סוף זמן תפילה - חצות

[סטאוו יא פיטא]

כ'האב נאך געהאט די זכיה צו הערן דעם הוראה פון איינע פון די עלטסטע און גרעסטע מורי הוראות זצ"ל וואס האט נאך גענימען שימוש ביי גדולי עולם פארן קריג. אויפן שאלה פון מנין ווס זמן תפלה איז זיין ענטפער געווען קלאר: אינזערע רבי'ס האבן נישט געדאווענט ביחידות. (אמאל איז זיין לשון געווען בלויז "מען האט נישט")

ס'האט איהם באמת געווייטאגט די כבוד שלחן ערוך פי 100 פון די כמו ווייטאג דא אבער ער האט געלייגט יודישקייט פאר זיינע געפילן און ער האט מורה געווען אזוי ווי א ערליכע איד איז מורה

[הרב מגאליציען]

שו"ת חלקת יעקב סימן נ"ח אות ד'

[יידישע קהילות]

טור אורח חיים הלכות יום הכיפורים סימן תרכ
סיים ש"צ חזרת כל התפלה אחר כך מתחיל הפיוטים והסליחות ומאריך בהן כפי רצונו כמנהג אשכנז שאומרים כל הפיוטים והסליחות בתוך התפלה וטוב לקצר בפיוטים ובסליחות שחרית כדי למהר בענין שיתפלל מוסף קודם שבע שעות כי אם יאחרו עד ז' שעות שכבר הגיע זמן המנחה יצטרכו להקדימה כיון שהגיע זמנה לכך צריכין למהר כדי שיתפלל מוסף קודם שעה שביעית וא"א הרא"ש ז"ל כשהיה רואה שהיו מתאחרין היה מתפלל מוסף יחיד כדי להתפלל בזמנה

[Mezofzef]

איך זעה נישט די טענה'ריי דא יעדער איז מודה אז ע"פ הלכה איז זמן חשוב'ער, און יעדער איז מודה אז ע"פ חסידות איז ציבור חשוב'ער, די שאלה איז נאר וואו שטארק מען נעמט אן דעם נשתכחה

[מילכיגער]

כ'האב נאך געהאט די זכיה צו הערן דעם הוראה פון איינע פון די עלטסטע און גרעסטע מורי הוראות זצ"ל וואס האט נאך גענימען שימוש ביי גדולי עולם פארן קריג. אויפן שאלה פון מנין ווס זמן תפלה איז זיין ענטפער געווען קלאר: אינזערע רבי'ס האבן נישט געדאווענט ביחידות. (אמאל איז זיין לשון געווען בלויז "מען האט נישט")

ס'האט איהם באמת געווייטאגט די כבוד שלחן ערוך פי 100 פון די כמו ווייטאג דא אבער ער האט געלייגט יודישקייט פאר זיינע געפילן און ער האט מורה געווען אזוי ווי א ערליכע איד איז מורה

סטוט זייער וויי די וועג פון שרייבן. נישט נאר איז דאס מהפך קערה על פיה ווי כאילו "יודישקייט" און "ערליכע אידן" איז דייקא צו טון אנדערש ווי ס'שטייט אין שו"ע, נאר דאס קומט בייגעלייגט מיט א באהאלטענע אטאקע קעגן ווער סהאלט אנדערש ("כמו ווייטאג" און מכלל הן וכו' אז זיי זענען נישט די ערליכע אידן). דאס איז שטארק נישט גערעכט.

למען האמת, די שמועס פון ווען ממעג נוצן די "ביי חסיד'ישע אידן האט מען אנדערש געטון" קארטל עובר צו זיין אויף א הלכה מפורשת איז זייער ברייט און אין כאן האסף. איין זייט עקסטרעם איז די מעשה פון א חסיד ביים בעל התניא (וואס די מעשה ווערט גלאריפיצירט אין חב"ד עד היום) וואס החשיכה עליו הדרך ער"ה און ער האט עובר געווען אויף איסור תחומין ווייל ער איז גרייט צו גיין אין גיהנם נישט צו פארפאסן שופר בלאזן ר"ה, די אנדערע זייט איז וואס מ'האט געלערנט ביי אונז אין צאנז אז זיין א חסיד היינטיגע צייטן מיינט זיך נישט רירן פון שו"ע א קוצו של יוד. און דאן איז דא אלעס אינמיטן ("שו"ע איז געמאכט פאר גרים" און אנדערע אזעלכע פערלווערטער וואס מ'נוצט אוט אוו קאנטעקסט). דאס איז אלעס ברייטע שמועסן.

כל הלבבות דורש השם. אין הימל וועט מען זיכער אננעמען די תירוץ פון איינעם וואס דאוונט מיט מנין נאך סוז"ת אנדערש ווי פסק השו"ע אז ער האט נאר געטון וואס זיינע ערליכע רבי'ס האבן געפסקט (אפשר נאר אויב ער טוט אלעס אנדערש ווי די רבי'ס זיינע?... ווייסאיך נישט). מ'וועט לכאורה אויך אננעמען די תשובה פון יענעם חב"דסקער אלס א שוגג וואס האט עכט געהאלטן אז ער דינט דעם באשעפער מיטן עובר זיין אויף איסור תחומין. אבער למעשה? טוט מען וואס שטייט אין שו"ע. עס איז אוממעגליך צו אננעמען אז ס'זאל זיין סיי וועלכע דערהער פון פגם דורכן טון ווי די שו"ע, אדער אז דאס זאל גאר זיין א מדת חסידות צו עובר זיין אויף א הלכה.
***
ווען איינער וויל וויסן אז ער וואקט גראד און ער איז זיך נישט טועה אין אידישקייט. טאמער טוט ער ליטערעלי וואס שטייט לויט די כללי הוראה והפוסקים (און אז ער איז נישט קיין בר הכי פרעגט ער א דיין) דאן ילך לבטח ולא יפחד. די שו"ע איז דרך המלך. איי ער וועט נכשל ווערן מיטן עסן שמע"צ אין די סוכה? איז וואס?

משא"כ ווען ער גייט מיט די 'תורות' פון "איך וויל זיין אין גיהנום מיט פלוני ווי אין ג"ע מיט אלמוני" אדער "ביי חסידים האט מען אנדערש געוויסט" דאן הגם דאס איז צומאל ריכטיג איז עס זייער הייקל און נישט זיכער. ס'קען זיין ער איז גערעכט, אבער ס'קען זיין נאר אין געוויסע פעלער, אדער נאר אין געוויסע מצבים אדער נאר געוויסע מענטשן וכו'. אלענפאלס ער וואקט אויף אייז. עכ"פ ווען ער טוט עס זאל זיכער מאכן אז ער גייט יעדע ריר בשאלת חכם און נישט אראפקוקן די וואס האבן נישט די ברייטע פלייצעס ווי אים און האבן מער מורא פאר א הלכה אין שו"ע!

(איין אויסנאם איז אויף א קלארע הוראה לרבים. דאוונען שפעט שב"ק איז א קלארע הוראה לרבים פון אונזערע רבי'ס (נישט נאר זייער התנהגות וואס אין למידין הלכה מפי מעשה, נאר זייער הוראה) און דארט איז זיכער שייך די טענה פון אל תצדק הרבה ווי דער חלקת יעקב שרייבט).

[גרשון]

ש'כח @מילכיגער, זייער שיין. איך מיין ס'איז דברים פשוטים פאר ווער ס'מיינט דעם אמת.

[סטאוו יא פיטא]

שטארקע דיבורים הרב מילכיגער

כ'זעה וואס האסט געטוהן מיט מיינע ווערטער, כ'בין נאר נישט קלאר אויב איך האב פשוט מקצר געווען אדער דו האסט פשוט אפגעליינט מיטן בליק וואס האסט פון פריער כיליו"ח.

סטוט זייער וויי די וועג פון שרייבן. נישט נאר איז דאס מהפך קערה על פיה ווי כאילו "יודישקייט" און "ערליכע אידן" איז דייקא צו טון אנדערש ווי ס'שטייט אין שו"ע, נאר דאס קומט בייגעלייגט מיט א באהאלטענע אטאקע קעגן ווער סהאלט אנדערש ("כמו ווייטאג" און מכלל הן וכו' אז זיי זענען נישט די ערליכע אידן). דאס איז שטארק נישט גערעכט.

מהפך געווען מיינע ווערטער על פיה, גענוי, דער רב וזקן בישראל האט געבלוטיגט אז מען טרעט אויפן שלחן ערוך אויף א אופן וואס מ'קען נישט מתאר זיין, ער האט מוחה געווען אויף די שפעטע מנינים מיט א מורא'דיגע ווייטאג, ס'איז געווען ביי איהם די הארבסטע זאך וואס קען זיין. איבעריג צו זאגן אז ער האט מימיו נישט פארפאסט קיין קריאת שמע וברכותיה בזמן. פארט ווען ס'איז געווען א פאל ווען מ'האט איהם געפרעגט כך וכך המעשה, מנין אדער זמן תפלה איז דאס געווען זיין ענטפער. ס'איז מיטגעקומען מיט א פסק גדול ונורא מנהמת לבו, טראץ וואס פארשטייט זיך ס'איז געווען א אונס האט ער אריינגעגעבן איבער די הארבקייט פון עובר זיין אויף א הלכה אין שלחן ערוך. מיט דעם אלעם האט ער גע'פסק'ענט פאר יענעם (פאר עטליכע) צו דאווענען מיט מנין.

ולזה כוונתי וואס באדייט הוראה פון א ערליכע איד, טאקע מיט זיין דרגה פון צדקות, טאקע ווען ס'ברענט אזוי דער שולחן ערוך מיט אן אמת דעמאלטס קומט מיט נאך זאכן וואס מיר פארגרעבטע פשוטי עם זענען נישט קונה מיט א בלויזע אוצר החכמה סירטש.

ח"ו ח"ו אז איך זאל תולה זיין אזעלעכע דברי הבל (וואס דו האסט אפגעלערנט אין מיינע ווערטער) און נאך אין אזא אילן גדול. דיקא צו טוהן אנדערש ווי די הלכה??? מאן דכר שמיה. "כמו ווייטאג"? יא, אנטשולדיגט וועם ס'האט באטראפן אבער כ'האב נישט מזלזל געווען אין וועם דו מיינסט כ'האב, און וועם כ'האב געמיינט מיין איך נאכאלץ.

---
אגב, איך דאווען קרי"ש וברכותיה בזמן 6 טעג א וואך

[יידישע קהילות]

כ'האב נאך געהאט די זכיה צו הערן דעם הוראה פון איינע פון די עלטסטע און גרעסטע מורי הוראות זצ"ל וואס האט נאך גענימען שימוש ביי גדולי עולם פארן קריג. אויפן שאלה פון מנין ווס זמן תפלה איז זיין ענטפער געווען קלאר: אינזערע רבי'ס האבן נישט געדאווענט ביחידות. (אמאל איז זיין לשון געווען בלויז "מען האט נישט")

ס'האט איהם באמת געווייטאגט די כבוד שלחן ערוך פי 100 פון די כמו ווייטאג דא אבער ער האט געלייגט יודישקייט פאר זיינע געפילן און ער האט מורה געווען אזוי ווי א ערליכע איד איז מורה

ביטע אויסקלארן -
איז די שאלה געווען אויב איינער קען דאווענען ביחידות בזמן און מנין נאר נאכן זמן? אויב אזוי וואס איז די תשובה "אינזערע רבי'ס האבן נישט געדאווענט ביחידות"? אונזערע רבי'ס האבן געהאט א כוונה צו דאווענען ווען זיי האבן געדאוונט; האבן זיי דען געהאט אזא שאלה אמאל צווישן ביחידות בזמן אדער בציבורלאחר הזמן?
אויב איז די שאלה געווען וועלכע איז א גרעסערע מדריגה אדער ענין, דאן האט דאך דאס גארנישט מיט הלכה למעשה צו טוהן.

[סטאוו יא פיטא]

כ'האב ספעציעל צוגעלייגט די סוגריים וויאזוי ער האט געענטפערט אן אנדערע מאל, די כוונה איז געווען די זעלבע "מען האט נישט"... אוודאי און אוודאי איז דאס א בדיעבד שבדיעבד און חלילה צוליב דעם מזלזל זיין אין זמן תפלה, אבער אין א פאל פון א מעשה שהיה ווען ס'איז אדער מנין אדער זמן תפלה האט ער דאס גע'פסק'ענט, און ער איז נישט געווען קיין וויליאמסבורגער און ס'האט נישט געהאט מיטן מקיל זיין אין דעם ענין צוליב רבי'שע מעשיות. פשוט אזוי האט מען געטוהן.

[יידישע קהילות]

כ'האב ספעציעל צוגעלייגט די סוגריים וויאזוי ער האט געענטפערט אן אנדערע מאל, די כוונה איז געווען די זעלבע "מען האט נישט"... אוודאי און אוודאי איז דאס א בדיעבד שבדיעבד און חלילה צוליב דעם מזלזל זיין אין זמן תפלה, אבער אין א פאל פון א מעשה שהיה ווען ס'איז אדער מנין אדער זמן תפלה האט ער דאס גע'פסק'ענט, און ער איז נישט געווען קיין וויליאמסבורגער און ס'האט נישט געהאט מיטן מקיל זיין אין דעם ענין צוליב רבי'שע מעשיות. פשוט אזוי האט מען געטוהן.

איר האט נישט פארשטאנען מיין שאלה. איך פארשטיי אז דער דיין האט געפסק'נט אזוי אין פאל פון א דיעבד'יגע מעשה שהיה. איך וויל אבער פארשטיין דאס וואס ער זאגט "אונזערע רבי'ס האבן נישט געדאוונט ביחידות", אוודאי נישט, ווייל זיי האבן געדאווענט אדער בזמנה, אדער אין זייערע זמנים לויט זייערע הויכע כוונות און חשבונות. וויאזוי איז דאס א תשובה אויף א שאלה פון א פשוט'ע מענטש בדורנו וואס פרעגט זאל איך ענדערש דאווענען *היינט* ביחידות אדער בציבור נאכן זמן?

[סטאוו יא פיטא]

שו"ת חלקת יעקב סימן נ"ח אות ד'

112921821.JPG (50.04 KiB) געזען 1372 מאל

יישר כח פארן צוברענגען ער רעדט אבער פון שבת ויו"ט, ס'איז מסתמא נישט דא א עמטליכע פסק בכתב אויף דער וואכן, דער חידוש עצום כלפי שבת איז אויף א וועג אסאך מער ווען מ'רעדט פון לכתחילה - דהיינו דער מנין זאל זיך לכתחילה שטעלן שפעט - משא"כ בימות חול וואס דער נידון איז נאר אויף בדיעבד

[סטאוו יא פיטא]

איך בין געווען אין זכרון משה ווען מענטשן האבן געבעטן הגה"צ ר' ישראל יעקב פישער זצ"ל זאל מוחה זיין אויך דיע וואס דאווענען 3:00 נאכמיטאג שחרית, האט ער געענטפערט זיי זענען שוטים און א שוטה איז פטור מן התפלה ואין למחות, שפעטער בין איהם געגאנגען פרעגן א שאלה האב איך איהם געפרעגט פארוואס טאקע האט ער נישט געוואלט מוחה זיין, האט ער מיר געענטפערט, ווער דאווענט אזוי שפעט נאר איינער וואס איז בדכאון (דיפרעסט) אדער נעבעך עס גייט אריבער אויך איהם שבעה מדורי גיהנם, זאל איך איהם דאס אויך צינעמען, בעסער זאל ער דאווענען געלאסן א שחרית ווי איידער דאס אפכיפערן ביי חצות, אין האט זיך ארויסגעכאפט אס עס איז דא געוויסא ראשונים וואס האלטן מען קען דאווענען א גאנצע טאג שחרית.

מורא'דיג! א מושג פון א ריינע בליק פון א אדם גדול, כנ"ל געפילן אין דער זייט געלייגט

[סטאוו יא פיטא]

אין וועלכע חסידות האט מען געדאווענט אפילו שבת פאר סוף זמן תפלה?
איך מיין אין פאפא פירט מען זיך אזוי קען עס איינער קאנפערמען ?

אין ברסלב איז עס גאר חמור, אלע טעג פון יאר דאווענט מען קרי"ש וברכותיה בזמן

[מילכיגער]

שטארקע דיבורים הרב מילכיגער

כ'זעה וואס האסט געטוהן מיט מיינע ווערטער, כ'בין נאר נישט קלאר אויב איך האב פשוט מקצר געווען אדער דו האסט פשוט אפגעליינט מיטן בליק וואס האסט פון פריער כיליו"ח.

סטוט זייער וויי די וועג פון שרייבן. נישט נאר איז דאס מהפך קערה על פיה ווי כאילו "יודישקייט" און "ערליכע אידן" איז דייקא צו טון אנדערש ווי ס'שטייט אין שו"ע, נאר דאס קומט בייגעלייגט מיט א באהאלטענע אטאקע קעגן ווער סהאלט אנדערש ("כמו ווייטאג" און מכלל הן וכו' אז זיי זענען נישט די ערליכע אידן). דאס איז שטארק נישט גערעכט.

מהפך געווען מיינע ווערטער על פיה, גענוי, דער רב וזקן בישראל האט געבלוטיגט אז מען טרעט אויפן שלחן ערוך אויף א אופן וואס מ'קען נישט מתאר זיין, ער האט מוחה געווען אויף די שפעטע מנינים מיט א מורא'דיגע ווייטאג, ס'איז געווען ביי איהם די הארבסטע זאך וואס קען זיין. איבעריג צו זאגן אז ער האט מימיו נישט פארפאסט קיין קריאת שמע וברכותיה בזמן. פארט ווען ס'איז געווען א פאל ווען מ'האט איהם געפרעגט כך וכך המעשה, מנין אדער זמן תפלה איז דאס געווען זיין ענטפער. ס'איז מיטגעקומען מיט א פסק גדול ונורא מנהמת לבו, טראץ וואס פארשטייט זיך ס'איז געווען א אונס האט ער אריינגעגעבן איבער די הארבקייט פון עובר זיין אויף א הלכה אין שלחן ערוך. מיט דעם אלעם האט ער גע'פסק'ענט פאר יענעם (פאר עטליכע) צו דאווענען מיט מנין.

ולזה כוונתי וואס באדייט הוראה פון א ערליכע איד, טאקע מיט זיין דרגה פון צדקות, טאקע ווען ס'ברענט אזוי דער שולחן ערוך מיט אן אמת דעמאלטס קומט מיט נאך זאכן וואס מיר פארגרעבטע פשוטי עם זענען נישט קונה מיט א בלויזע אוצר החכמה סירטש.

ח"ו ח"ו אז איך זאל תולה זיין אזעלעכע דברי הבל (וואס דו האסט אפגעלערנט אין מיינע ווערטער) און נאך אין אזא אילן גדול. דיקא צו טוהן אנדערש ווי די הלכה??? מאן דכר שמיה. "כמו ווייטאג"? יא, אנטשולדיגט וועם ס'האט באטראפן אבער כ'האב נישט מזלזל געווען אין וועם דו מיינסט כ'האב, און וועם כ'האב געמיינט מיין איך נאכאלץ.

---
אגב, איך דאווען קרי"ש וברכותיה בזמן 6 טעג א וואך

זיכער האסטו מקצר געווען, יעצט נאך דיין מאריך זיין איז אינגאנצן א אנדערע מעסעזש. און איך ריטרעקט מיין ערשטע שטיקל. אבער למען הפונקטליכקייט בין איך נישט שולדיג אז דו ביזט מקצר איך האב אפילו יעצט איבערגעליינט דיין אריגינעלע תגובה און איך וואלט נאכאלס פונקט אזוי פארשטאנען ווי די ערשטע מאל. ללמדך אז ווען מ'וויל ארויסברענגען א קאמפליצירטע אדער הייקלע פוינט, מוז מען דאס מסביר זיין קלאר, און זיכער נישט אריינמישן מחאות קעגן וועם נאר דו ווייסט וועם דו מיינסט....

למעשה איז דיין יעצטיגע פוינט (נאכן מאריך זיין) אז דער חשוב'ער רב, האט געפסקט למעשה אנדערש ווי ס'שטייט אין שו"ע קלאר, עפעס וואס דו שרייבסט צו צו זיין זיין א ערליכער איד און עפעס וואס כלשונך "מיר פארגרעבטע פשוטי עם זענען נישט קונה מיט א בלויזע אוצר החכמה סירטש".

מיין פריעריגע תגובה אלזא בלייבט בתוקפה. מיטן פולסטן כבוד צו דעם רב און שומעי לקחו (און איך בין זיכער אז ער גייט זיין דער ערשטער צו מסכים זיין צו דאס פאלגענדע), איז דאס אבסאלוט נישט רעכט צו אננעמען אז דאס איז די איינציגע 'ריכטיגע' וועג, פונקט פארקערט, די חידוש שבו איז טאקע דאס, אז הגם ס'איז אנדערש ווי אנגענומענע פסק האט נאך אלס א פוסק אזוי געפסק'ט.

נאכאלס איז אבער די אמת אז די שו"ע איז די פוסק אחרון און דו קענסט נישט פארן ראנג ווען דו גייסט אין זיין וועג כאשר הארכתי. מיטן טון וואס שטייט אין שו"ע ביזטו א ליגעלי לייסענסד ערליכער איד וואס טוט וואס השי"ת הייסט און ברויכסט נישט האבן קיין שום הארצקלאפעניש און קיין שום איבערקלערונגען צו אפשר ביזטו נישט גענוג ערליך אויף צו פאלגן דעם שו"ע... משא"כ ווען דו טוסט וואס "מ'האט געטון" ביזטו שוין נישט אויפן דרך המלך, מוזטו שוין זיין זיכער אז דו פאלגסט א ערליכער איד, אז דו טוטסט אלעס וואס יענער ערליכער איד זאגט, נישט נאר דאס וכו' וכו'

די מערסטע וואס איך גיב נאך (למען השלום...) איז אז ס'דא א מקום אז מ'זאל פרעגן זיכער מאכן ווען מ'זעהט אין שו"ע אנדערש ווי מנהג העולם צו אפשר איז דא ביי אונז א פסק אדער מנהג דייקא פארקערט. ביזט אפשר נאך אלס נישט קיין שייגעץ אז דו טוסט עס נישט אבער פארוואס נישט, אין מינימום וועט דיר דאס העלפן אויסמיידן בייזע בליקן...

[סטאוו יא פיטא]

הינדערט פראצענט גערעכט, נאכן עס איבערטראכטן וואלט איך אינגאצן אנדערש געשריבן. און כ'האב חרטה אויף די אומאנגענעמע געפיל וואס מיין תגובה האט געברענגט.

(אגב די לשון הפסק זיינע פון "מען האט נישט געדאווענט ביחידות" איז געווען טאקע צוליב דעם וואס ער האט נישט געוואלט ארויסזאגן א פסק קעגן דעם שלחן ערוך האט ער עס געזאגט אזוי בלשון פון שב ואל תעשה. כ'האב עס געהערט פון איהם ביי נאך געציילטע פלעצער)

[פנימחדשות]

די מערסטע וואס איך גיב נאך (למען השלום...) איז אז ס'דא א מקום אז מ'זאל פרעגן זיכער מאכן ווען מ'זעהט אין שו"ע אנדערש ווי מנהג העולם צו אפשר איז דא ביי אונז א פסק אדער מנהג דייקא פארקערט. ביזט אפשר נאך אלס נישט קיין שייגעץ אז דו טוסט עס נישט אבער פארוואס נישט, אין מינימום וועט דיר דאס העלפן אויסמיידן בייזע בליקן...

איך בין כמעט פולשטענדיג מסכים מיט דיינע תגובות, אויסער מיט די לעצטע פאר שורות.

טאמער איינער זעהט אז די מנהג המקום אין זיין קרייז אד"ג איז אנדערש ווי ס'ווערט גע'פסקנ'ט אין די אנגענומענע פוסקים, מוז ער אויסגעפינען טאמער ביי זיי איז נישט דא א אפענע פסק אדער מנהג פארקערט פון די שו"ע, נישט נאר אז "ס'דא א מקום אז מ'זאל פרעגן וכו'", און ס'קומט נישט אריין דא די שאלה אויב ער וועט גיין אין גיהנום פארן זיך פירען ווי די שו"ע, ווייל סיז באקאנט די מעשה פון יענער וואס האט געפרעגט א גאון (אפשר הגר"י אייבשיץ?) זצ"ל טאמער ער וועט גיין אין גיהנום פארן לערנען ניטל נאכט, און די גאון האט אים געענטפערט אז פארן לערנען טאקע נישט, אבער פארן מזלזל זיין אין מנהג ישראל וועט ער גיין אין גיהנום.

נישט אז איך שיק דא אידען אין גיהנום ח"ו, איך ברענג נאר די מעשה כדמות ראיה בעלמא.

[סטאוו יא פיטא]

דער נידון איז כמבואר לעיל נאר אין א פאל פון א בדיעבד ווען מ'האט באונס פארפאסט זמן תפלה, אין א פאל פון בדיעבד איז שווער צו ניצן דאס ווארט מנהג.

[פאליטישע עקספערט]

פניםחדשות האט גוט ארויסגעברענגט מיינע מחשבות וועלכע איך האב פלאנירט מגיב צו זיין ווען ס'וועט זיין די צייט דערצו, אויב איז דא א מנהג ביי דיין טאטע קענסטו נישט שרייען איך גיי אויפן דרך המלך, נאר דארפסט זיך פירן ווי מ'האט דיר געלערנט - כמובן ווען ס'איז א מנהג מיט א מקור

[הלבלר בקולמסו]

איז דא א מקום צו דאווענען הויכע שמו"ע נאך חצות/סוז"ת, וויבאלד דער מנין האט זיך געשטעלט בעפאר?

[יעדער]

איז דא א מקום צו דאווענען הויכע שמו"ע נאך חצות/סוז"ת, וויבאלד דער מנין האט זיך געשטעלט בעפאר?

יא
אין ישראל והזמנים ברענגט ער עפעס א שיטה להקל איך געדענק נישט יעצט ווער

[יצחק הערש]

דא https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... =&pgnum=38 ווערט געברענגט אז די בעש''ט האט געדאווענט שפעט
איינער ווייסט ווער די מקור פין די מעשה איז? עס שטייט עפעס א ראשי תיבות
און אויך אויב עס האט נאך א מקור?
ישר כח

[עס וועט זיין גוט]

ב"ה חצות ווערט שוין שפעטער

[אליעזר לאנדא]

דא https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... =&pgnum=38 ווערט געברענגט אז די בעש''ט האט געדאווענט שפעט
איינער ווייסט ווער די מקור פין די מעשה איז? עס שטייט עפעס א ראשי תיבות
און אויך אויב עס האט נאך א מקור?
ישר כח

דעת זקנים אות מח
https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... =&pgnum=33

[יצחק הערש]

דא https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... =&pgnum=38 ווערט געברענגט אז די בעש''ט האט געדאווענט שפעט
איינער ווייסט ווער די מקור פין די מעשה איז? עס שטייט עפעס א ראשי תיבות
און אויך אויב עס האט נאך א מקור?
ישר כח

דעת זקנים אות מח
https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... =&pgnum=33

א גרויסען שכח! עס איז א חידוש נפלא
כידוע האט די בעשטה''ק געדאווענט וותיקין
איך טראכט בדרך אפשר אז על פי רוב האט די בעש''ט טאקע געדאווענט וותיקין אבער עס האט זיך געמאכט אז עס האט זיך פארשפעיטיגט https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... =&pgnum=15 און דעמאלטס איז שוין געווארן אויך נאך זמן תפלה
אדער שבת ויום טוב וואס דא https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... &pgnum=419 איז משמע אז די בעש''ט האט געדאווענט שפעט
@zugurnish
איינער ווייסט עפעס מער?

[zugurnish]

איך בין ניט זיכער אז עס איז משמע אז דער בעל שם טוב האט געדאווענט שפעט. נאר אז בכלל בא אידען דאווענט מען שפעטער שבת און יום טוב