Mezofzef האט געשריבן:ר' חיים האט אמאל געהאט צוויי אתרוגים, איינס א הדר אבער ספק מורכב, און איינס א וודאי כשר אבער נישט אזוי שיין. האט ר' חיים געמאכט די ברכה אויף די ספק מורכב און ערשט דערנאך גענומען די וודאי, זאגענדיג אז איינמאל אויב טוט ער פארקערט איז איינמאל ער האט שוין יוצא געווען מיט'ן פשוט'ע כשר'ע אתרוג איז שוין נישט שייך צו מבשר זיין דערנאך, משא''כ אויב שאקלט ער מיטן הדר איז ממ"נ, איז עס נישט מורכב, האט ער דאך יוצא געווען מיט א הדר, איז עס יא מורכב נעמט ער דאך דערנאך די אנדערע.
כדאי צו דערמאנען אז רבי הירש פסח פראנק זצ״ל אין מקראי קודש אויף סוכות ווייזט אויף אז ס׳איז קעגן א בפירושע רש״י אין מס׳ עירובין
וועלכע רש"י?
פון רש"י דף נ. ד"ה והרי מעשר בהמה זעהט מען מען אז נעמען די ספק ערשט איז א פראבלעם ווייל על צד אז ס'איז נישט כשר איז עס א הפסק צווישן די ברכה און די מעשה המצוה
Mezofzef האט געשריבן:ר' חיים האט אמאל געהאט צוויי אתרוגים, איינס א הדר אבער ספק מורכב, און איינס א וודאי כשר אבער נישט אזוי שיין. האט ר' חיים געמאכט די ברכה אויף די ספק מורכב און ערשט דערנאך גענומען די וודאי, זאגענדיג אז איינמאל אויב טוט ער פארקערט איז איינמאל ער האט שוין יוצא געווען מיט'ן פשוט'ע כשר'ע אתרוג איז שוין נישט שייך צו מבשר זיין דערנאך, משא''כ אויב שאקלט ער מיטן הדר איז ממ"נ, איז עס נישט מורכב, האט ער דאך יוצא געווען מיט א הדר, איז עס יא מורכב נעמט ער דאך דערנאך די אנדערע.
כדאי צו דערמאנען אז רבי הירש פסח פראנק זצ״ל אין מקראי קודש אויף סוכות ווייזט אויף אז ס׳איז קעגן א בפירושע רש״י אין מס׳ עירובין
וועלכע רש"י?
פון רש"י דף נ. ד"ה והרי מעשר בהמה זעהט מען מען אז נעמען די ספק ערשט איז א פראבלעם ווייל על צד אז ס'איז נישט כשר איז עס א הפסק צווישן די ברכה און די מעשה המצוה
ער בענגט אבער אז איינער האט נאכגעטראגן זיין קשיא צום בריסקער רב און ער האט פראבירט מחלק צו זיין און ער לאזט זיך אריין אין אן אריכות איבער דעם
קודם כל דער רי"ף און רמב"ם דערמאנען בכלל נישט די הלכה פון עשרה טפחים, אפי' נישט בזמן הזה נאר אויך אויב מ'צינדט אויפן גאס. (אדער נעמען זיי אן אז די גמ' בלייבט אזוי ביי די מעשה דגמל טעון פשתן, אדער ווייל פרסומי ניסא איז ענדערש למעלה מי' טפחים.)
נאכדעם איז דא די פוסקים וואס זאגן אז בזמן הזה אז מ'צינדט אינעווייניג איז עס נישט נוגע (אדער גאר ענדערש העכער). נאר אויפן גאס איז למטה מעשרה. אין בתי מדרשים פאר מעריב איז קיינמאל נישט געווען דער מנהג פון י' טפחים ווייל אינעווייניג איז ענדערש העכער.
בצירוף איז דא דער ספר היום וואס זאגט אז ס'מוז דווקא זיין למעלה מעשרה אזוי ווי מ'האט געצינדן אין בית המקדש, און למטה מעשרה איז מען נישט יוצא אפי' בדיעבד. אין געוויסע מקומות האט מען געמאכט א פשרה אז די פיסל פון די מנורה זאל זיין למטה מעשרה און די פלאם למעלה.
נעכטן ביים דאווענען שחרית אין מיין מנין אין וואלעבאוט שול האט אויסגעבראכן א מלחמה בעל תפילה ענדיגט קדיש תתקבל .. ובנוחה יאמר.. הייבט אן בית יעקב טוט זיך א געשרייעכטץ היום יום.... בית יעקב .... אינער זאגט יא איינער זאגט נישט הייבט זיך אן מ'קוקט אין סידור וועלכע סידור ... וואס האט די רבי געטון ?
ס'איז דא וואס זאגן אז בית יעקב זאגט מען נאר נאכן ענדיגן דאווענען, דאס מיינט נאך ובא לציון, ווייל מ'זאגט ויהיו דברי אלה וכו' און מ'האט דאך נאכנישט געענדיגט אלעס.
קומט אויס אז ראש חודש ווען מ'זאגט דעם יום פארן ליינען און פאר ובא לציון קען מען נישט זאגן בית יעקב. משא"כ חנוכה ווען מ'דאווענט נישט מוסף און דער יום איז נאך ובא לציון זאגט מען עס יא.
וואס איז די אויסגעהאלטנסטע מהלך צו קענען רוקן א מנורה ליל שבת חנוכה? א דבר היתר אויפן טאץ? אויב מנוצט נישט א טאץ וועט העלפן אויפהענגען א צירונג אויף די מנורה גופא? די דבר המותר מוז זיין ווערט מער ווי די מנורה? די עצה פון לייגן פת איז נאר אויב מעסט עס שבת ביים סעודה אדער א מצה וואס גייט צוריק אין שאפע איז אויך גוט? קען די טישל גענוצט ווערן פאר די טאץ? און וואס איז אויב סאיז מיוחד פאר די מנורה?
מען האט מיר געוויסען אין מאמענט "א בחור אין סקווירא האט עש"ק חנוכה פארשלעפט/ פארשלאפען די שקיעה האט ער געפרעגט הגה"צ רבי יוסף ישראל אייזנבערגער דומ"ץ וואס ער זאל טון וועגען נר חנוכה און דער דומ"ץ האט געפסקנט אז "א גוי זאל צינדען און ער זאל זאגען די ברכות" איך האב נישט פארשטאנען האב איך געפרעגט א תושב א שטיקעל יודע ספר האט ער מיר געזאגט אז דער דיין האט אים געהייסען נור די ברכה שעשה נינסים איך פארשטיי נאך אלס נישט פארוואס האט אויסגעפעלט דעם גוי'ס צינדען ? אין שליחות לנכרי והא ראי אז ער האט אים נישט געהייסען אשר קידשנו
קיקיון האט געשריבן:מען האט מיר געוויסען אין מאמענט "א בחור אין סקווירא האט עש"ק חנוכה פארשלעפט/ פארשלאפען די שקיעה האט ער געפרעגט הגה"צ רבי יוסף ישראל אייזנבערגער דומ"ץ וואס ער זאל טון וועגען נר חנוכה און דער דומ"ץ האט געפסקנט אז "א גוי זאל צינדען און ער זאל זאגען די ברכות" איך האב נישט פארשטאנען האב איך געפרעגט א תושב א שטיקעל יודע ספר האט ער מיר געזאגט אז דער דיין האט אים געהייסען נור די ברכה שעשה נינסים איך פארשטיי נאך אלס נישט פארוואס האט אויסגעפעלט דעם גוי'ס צינדען ? אין שליחות לנכרי והא ראי אז ער האט אים נישט געהייסען אשר קידשנו
אין סאטמאר וואלט מען גע'פסק'נט אז ער זאל צינדן מיט א ברכה.