דיונים ועיונים בפרשת וירא

[ים רויבער]

כעת חיה ולשרה בן
שטייט אז די מלאך האט געמאכט א צייכען אויפן וואנט אין געזאגט אז א יאר ארום ווען די זון וואט נאכאמאל זיין דא דעמאלטס ולשרה בן
ס'איז מיר שווער געווען לכאורה אפילו ווען מ'רעכענט א שנת החמה איז דאך די זין נישט אויף די זעלבע פלאץ נאר ס'רקט זיך יעדע יאר אביסעל?

[מי יודע]

ולחם לא הביא, מלמד שפירסה שרה נדה.
אפשר קענט איר מיר מסביר זיין וואס דא גייט פאר, די גאנצע פראבלעם דערפון כדי ס'זאל זיין חולין בטהרה, און דא האט ער צוטון מיט ערביים המשתחויים לאבק שברגליהם, נו א גאנץ געשעפט צו זיי וועלן עסן חולין בטהרה צו נישט, פריי דיך זיי מאכן א ברכה.

ס'איז אזוי ווי דו נעמסט אריין א גאסט אין שטוב, און מאכסט זיכער אים נישט צו געבן עסן ווי לאנג ער טוט זיך אן א היט א רעקל צום עסן, קאם אן.

(ס'איז נישט מיין קשיא)

[קרעמער]

ולחם לא הביא, מלמד שפירסה שרה נדה.
אפשר קענט איר מיר מסביר זיין וואס דא גייט פאר, די גאנצע פראבלעם דערפון כדי ס'זאל זיין חולין בטהרה, און דא האט ער צוטון מיט ערביים המשתחויים לאבק שברגליהם, נו א גאנץ געשעפט צו זיי וועלן עסן חולין בטהרה צו נישט, פריי דיך זיי מאכן א ברכה.

ס'איז אזוי ווי דו נעמסט אריין א גאסט אין שטוב, און מאכסט זיכער אים נישט צו געבן עסן ווי לאנג ער טוט זיך אן א היט א רעקל צום עסן, קאם אן.

(ס'איז נישט מיין קשיא)

דו זאגסט קאם אן, אבער דער ברטנורא על התורה איז יא צופרידן דערמיט: פירוש שאברהם היה אוכל חולין בטהרה ולא היה רוצה להאכיל לאחרים מה שלא היה אוכל

[מי יודע]

ולחם לא הביא, מלמד שפירסה שרה נדה.
אפשר קענט איר מיר מסביר זיין וואס דא גייט פאר, די גאנצע פראבלעם דערפון כדי ס'זאל זיין חולין בטהרה, און דא האט ער צוטון מיט ערביים המשתחויים לאבק שברגליהם, נו א גאנץ געשעפט צו זיי וועלן עסן חולין בטהרה צו נישט, פריי דיך זיי מאכן א ברכה.

ס'איז אזוי ווי דו נעמסט אריין א גאסט אין שטוב, און מאכסט זיכער אים נישט צו געבן עסן ווי לאנג ער טוט זיך אן א היט א רעקל צום עסן, קאם אן.

(ס'איז נישט מיין קשיא)

דו זאגסט קאם אן, אבער דער ברטנורא על התורה איז יא צופרידן דערמיט: פירוש שאברהם היה אוכל חולין בטהרה ולא היה רוצה להאכיל לאחרים מה שלא היה אוכל

אקעי, איך האב נישט געוואוסט פון די ברטנורא, א גוטע תירוץ

קוק אריין אין חתם סופר עה"ת די וואך די ערשטע שטיקל, ווי שיין ער איז עס מפרש, ממש דאס מוז זיין פשוט פשט

[אוהב חכמה]

כעת חיה ולשרה בן
שטייט אז די מלאך האט געמאכט א צייכען אויפן וואנט אין געזאגט אז א יאר ארום ווען די זון וואט נאכאמאל זיין דא דעמאלטס ולשרה בן
ס'איז מיר שווער געווען לכאורה אפילו ווען מ'רעכענט א שנת החמה איז דאך די זין נישט אויף די זעלבע פלאץ נאר ס'רקט זיך יעדע יאר אביסעל?

דער חת"ס בתו"מ (פ' לך עה"פ למועד הזה) שמועסט טאקע אויס, אז מ'מוז זאגען אז דער קריץ וואס די מלאכים האבן געמאכט איז טאקע נישט געווען מכוון ממש דארט וואו די זון איז דאן געווען, נאר י' מעלות אחורנית.

[אוהב חכמה]

ר' קרעמער, דער רבנו בחיי זאגט שוין דאס וואס איר ברענגט פון ברטנורא (ויש שרצו לפשוט מזה ספק השעה"מ בפ"ט מאישות הט"ז אם אסור ליתן לחבירו דבר שהנותן נזהר בו), נאך א פשט שרייבט ער שחשש שנתחמצה העיסה מחמת שמשכה ידי' (והרי פסח היה). דער בית אפרים בהקדמתו לחיו"ד שרייבט אן הערליכן פשט, שהי' אסור לאפותו ביו"ט דלא שייך בי' הואיל, עי' בפנים.

[ים רויבער]

יישר כח הרב אוהב חכמה פאר די מראה מקום פון חת"ם סופר, איך האב אויך געקלערט אזוי אבער איך האב נישט געהאט די גאוטס עס צו זאגן אליינס

[מי יודע]

דער בית אפרים בהקדמתו לחיו"ד שרייבט אן הערליכן פשט, שהי' אסור לאפותו ביו"ט דלא שייך בי' הואיל, עי' בפנים.

עיין כעין זה שם בחתם סופר דלא היה חזי לבני ביתו

[msp]

לאנגע יאהרען צוריק האב איך געהערט א גוט ווארט פון הרב דוד משה ראזען ע"ה בשם טשארטקאווער רבי'ן זצ"ל
ווען סדום האט אויפגענומען לוט פאר דיין האבען זיי מורא געהאט אז ער באלאנגט צום אחד קעמפ
אברהם אבינו רעפרעזענטירט שמע ישראל ד' א-לוקינו ד' אחד
מיט א גרויסע דלת
ווייל צווישען דלת און ריש איז דא נאר א קליין עקאלע
און די סדומים האבען דאך באלאנגט צום אחר קעמפ
לא תשתחוה לאל אחר
ווען ער האט טאקע מכניס אורח האבען זיי געשריגען
געוואלד האחד בא לגור וישפוט שפוט
וואס האבען זיי געטוהן
ויגשו לשבור את הדלת
זיי האבען פראבירט אפצוברעכען דער עקעל פון דעם דלת אויף עס צו מאכען פאר א ריש

[צולייגער]

א טייער ווארט

[חשמל]

די רמבן זאגט אז אשת לוט איז געווארן א נציב מלח נישט אלץ עונש נאר אלץ די השפעה וואס די כח הראיה האט אויף א מענטש עיי"ש

[msp]

ער באזירט זיך אויף וואס שטייט אין נצבים גפרית ומלח שרפה כל ארצה כמהפכת סדום ועמורה וגומר

[msp]

איז מעכה פון סוף סדרה געווען א זכר אדער א נקיבה?

[אוהב חכמה]

דוכט זיך ס'איז דא א גאנצע מדובר דערוועגן.
אין ספורנו שטייט אז אברהם וואלט איר גענומען פאר יצחק ווען נישט רבקה, זעהט מען דאך אז לדעתו איז מעכה געווען א נקבה. ובכלל טרעפט מען אפאר מאל אין תנ"ך מעכה אלס שם נקבה, מעכה בת אבשלום, מעכה אשת דוד, און נאך (כמדומה).
פון די אנדערע זייט ברענגט מען א ראי' פון מדרש תזריע, לעולם הנקבה מן האיש והזכר מן האשה, און די ראי' צום סיפא איז פון דעם פסוק (ותלד גם היא), זעהט מען דאך אז לדעת המדרש זענען אלע אויסגערעכנטע זכרים. און אזוי אויך פון רש"י דא אז ס'איז געווען ד' בני פלגש.

[msp]

א גרויסער דאנק
די מסורה זאגט צום סוף סדרה א סימן פאר מנין הפסוקים
אין די אלטע דרוקען איז געשדטאנען מכנדיב
און די היינטיגע האבען דאס "פארבעסערט" צו מכנדבי
כ'האב אמאהל געטראכט אז דער סימן מכנדיב
איז א רמז אויף די ברית מילה פון אברהם אבינו
מך אזוי ווי ביי מכתם וואס איז מכת המילה
נדיב אזוי ווי מה יפו פעמיך בנעלים
ותן לאוהב חכם ויחכם עוד...

[אוהב חכמה]

דאס איז סוף לך, ניין?
אלענפאלס, גאר שיין.
מך קען אויך זיין א לשון פון פארארימט און צוקלאפט, א רמז צו אין מקבלים גרים לימות המשיח. אדער איז דאס א רמז אז דער רבוש"ע איז משפיל גאים ומגביה שפלים ווי מ'זעהט אין די פרשה, ווער ס'איז א מך ווערט א נדיב.

[msp]

יא ריכטיג סוף לך לך
טעות לעולם חוזר

[msp]

היינט אין דער פריה איז מיר איינגעפאלען א שטיקעל הסבר אין א ווארט פון מהר"ש מאסטראפאליע הי"ד
ער זאגט אז דאס וואס שרה אמנו האט געטענה'ט האף אומנם אלד ואדוני זקן
און השי"ת זאגט ואני זקנתי מיינט דאסזעלבע
עס רעפערירט צום רבש"ע
אז די התגלות השכינה בשעת די הבטחה איז געווען בצורת זקן ויושב בישיבה
האט זי געפרעגט היתכן
בשעת קרי"ס איז געווען די צורה כביכול ווי א יונגע גענעראל
בשעת מתן תורה איז געווען ווי א זקן ויושב בישיבה
איז דאך אלעמאהל לפי הענין
אויב אזוי האט שרה אמנו געהאלטען אז אויב דא וועט ווירקליך זיין אז אברהם מיט שרה וועלען האבען א קינד
וואלט דאך די צורה געמוזט זיין פון א יונגער און נישט ווי אנ'אלטע מענטש
האט זי געזאגט האף אומנם אלד ואדוני דער באשעפער איז דאך זקן
זאגט דער רבש"ע היפלא מהשם דבר
אז זי זאל זאגען אז זי קען נישט געבוירען אויב ואני זקנתי
מיינענדיג כמדבר בעדו...
די שאלה איז נאר פארוואס איז עס געווען טאקע אזוי
האביך געטראכט אז אפשר האט מען דוקא געדארפט ממעט זיין וויפיהל מעגליך עס זאל נישט הייסען בטבע
נאר וואס מעהר למעלה מן הטבע
גדי אויסמיידען די קשר און השפעה צו די פריערדיגע דורות
תרח וכת דיליה
אז זיי זאלען נישט האבען קיין שום שייכות צו אונז בני אברהם ושרה....

[שאינו יודע]

שטייט און פסוק שבו "לכם" פה עם החמור דרשנט די גמרא עם הדומה לחמור איז שווער אז ישמאל איז לכאורה נישט געווען קיין עם הדומה לחמור ער איז דאך געווען גע'מלה'ט

[שאינו יודע]

בש ם התורני המופלא פרנס ומנהיג מק"ק פפד"א יע"א מוהר״ר מורי כהן ז״ל. וזה לשונו
בכתביו ביבמות לף סיב עיא אמר רב הכל מו דם בעבד שאין לו חייס דכתיב שבו לכם
פה עס החמור(בראשית) עם הדומה לחמור ופירשיי אליעזר עבל אברהם הו י . ויש להקשות
הא בחומש בפ׳ וירא ויקח את שני נעריו אתו ופי׳ רשיי ישמעאל ואליעזר וא"כ המה אותן
נע ר י ם שאמר ל: ס אברהם שבו לכם פה עם החמור ולישמעאל ודאי היה לו יחוס כי לאו
מבני כנען הוי והיה בן אברהם. בלא פירשיי הייתי אומר שהיו הרבה עבדים לאברהם הון
אליעזר בודאי ולקח עכל אחר עם אליעזר ולפירשיי קשה וצ"ע עכ"ל . הזכרתי שמו ז״ל עם
הספר כי ידעתי את האיש הנ׳ל היה ירא ה׳ מרבים תנצב׳ה אמן . והנה באמת משמע במפרשי׳
שהגר גיירה אברהם ובפ׳ לך בן לאברהם ויקרא שם בניו הנילל ואיכ הקושיא עצומה ויש
לומר שתיקן רשיי אליעזר הוי מלת עם לרבא הוא וקאי רק על אליעזר למול ומציט לשון
רבים שקרא ליהיר דרך כבוד אדוני ארן ואליעזר חבוב היה בבית אברהם

[שאינו יודע]

קאפי פון פרי מגדים סוץ סימן קפו בא"א ולכאורה קושיא אלימתא הוא

[למעלה משבעים]

מיינסט דאס?
פרי מגדים על או"ח - משבצות זהב - סימן קפו
בשם התורני המופלא פרנס ומנהיג בק"ק פרנקפורט דאדר יע"א מהר"ר מורי כהן ז"ל וזה לשונו בכתביו, ביבמות דף ס"ב ע"א אמר רב הכל מודים בעבד שאין לו חייס דכחיב שבו לכם פה עם החמור (בראשית) עם הדומה לחמור ופירש"י אליעזר עבד אברהם הוה, ויש להקשות הא בחומש בפ' וירא ויקח את שני נעריו אתו ופי' רש"י ישמעאל ואליעזר, וא"כ המה אותן הנערים שאמר להם אברהם שבו לכם פה עם החמור, ולישמעאל וודאי היה לו יחוס כי לאו מבנות כנען הוה והיה בן אברהם, בלא פירש"י הייתי אומר שהיו הרבה עבדים לאברהם חוץ אליעזר בוודאי ולקח עבד אחר עם אליעזר ולפירש"י קשה וצ"ע עכ"ל.
הזכרתי שמו ז"ל עם הספר כי ידעתי את האיש הנ"ל היה ירא ה' מרבים תנצב"ה אמן. והנה באמת משמע במפרשים שהגר גיירה אברהם, ובפרשת לך לך בן לאברהם ונקרא שם "בנו" הנולד, וא"כ הקושיא עצומה, וי"ל שתיקן רש"י אליעזר הוה, מלת עם דרשה הוא וקאי רק על אליעזר לחוד, ומצינו לשון רבים שקרין ליחיד דרך כבוד אדוני ארץ, ואליעזר חשוב היה בבית אברהם:

[שאינו יודע]

יא יישר כח איך האב נאר געקאפיעט פון היברו באקס א שוואכע קוואליטי פרינט
יישר כח נאכאמאל
אוון אויב וועסטו האבן א תירוץ איז נאך בעסער

[שאינו יודע]

http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?si ... =41247&st=%u05de%u05d5%u05e8%u05d9+%u05db%u05d4%u05df

[SPUSMN]

רבי מנחם שלום, עס קלינגט צו זיין אמת וואס איר שרייבט אז וועגען דעם האבען אברהם ושרה געהאט ערשט יצחק אויך דער עלטער כדי עס זאל זיין וואס מעהר למעלה מן הטבע כדי אויסמיידען די קשר און השפעה פון די פריערדיגע דורות פון פאר אברהם אבינו

זייער גיט אז מען האט אויף געפרישט פרשת וירא. דער פסוק זאגט אז אבימלך האט געזאגט צו שרה: "הנה נתתי אלף כסף לאחיך", וואס איז דער חשבון פון טויזענט? דער רמב"ן זאגט אז אלף מיין א ריזיגער סכום און אנדערע ווערטער "גרויס געלט" און עס קען מיינען שווערע טויזענטער, אבער לויט די אנדערע מפרשים אז אלף מיינט פונקט טויזענט, וואס איז דער באדייט פון דער נומער? ו

כ'האב געקלערט אז פאר מוציא שם רע צאלט מען קנס מאה כסף, און דא האט אבימלך געוואלט געבען פאר שרה דער "ואת כל ונוכחת" (מיט געלט האט ער געוויסט אז ער קען איר נישט איבער בעטען), האט ער געגעבען צעהן מאל דער סכום אז עס זאל זיך שוין קיינעם נישט דאכטען. צעהן מאל האט שוין יא עפעס א באדייט

איך בין נייגעריג צו הערען וואס דער עולם האט צו זאגען אויף די אלף כסף, אפשר האט איינער א געדאנק