זייט מוחל לערנט אייערע קינדער דרך ארץ

[Kosher Travel]

איך ווייס פאראויס אז מען גייט מיך פארשרייען. הלמאי איך בין מעורר אויף עפעס וואס איז נישט שייטלעך, שמאלע קליידער אדער סמארטפאונס. (די אלע זאכן זענען גרויסע פראבלעמען, און מען דארף טאקע כסדר מעורר זיין אויף דעם. אבער דאס מיינט נישט אז איעדעס מאל מען איז מעורר אויף נאך עפעס, דאן אנשטאט דערהערן, דארף מען שרייען "איז דאס די איינציגסטע פראבלעמען וואס כלל ישראל האט? ניין עס איז נישט "די" איינציגסטע פראבלעם.)

איך וויל מעורר זיין אויף די היינטיגע יונגווארג, וואס א חלק פון זיי האבן נישט קיין השגה פון אביסעלע דרך ארץ. יא, עס איז נאך דא אסאך איידעלע קינדער און בחורים, און מען זעט קלאר ווער זענען טאקע די עלטערען וואס לייגן אריין כוחות אין די קינדער.

אבער ליידער ווערט מער און מער הפקירות מיט קינדער און בחורים ווען עס קומט צו דרך ארץ. די סיבה קען אפשר זיין וועגען היינטיגע עלטערען זענען זייער פאריאגט. מיט 40 יאר צירוק, אפילו אז מען האט געארבייט אין פעקטארי זייער שווער, למשעה ווען מען איז אהיימגעקומען, האט מען איבערגעלאזט די פרעשור פון די ארבייט. היינט ווען אלעס איז א וועלט פון 24 שעה ביזנעס, האט מען נישט די מינדעסטע ישוב הדעת. אבער מיט דעם אלעמען...

וואס האט מיך אויפגעוועקט?
איך בין געווען ביי א זכור אין א בית המדר'של וואס האט אויך א זאל. איז דארט געווען א שמחה אין די זאל. די שמש פון ביהמ"ד האט אהנגעגרייט א קליינע זכור פאר שמחה. אביסעלע ניסעלעך, טשאקאלאדע און דשזעלי בינס ועוד. איך בין געווען דער ערשטער צו קומען צום זכור, דער בעל שמחה איז נאכנישט דארט געווען. קומט אריין א אינגעל און קוקט זיך ארום אויב קיינער זעט נישט און נעמט א טעלער טשאקאלאדס. שוין נישט געפערלעך. קומט ער צירוק מיט נאך אפאר קינדער און נעמט נאך. אפאר מינוט שפעטער קומט ער שוין צירוק מיט אכט חברים און קרובים, רובם גרויסע צוועלעף יעריגע קינדער. זיי האבן אפ-גע-וועקיומט קליען איין גאנצע טיש פון אלע נאש, ווען די גאנצע זכור איז געווען קארגע פיר טישן. ווען זיי זענען שוין געקומען נאכאמאל, האט איך מיך שוין אהנגערופען "גענוג געווען, זייט מוחל גייט צירוק צו אייער שבע ברכות, מען נעמט עפעס נאש מילא, אבער אלעס אוועקנעמען אז דער בעל שמחה זאל גארנישט האבן"? איך האב זיי געזאגט גאנץ איידעל. מען האט מיך נישט צירוקגעזאגט אזוי איידעל.

ווען איך בין אויפגעוואקסן, האט מען אונז געלערענט אז מען גייט נישט אריין צו יענעמס שמחה. אז ווען מען זעט א הצלה קאל, גייט מען נישט קוקן. ווען מען פירט ארויס א איד, און אוודאי א אידענע אויף א stretcher האט מען ריספעקט פאר יענעמס פרייוואסי. זאג עס פאר די היינטיגע אינגווארג, קוקן זיי דיך אהן ווי די האן אין בני אדם. מען האט אונז געלערנט אז מען לייגט נישט קיין טישות אויפן טיש אין בית המדרש און אז ווען מען הוסט פארדעקט מען די מויל. עס איז אן אחריות נישט צו מאכן קראנק די גאנצע שוהל מיט דיין פלו אדער קאלד. אונז האט מען געלערנט וויאזוי צו עסען מיט עסצייג, און אז ווען מען זוצט ביי א שמחה שפילט מען נישט מיט יענעמס עס צייג, און ווען מען טיילט עסצייגט כאפט מען עס אהן ביים הענטעל, נישט ווי מען עסט. מען האט אונז געלערענט נישט צו נעמען כריין אדער קאלסלאו פון אינמיטן טיש מיט די גאפעל וואס מען האט שוין געגעסן. מען האט אונז געלערנט צו זיך אויפהייבען אפען באס און איבערגעבען די זוץ פאר א עלטערע איד. און מען האט אונז געלערענט אז ווען טאטעס רעדן, הערן זיך קינדער נישט צו.

שוין... גענוג.
ביטע טייערע עלטערן, לערענט אייערע קינדער דרך ארץ. און אויב פארשטייט איר נישט וואס איך וויל, פעלט אייך אליינס דרך ארץ.
יא... עס איז 2021...
אבער די תורה האט זיך נישט געטוישט. זייט מוחל און לערענט אייערע קינדער דרך ארץ.

[קו הישר]

ריכטיגע און וויכטיגע רייד.

[נו גוט נו שוין]

ריכטיגע ווערטער אבער

כאמעך שוין לאאאאנג מייאש געווען
אזא זאך זאל נאך אמאל געשען
אוי מי יתן

[shimon7323]

אוי ווי ריכטיג ..

נאכאמזל האסט דערמאנט דער ספ ווייל היינט קען מען שוין נישט אויסלערנען אידישקייט אדער סתם זאכן , יעדע דרשה מיז עס בהכרח האבן די ווערטער, אויף אזוי ווייט אז די קליינע 5 יעריגע ווייסט שוין בעסער ווי מיר וואס א ספ איז.

[בשעה שיש]

ביזט דאך זייער כשר גערעכט,
אבער כמדומה לי, כאפט אריין די יעצטיגע אומ-דרך ארץ,
ווייל מיט יעדן פארבייגיינדן טאג ווערט עס נאר שוואכער,

[אלטער]

זייער שטארק גערעכט!

[גרויסע עם הארץ]

שוין, די היינטיגע יונגווארג..

איין זאך בלייבט אונז איבער איז נאר צו מתפלל זיין אז אונז זאלן נישט אויסקוקן אזוי ווען מיר זענען אין די עלטער.

בעיקבתא דמשיחא חוצפא יסגא.

[הרבטייטעלבוים]

גערעכט חינוך איז א חיוב

[אוראייניקל]

אמת'ע דיבורים.

לאמיר האפן אז דאס איז שוין די לעצטע טרעפל אין חוצפה יסגי..

[קרייסלער]

קודם שלום עליכם הרב קאשער טראוועל, מעגסט שוין צוריק קומען קיינער רעדט שוין נישט פון וואקסינען....

יוש ביזטו ביטער גערעכט, אבער איך זעה אז דו מישט אויס די צוויי אפטייטשן פון דרך ארץ

שעצונג פאר איינער וואס איז עלטער פון מיר
שעצונג פאר מענטשהייט ובלע"ז מענאר"ס

זיי האבן נישט קיין דירעקטע שייכות אבער די נאכגעלאזקייט פון ביידע פרינציפישע אורחות חיים זענען ווארשיינליך פארבינדן מיט די היינטיגע היפישע לייף סטייל

דער אני בשרירות ליבי אלך, פייפן אויף דער וועלט וכל שום וחניכא דאית להו ברענגט מיט מיט זיך קאנסקעווענצען פון נישט זיין הארכזאם און משפיל זיין די מינדערסטע כבוד הבריות

איבערלאזן אויסגעבלאזענע טישוס איז בלויז א תוצאה און א ביהיינד דעי קאנשענס אויפפירונג פון אי דרך ארצ'דיגע אטמאספערע וואס הערשט אין די היינטיגע ענווייראמענט

שוין נו וואס קעמיר טוהן??? וויאזוי גייט די שלאג ווארט? לעטס טשענזש די ווארלד, אן טשיילד עט ע טיים

[עומד מן הצד]

באמת א וויכטיגע נקודה!

[KEWL]

אמתע און ריכטיגע דיבורים, ווענגלייך עס איז ליידער נישט קיין נייע ערשיינונג, ווען מיר זענען געווען קינדער (25 יאר צוריק) איז נישט צופיל בעסער געווען.

[farshlufen]

לאמיר אים אלע פארשרייען..

יעדעס ווארט ריכטיג, גיי דערצייל זיי די דרך ארץ וואס אונז האב מיר צוגעזען ביים אמאליגן דור.

[רייכער איד]

איר האט א שטארקע נקודה, זייטס אבער נישט בייז , אמאל איז נישט געווען בעסער, איך האב שוין געזעהן גענוג אלטע לייט אן קיין פינטעלע מענערס , יעדער איז זיי שולדיג די גאנצע וועלט ווייל ער איז געבוירען א פאר יאר פריער, אין פון די אנדערע זייט זעה איך זייער אסאך יונגע קינדער , בחורים אין יונגערלייט וואס זייער איידעלקייט שלונגט איין די גאנצע עלטערע דור,
אין אז מאכט זיך אמאל אז א יונג בחור'ל צי סיי ווער האלט אנדערש פון אייך מיינט נאכנישט אז ער האט נישט קיין דרך ארץ,
און אדרבה , אויב מאכט זיך אמאל חלילה אז א יונג קינד ענטפערט אייך נישט איידעל וכדו' דארפט איר ווייזען א מוסטער ווי אזוי מען ווערט נישט פארלוירען אדער גערעגט נאר מען ווישט אפ די נאז אין געגאנגען ווייטער, אין אז דער יונגע דור וועט דאס זעהן ביי אייך וועלען זיי אויך אזוי טאן ווען זיי ווערען עלטערע.
~העשטעג מיין מיינונג ~

[פעיק ניוז]

אמת אמת הרב קאושער.

[יצחק ברוך]

זייער ריכטיגע ווערטער, און די פוינט איז נישט צו טוישן דעם דור אז מ'זאל דארפן מעסטן צו דער פריערדיגער דור אז טאקע אזויפיל בעסער געווען.
סך הכל ווייז אהן דיינע קינדער צו טוהן וואס איז ריכטיג און נישט אזויפיל וויינען אויף שפלות הדור...

[לכאורה]

איר זענט אזוי אומגערעכט (מיט די ערשטע אכט ווערטער - אויסערדעם, יעדעס ווארט גערעכט!)

[כאניש וואס צו טון]

אי כאלט אויך אזוי, אבער אי כמיין אז ס'נישטא וואס צו טון דערצו!

[בסד]

קודם שלום עליכם הרב קאשער טראוועל, מעגסט שוין צוריק קומען קיינער רעדט שוין נישט פון וואקסינען....

יוש ביזטו ביטער גערעכט, אבער איך זעה אז דו מישט אויס די צוויי אפטייטשן פון דרך ארץ

שעצונג פאר איינער וואס איז עלטער פון מיר
שעצונג פאר מענטשהייט ובלע"ז מענאר"ס

זיי האבן נישט קיין דירעקטע שייכות אבער די נאכגעלאזקייט פון ביידע פרינציפישע אורחות חיים זענען ווארשיינליך פארבינדן מיט די היינטיגע היפישע לייף סטייל

דער אני בשרירות ליבי אלך, פייפן אויף דער וועלט וכל שום וחניכא דאית להו ברענגט מיט מיט זיך קאנסקעווענצען פון נישט זיין הארכזאם און משפיל זיין די מינדערסטע כבוד הבריות

איבערלאזן אויסגעבלאזענע טישוס איז בלויז א תוצאה און א ביהיינד דעי קאנשענס אויפפירונג פון אי דרך ארצ'דיגע אטמאספערע וואס הערשט אין די היינטיגע ענווייראמענט

שוין נו וואס קעמיר טוהן??? וויאזוי גייט די שלאג ווארט? לעטס טשענזש די ווארלד, אן טשיילד עט ע טיים

אה גערעכט. די קינדער דארף מען לערנען דרך ארץ און אויך מענטשהייט.

ס'איז נישטא קיין עפפ אדער אטאמאטישע מאשין וואס טוט די פונקסיעס. אויך איז נישטא קיין וואן סייז פיטס אלל מעטאד. ניטאמאל די מלמד איז ממונה אויף דעם (קען אפשר צוגעבען אביסל).
ס'דא 3 זאכן וואס מ'דארף אליין טון. אן די 3 זאכן גייט עס ע"פ טבע קיינמאל ארבייטן.

1- זיין אליינס א ביישפיל.
2- חנוך לנער ע"פ דרכו. די מהלך דארף מען אויסטרעפען אויף יעדע קינד באזינדער, און אויספירן אויף יעדע קינד, אויף א אנדערע אופן.
2- הייסע תפילות.

אנהאלטן א טיר פאר יענעם, און זיך מאכן שמייכלען. קען מען אויסלערנען א מאנקי אויך. קינדער טרעינד מען נישט. מען איז זיי מחנך.

היינט טאמער איז דא א וואן סייז פיטס אלל אטאמאטישע דיווייס, מיט א וואן טיים setup, און אוועקווארפן די אינסטראקשאנס. איז גוט. אויב נישט איז דא וויכטיגערס.

[אדם א מענטש]

ריכטיגע דיבורים.
אבער מ'זעט איר זענט אויפגעוואקסען אין א שטארק דרך ארצ'דיגע שטוב מער ווי די אלגעמיינע המון עם,
ביי ענק האט מען אויך געהאט דרך ארץ פאר די אייגענע עלטערען, ריכטיג?

[א פיין שמועס]

קודם שלום עליכם הרב קאשער טראוועל, מעגסט שוין צוריק קומען קיינער רעדט שוין נישט פון וואקסינען....

יוש ביזטו ביטער גערעכט, אבער איך זעה אז דו מישט אויס די צוויי אפטייטשן פון דרך ארץ

שעצונג פאר איינער וואס איז עלטער פון מיר
שעצונג פאר מענטשהייט ובלע"ז מענאר"ס

זיי האבן נישט קיין דירעקטע שייכות אבער די נאכגעלאזקייט פון ביידע פרינציפישע אורחות חיים זענען ווארשיינליך פארבינדן מיט די היינטיגע היפישע לייף סטייל

דער אני בשרירות ליבי אלך, פייפן אויף דער וועלט וכל שום וחניכא דאית להו ברענגט מיט מיט זיך קאנסקעווענצען פון נישט זיין הארכזאם און משפיל זיין די מינדערסטע כבוד הבריות

איבערלאזן אויסגעבלאזענע טישוס איז בלויז א תוצאה און א ביהיינד דעי קאנשענס אויפפירונג פון אי דרך ארצ'דיגע אטמאספערע וואס הערשט אין די היינטיגע ענווייראמענט

שוין נו וואס קעמיר טוהן??? וויאזוי גייט די שלאג ווארט? לעטס טשענזש די ווארלד, אן טשיילד עט ע טיים

אידיש טייטש: דרך ארץ = מענטשליכקייט

שעצונג פאר איינער וואס איז עלטער פון דיר איז פשוט אינקלודעד אין מענטשליכקייט

[א פיין שמועס]

ביזט דאך זייער כשר גערעכט,
אבער כמדומה לי, כאפט אריין די יעצטיגע אומ-דרך ארץ,
ווייל מיט יעדן פארבייגיינדן טאג ווערט עס נאר שוואכער,

[כתוב וחתום]

מען האט אונז געלערנט אז מען לייגט נישט קיין טישות אויפן טיש אין בית המדרש און אז ווען מען הוסט פארדעקט מען די מויל. עס איז אן אחריות נישט צו מאכן קראנק די גאנצע שוהל מיט דיין פלו אדער קאלד.

איך וואלט געטוישט דעם קעפל, לערנט אייער קינד שכל.

אקורשט נעכטן האב איך געזען א בחור'ל אוועקריקן זיינע געבלאזענע טישוס מיט א סידור.

איך מיין אז עס איז נישט דרך ארץ וואס איז די פראבלעם נאר עס פעלט פשוט שכל, זיי טראכטן נישט אריין אין גארנישט אויסער פאליטיקס, איך האב לעצטנס גערעדט מיט א משגיח פון א ישיבה זאגט ער מיר אז פאר צען יאר צוריק זענען בחורים געווען א טשאלענדש, האסט גארנישט געקענט וויסן, אלעס האבן זיי פארדעקט, היינט ניצן זיי אזוי ווייניג שכל אז די הנהלה קען אלעס אויפכאפן.

קען זיין אז דאס האסטו געמיינט מיט דרך ארץ, די שטייגער פון די וועלט.

[טוט זיך...?]

אי כאלט אויך אזוי, אבער אי כמיין אז ס'נישטא וואס צו טון דערצו!

פיין איז דא
דאס וואס ר' קאושער האט געטון, דהיינו זיי געזאגט גענוג געווען, און ס'איז אזוי גרינג און יעדע מאל מ'טוט עס טוט עס אויף.
געדענקט וואס די תורה הקדושה זאגט אז דער מענטש 'פרא אדם יולד' מ'דארף אים לערנען

[מיכל]

א.

יש לדון אויף די גאנצע נושא, ווייל אויף וויפיל מיין זכרון נארט מיר נישט האב איך כסדר געהערט אלץ קינד אז די 'היינטיגע יונגווארג' האט קיינע דרך ארץ.

איז אזוי, היצט אז איך ווייטאג זעענדיג ווי די היום יום'דיגע יונגווארג פארמאגט אויך נישט, קען מען דאס פארטייטשן צווייכפאכיג:

1. דער דרך ארץ איז געפאלן, והראיה, דער אמאליגער אומ'דרך ארץ'דיגער (עקארדינג צו די דעמאלטסדיגע ערוואקסענע) האלט דאך שוין אויך אז די היינטיגע זענען שלעכט, מוז דאך זיין אז עס איז גאר געפערליך.

2. לעולם איז עס נישט ערגער, נאר קינדער זענען אומערצויגן אזוי לאנג ווי זיי קומען לכלל גדלות, וממילא האבן די יעמאלטדיגע ערוואקסענע געשריגן אויף די יעמאלטדיגע קינדער, וחוזר חלילה היינט צוטאגס, ויחזור חלילה אין צוואנציג יאר ארום מיט די היינטיגע קינדער ווען זיי וועלן זיין ערוואקסן און שרייען אויף זייערע קינדער.

כדי צו קענען ריכטיג אפשאצן דעם מצב ברויך מען האבן אויסגעהאלטענע סטאטיסטיקס וועלכע באגלייטן דעם מצב דורכאויס די לעצטע צענדליגע יארן, און פארגלייכן די דאטא פון די היינטיגע זכרים רויבעריי און טישו געווארפעכטס צו די פון די אכציגער און ניינציגער יארן.

כפי ידיעתי עקזעסטירט אבער נישט קיין אפיס אוו סטאטיסטיקל דאטא ביים היימישן עולם, העמיר עס מוזן לאזן ביי א תיקו.