די ברכה אויף 'מזונות' ראלס און ברויטן - תשפ"ג

[די רב פון ליאן]

און וואס איז מיט לעקיך - האניג קעיק?

בקיצור, דער עולם דא איז ארויס פון די ארגינעלע שמועס. מען רעדט פון עכטע סעודה ברויט, ווי ראולס בייגלס און "מזונות ברויט," מיט שיעור קביעות סעודה. אלע אנדערע זאכן האבן זייערע אדרעסן. צוריק צום ענין.

איך ווייס נישט איבער האני-קעיק, אבער קאקאש איז די זעלבע ווי פיצא במציאות (און בהלכה קוקט אויך אזוי אויס, נישט דורכגעטוהן), די זעלבע מיט אייער קוכן, עס איז א געהעריגע נישט זיסע טייג.

האני קעיק איז א זיסע טייג

---
האקט ריכטיג

דרך אגב קאקאש קעיק איז נישט ממש ווי פיצא. קאקאש קעיק איז ענדערש פת הבא בכיסנין ווייל די פילינג (די טשאקלאד) איז זיס. קען מען זאגן אז דאס איז לקינוח ממילא איז עס נישט המוציא משא״כ פיצא איז פיל מיט טשיז וועגן דעם איז דא אסאך שיטות אז די פיצא טייג דארף זיין פון מי פירות.

[ותיק ניק מנרתק]

קביעות סעודה האט מיטן עסן אין א זאל ביי א חתונה אדער אין חדר (מיט א קביעות, און כאפן א פרישטאג נישט)? אדער מיינט קביעות סעודה וואס רוב מענטשען עסן ד' או ה' ביצים?

איך פארשטייט נישט די חילוק פון א חתונה זאת, ליידער, מיין הויז, חדר מלמדים, פיצא געשעפטן, מיין קאר, קאר אדער אפיס,
אויב דארט איז די פלאץ ווי איך עס פרישטאג, מיטאג אדער נאכטמאל.

קען איינער עס ביטע ערקלערן?

[די רב פון ליאן]

קביעות סעודה האט מיטן עסן אין א זאל ביי א חתונה אדער אין חדר (מיט א קביעות, און כאפן א פרישטאג נישט)? אדער מיינט קביעות סעודה וואס רוב מענטשען עסן ד' או ה' ביצים?

איך פארשטייט נישט די חילוק פון א חתונה זאת, ליידער, מיין הויז, חדר מלמדים, פיצא געשעפטן, מיין קאר, קאר אדער אפיס,
אויב דארט איז די פלאץ ווי איך עס פרישטאג, מיטאג אדער נאכטמאל.

קען איינער עס ביטע ערקלערן?

וז״ל ספר "שבלי הלקט" (סדר ברכות סימן קנט):
"ופירוש סעודת קבע, השיב ר' אביגדור כהן צדק זצ"ל לר' בנימין אחי נר"ו, כי קביעות סעודה האמורה בכובא דארעא ולחמניות ופת הבאה בכיסנין – הוא סעודת הבקר והערב; לאפוקי אי אכיל להוא לאקראי בעלמא – מברך עליהן: "בורא מיני מזונות

דאכט זיך אז דאס איז די שיטה אז ס׳ווענט זיך נישט אין קיין שיעור (פארעכט מיר אויב איך האב א טעות) איז לפי״ז איז לכאורה נישט קיין חילוק קאר אדער חתונה זאל

[ותיק ניק מנרתק]

קביעות סעודה האט מיטן עסן אין א זאל ביי א חתונה אדער אין חדר (מיט א קביעות, און כאפן א פרישטאג נישט)? אדער מיינט קביעות סעודה וואס רוב מענטשען עסן ד' או ה' ביצים?

איך פארשטייט נישט די חילוק פון א חתונה זאת, ליידער, מיין הויז, חדר מלמדים, פיצא געשעפטן, מיין קאר, קאר אדער אפיס,
אויב דארט איז די פלאץ ווי איך עס פרישטאג, מיטאג אדער נאכטמאל.

קען איינער עס ביטע ערקלערן?

וז״ל ספר "שבלי הלקט" (סדר ברכות סימן קנט):
"ופירוש סעודת קבע, השיב ר' אביגדור כהן צדק זצ"ל לר' בנימין אחי נר"ו, כי קביעות סעודה האמורה בכובא דארעא ולחמניות ופת הבאה בכיסנין – הוא סעודת הבקר והערב; לאפוקי אי אכיל להוא לאקראי בעלמא – מברך עליהן: "בורא מיני מזונות

האסטו דאך קלארק אז פרישטאג איז געהעריגע קביעת סעודה!
וואס מיינע דאן די צעטל פון התאחדות אז נאר אין חיידער/שולע הייסט קביעת סעודה?

[כפרה]

גראדע טאקע אינטערסאנט דאס וואס התאחדות שרייבט וועגן פרישטאג מיטאג אין די מוסדות, אין סאטמאר מאנסי מוסדות גיבט מען פאר די קינדער ביי לאנטש מזונות ראלס.

[קיין עין הרע]

אין די כל טוב געשעפט אין סקווירא ביהמ''ד האט איינער מנדב געווען המוציא סענוויטשעס פאר חצי בחנם לאור די שערוריא

[בסדר גמור]

אין די כל טוב געשעפט אין סקווירא ביהמ''ד האט איינער מנדב געווען המוציא סענוויטשעס פאר חצי בחנם לאור די שערוריא

שערוריא? וועלכע שערוריא?
גארנישט האט זיך נישט געטוישט. די הלכות פון פת הבאה בכיסנין זענען קאי וקיימא. אל תקרי הליכות אלא הלכות.

און כה לחי! אויב איינער וויל מזכה זיין אידן מיט ברכת המזון, וואס קען דען זיין בעסער? אדרבה, זאל זיך מערן שפע ברכה ופרנסה ביי כלל ישראל.

[רבותי]

אין די כל טוב געשעפט אין סקווירא ביהמ''ד האט איינער מנדב געווען המוציא סענוויטשעס פאר חצי בחנם לאור די שערוריא

שערוריא? וועלכע שערוריא?
גארנישט האט זיך נישט געטוישט. די הלכות פון פת הבאה בכיסנין זענען קאי וקיימא. אל תקרי הליכות אלא הלכות.

און כה לחי! אויב איינער וויל מזכה זיין אידן מיט ברכת המזון, וואס קען דען זיין בעסער? אדרבה, זאל זיך מערן שפע ברכה ופרנסה ביי כלל ישראל.

אפשר נישט שערורי' אבער התעוררות גדול דורך די גליון הליכות חיים

[בן דרוסאי]

כבוד הציבור, איך האב נאך קיינמאל נישט געשריבן אויף אייוועלט, אבער אצינד מוז איך ברעכן מיין שטילקייט זעענדיג ווי דער עולם קייעט און קייעט איבער די זעלבע צוויי טעותים נאכאמאל און נאכאמאל.
איין טעות, דער ציבור הקדוש הערט נישט אויף פארפירן אז מען שפילט זיך מיט דאורייתא'ס. זייט מוחל, לערנט אדורך דעם שולחן ערוך הרב אין קס"ח סעיף ח', און איר וועט איבערראשט ווערן צו טרעפן דעם פאלגנדן יסוד:
מן התורה ברויך מען מאכן אויף המוציא ברויט "איין" ברכה אחרונה, וואס זאל כולל זיין א הודאה אויף שפייז, אויף ארץ ישראל, און אויפ'ן בית המקדש! דהיינו, ברכה אחת, מעין ג'. (מער באקאנט אלס על המחיה…)
נאר וואס'זשע דען? די חכמים האבן מתקן געווען אז אנשטאט איין ברכה, זאל מען דאס צוטיילן אין דריי ברכות! און דאס איז באקאנט ביי אונז אלס ברכת הזן וכו'.
איז נאכאמאל, בענטשן איז א דאורייתא, אבער בענטשן דריי ברכות איז מדרבנן! דער דאורייתא'דיגער ברכה אויף המוציא ברויט איז על המחיה!
אשר על כן, ווען מזונות ברויט איז מוטל בספק צי מען זאל מאכן הזן צי נישט, איז דאס א ספק דרבנן!!! ווידעראום דאס מחמיר זיין און מאכן הזן, איז גורם, נישט איין איסור דאורייתא, נאר דריי! ברכות לבטלה!
קומט אויס אז עס איז א גרעסערע מכשול צו מאכן הזן במקום על המחיה, ווי פארקערט!!!
דער צווייטער טעות דארף א לענגערע ביאור, ווייל ווי איך זע זענען רוב תגובה שרייבער'ס נאכנישט אויסגעקאכט אין די יסודות פונעם סוגיא. ועוד חזון וכו'.

[פנימחדשות]

אשר על כן, ווען מזונות ברויט איז מוטל בספק צי מען זאל מאכן הזן צי נישט, איז דאס א ספק דרבנן!!! ווידעראום דאס מחמיר זיין און מאכן הזן, איז גורם, נישט איין איסור דאורייתא, נאר דריי! ברכות לבטלה!

חס ושלום!

אויך אויב מ'האט געדארפט מאכען א על המחיה, און מ'האט געבענטשט, איז מען יוצא, און מ'האט נישט געמאכט קיין ברכות לבטלה, כמבואר במשנ"ב ר"ח ס"ק ע"ה, און וואס דו שרייבסט מיט א פשטות בשם די שועה"ר אז מ'איז יוצא מיט א על המחיה אויך אויף ברויט וואס איז נישט פהב"כ, איז א ריזיגע מחלוקת הראשונים והאחרונים כמבואר היטב בשו"ת יביע אומר ח"ב סי' י"ב באריכות נפלאה.

[איבערלעבער]

ברוך שכוונתי לדעתו הגדול, און שוין לאנגע יארען וואס איך מאך א המוציא און ברכהמ"ז אויף אלע סארט "מזונות" סענדוויטשעס און פיצא, היות ס'איז געמאכט אויף צו קובע זיין סעודה דערויף, וכן מצאנו במצות, שהגם שכוססים אותם, מ"מ מנהגינו ליטול ידים ולברך המוציא וברכהמ"ז עליהם, היות ועשויים (בפסח) לקביעת סעודה.

וכן להיפך, אז אויף דאונאטס, הגם פיל בעקערייען באקען עס אפ, און פרעגלען עס נישט אין אויל, איז עס למעשה א נאש, און דעריבער איז די ברכה א מזונות (אויב מ'עסט נישט א שיעור קביעות סעודה, וואס איז אגב היפש קליין, ג' ד' כביצים לרוה"פ), וכן הורה לי מורה הוראה מובהק שליט"א.

געפרעגלט אין אויל איז ענדערשט מזונות ווי געבאקן.
אה. שוב ראיתי כי לזה נתכוונת.

[farshlufen]

אשר על כן, ווען מזונות ברויט איז מוטל בספק צי מען זאל מאכן הזן צי נישט, איז דאס א ספק דרבנן!!! ווידעראום דאס מחמיר זיין און מאכן הזן, איז גורם, נישט איין איסור דאורייתא, נאר דריי! ברכות לבטלה!

א ברכה באזירט אויף הלכה, כאטש ס'שטימט נישט מיט אלע פוסקים, איז נישט קיין ברכה לבטלה.

איבערהויפט ווען די גראדע הלכה אין שו"ע איז אזוי, נאר ס'איז דא א מיעוט חולקים.

[farshlufen]

מהרה"ג ר' יואל צבי מאשקאוויטש דומ"ץ קרית טאהש

[פנימחדשות]

עטליכע הערות אויפן מאמר פון דומ"ץ קרית טאהש.

ערשטענס וואס ער שרייבט אז רוב פוסקים האלטען אז די שיעור קביעות סעודה איז 3-4 כביצים (וכן כתבתי אני הק' בתגובתי המצוטטת לפני כמה תגובות, מדלא זכרתי בדיוק), איז צע"ק דבמשנ"ב קס"ח ס"ק כ"ד מביא מכמה וכמה פוסקים, ובכללם השו"ע הרב, כהשיטה האחרת, וכן מצדד הוא בעצמו ע"ש, און ממילא לויט דעם איז שווער זיין פסק למעשה אז טאמער עסט מען 3-4 כביצים פת הבא בכסנין (לכאו' אויך קעיק אד"ג, וואס איז זייער שכיח ביי קידושים אז מ'זאל עסן אזא שיעור) זאל מען מאכען א המוציא און ברכהמ"ז, ודלא כפסק הכה"ח קס"ח ס"ק ס"ג דבכל ספק יש לברך מזונות וברכהמ"ז (הגם שלפי תגובתי הקודמת יש לדון שיברך מזונות וברכהמ"ז, היות שיש מחלוקת גדולה אם יוצאים בעל המחיה, במקום שצריך לברך ברכהמ"ז, וצע"ג).

נאך איז שווער וואס ער געבט א עצה זיך צו וואשען אויף א כזית ברויט, און ער ברענגט נישט ארויס אז מ'טאר דעמאלטס נישט מאכען א ענט"י כנפסק בשו"ע, בלויז אויב מ'עסט א כביצה פת.

[farshlufen]

נאך איז שווער וואס ער געבט א עצה זיך צו וואשען אויף א כזית ברויט, און ער ברענגט נישט ארויס אז מ'טאר דעמאלטס נישט מאכען א ענט"י כנפסק בשו"ע, בלויז אויב מ'עסט א כביצה פת.

נע, פאר דעם איז גענוג די מזונות אלץ פת.

[farshlufen]

ודלא כפסק הכה"ח

ס'איז קיינמאל קיין קשיא ווען א אשכנז פסק'נט נישט ווי דער כה"ח.

[פנימחדשות]

נאך איז שווער וואס ער געבט א עצה זיך צו וואשען אויף א כזית ברויט, און ער ברענגט נישט ארויס אז מ'טאר דעמאלטס נישט מאכען א ענט"י כנפסק בשו"ע, בלויז אויב מ'עסט א כביצה פת.

נע, פאר דעם איז גענוג די מזונות אלץ פת.

מהיכי תיתי?
איך זעה אז די פסקי תשובות (קנ"ח אות ה') נעמט אן מיט א פשטות נישט אזוי, און אזוי האב איך אלעמאל פארשטאנען (אן זעהן די פסק"ת).

ודלא כפסק הכה"ח

ס'איז קיינמאל קיין קשיא ווען א אשכנז פסק'נט נישט ווי דער כה"ח.

כמובן, ער האט דאך אבער ראיות פון די שו"ע און אשכנזי'שע ספרים ע"ש, ובר מן דין איז מיין עיקר הערה אז לויט די משנ"ב ושועה"ר איז די עיקר פסק נישט 3-4 כביצים, וממילא וואלט ער נישט געדארפט פסקנ'ען מיט א פשטות דלא כותייהו.

[בסדר גמור]

מהרה"ג ר' יואל צבי מאשקאוויטש דומ"ץ קרית טאהש

עס איז אביסל וואונדערליך וויאזוי די דיינים לייגן אראפ דעם גאנצן נושא.

ער וואלט געקענט שרייבן פונקט אזוי, ווי פאלגענד: עס איז לעצטנס געווען א שערורי' אז היימישע אידן טוען מלאכות אום שב"ק. דער ר"ת שרייבט דאך אז ביז 72 מינוט איז נאך שבת, און געוויסע טוען שוין מלאכות ביי 60 אדער פריער.

איך מיין, וואס איז הלכות פת הבאה בכיסנין אנדערש ווי יעדע אנדערע הלכה וואס עס איז דא שיטות דערין, און געוויסע נעמען אן ווי איין שיטה, און געוויסע ווי אנדערע?

[רבותי]

א קונטרס וואס איינער האט צוזאמגענומען פון תשובות פון גדולי ישראל וועגן די מזונות ראלס

https://drive.google.com/file/d/1itXOET ... 6JSwX/view

[פנימחדשות]

מהרה"ג ר' יואל צבי מאשקאוויטש דומ"ץ קרית טאהש

עס איז אביסל וואונדערליך וויאזוי די דיינים לייגן אראפ דעם גאנצן נושא.

ער וואלט געקענט שרייבן פונקט אזוי, ווי פאלגענד: עס איז לעצטנס געווען א שערורי' אז היימישע אידן טוען מלאכות אום שב"ק. דער ר"ת שרייבט דאך אז ביז 72 מינוט איז נאך שבת, און געוויסע טוען שוין מלאכות ביי 60 אדער פריער.

איך מיין, וואס איז הלכות פת הבאה בכיסנין אנדערש ווי יעדע אנדערע הלכה וואס עס איז דא שיטות דערין, און געוויסע נעמען אן ווי איין שיטה, און געוויסע ווי אנדערע?

ס'איז דא א ריזיגע חילוק צווישן א מחלוקת הראשונים, ווי יעדער איינער האט א גאר באקוועמע אילן לסמוך עליו, ווער רעדט נאך ווען מ'פאלאוט א מנהג פון הונדערטע יארן, און א מחלוקת פון היינטיגע רבנים (טאמער די הלכה פון "מזונות ראול'ס" האט זיך געטוישט זינט די מנהג העולם האט זיך געטוישט פונעם זמן השו"ע), און/אדער א מחלוקת ווי ס'איז נישטא א קלארע מנהג העולם (ווי די מחלוקת אויב מי פירות מאכט עס א פהב"כ, אויך אן טוישען שטארק די טעם, וואס מ'קען לכאו' זאגען אז אויב עפעס איז די מנהג העולם פאר די מלחמה מסתמא געווען אז מ'האט אריינגעלייגט גענוג מי פירות צו טוישען שטארק די טעם, זינט דעמאלטס איז נישט געווען איינגעפירט דער "מנהג" זיך נישט צו וואשען, וממילא האט מען עס בעיקר געטאהן ווען מ'האט געוואלט א סארט נאש), והבן.

[פנימחדשות]

א קונטרס וואס איינער האט צוזאמגענומען פון תשובות פון גדולי ישראל וועגן די מזונות ראלס

https://drive.google.com/file/d/1itXOET ... 6JSwX/view

א גרויסע דאנק פארן ברענגען.

זעה איך אז איך האב זוכה געווען צו מכוון זיין צו הגר"מ פיינשטיין זצ"ל, מיטן ברענגן די ראיה פון די ברכה אויף מצות.

[פנימחדשות]

עטליכע הערות אויפן מאמר פון דומ"ץ קרית טאהש.

נאך א הערה: די דומ"ץ שרייבט בשם די שועה"ר אז מ'דארף נישט האבען א טעם פון די מי פירות, און מ'גייט נאר נאך רוב, און אזוי ברענגט ער פונעם א"ר דע"ת חיי"א און שו"ת מנח"י, והנה איך קוק נאך אין די ספרים, און איך זעה אז אין קיין איין פון די ספרים איז בכלל נישט מוכרח אז זיי האלטען אזוי.

די שועה"ר איז מצטט די ט"ז ווי ער שרייבט אין קו"א, און די ט"ז שרייבט להדיא אז ס'דארף האבען א שטארקע טעם פון די מי פירות, און דאס מיינט רוב ומיעוט, נישט 51%, איז ממילא בפשטות מיינט דאס די שועה"ר.

די א"ר ברענגט אויך להדיא אז ס'דארף האבען א שטארקע טעם פון די מי פירות.

די דע"ת שרייבט אזוי נאר בדעת הב"י, און נישט בדעת הרמ"א, ווי ס'איז מבואר אין שו"ת שבט הלוי (חי"א סי' מ"ז).

די חיי"א שרייבט בזה"ל: לש עיסה בשמן דבש חלב שומן וחמאה או שאר מי פירות, ואפילו נתן לתוכה גם כן מעט מים עכ"ל, און מ'קען זייער רואיג לערנען פשט ווי אין די ט"ז, אז ער מיינט צו זאגען גענוג א מיעוט וואס נעמט נישט צו שטארק אוועק די טעם פון די מי פירות.

די מנח"י ברענגט עס נאר בלשון השואל, און מ'קען זייער רואיג זאגען אז ער דינגט זיך נישט להדיא אויפן שואל, זינט ער פסקנ'ט סיי ווי אין די ציור דארט (פון קאנצעטרירטע זאפט) אז מ'דארף מאכען א המוציא.

[ותיק ניק מנרתק]

עטליכע הערות אויפן מאמר פון דומ"ץ קרית טאהש.

נאך א הערה: די דומ"ץ שרייבט בשם די שועה"ר אז מ'דארף נישט האבען א טעם פון די מי פירות, און מ'גייט נאר נאך רוב, און אזוי ברענגט ער פונעם א"ר דע"ת חיי"א און שו"ת מנח"י, והנה איך קוק נאך אין די ספרים, און איך זעה אז אין קיין איין פון די ספרים איז בכלל נישט מוכרח אז זיי האלטען אזוי.

די שועה"ר איז מצטט די ט"ז ווי ער שרייבט אין קו"א, און די ט"ז שרייבט להדיא אז ס'דארף האבען א שטארקע טעם פון די מי פירות, און דאס מיינט רוב ומיעוט, נישט 51%, איז ממילא בפשטות מיינט דאס די שועה"ר.

די א"ר ברענגט אויך להדיא אז ס'דארף האבען א שטארקע טעם פון די מי פירות.

די דע"ת שרייבט אזוי נאר בדעת הב"י, און נישט בדעת הרמ"א, ווי ס'איז מבואר אין שו"ת שבט הלוי (חי"א סי' מ"ז).

די חיי"א שרייבט בזה"ל: לש עיסה בשמן דבש חלב שומן וחמאה או שאר מי פירות, ואפילו נתן לתוכה גם כן מעט מים עכ"ל, און מ'קען זייער רואיג לערנען פשט ווי אין די ט"ז, אז ער מיינט צו זאגען גענוג א מיעוט וואס נעמט נישט צו שטארק אוועק די טעם פון די מי פירות.

די מנח"י ברענגט עס נאר בלשון השואל, און מ'קען זייער רואיג זאגען אז ער דינגט זיך נישט להדיא אויפן שואל, זינט ער פסקנ'ט סיי ווי אין די ציור דארט (פון קאנצעטרירטע זאפט) אז מ'דארף מאכען א המוציא.

איך בין איינשטומיג מיט דיר.

די איינציגסטער זעמעל וואס די בד"ץ עדה החרדית שרייבט "מזונות", איז אזוי זיס אז מען קען מיינען אז עס לעקעך אדער קוכען.

[צל עובר]

מהרה"ג ר' יואל צבי מאשקאוויטש דומ"ץ קרית טאהש

פאר די אידן וואס קענען זיך מיט דעם דיין שליט"א, בהקדם אז מיין מיינונג איז קיין מיינונג קעגן זיין.

אפשר קען ער מסביר זיין פארוואס אין דער וועלט א איד זאל עסן מזונות ראל אונטערוועגנס אדער ווען ער יאגט זיך, אויב עס קומט מיט די אלע תנאים? עס איז דאך שוין פיל לייכטער פשוט צו עסן אן המוציא ברויט?

[פנימחדשות]

מהרה"ג ר' יואל צבי מאשקאוויטש דומ"ץ קרית טאהש

פאר די אידן וואס קענען זיך מיט דעם דיין שליט"א, בהקדם אז מיין מיינונג איז קיין מיינונג קעגן זיין.

אפשר קען ער מסביר זיין פארוואס אין דער וועלט א איד זאל עסן מזונות ראל אונטערוועגנס אדער ווען ער יאגט זיך, אויב עס קומט מיט די אלע תנאים? עס איז דאך שוין פיל לייכטער פשוט צו עסן אן המוציא ברויט?

האסט נישט געדארפט מקדים זיין אז דיין מיינונג איז קיין מיינונג וכו', זינט דו האסט דא בכלל נישט געשריבען א הלכה'דיגע מיינונג, נאר בלויז א באלעבאטישע שאלה פארוואס זאלן מענטשען וועלן טוהן אזוי אדער אזוי, און די תשובה איז אודאי אז לויטן דיין שליט"א איז טאקע נישטא קיין סיבה צו עסן די א"ג מזונות ראול.