די ברכה אויף 'מזונות' ראלס און ברויטן - תשפ"ג

[אשדוד]

עס איז דא א שו"ע הרב וואס זאגט אז אויב ביי פת הבאה בכוסמין איז די מי פירות א רוב, און דערמאנט נישט וויאזוי דער עצם טעם דערפון איז, איז דער ברכה מזונות.

היינט נוצט מען juice concentrate איז דא וואס טענהן אז דאס הייסט יא רוב וואסער

[אביונה]

עס איז דא א שו"ע הרב וואס זאגט אז אויב ביי פת הבאה בכוסמין איז די מי פירות א רוב, און דערמאנט נישט וויאזוי דער עצם טעם דערפון איז, איז דער ברכה מזונות.

היינט נוצט מען juice concentrate איז דא וואס טענהן אז דאס הייסט יא רוב וואסער

און מיט דעם ווערט בפשטות אפגעפרעגט די ראיה פונם מהרש"ם אויכעט כמובן [אגב, וואו איז דער מהרש"ם?]

[לא לנו]

עס איז דא א שו"ע הרב וואס זאגט אז אויב ביי פת הבאה בכוסמין איז די מי פירות א רוב, און דערמאנט נישט וויאזוי דער עצם טעם דערפון איז, איז דער ברכה מזונות.

היינט נוצט מען juice concentrate איז דא וואס טענהן אז דאס הייסט יא רוב וואסער

און מיט דעם ווערט בפשטות אפגעפרעגט די ראיה פונם מהרש"ם אויכעט כמובן [אגב, וואו איז דער מהרש"ם?]

דו ווייסט ניטאמאל וואו דער מהרש"ם איז, אבער קודם איז ער אפגעוואנדן
א דור פון שכחת התורה

[farshlufen]

מ'רעדט דאך פון קביעות סעודה, א"כ איז דער שמועס וועגן מי פירות נישט עכט נוגע.

[ניס קראכער]

עס איז דא א שו"ע הרב וואס זאגט אז אויב ביי פת הבאה בכוסמין איז די מי פירות א רוב, און דערמאנט נישט וויאזוי דער עצם טעם דערפון איז, איז דער ברכה מזונות.

היינט נוצט מען juice concentrate איז דא וואס טענהן אז דאס הייסט יא רוב וואסער

נישט אלע בעקערייען ניצן concentrate,

[לא לנו]

מ'רעדט דאך פון קביעות סעודה, א"כ איז דער שמועס וועגן מי פירות נישט עכט נוגע.

עיין קובץ בית ועד לחכמים (ט', י') בירור ארוך מהרב שמואל דוד סאקס שליט"א, דעתו להיפך מכל המחמירים בנידון זה

[farshlufen]

איך וועל זיך נישט דינגען מיט אים דא, ס'איז א סוגיא ארוכה, אבער ער האט מיר שוין פארלוירן ביים חלק המציאות.

[אביונה]

עס איז דא א שו"ע הרב וואס זאגט אז אויב ביי פת הבאה בכוסמין איז די מי פירות א רוב, און דערמאנט נישט וויאזוי דער עצם טעם דערפון איז, איז דער ברכה מזונות.

היינט נוצט מען juice concentrate איז דא וואס טענהן אז דאס הייסט יא רוב וואסער

און מיט דעם ווערט בפשטות אפגעפרעגט די ראיה פונם מהרש"ם אויכעט כמובן [אגב, וואו איז דער מהרש"ם?]

דו ווייסט ניטאמאל וואו דער מהרש"ם איז, אבער קודם איז ער אפגעוואנדן
א דור פון שכחת התורה

זאגדזשע, דו קענסט ענטפערן נארמאל?
יא, עס איז אן אנדערע נידון וואס איז נישט געווען בימי המהרש"ם
דו דיעלסט מיט דאורייתא'ס!!, רייס דיך נישט אויף מיט 'שכחת התורה' אויפרייסן..
אז דו ווייסט נישט וואו די מהרש"ם איז זאג איך ווייס נישט, עס איז ערלויבט צו פרעגן מהיכן דנתני

[לא לנו]

עס איז דא א שו"ע הרב וואס זאגט אז אויב ביי פת הבאה בכוסמין איז די מי פירות א רוב, און דערמאנט נישט וויאזוי דער עצם טעם דערפון איז, איז דער ברכה מזונות.

היינט נוצט מען juice concentrate איז דא וואס טענהן אז דאס הייסט יא רוב וואסער

און מיט דעם ווערט בפשטות אפגעפרעגט די ראיה פונם מהרש"ם אויכעט כמובן [אגב, וואו איז דער מהרש"ם?]

דו ווייסט ניטאמאל וואו דער מהרש"ם איז, אבער קודם איז ער אפגעוואנדן
א דור פון שכחת התורה

זאגדזשע, דו קענסט ענטפערן נארמאל?
יא, עס איז אן אנדערע נידון וואס איז נישט געווען בימי המהרש"ם
דו דיעלסט מיט דאורייתא'ס!!, רייס דיך נישט אויף מיט 'שכחת התורה' אויפרייסן..
אז דו ווייסט נישט וואו די מהרש"ם איז זאג איך ווייס נישט, עס איז ערלויבט צו פרעגן מהיכן דנתני

ביטע סולח זיין אויף מיין זלזול בערכך הרם
לענינינו, אויף אייוועלט האנדלט מען נישט מיט דאוריית'אס, נאר מיט ארבעטסלאזיגקייט צייכענעס
כ'האב נאר נישט געקענט דולדן ווי מ'ווענדט אפ דעם מהרש"ם מיט א צייט טרייבעריי שמועסל

[אביונה]

קיינער האט נישט אפגעוואנדן דעם מהרש"ם, קוקט איבער מיין תגובה מיט א רואיגקייט

[באדראג-קערעסטיר]

ווייס איך נישט צו מען האט דערמאנט
מען קען חוזק מאכן פון די ישיבישע לעיקוואד וויפהל מוויל.

אבער למעשה יעדער איינער אנשים נשים וטף וואשען זיך אויף פיצא. יעדע רעסטעראנט אדער בייגל געשעפט וואשט זיך יעדער. עס איז ממש א בושה צו טהון אנדערש

[לא לנו]

ווייס איך נישט צו מען האט דערמאנט
מען קען חוזק מאכן פון די ישיבישע לעיקוואד וויפהל מוויל.

אבער למעשה יעדער איינער אנשים נשים וטף וואשען זיך אויף פיצא. יעדע רעסטעראנט אדער בייגל געשעפט וואשט זיך יעדער. עס איז ממש א בושה צו טהון אנדערש

לפי כמה וכמה מורי הוראה מובהקים ומפורסמים (וואס באלאנגען נישט צום 'הליכות החיים' באוועגונג) איז גאר א 'קולא' און חסרון בהידור הלכה, זיך צו וואשן און מאכן המוציא אויף פיצא, אפילו מ'עסט צוויי דריי סלייסעס
ריכטיג דקדוק הלכה איז, להוציא מידי ספק, וואשן אויף פת גמור און דערנאך עסן פיצא

[shalsheles]

לפי כמה וכמה מורי הוראה מובהקים ומפורסמים (וואס באלאנגען נישט צום 'הליכות החיים' באוועגונג) איז גאר א 'קולא' און חסרון בהידור הלכה, זיך צו וואשן און מאכן המוציא אויף פיצא, אפילו מ'עסט צוויי דריי סלייסעס
ריכטיג דקדוק הלכה איז, להוציא מידי ספק, וואשן אויף פת גמור און דערנאך עסן פיצא

איר קענט אפשר ברענגן נעמען אדער מראי מקומות פון די מורי הוראה מובהקים?

[ניס קראכער]

ווייס איך נישט צו מען האט דערמאנט
מען קען חוזק מאכן פון די ישיבישע לעיקוואד וויפהל מוויל.

אבער למעשה יעדער איינער אנשים נשים וטף וואשען זיך אויף פיצא. יעדע רעסטעראנט אדער בייגל געשעפט וואשט זיך יעדער. עס איז ממש א בושה צו טהון אנדערש

אויפן ליטווישן אייוועלט האט איר מוחה געווען אויפון עוולה אז בני תורה זיצן בתערובות אין רעסטעראנטן? (אפילו אנא תערובות פאסט עס אויך נישט פאר א בן תורה)

[farshlufen]

ווייס איך נישט צו מען האט דערמאנט
מען קען חוזק מאכן פון די ישיבישע לעיקוואד וויפהל מוויל.

אבער למעשה יעדער איינער אנשים נשים וטף וואשען זיך אויף פיצא. יעדע רעסטעראנט אדער בייגל געשעפט וואשט זיך יעדער. עס איז ממש א בושה צו טהון אנדערש

לפי כמה וכמה מורי הוראה מובהקים ומפורסמים (וואס באלאנגען נישט צום 'הליכות החיים' באוועגונג) איז גאר א 'קולא' און חסרון בהידור הלכה, זיך צו וואשן און מאכן המוציא אויף פיצא, אפילו מ'עסט צוויי דריי סלייסעס
ריכטיג דקדוק הלכה איז, להוציא מידי ספק, וואשן אויף פת גמור און דערנאך עסן פיצא

ליתר דיוק ע"פ הלכה, אויף צוויי קען מען נאך מאכן א ברכה, דער דריטער איז שוין נישט בגדר אכילה.

[חוזר]

עס איז מיר דעם שב"ק אויסגעקומען צו רעדן מיט א חשוב'ער תלמיד חכם. ער האט שארף אוועקגעמאכט דעם אלט/נייעם שערוריא. ער זאגט מיר מיר זענען נישט היינט געבוירן, די שאלה איז שוין יארן לאנג אויסגעקאכט אין ביהמ"ד.

ווי ער זאגט מיר, זענען די ליטווישע וועלט גדולים אין אר"י ארויסגעקומען זייער שארף קעגן די מזונות ברויטן, און דערפאר איז דאס נישט דא צו באקומען דארט כמעט, און הרב וואזנער האט אויך געשריבן ווי זיי, און איז ארויס מיט א שטארקייט דערקעגן.

אבער למעשה זענען אין אמעריקא אויך געווען גרויסע גדולים. די רבנים המכשירים אין אמעריקא פון פריערדיגן דור זענען נישט געווען קיין לצים, און זיי האבן מפורש גע'פסק'עט לשואלים אז מען קען זיך יא סומך זיין דערויף, ווער בשעת הדחק און ווער לכתחילה.

לגבי די חלק פון דאורייתא, טענה'ט ער אז מה"ת איז מען יוצא מיט מעין שלש, די ג' ברכות זענען נאר א דרבנן.

און לגבי די טענה אז היינט איז דאס די געהעריגע ברויט, שרייט ער לא דובים ולא יער, עס איז נישטא קיין איין גוי'אישע קאמפעני וואס לייגט אריין דזשוס אין ראלס, מען האט זיי געפרעגט צו זיי וואלטן געטון אזאנס, האבן זיי זיך גענומען לאכן; ווער גייט דאס קויפן... מען טיילט הונדערטער פארציעס פרישטאג אין חדר און אין ישיבה יעדן טאג, קיינעם פאלט נישט ביי אריינצולייגן דזשוס אין די ברויט. ביי יעדן אפיציעלן סעודה געבט מען ענדערש באגעטס ווי ראלס, און דו וועסט קיינמאל נישט געפינען קיין באגעט מיט א לעק דזשוס.

פארוואס? ווייל ברויט איז ברויט. און עס קומט נישט זיס. דאס איז א מציאות וואס האט זיך נישט געטוישט ביז'ן היינטיגן טאג.

איי, פארוואס זעט מען אז מענטשן עסן פאר פרישטאג זיסע ראלס?!... אה, ווי א איד וועלן מיר צוריקענטפערן מיט א קושיא. איי, פארוואס זעט מען אידן עסן פאר פרישטאג רייס קעיק און מעלבע טאוסט?... און וויפיל מענטשן עסן בכלל נישט קיין פרישטאג?

יא, מיר לעבן היינט אין א פאריאגטער וועלט, מענטשן עסן נישט נארמאל, אמאל פלעגט מען זיך וואשן צוויי מאל א טאג און היינט וואשט מען זיך איינס אדער דאס אויך נישט. דאס מאכט אבער נישט קיין קעיק פאר קיין ברויט. איינע פון די פוסקים (אפשר פרמ"ג?) שרייבט אז אויב מען עסט נאכאמאל אין די זעקס שעה הייסט עס שוין נישט קביעות סעודה.

עכ"פ איך גיי נישט דא פסק'ענען קיין הלכות אויף א פלאטפארמע, יעדער זאל פרעגן זיין לאקאלער רב, און אדרבא, ברכות המזון איז א געוואלדיגע זאך און ווי מער אידן זאלן זיך מקבל זיין צו נזהר זיין דערין מיט אלע הידורים.

אבער קומען זאגן אז טויזענעטער אידן ווערן נכשל אין ברכות לבטלות טאג טעגליך ה"י. באזירט אויף א סברא אז אונזערע כאפ-לאפ זיסע סענדוויטשעס ווערט יעצט די סעודה פונעם דור איז פאלג-מיר-א-גאנג...

[leadership]

לפי כמה וכמה מורי הוראה מובהקים ומפורסמים (וואס באלאנגען נישט צום 'הליכות החיים' באוועגונג) איז גאר א 'קולא' און חסרון בהידור הלכה, זיך צו וואשן און מאכן המוציא אויף פיצא, אפילו מ'עסט צוויי דריי סלייסעס
ריכטיג דקדוק הלכה איז, להוציא מידי ספק, וואשן אויף פת גמור און דערנאך עסן פיצא

איר קענט אפשר ברענגן נעמען אדער מראי מקומות פון די מורי הוראה מובהקים?

הג"ר חיים דוד כ"ץ שליט"א

הג"ר פישעלע הערשקאוויטש שליט"א
הגה"ק מקאשוי זצ"ל

[leadership]

עס איז מיר דעם שב"ק אויסגעקומען צו רעדן מיט א חשוב'ער תלמיד חכם. ער האט שארף אוועקגעמאכט דעם אלט/נייעם שערוריא. ער זאגט מיר מיר זענען נישט היינט געבוירן, די שאלה איז שוין יארן לאנג אויסגעקאכט אין ביהמ"ד.

ווי ער זאגט מיר, זענען די ליטווישע וועלט גדולים אין אר"י ארויסגעקומען זייער שארף קעגן די מזונות ברויטן, און דערפאר איז דאס נישט דא צו באקומען דארט כמעט, און הרב וואזנער האט אויך געשריבן ווי זיי, און איז ארויס מיט א שטארקייט דערקעגן.

אבער למעשה זענען אין אמעריקא אויך געווען גרויסע גדולים. די רבנים המכשירים אין אמעריקא פון פריערדיגן דור זענען נישט געווען קיין לצים, און זיי האבן מפורש גע'פסק'עט לשואלים אז מען קען זיך יא סומך זיין דערויף, ווער בשעת הדחק און ווער לכתחילה.

לגבי די חלק פון דאורייתא, טענה'ט ער אז מה"ת איז מען יוצא מיט מעין שלש, די ג' ברכות זענען נאר א דרבנן.

און לגבי די טענה אז היינט איז דאס די געהעריגע ברויט, שרייט ער לא דובים ולא יער, עס איז נישטא קיין איין גוי'אישע קאמפעני וואס לייגט אריין דזשוס אין ראלס, מען האט זיי געפרעגט צו זיי וואלטן געטון אזאנס, האבן זיי זיך גענומען לאכן; ווער גייט דאס קויפן... מען טיילט הונדערטער פארציעס פרישטאג אין חדר און אין ישיבה יעדן טאג, קיינעם פאלט נישט ביי אריינצולייגן דזשוס אין די ברויט. ביי יעדן אפיציעלן סעודה געבט מען ענדערש באגעטס ווי ראלס, און דו וועסט קיינמאל נישט געפינען קיין באגעט מיט א לעק דזשוס.

פארוואס? ווייל ברויט איז ברויט. און עס קומט נישט זיס. דאס איז א מציאות וואס האט זיך נישט געטוישט ביז'ן היינטיגן טאג.

איי, פארוואס זעט מען אז מענטשן עסן פאר פרישטאג זיסע ראלס?!... אה, ווי א איד וועלן מיר צוריקענטפערן מיט א קושיא. איי, פארוואס זעט מען אידן עסן פאר פרישטאג רייס קעיק און מעלבע טאוסט?... און וויפיל מענטשן עסן בכלל נישט קיין פרישטאג?

יא, מיר לעבן היינט אין א פאריאגטער וועלט, מענטשן עסן נישט נארמאל, אמאל פלעגט מען זיך וואשן צוויי מאל א טאג און היינט וואשט מען זיך איינס אדער דאס אויך נישט. דאס מאכט אבער נישט קיין קעיק פאר קיין ברויט. איינע פון די פוסקים (אפשר פרמ"ג?) שרייבט אז אויב מען עסט נאכאמאל אין די זעקס שעה הייסט עס שוין נישט קביעות סעודה.

עכ"פ איך גיי נישט דא פסק'ענען קיין הלכות אויף א פלאטפארמע, יעדער זאל פרעגן זיין לאקאלער רב, און אדרבא, ברכות המזון איז א געוואלדיגע זאך און ווי מער אידן זאלן זיך מקבל זיין צו נזהר זיין דערין מיט אלע הידורים.

אבער קומען זאגן אז טויזענעטער אידן ווערן נכשל אין ברכות לבטלות טאג טעגליך ה"י. באזירט אויף א סברא אז אונזערע כאפ-לאפ זיסע סענדוויטשעס ווערט יעצט די סעודה פונעם דור איז פאלג-מיר-א-גאנג...

און וויפיל עסן נאר טונא אייער און גרינצייג

[leadership]

לגבי די חלק פון דאורייתא, טענה'ט ער אז מה"ת איז מען יוצא מיט מעין שלש, די ג' ברכות זענען נאר א דרבנן.

כן הוא בשלחן ערוך הרב

[אביונה]

לגבי די חלק פון דאורייתא, טענה'ט ער אז מה"ת איז מען יוצא מיט מעין שלש, די ג' ברכות זענען נאר א דרבנן.

כן הוא בשלחן ערוך הרב

עס איז נישט קיין לכתחילה

[leadership]

אה איך האב גערעדט פון די רעגולער ווייסע ברויט יענס גלייב איך איז יא המוציא

אין הכי טאקע

[leadership]

איך פארשטיי נישט,
די דיין אויף וואס די פארלאזט זיך אז עס איז כשר (די בעל מכשיר) זאגט אז עס איז מזונות ווי אזוי קענסטו מאכן א המוציא אויף דעם?

[לא לנו]

לפי כמה וכמה מורי הוראה מובהקים ומפורסמים (וואס באלאנגען נישט צום 'הליכות החיים' באוועגונג) איז גאר א 'קולא' און חסרון בהידור הלכה, זיך צו וואשן און מאכן המוציא אויף פיצא, אפילו מ'עסט צוויי דריי סלייסעס
ריכטיג דקדוק הלכה איז, להוציא מידי ספק, וואשן אויף פת גמור און דערנאך עסן פיצא

איר קענט אפשר ברענגן נעמען אדער מראי מקומות פון די מורי הוראה מובהקים?

הג"ר חיים דוד כ"ץ שליט"א

הג"ר פישעלע הערשקאוויטש שליט"א
הגה"ק מקאשוי זצ"ל

הגאון רבי שמואל דוד סאקס
הגאון רבי מנחם מאיר ווייסמאנדל
ועוד הרבה אשר אי אפשר לפורטם כי רבים הם (ודרך הכתוב לפרוט המיעוט)

[leadership]

לגבי די חלק פון דאורייתא, טענה'ט ער אז מה"ת איז מען יוצא מיט מעין שלש, די ג' ברכות זענען נאר א דרבנן.

כן הוא בשלחן ערוך הרב

עס איז נישט קיין לכתחילה

אוודאי נישט

נאר געזאגט אז מ'איז שוין נישט דן אין קיין דארייתא ווייל מהאט יוצא געווען מן התורה אף במעין ג'

[פאטעיטא טשיפס]

...מען טיילט הונדערטער פארציעס פרישטאג אין חדר און אין ישיבה יעדן טאג, קיינעם פאלט נישט ביי אריינצולייגן דזשוס אין די ברויט. ביי יעדן אפיציעלן סעודה געבט מען ענדערש באגעטס ווי ראלס, און דו וועסט קיינמאל נישט געפינען קיין באגעט מיט א לעק דזשוס.

פארוואס? ווייל ברויט איז ברויט. און עס קומט נישט זיס. דאס איז א מציאות וואס האט זיך נישט געטוישט ביז'ן היינטיגן טאג.

איי, פארוואס זעט מען אז מענטשן עסן פאר פרישטאג זיסע ראלס?!... אה, ווי א איד וועלן מיר צוריקענטפערן מיט א קושיא. איי, פארוואס זעט מען אידן עסן פאר פרישטאג רייס קעיק און מעלבע טאוסט?... און וויפיל מענטשן עסן בכלל נישט קיין פרישטאג?

די הויפט חלק דא פארשטיי איך נישט.

וואו איז די מאסיווע ברויט סופליי נאכ'ן ארויסגיין פון ישיבה (און כולל)? איינמאל מגייט ארבייטן איז געהעריגע ברויט ארויס פון סיסטעם און מנוצט ראלס און סענדוויטשעס לרחצה. דאס איז די "ברויט" פון רוב חלק ארבייטס מענטשהייט. אויף "דעם" שטייט אין שולחן ערוך אז אויב מען איז קובע סעודה אויף "מזונות ברויט" - דהיינו ד' ביצים - ווערט עס א המוציא מיט נט"י, אפילו עס איז זיס, ווייל דער מענטש מאכט עס פאר זיך ווי געהעריגע המוציא ברויט.

אין שו"ע שטייט עס נישט אויף רייז קעיק און מעלבא טאוסט, נאר אויף די פיינע זאפטיגע גרויסע סענדוויטשעס (למשל די צען דאלארדיגע פאסטראמי סענדוויטש פון דריי טפחים און מער), אדער דיקע בייגעלס אדער די לאנגע געפלאכטענע ראולס מיט גרויסע טעלערס טונא און וועדזשטעבל, וואס זענען נישט ווייניגער ווי א בילקע מיט פיש און פלייש. אויף דעם זאגט דער שו"ע קלאר אז קביעות סעודה פון "זיסע ברויט" איז א געהעריגע המוציא מיט נט"י.

אז מ'נעמט אזויגערופענע "מזונות בעיגלס" מוצאי שב"ק הייס פון אויווען, און מרוקט אריין א צוויי דריי שטיק מיט גערויכערטע לאקס און צוגעהערן, ביז מען איז זאט לכהפ ביז זונטאג חצות, איז מעגליך צו מאכן אויף דעם א "מזונות"????????????

סאיז דא מענטשן וואס עסן בכלל נישט קיין ברויט א גאנצע וואך, נאר קענען עסן די פראטין מיט קרעקערס אדער אפילו סלייסעס רעטעך, וואטעווער, וואס איז דאס משנה דעם הלכה אין שו"ע אויף "פת הבאה בכיסנין מיט קביעות סעודה"?

(כ'בין נאך אלץ דעת בעה"ב אברך נישט דעת תורה)