעצטענס גערעדט מיטן חוקר וואס האט אנגעדרייט מען זאל עס נישט לאזן פארקויפן, ער איז א פוטנאק'ער אפשטאמיגער, ער זאגט מיר אז עס איז געווען נאך א פנקס פון פוטנאק פון שפעטערדיגע יארן וואס איז פארשווינדן געווארן ווי אין וואסער, און אלץ פוטנאק'ער אפשטאמיגער האט ער נישט געקענט זעהן דאס זאל פאסירען מיט די פנקס אויך, ער האט אויך געארבעט עס זאל זיין עוועליבעל אנליין.
צו דאס איז בארעכטיגט ווייס איך נישט, אבער פארשטיין, פארשטיי איך עס, עס וואלט אפגעזיצען ביי איינעם אינדערהיים אן וואס מען זאל האבן צוטריט דערצו.

[הארזים]

פ"נ

הבחור המופלג ירא ושלם חו"ב
מוכתר בכתר ההוראה
מו"ה יהודה משה
בהה"ג המופ' מוהר"ר שמשון נייפעלד זצ"ל
ראבדק"ק מישקאלץ שנהרג על קדה"ש פה
בעיר ווערפעלעט בימי הרציחות ע"י שוטרי
ממשלת הרשעה ביום א' לח' מרחשון שנת תש"ה לפ"ק
Nov 17 1944 תנצב"ה

ולזכרון עולם יהיה נרשמים שמות הקדושים שנהרגו
ונשרפו על קדה"ש באושוויץ
אביו הה"ג מו"ה שמשון צבי נייפעלד זצ"ל האב"ד מישקאלץ
א"ז הה"ג מו"ה מנחם מענדל זצ"ל אב"ד טארנא
אחיו הה"ג מו"ה יעקב זצ"ל ראב"ד דיאנדאש
גיסו הה"ג מו"ה פרץ במוה"ר משה דוב אב"ד דיאשדיאר
אמו חנה בת הה"ג מנחם מענדל זצ"ל
אחותו שרה רויזא מלכה ע"ה
גיסתו שרה בת מו"ה יודא ארי' ז''ל
רבקה בת הה"ג אשר אנשיל זצ"ל
גיסו מו"ה אלימלך בן שמואל

[ירוחם יעקב]

איז פארהאן ערגעץ ווי איך קען זעהן מסודר יחוס ותולדות רבני משפחת טענענבוים רבנים אין ווערפעלעט,טארנא,פילעק,פוטנאק וכו. יעדעס מאל איך זוך עפעס אויף די משפחה ווער איך פריש משוגע, עטליכע פון זיי האבען די קינדער איבערגענומען די פאזיציעס, ביי א חלק די ברידער און ביי אנדערע א זיידע/אייניקעל. איך זעה אז אפילו די ספרי תולדות צומישען זיך און מאכען פון צוויי מענטשען איינס און פון איינס צוויי, בקיצור איז עס דא ערגעץ בסדר נכון?

גם אני בחלומי, שוין אפאר מאל געזוכט.

אז איינער איז זיך מתנדב צו העלפן גיין פתיחה, וועל איך בל"נ ארויסהעלפן.

אויפן כרוז פון הנ"ל בין איך פותח באשכול ממשפחה מיוחסת של רבנים ארזי הלבנון "משפחת טענענבוים"

באמת איז עס שטארק פארצווייגט געקניפט געבינדען דור אחר דור אלעס אינעם זעלבען ראיאן. און די זעלבע שטעטלעך, קינדער, איידימער, אייניקלעך, ברודער, פעטערס, שוואגערס, ויש מקום צו ווערן אביסל צומישט, ווי איינער האט איבערגעבן פארן צווייטען נאך בחייו, אלע מיט די זעלבע נעמען מיט די זעלבע שטעט נאר מיט דורות געריקט.

די אב המשפחה איז הרב הגאון הקדוש רבי זאב וואלף טענענבוים זצ"ל
אבדק"ק ווערפעלעט - בעל "הרחובות הנהר" ו"פלגי מים"

איז געבוירן שנת תקמ"ז לאביו איש תם וישר ר' צבי הירש ז"ל אינעם דארף באדאלו די געגענט פון מילדוי-קאשוי
געלערענט ניין יאר ביי הגה"ק רבי עמרם חסידא מגדולי תלמידי החת"ס ואב"ד אורשא - מאד, און סוף ימיו איז ער ארויף לארה"ק בצפת ושמנ"כ
נשא את ביתו של הגה"ק רבי שרגא פיוויש פרענקל זצ"ל - אבדק"ק גינז-ריסקא, בעל "תלת גוונין דשרגא" מגזע היחס משפחת התואמים פרענקל מבית חלפן.
נכד בעל ה"עבודת הגרשינו" ה"קיקיון דיונה" ה"מגוני שלמה" ה"מהרש"ל" הרבי ר' העשיל מקראקא, מהר"ם פדווה" מהר"ם מרוטנבורג" "רש"י הקדוש" ר' יוחנן הסנדלר ר' גמליאל הזקן עד דוד המלך

בשנת תק"פ נתקבל לאב"ד דק"ק סענדרא אין געדינט דארט אלץ רב זיבן און צוואנציג יאר, און חודש אלול שנת תר"ז איז ער אויפגענומען געווארן לאב"ד דק"ק ווערפעלעט אויפן פלאץ פון הגה"ק רבי יהושע כ"ץ אויך מגדולי תלמידי החת"ס
ער האט געפירט א ישיבה אלע זיינע יארן קודם אין סענדרא, און דערנאך אריבער געפירט קיין ווערפעלעט. די ישיבה איז געווען איינגעגעבן אלס א אפציעלער פטור פון דינען אין מיליטער.

זיינע חיבורים:
רחובות הנהר - עה"ת פשט על כל פסוק ופסוק
פלגי מים - אויף די צייטן לויטן יאר מיט טיפע חקירות ע"ד חכמה ומוסר
קריה נאמנה - ענדליך צום פלגי מים דער נאמען איז למזכרת אהבת ירושלים עיה"ק
אילת השחר - על מגילת אסתר

עס איז באוויסט די בארימטע הסכמה חד במינו פון מרן הגה"ק הישמח משה זי"ע אויף זיינע ספרים.
ווי אויך די ווערטער פון הגה"ק אך פרי תבואה מליסקא אז ער איז פון די אינעם דור וואס מען איז מגלה תורה מן השמים.

און יאר תרל"ג האט געהערשט א שווערע מחלה - מגיפה וואס האט אומגעברענגט פילע ווי אויך גדולי ישראל, מען איז געקומען מזכיר זיין אז עס דערנענטערט זיך שוין נאנט צום שטאט האט ער געזאגט אז אין אונזער שטאט וועט זיין נאר איין כפרה אויף גאנצען כלל און מיט דעם וועט זיך ענדיגען, מוצש"ק נאך הבדלה האט ער זיך געזעגענט פון די משפחה און נאנטע. און איז נסתלק געווארן יענע נאכט ב' דר"ח אלול ומנו"כ בווערפעלעט

זיינע צוויי בארימטע קינדער זענען געווען די צוויי ברודער הגאונים הקדושים, שרי התורה
רבי שרגא צבי טענענבוים זי"ע - אבדק"ק טשאטה - בעל "הנטע שורק"
און רבי יעקב טענענבוים זי"ע אבדק"ק פוטנאק - בעל "הנהרי אפרסמון"
אויך האט ער אויפגעצויגן אלס שטוב קינד זיין שוואגער הגה"ק רבי שמואל פרענקל זי"ע מדאראג - ברודער פון זיין רעבעצין סלאווע, ווערענדיג א יתום פון זיין טאטען בצעירתו

למיטב ידיעתי איז ר' עמרם ראזענבוים (חסידא) נישט געווען מתלמידי הרב ח"ס נאר מבני דורו...

[הארזים]

מצבת הנגיד רבי ראובן יעקב חיים רייכמאן וז' חנה, חותן הרה"ק הנהרי אפרסמון, אין פוטנאק.

איינער קען עס מפנח זיין?

דאס איז אויפן מאפע נומער 18 און 19, אינטער די אוהל לינקס.

(די מאפע איז דריי בלעטער.)

[הארזים]

עס איז די יארצייט פון הגה"ק רבי זאב וואלף בן רבי צבי טעננענבוים הרחובות הנהר מווערפעלעט זצללה"ה

און נכדו הרה"צ רבי שלום דוב בן רבי משה טעננענבוים זצ"ל אב"ד מילדוי.

___

דא איז א דראון בילד פון די איבערגעבויעטע בית החיים אין ווערפעלעט פארגאנגענע וואך, מערקט די אוהל העכער די ציונים פונעם רחובות הנהר זצ"ל און נכדו רבי משה טעננענבוים אב"ד ווערפעלעט ומשפחתם.

ווי אויך די פלאטפארמע פאר כהנים גלייך דערנעבן.

די בית החיים אין ווערפעלעט אויף גוגל מאפעס
https://maps.app.goo.gl/TTx68Q6mtDgtbzLc7

[הארזים]

פטירה פון הגה"ק הרחובות הנהר מווערפעלעט זצ"ל

וואלף טעננענבוים/ אוגוסט 24 1873 פון באדעלא, ראבינער.

https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=261067

לינקס אויבן.

[הארזים]

דא איז א לינק צו ווערפעלעט בכלל

https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=261067

[ביליצר]

איך האב נאך אלץ א חידה סתומה ,דא געפינט זיך א בלעטעל מיט א סך העתקות פון נטע שורק ,אויבען שרייבט דער מחבר אדער דער מעתיק " ידפיס זה אף על פי שנטיתי קו" [עיין דער העכסטע שורה ]
איינער האט א עצה ווער דאס קען זיין ?

נטע שורק , גייט צו בלאט קי"א
https://beta.hebrewbooks.org/reader/rea ... 7%90%D7%9C

בילד !!
viewtopic.php?p=3778443#p3778443

[גרינע לייבן]

דא איז א לינק צו ווערפעלעט בכלל

https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=261067

האט איהר אפשר בילדער פון די מציבה פון הרבנית מרת סלאווא ע"ה א"ח הרחובות הנהר זי"ע?

[הארזים]

דא איז א לינק צו ווערפעלעט בכלל

https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=261067

האט איהר אפשר בילדער פון די מציבה פון הרבנית מרת סלאווא ע"ה א"ח הרחובות הנהר זי"ע?

[גרינע לייבן]

דא איז א לינק צו ווערפעלעט בכלל

https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=261067

האט איהר אפשר בילדער פון די מציבה פון הרבנית מרת סלאווא ע"ה א"ח הרחובות הנהר זי"ע?

שכויייח

[הארזים]

דער מסעות משה זצ"ל ווערט אויפגענומען אלץ רב אין מילדוי/ סעפשי.

"חנוכת הרב":
מוזס טעננענבוים, בנו של עמנואל (רבי מנחם מענדל) טעננענבוים, שנבחר במחוזות סעפשי (szepsi) והגלילות, נכנס לתפקידו.
לרגל הבחירות, ד"ר שמואל וואהל, עורך דין, נשיא המחוז, קיבל את פני הרב החדש בנאום נמרץ. הבחירות היו ביושר ופה אחד.

[דל ואביון]

הגה"ק רבי יהודה אלטמאן אב"ד טשאטה בעל ים של יהודה, חתן הגה"ק הנטע שורק מטשאטה זצ"ל.

איינער האט די בילד אין קלארער?

[הארזים]

היינט כ"ח אלול איז די יארצייט פון הרבנית הצדיקת מרת הינדל בת רבי אברהם אהרן ע"ה אשת חבר של הגה"ק ר' מאיר טענענבוים זי"ע אב"ד ור"מ פוטנאק בעל אמרי מאיר אשר נפטרה לב"ע במיטב שנותיה בשנת תרמ"ה לפ"ק ומנו"כ בעיר פילעק יצ"ו.
___

ווי אויך איז היינט די יארצייט פון הגה"צ רבי שלום דוב בן רבי מיכאל (פישל) זצ"ל אב"ד ווערפעלעט יצ"ו מח"ס דובר שלום, חתן הגה"ק רבי משה טענענבוים זצ"ל אב"ד ווערפעלעט, בנו של מרן הגה"ק בעל נטע שורק זי"ע,
נלב"ע בשנת תרע"ח לפ"ק ושם מנו"כ, ל"ע לא הניח אחריו זש"ק נא להדליק נר לטובת נשמתו.

וזה נוסח מצבתו בווערפעלעט:

פ"נ

רבינו הרב המאוה"ג צעיר בשנים וזקן בחכמה

מ' שלום דוב פישל ז"ל

שלום שמו ושלום משנתו

דובר מישרים לאנשי עדתו בקי נפלא גבון לחש ועניו מילא מקום חותנו משנת תרע"ו ח"י שבט עד תרע"ח כ"ח אלול שיצאה נשמתו בטהרה ותובל לקברות למחרתו בערה"ש

זכרונו לברכה ונפשו בצה"ח צרורה

ח' נ' צ' ב' ה'

[הארזים]

אויסשניט פון א צייטונג וואס באריכטעט די הכתרה פון
הגה"ק רבי מנחם מענדל טעננענבוים אב"ד טארנא בעל שארית מנחם ווערט אויפגענומען אלץ רב אין פילעק,
נאך וואס אחיו הגה"ק רבי מאיר טעננענבוים אב"ד פוטנאק האמרי מאיר איז געווארן רב אין טארנא.

" זיי שרייבן פון פילעק צו אונזער צייטונג, בנוגע אוגוסט 31:
צוליב די אוועקפאר פון די באליבטע רב, מארטאן (מאיר) טעננענבוים קיין טארנא.
האט די אידישע קהילה אריינגעוועלט עמנואל (מנחם מענדל) טעננענבוים, אלץ די הויפט רב פאר די גאנצע אומגעגענט, און זיין מעמד הכתרה איז נעכטן פארגעקומען.
די פרעזידענט פון די רעליגיעזע קהילה אדאלף ביכלער איז געפארן ביז פוטנאק צו טרעפן די נייעם רב, און א דעלעגאציע פון די רעליגיעזע קהילה איז געפארן אפווארטן ביי די באן סטאנציע, א גרויסע סכום פון וועגענער האבן נאכבאגלייט רבי טעננענבוים פון די באן סטאנציע אריין צו די שטאט, דארט איז פארענט פון די שול אויפגעשטעלט געווארן א גרויסע טויער מיט אונגארישע און לשון קודש'דיגע אויפשריפטן לכבודו, די געלונגענע ערשטע דרשה האט ער געגעבן אין די שול..."

[טעם לפגם]

איך האב נאך אלץ א חידה סתומה ,דא געפינט זיך א בלעטעל מיט א סך העתקות פון נטע שורק ,אויבען שרייבט דער מחבר אדער דער מעתיק " ידפיס זה אף על פי שנטיתי קו" [עיין דער העכסטע שורה ]
איינער האט א עצה ווער דאס קען זיין ?

נטע שורק , גייט צו בלאט קי"א
https://beta.hebrewbooks.org/reader/rea ... 7%90%D7%9C

בילד !!
viewtopic.php?p=3778443#p3778443

דאס איז גאנץ מעגליך איינע פון די ירחונים וואס האבן מעתיק געוועזן שטיקלעך פון ספרים און מגידים שונים, לדוגמה מגד ירחים, הכוכב, ועוד ועוד,

[הארזים]

אפדעיט פון די בית החיים אין פוטנאק

מנו"כ פון הגה"ק הנהרי אפרסמון זצללה"ה און בנו הגה"ק האמרי מאיר זצללה"ה ובני משפחתם.

די אוהל איז שוין כמעט פערטיג, הערליך איבערגעבויעט מיט פרישע פענסטערס.

מען מאכט א דאך העכער די ציון פונעם אמרי מאיר זצ"ל.

מען ארבעט העפטיג אויפן פרישן ראוד אריין ביזן בית החיים, מען וועט זיך מער נישט דארפן ארויפשלעפן די גאנצע בארג ביז אויבן.