שאלות אין הלכה

[געבורטסטאג]

אז מוויל היינט באזוכן געוויסע שפיטעלער ברויך מען אויספילן א פארם מיט די נאמען אוו וועם מען באזוכט. שבת זענען געשטעלט גוים צו איבערשרייבן וואס מזאגט זיי, אמירה לעכו"ם איז לכאורה מותר ווען מוויל זיין מיט א חולה, אבער וואס טוט זיך אויב קומט מען פשוט פארברענגען מיט א טאטע וואס איז מיט זיין בעיבי אין שפיטאל, נישט איבערצונעמען א שיפט, נאר פשוט פארברענגען?

[יצחק אייזיק]

די שאלה איז פארשטייט זיך ווען ממחרת טענה'ט זי אז זי האט נישט מסכים געווען אדער אין א פאל וואס מ'קען איר נישט פרעגן מחמת איזה סיבה שהוא.
אויב איז געווען א געהעריגע נתינה וקבלה און זי איז צופרידן נאכדעם איז לכאורה נישטא קיין שאלה. הגם מ'קען קלערן אז אויב איז זי נישט געווען מרוצה בשעת נתינת הקידושין העלפט נישט אז זי ווערט מרוצה שפעטער ווייל ס'דארף זיין בשעת די מעשה קידושין.

די שאלה ווערט ווען א טאג נאכדעם טענה'ט זי אז זי האט נישט מסכים געווען און איר שווייגן בשעת מעשה איז געווען ווייל זי האט זיך געשעמט, כעי"ז איז דא א סוגיא ביי התקדשו לי במנה ונתנה מנה פחות דינר ושתקה, א גרויסע מחלוקת הראשונים וואס די דין איז, אין אינזער פאל איז די אנגענימענע קידושין א רינדעכיגע רינגל און דאס איז וואס די פרוי ערווארט, באקומט זי א קעסטעלדיגע שלא בידיעתה קען זי אויבן אויף טענה'ן אז זי האט נישט מסכים געווען ותתן אמתלא על שתיקתה

דאס איז טאקע מער ענליך צו נתן מנה פחות דינר, אבער נישט ממש דומה אהער.

נתן מנה פחות דינר: ער האט געזאגט א מנה, און האט געגעבן ווייניגער. די ראשונים האבן מורא אז זי גייט זיך שעמען צו בעטן די איבריגע. דא זאגט ער א רינגל און ער געט א רינגל. איך זע נישט איינער זאל זאגן א סברא אז זי שעמט זיך בשעת מעשה צו זאגן איך בין נישט מסכים, נאר אז זי גייט זיך שעמען מארגן צו בעטן די מנה. דא האט ער געזאגט א רינגל און געגעבן א רינגל, נאר זי מוז טאקע זען אז ס'איז א מרובעת.

להלכה פסקנ'ט דער רמבם, מחבר, און רמ"א אז סיי מנה ונתן דינר, און סיי מנה חסר דינר איז מקודשת. נישט ווי די ראשונים וואס זענען חושש אז כסיפא לה מילתא.

[אכט]

צ''ק

מעג מען ענטפערן קדושה אויב מ'האַלט פּונקט אינמיטן שׁומע תּפילה, אָדער דייקא תּפילות ותחנונים איז מותּר?

[נא_שכל]

צ''ק

מעג מען ענטפערן קדושה אויב מ'האַלט פּונקט אינמיטן שׁומע תּפילה, אָדער דייקא תּפילות ותחנונים איז מותּר?

ניין.

[אכט]

צ''ק

מעג מען ענטפערן קדושה אויב מ'האַלט פּונקט אינמיטן שׁומע תּפילה, אָדער דייקא תּפילות ותחנונים איז מותּר?

ניין.

כאָבּ געהערט פון עימעצן בְּשֶׁם הרב זאָרגער פון ירושלים אַז מ'מעג יאָ, און ער האָט געזאָגט אַז זיין פּסק איז בּאַזירט אויף אַ בּוטשאָטשער רב.

[למעלה משבעים]

צ''ק

מעג מען ענטפערן קדושה אויב מ'האַלט פּונקט אינמיטן שׁומע תּפילה, אָדער דייקא תּפילות ותחנונים איז מותּר?

ניין.

כאָבּ געהערט פון עימעצן בְּשֶׁם הרב זאָרגער פון ירושלים אַז מ'מעג יאָ, און ער האָט געזאָגט אַז זיין פּסק איז בּאַזירט אויף אַ בּוטשאָטשער רב.

כ'ווייס נישט, אין מיין שו"ע שטייט אינו פוסק לא לקדיש ולא לקדושה אלא ישתוק ויכוין למה שאומר ש"צ ויהא כעונה. כ'גלייב נישט בוטשאטשער רב קריגט אויפן מחבר.

[אנכי הרואה]

ווען מ'ליינט קריאת שמע פארן דאווענען צו יוצא זיין די מצוה בזמנה, האט דאס די זעלבע הלכה ווי בשעת ברכת קרי"ש לענין עניית אמן ודברים שבקדושה?

קרי"ש מיט די ר"ת איז זיכער כקורא בתורה און מ'מעג אלעס ענטפערן.

[אייער_קיכל]

צ''ק

מעג מען ענטפערן קדושה אויב מ'האַלט פּונקט אינמיטן שׁומע תּפילה, אָדער דייקא תּפילות ותחנונים איז מותּר?

ניין.

כאָבּ געהערט פון עימעצן בְּשֶׁם הרב זאָרגער פון ירושלים אַז מ'מעג יאָ, און ער האָט געזאָגט אַז זיין פּסק איז בּאַזירט אויף אַ בּוטשאָטשער רב.

כ'ווייס נישט, אין מיין שו"ע שטייט אינו פוסק לא לקדיש ולא לקדושה אלא ישתוק ויכוין למה שאומר ש"צ ויהא כעונה. כ'גלייב נישט בוטשאטשער רב קריגט אויפן מחבר.

אז מ'רעדט שוין איז אפשר כדי צו מאכן אן אויפוואכונג אז בע"ת זאלן זאגן גאנץ קדושה הויעך באופן אז די וואס דארפן יוצא זיין פון עם זאלן קענען הערן, ביי רוב בע"ת הערט מען בלויז אויסלאזן עטליכע ווערטער

[יצחק אייזיק]

אז מ'רעדט שוין איז אפשר כדי צו מאכן אן אויפוואכונג אז בע"ת זאלן זאגן גאנץ קדושה הויעך באופן אז די וואס דארפן יוצא זיין פון עם זאלן קענען הערן, ביי רוב בע"ת הערט מען בלויז אויסלאזן עטליכע ווערטער

אין מיין סידור שטייט קו"ח פאר 'לעומתם' און 'ובדברי'. דאס מיינט אז קדוש און ברוך זאגט דער בע"ת צוזאמען מיטן ציבור.

[אנכי הרואה]

אז מ'רעדט שוין איז אפשר כדי צו מאכן אן אויפוואכונג אז בע"ת זאלן זאגן גאנץ קדושה הויעך באופן אז די וואס דארפן יוצא זיין פון עם זאלן קענען הערן, ביי רוב בע"ת הערט מען בלויז אויסלאזן עטליכע ווערטער

און די וואס זענען מקפיד צו שרייען הויעך, אזש מ'קען נישט הערן די בע"ת, זאלן אינזין האבן מוציא זיין די שכנים וועלכע האלטן אינמיטן שמו"ע.

איך בין זיך טאקע נוהג ווען איך זע מיין שכן האלט אינמיטן שמו"ע, צו זאגן קדושה מילה במילה, בכוונה אים צו מוציא זיין.

[אייער_קיכל]

אז מ'רעדט שוין איז אפשר כדי צו מאכן אן אויפוואכונג אז בע"ת זאלן זאגן גאנץ קדושה הויעך באופן אז די וואס דארפן יוצא זיין פון עם זאלן קענען הערן, ביי רוב בע"ת הערט מען בלויז אויסלאזן עטליכע ווערטער

אין מיין סידור שטייט קו"ח פאר 'לעומתם' און 'ובדברי'. דאס מיינט אז קדוש און ברוך זאגט דער בע"ת צוזאמען מיטן ציבור.

איך ווייס אז עס שטייט, אבער אז ס'איז דא אידן וואס ווילן יוצא זיין, פארוואס נישט טוהן א גרינגע טובה?

[יצחק אייזיק]

אז מ'רעדט שוין איז אפשר כדי צו מאכן אן אויפוואכונג אז בע"ת זאלן זאגן גאנץ קדושה הויעך באופן אז די וואס דארפן יוצא זיין פון עם זאלן קענען הערן, ביי רוב בע"ת הערט מען בלויז אויסלאזן עטליכע ווערטער

אין מיין סידור שטייט קו"ח פאר 'לעומתם' און 'ובדברי'. דאס מיינט אז קדוש און ברוך זאגט דער בע"ת צוזאמען מיטן ציבור.

איך ווייס אז עס שטייט, אבער אז ס'איז דא אידן וואס ווילן יוצא זיין, פארוואס נישט טוהן א גרינגע טובה?

הלכה'דיג איז מער אויסגעהאלטן צו זאגן קדושה צוזאמען מיטן ציבור. די ליטווישע פירן זיך אויך אזוי ביי די קדושה פון ובא לציון.

[אייער_קיכל]

אז מ'רעדט שוין איז אפשר כדי צו מאכן אן אויפוואכונג אז בע"ת זאלן זאגן גאנץ קדושה הויעך באופן אז די וואס דארפן יוצא זיין פון עם זאלן קענען הערן, ביי רוב בע"ת הערט מען בלויז אויסלאזן עטליכע ווערטער

אין מיין סידור שטייט קו"ח פאר 'לעומתם' און 'ובדברי'. דאס מיינט אז קדוש און ברוך זאגט דער בע"ת צוזאמען מיטן ציבור.

איך ווייס אז עס שטייט, אבער אז ס'איז דא אידן וואס ווילן יוצא זיין, פארוואס נישט טוהן א גרינגע טובה?

הלכה'דיג איז מער אויסגעהאלטן צו זאגן קדושה צוזאמען מיטן ציבור. די ליטווישע פירן זיך אויך אזוי ביי די קדושה פון ובא לציון.

געוויס אזוי. ס'אבער דא אידן וואס זענען מאריך בתפילתם און האלטן נאך באמצע שמו"ע בעת ווען דער חזן האלט שוין ביי קדושה

[באניא]

אז מ'רעדט שוין איז אפשר כדי צו מאכן אן אויפוואכונג אז בע"ת זאלן זאגן גאנץ קדושה הויעך באופן אז די וואס דארפן יוצא זיין פון עם זאלן קענען הערן, ביי רוב בע"ת הערט מען בלויז אויסלאזן עטליכע ווערטער

אין מיין סידור שטייט קו"ח פאר 'לעומתם' און 'ובדברי'. דאס מיינט אז קדוש און ברוך זאגט דער בע"ת צוזאמען מיטן ציבור.

איך ווייס אז עס שטייט, אבער אז ס'איז דא אידן וואס ווילן יוצא זיין, פארוואס נישט טוהן א גרינגע טובה?

הלכה'דיג איז מער אויסגעהאלטן צו זאגן קדושה צוזאמען מיטן ציבור. די ליטווישע פירן זיך אויך אזוי ביי די קדושה פון ובא לציון.

געוויס אזוי. ס'אבער דא אידן וואס זענען מאריך בתפילתם און האלטן נאך באמצע שמו"ע בעת ווען דער חזן האלט שוין ביי קדושה

געווענדליך הייבען זיי נישט אן שטילע מיט די בעל תפילה ……

[אוראייניקל]

ווען מ'ליינט קריאת שמע פארן דאווענען צו יוצא זיין די מצוה בזמנה, האט דאס די זעלבע הלכה ווי בשעת ברכת קרי"ש לענין עניית אמן ודברים שבקדושה?

קרי"ש מיט די ר"ת איז זיכער כקורא בתורה און מ'מעג אלעס ענטפערן.

עי' ביאור הלכה סי' ס"ו ד"ה בין הפרקים, נאכן ברענגען פון רעק"א אז מיט ר"ת מעג מען מפסיק זיין 'אבל אם אחד קורא ק"ש אפילו בלי ברכות לצאת בה ידי קריאה כי ירא שיעבור הזמן אסור להפסיק באמצע הפרק מדינא כמו בשאר ק"ש'.

[אוראייניקל]

ס'איז מבואר אין או"ח סי' ס"א אז ווען מ'ליינט קר"ש בברכותיה, זאגט מען נישט קל מלך נאמן, נאר מ'איז משלים רמ"ח תיבות מיט ה"א אמת, אדער ט"ו ווין.
און די טעם איז כדי נישט מפסיק צו זיין צווישן אהבת עולם מיט קר"ש.

יעצט איז מיין שאלה, אויב איינער האט פארגסן אינזין צו האבן בפסוק ראשון, און ער דערמאנט זיך אינמיטן קר"ש, וואס די פוקים שרייבן ער זאל ענדיגן דעם שטיקל וואס ער האלט אינמיטן, און צוריק אנהויבן פון אנהייב, צו זאל ער יא זאגן קל מלך נאמן?

והוא הדין, אויב איינער דארף ביי שחרית איבער דאווענען פון אנהייב, צו זאגט ער דאן יא ה' שפתי תפתח?

[יצחק אייזיק]

ס'איז מבואר אין או"ח סי' ס"א אז ווען מ'ליינט קר"ש בברכותיה, זאגט מען נישט קל מלך נאמן, נאר מ'איז משלים רמ"ח תיבות מיט ה"א אמת, אדער ט"ו ווין.
און די טעם איז כדי נישט מפסיק צו זיין צווישן אהבת עולם מיט קר"ש.

יעצט איז מיין שאלה, אויב איינער האט פארגסן אינזין צו האבן בפסוק ראשון, און ער דערמאנט זיך אינמיטן קר"ש, וואס די פוקים שרייבן ער זאל ענדיגן דעם שטיקל וואס ער האלט אינמיטן, און צוריק אנהויבן פון אנהייב, צו זאל ער יא זאגן קל מלך נאמן?

והוא הדין, אויב איינער דארף ביי שחרית איבער דאווענען פון אנהייב, צו זאגט ער דאן יא ה' שפתי תפתח?

מיינסט מסתמא כי שם ה' אקרא.

[געמבלער]

איז א פראבלעם צו זאגן מיט א קליין קינד (שלא הגיע לגיל חינוך) ברכת ציצית און ברכות השחר ווען סשוין וודאי לילה? לכאורה איז די גאנצע ענין להרגילו, צו מוז דאס זיין בזמנו?

[דיימאנט]

והוא הדין, אויב איינער דארף ביי שחרית איבער דאווענען פון אנהייב, צו זאגט ער דאן יא ה' שפתי תפתח?

און משנה ברורה סימן קי''א ס''ק י' איז מבואר אז ה' שפתי תפתח איז א חלק פון די שמו''ע, און צוליב דעם דארף די בעל תפילה עס איבערזאגן ביים אנהייבן,
ולפי זה פשוט אז איינער וואס דארף איבער דאווענען דארף עס זאגן.

[יצחק אייזיק]

והוא הדין, אויב איינער דארף ביי שחרית איבער דאווענען פון אנהייב, צו זאגט ער דאן יא ה' שפתי תפתח?

און משנה ברורה סימן קי''א ס''ק י' איז מבואר אז ה' שפתי תפתח איז א חלק פון די שמו''ע, און צוליב דעם דארף די בעל תפילה עס איבערזאגן ביים אנהייבן,
ולפי זה פשוט אז איינער וואס דארף איבער דאווענען דארף עס זאגן.

כפי הנראה מיינט ער צו פרעגן אויף כי שם ה' אקרא וואס מ'זאגט נישט אלס הפסק

[דיימאנט]

ס'איז מבואר אין או"ח סי' ס"א אז ווען מ'ליינט קר"ש בברכותיה, זאגט מען נישט קל מלך נאמן, נאר מ'איז משלים רמ"ח תיבות מיט ה"א אמת, אדער ט"ו ווין.
און די טעם איז כדי נישט מפסיק צו זיין צווישן אהבת עולם מיט קר"ש.

יעצט איז מיין שאלה, אויב איינער האט פארגסן אינזין צו האבן בפסוק ראשון, און ער דערמאנט זיך אינמיטן קר"ש, וואס די פוקים שרייבן ער זאל ענדיגן דעם שטיקל וואס ער האלט אינמיטן, און צוריק אנהויבן פון אנהייב, צו זאל ער יא זאגן קל מלך נאמן?

מסברה וואלט איך געזאגט אז ער ברויך איבער זאגן, ווייל דאס איז נישט קיין השלמה נאר כאילו ממאכט קענסעל און מהייבט אן פון פריש, אויב אזוי ברויך ער דאך פאר די דריי אברים.

[יצחק אייזיק]

ס'איז מבואר אין או"ח סי' ס"א אז ווען מ'ליינט קר"ש בברכותיה, זאגט מען נישט קל מלך נאמן, נאר מ'איז משלים רמ"ח תיבות מיט ה"א אמת, אדער ט"ו ווין.
און די טעם איז כדי נישט מפסיק צו זיין צווישן אהבת עולם מיט קר"ש.

יעצט איז מיין שאלה, אויב איינער האט פארגסן אינזין צו האבן בפסוק ראשון, און ער דערמאנט זיך אינמיטן קר"ש, וואס די פוקים שרייבן ער זאל ענדיגן דעם שטיקל וואס ער האלט אינמיטן, און צוריק אנהויבן פון אנהייב, צו זאל ער יא זאגן קל מלך נאמן?

מסברה וואלט איך געזאגט אז ער ברויך איבער זאגן, ווייל דאס איז נישט קיין השלמה נאר כאילו ממאכט קענסעל און מהייבט אן פון פריש, אויב אזוי ברויך ער דאך פאר די דריי אברים.

מסברא קען איך אויך זאגן פארקערט. קרי"ש איז נישט קיין הפסק, אפי' בלי כוונה, אבער קל מלך נאמן יא. ממילא זאל ער נישט זאגן כדי נישט מפסיק צו זיין.

איך האב מורא איר האט נישט גוט פארשטאנען זיין שאלה.

[דיימאנט]

ס'איז מבואר אין או"ח סי' ס"א אז ווען מ'ליינט קר"ש בברכותיה, זאגט מען נישט קל מלך נאמן, נאר מ'איז משלים רמ"ח תיבות מיט ה"א אמת, אדער ט"ו ווין.
און די טעם איז כדי נישט מפסיק צו זיין צווישן אהבת עולם מיט קר"ש.

יעצט איז מיין שאלה, אויב איינער האט פארגסן אינזין צו האבן בפסוק ראשון, און ער דערמאנט זיך אינמיטן קר"ש, וואס די פוקים שרייבן ער זאל ענדיגן דעם שטיקל וואס ער האלט אינמיטן, און צוריק אנהויבן פון אנהייב, צו זאל ער יא זאגן קל מלך נאמן?

מסברה וואלט איך געזאגט אז ער ברויך איבער זאגן, ווייל דאס איז נישט קיין השלמה נאר כאילו ממאכט קענסעל און מהייבט אן פון פריש, אויב אזוי ברויך ער דאך פאר די דריי אברים.

מסברא קען איך אויך זאגן פארקערט. קרי"ש איז נישט קיין הפסק, אפי' בלי כוונה, אבער קל מלך נאמן יא. ממילא זאל ער נישט זאגן כדי נישט מפסיק צו זיין.

איך האב מורא איר האט נישט גוט פארשטאנען זיין שאלה.

איך זעה יעצט, איך האב נישט גוט פארשטאנען די שאלה.
פארוואס זאל זיך די דין טוישן ווייל ער האט איינמאל געליינט שלא בכוונה.

[אוראייניקל]

ס'איז מבואר אין או"ח סי' ס"א אז ווען מ'ליינט קר"ש בברכותיה, זאגט מען נישט קל מלך נאמן, נאר מ'איז משלים רמ"ח תיבות מיט ה"א אמת, אדער ט"ו ווין.
און די טעם איז כדי נישט מפסיק צו זיין צווישן אהבת עולם מיט קר"ש.

יעצט איז מיין שאלה, אויב איינער האט פארגסן אינזין צו האבן בפסוק ראשון, און ער דערמאנט זיך אינמיטן קר"ש, וואס די פוקים שרייבן ער זאל ענדיגן דעם שטיקל וואס ער האלט אינמיטן, און צוריק אנהויבן פון אנהייב, צו זאל ער יא זאגן קל מלך נאמן?

מסברה וואלט איך געזאגט אז ער ברויך איבער זאגן, ווייל דאס איז נישט קיין השלמה נאר כאילו ממאכט קענסעל און מהייבט אן פון פריש, אויב אזוי ברויך ער דאך פאר די דריי אברים.

מסברא קען איך אויך זאגן פארקערט. קרי"ש איז נישט קיין הפסק, אפי' בלי כוונה, אבער קל מלך נאמן יא. ממילא זאל ער נישט זאגן כדי נישט מפסיק צו זיין.

איך האב מורא איר האט נישט גוט פארשטאנען זיין שאלה.

איך זעה יעצט, איך האב נישט גוט פארשטאנען די שאלה.
פארוואס זאל זיך די דין טוישן ווייל ער האט איינמאל געליינט שלא בכוונה.

ווייל ער האט שוין ממילא מפסיק געווען.

[רצון - ווילן]

ס'איז מבואר אין או"ח סי' ס"א אז ווען מ'ליינט קר"ש בברכותיה, זאגט מען נישט קל מלך נאמן, נאר מ'איז משלים רמ"ח תיבות מיט ה"א אמת, אדער ט"ו ווין.
און די טעם איז כדי נישט מפסיק צו זיין צווישן אהבת עולם מיט קר"ש.

יעצט איז מיין שאלה, אויב איינער האט פארגסן אינזין צו האבן בפסוק ראשון, און ער דערמאנט זיך אינמיטן קר"ש, וואס די פוקים שרייבן ער זאל ענדיגן דעם שטיקל וואס ער האלט אינמיטן, און צוריק אנהויבן פון אנהייב, צו זאל ער יא זאגן קל מלך נאמן?

מסברה וואלט איך געזאגט אז ער ברויך איבער זאגן, ווייל דאס איז נישט קיין השלמה נאר כאילו ממאכט קענסעל און מהייבט אן פון פריש, אויב אזוי ברויך ער דאך פאר די דריי אברים.

מסברא קען איך אויך זאגן פארקערט. קרי"ש איז נישט קיין הפסק, אפי' בלי כוונה, אבער קל מלך נאמן יא. ממילא זאל ער נישט זאגן כדי נישט מפסיק צו זיין.

איך האב מורא איר האט נישט גוט פארשטאנען זיין שאלה.

איך זעה יעצט, איך האב נישט גוט פארשטאנען די שאלה.
פארוואס זאל זיך די דין טוישן ווייל ער האט איינמאל געליינט שלא בכוונה.

ווייל ער האט שוין ממילא מפסיק געווען.

אין מונקאטש (כמדומה שהמנחת אלעזר בירר כן) זאגט מען בכל אופן אליין איבער ה"א אמת און מען איז נישט יוצא פונעם בע"ת.
קען זיין אין אזא פאל זאל מען יא אליין איבערזאגן הגם געווענליך זאגט מען נישט.

איך מיין אז ווען מען האט געמאכט א טעות און מען דארף איבערזאגן קען מען נישט זאגן אז "מען האט שוין ממילא מפסיק געווען", עס איז וויינגער ווי א געהעריגער הפסק ווייל ער איז דאך עסוק צו ליינען קרי"ש, ער פרובירט, די ערשטע מאל איז פשוט נישט געלונגען. אבער נישט אז עס איז געווען אן אויסדרוקליכע הפסק.