שולמית דרייט זיך ארום מיט אויפגעהייטערטע געפילן, היינט איז איר בעסטע טאג פון יאר, היינט איז די טאג וואס זי גיבט א שבח פארן אייבערשטן פאר די מתנת חינם וואס ער האט איר באשאנקען, זי דרייט זיך ארום זיכער צו מאכן אז אלעס איז גרייט פארן יערליכן פייערליכן מעמד, זי באקוקט די וואג, און יא ס'איז פונקטליך אנגעשטעלט, אלעס איז גרייט, זי נעמט איר קינד איר פיצל'ס, דריקט עס צום הארץ, און מיט זידיגע טרערן פון פרייד לייגט זי אים ארויף אויפן וואג.
מיט א הארץ איבערגעוועלטיגט פון הכרת הטוב צום איין איינציגסטן באשעפער. און א הארץ וואס ווערט אויסגעברייטערט פון גליק און שמחה, גייט זי אריין צו אירע אוצרות און נעמט די פונקטליכע מאס גאלד וואו די וואג פון איר קינד. און מיט א געפיל פון הכרת הטוב שיקט זי עס אפ צום בית השם.
ירושלים איז אין איינע פון אירע נידריגסטע שטאפלען, מיר האבן זיך נישט צוגעהערט צו די קול פון גאט, און די עונש האט נישט געשפעטיגט צו קומען, די שונא נעמט ארום די שטאט, אין נכנס ואין בא.
לאמיר איבערגעבן די ווארט פאר שולמית:
די מצב און לאנד קוקט נישט אויס גוט, יא, טאקע ביזדערווייל בין איך נאך אפגעשוינט פון די הונגער וואס די ארימע שיכטן פון אונזער פאלק ליידן, ב''ה איך האב נאך גענוג געלט צו קויפן אפילו מיט די אומדערהערטע פרייזן, אבער מה יהי' למחר; וואס גייט די מארגן פארציילן? ווי לאנג וועט נאך בכלל זיין עסן אויף די מארקעט? וואס בין איך א עלנדע פארלאזטע פרוי? ווער וועט שיצן אויף מיר אין צייט פון מלחמה? ווער וועט זארגן פאר מיר? מיין מוח איז איבער געוועלטיגט פון פחד! איך ווייס נישט וויאזוי ארויסצוקריכן פון די שרעקליכע מצב וואס מיר געפינען זיך!
ס'איז שויו אריבער א לאנגע צייט פון ווען די באלאגערונג האט זיך אנגעהויבן, אוי! ווער געדענקט נאך די גוטע צייטן ווען אלעס האט געגלאנצט, מיר זענען געווען ברום העולם, איך האב הערשט יעצט געכאפט די נוצלאזקייט פון געלט, וואו ס'קען נישט שיצן אירע אייגענטומער פון אביסלע הונגער, נאך א מזל איך האב אביסל פאראויס געזעהן די מצב און אוועקגעלייגט אין אוצר הויפענעס פון ווייץ מיט אויל, איך האף אז בעזר השם וועט עס קלעקן אויף א לענגערע צייט, איך קען נישט טראכטן אז דאס גייט נאך אנהאלטן צו לאנג, ווי לאנג וועלן די בריונים קענען פארפייניגן די פאלק מיט הונגער מיט זייער קאמפ.
איך בין צושוידערט! איך האב נאך קיינמאל נישט געהערט אז א מענטש א בשר ודם זאל קענען טוהן אזא זאך, איך קען נישט ארויס ברענגען מיט מיין מויל וואס איך האב געהערט, אבער ס'איז אינדערויסן פון יעדן דמיון, איך ווייס מען טאר נישט דן זיין אבער ווי קען מען טון אזא זאך, איך בין אויך היבש הונגעריג ס'לאזט זיך שוין אויס מיין לעצטע ביסל עסן, אבער אזאנס צו טוהן? ס'איז מיר אפילו נישט בייגעפאלן אין ווילדסטן חלום! ווער האט געגלייבט ווי ווייט אונזער פאלק וועט זיך דערקייקלען? ס'איז ממש ארויס פון יעדע גבול ווי א תהום אן א סוף!
איך גיי אריין אין קינדער צימער, איך נעם ארום מיין קליינטשיקס איך האלט אים מיט א געוויין, איך זאג דיר צו איך וועל קיינמאל נישט טון צו דיר וואס יענע מאמעס טוען, איך האב דיר לללליב ביסט מיין אויג פון קאפ איך וועל ענדערש שטארבן צוואנציג מאל ווי איידער טון אזא נידערטרעכטיגע זאך, ער האט מיר צוריקגעקוקט מיט אזעליכע טרויערריגע הונגעריגע אויגן ווי צו זאגען מאמא איך פארשטיי דיין צוזאג, איך האב נישט געקענט פארנעמען זיין הונגעריגע בליק ווער קען פארשטיין א מאמע וואס קען נישט געבן צו עסן פאר איר קינד קען נישט געבן די נאטירליכע שפייז פאר איר אויג פון קאפ.
די לעצטע ביסל שפייז איז היינט אויסגעגאנגען, מיין קליינטשיקער נעמט מיר אויף מיט א פארזארגטע בליק ווי כאילו ער זאל פארשטיין און וואס פאר א שווערע מצב מיר זענען, מיין הארץ איז פארקלעמט מיין מוח פיבערט וואס יעצט? וואס זאלן מיר טוען ווייטער? וואס איז יעצט די פלאן? אוי מיין הארץ ווערט איינגעשרינקען ווען איך טראכט פון די קומענ'דיגע תקופה וואס מיר זענען היינט אריין, מיר זענען מער נישט אנדערש פון גאנץ ירושלים מיר זענען פונקט ווי יעדעם, אויסגעלאפן פון אביסיל שפייז.
איך וואונטש א גוטע נאכט פאר מיין זיסקייט, און איך גיי ארויס טוהן וואס אלע מיינע ברודער און שוועסטער טוהן שוין א שטיק צייט, איך גיי ארויס זיכן פאר שפייז. ווער האט געגלייבט אז איך די רייכע שולימות גייט אנקומען צו אזא מצב זיך צו דרייען אין די אשפות פאר א ברעקעלע שפייז?
אה! השם הטוב האט געהאלפן, איך האב געטראפן א הויפן גראז איך בין איבערגליקליך מיט מיין מציאה, איך ווייס אז היינט צוטאגס איז עס ווערט מער ווי גאלד, איך קלעטער אהיים מיט מיינע לעצטע כוחות, איך מאך מיר א סעודה'לע מיט גראז. יא גראז! אוי ווער האט געגלייבט אז די רייכע פרינצעסן וועט זיך פרייען מיט אביסיל גראז? אבער דאס איז די פאקט, און מ'קען זיך דערמיט נישט קריגן, איך צוטייל די גראז אייניג. האלב פאר מיר, און האלב פאר מיין שעפעלע, מיין אויסגעהונגער'טע שעפעלע, ער פארקרומט זיין מויל צו דעם ביטערן טעם; אבער ער לעקט עס אויס ביזן סוף, ער איז אויך אויסגעהונגערט. די ביטערע מצב האט אים אויך באטראפן פונקט ווי יעדעם.
שוין פיר און צוואנציג שעה וואס איך האב גארנישט אריין גענומען און מויל! די הונגער ווערט שטערקער און שטערקער, איך האב נאך ביז היינט נישט טועם געווען די שרעקליכע טעם פון פשוט הונגערן, די הונגער דרייט מיין מאגן, איך ברום וואו א הונגעריגע לייב, איך זעה נישט קיין שום האפענונג, איך האב שוין אויפגעגעבן. איך זעה נישט קיין וועג ארויס.
ס'איז שוין דריי טעג וואס איך האב נישט גענוצט מיין מויל אויף אריין, דו הערסט? גארנישט! גארנישט האב איך געגעסן! מיין קאפ האקט וואו מיט האמערס, מיין מאגן קרעמפט פאר הונגער, מיין מוח קען נישט טראכטן גראד, מיין אויגן זענען אומקלאר פון הונגער. איך קען נישט וואקן פאר שוואכקייט, אייגענטליך, איך קען נישט רירן קיין גליד, מיינע כוחות האבן מיר פארלאזט, איך פיל מיר וואו א טויטער אויף די וועלט, איך בין נאר הויט און ביין, איך קען נישט פילן מיין מיך, איך בין מאכטלאז, מיין גוף כמעט פוקניצירט שוין נישט, איך פיל פיין וואס איך האב נאך קיינמאל נישט געפילט, אזא פיין, איך פיל ווי איך האלט נישט אויס די יסורים.
ס'איז שוין די פערדע טאג פון מיין פאסט, איך בין שוין נישט אויף דעם עולם. איך בין פארשוואכט ביז א מאקסימום, מיין אויגן זעהן שוין נישט פאר מאכטלאזקייט, מיינע אויערן הערן שוין נישט, מיין מוח האט אויפגעהערט צו טראכטן, מיין גוף אנטזאגט זיך פון רירן, איך האב נישט געוויסט אז מען קען לעבן און זיין טויט אויף איינמאל, אבער דאס איז פונקטליך וואס איך פיל, איך פיל די טעם מיתה לעבעדיגערהייט, מיין הארץ האט אויפגעהערט צו פילן. איך האב נישט ליב, אויך נישט פיינט, איך פיל נישט גארנישט, מיין הארץ איז געווארן וואו א שטיין, מיין איינצויסטע זאך וואס בליצט אין מיין קאפ איז; "עסן" "עסן" "עסן" "עסן" חוץ מזה בין איך אויסגעלאשן אינגאנצן.
פליצלינג באמערק איך מיט א אומקלארע קוק, עפעס א שטיקעלע פלייש, מיין הארץ איז פארשטייפט, מיין מוח שטעלט נישט צוזאם, מיין שכל ארבעט בכלל נישט, און איך זעה פלייש, איך קוק נישט אויב די פלייש וואס איז אמאל געווען מיין קינד צו עס לעבט נאך אדער איז ער סתם פאר'חלש'ט איך בין בכלל נישט אין די מצב אז מאראל זאל שפילן עפעס ביי מיר. מיין הארץ איז פארשטיינערט, איך נעם א מעסער און.........!!!!
איך האב געגעסן מיט אזא שנעלקייט וואס איך האב נישט געוואוסט אז מען קען עסן, איך האב געגעסן וואו א וואזיניגער, איך אנגעפילט מיין מאגן וואס האט געפעלט די לעצטע פיר טעג, איך האב נישט איבערגעלאזט קיין ביין, איך האב אלעס אויפגעגעסן מיט א רוח פון א כמעט טויטער מענטש, אין א מצב פון באוואוסטלאזיקייט, א מצב פון אויס.
אוי אוי אוי אוי!!!!!!!!!!! ווער קען פארשטיין מיין הארץ??? איך וויל טאנצן פון די דאך!!! אין איך מיין איך גיי דאס טאקע טוהן!!! איך האב גענדיגט עסן, מיין גוף האט זיך צוביסלעך ערהוילט, מיינע גלידער האבן צוריק אנגעהויבן פונקציאנירן ,מיין מוח האב זיך אביסל בארואיגט, מיין הארץ האט אביסל נאכגעלאזט איר פארשטייפקייט, אוי אוי אוי אוי!! ווי אזוי האב איך געקענט עסן מיין קינד?? ווי אזוי האט א מאמעס מויל געקענט עסן איר אייגן בלוט און פלייש?? פארוואס בין איך נישט ענדערש געשטארבן?? די טויט וואלט געווען א גן עדן קעגן מיינע יעצטיגע געפיל! פארוואס בין איך נישט אויסגעגאנגען פון הונגער? פארוואס האב איך מיך געלאזט פון מיין שוואכקייט, אוי אוי אוי!! ווער קען טרייסטן א מאמע אויף א פארלוסט פון איר קינד ווען זי איז די מערדער? ווער קען אריינקוקן אין די שווארצקייט פן מיין הארץ?? פארוואס בין איך געבוירן??? ווי קען די זון שיינען אין די טאג וואס איך האב געטוהן אזא אומווערדיגע זאך??? מיין הארץ איז פארפלייצט מיט געפילן וואס דראען איר צו פארטליגען! הלוואי קומט צוריק די פריער'דיגע פארטעמפטקייט, די באוואוסטלאזקייט, איך קען נישט מיר פארנעמען, איך דערהייב נישט מיין קלארע מוח, הלוואי דריי איך צוריק די זייגער. ווי האב איך מיך דערקייקלט? וואו בין איך אנגעקומען? איך פיל וואו איך גיי אראפ פון זינען, איך ווער אויס נארמאל, מיין הארץ טאנצט ארויס פון פלאץ, די אומפארגעסליכע בילד פון מיין קליינשטיקס רייסט מיינע אויגן, איך פיל די באשולדיגונג פינגער; ''מאמי ווי איז דיין צוזאג ???'' איך וויל מיר מאבד זיין, די לעבן איז ערגער פון מיין טויט, וואס טויגט צו לעבן אין א גולגול וואס איך האב געטוהן אזא זאך?? די וועלט איז פעך שווארץ פאר מיר!!! איך זעה נישט קיין פינטעלע אור!! איך בענק מיך צו די הונגער!! ס'איז מיר געווען פיהל מער בא'טעמ'ט וואו די יעצטיגע זאטקייט....
*********
זיי נישט ווי שולמית
פארשטיי נאר די איין זאך, אז נאך די דורכפאל גייט אלעס צוריק גיין אין פלאץ, די מוח גייט צוריקנעמען קאנטראל, די הארץ גייט אנהייבן פילן די געוויסן, אלעס וואס איז געווען אויסגעפלאגט גייט זיך צוריק איינפלאגן, אוי אוי אוי! די געפיל פון נאך א חטא, אוי אוי! גייסט ווילן ענדרש האבן געשטארבן וואו א לעבן נאכ'ן דורכפאלן, איך ווייס יעצט איז נישט דא צו וועם צו רעדן, די ייצ''ט איז מאכטלאז, און די געוויסן שלאפט, אבער לאחר המעשה, אוי ס'קומט א גיהנום אויף די וועלט, די געוויסן וועט דיר נישט לאזען צורוה,
כאפ דיך ווען סאיז נאך בידך און קודם המעשה.
און זיי נישט באזארגט!! אנדרש וואו ביי שולמית. וואס דארט איז עס געווען די איינציגסטע וועג ארויס פון הונגער, גייט די נסיון דורכגיין אי"ה
א הילכגען און ריזעגע יישר כוח פאר ידידי הרב א גרויסע [צדיק] עם הארץ
(אין אנדענק)