יישר כח באשעפער האט געשריבן:שוין א לענגערע צייט וואס איך האב מיר גענויטיגט אין א ישועה איינער האט מיר מציע געווען צו גיין מתפלל זיין ביים ציון פין גרויסען צדיק הרב הקדוש רבי דוד מרדכי מטאלנא זצ"ל וואס ליגט אין סטעטן איילענד איך האב געטראכט צו מיר איך בין טאקע נישט קיין גרויסע מאמין אבער וואס קען שוין געשעען אז איך וועל גיין דערלייגען קען איך זיכער נישט בין איך ספעציעל אראפ געפארן צום ציון אין זיך אויסגעוויינט בזכות הצדיק אין איך בין געהאלפן געווארן אפאר טעג דערנאך מיט א גרויסע ישועה העכער אלע ערווארטונגען איך שרייב עס כדי אידן זאלן וויסען אז נישט ווייט פון אונז איז דא קבר ווי אידן זעען גרויסע ישועות למעלה מדרך הטבע!
איך האב לעצטענץ געהערט א מעשה פון א איד (איך האב נאך נישט באקומען קיין רשות פון אים מפרסם זיין בשמו) וואס איינער האט אים געדארפט ברענגן $3000 וואס ער האט געדארפט שטארק האבען דחוף, אבער יענער ענטפערט נישט קיין טלפון... ויהי כי באו מים עד נפש האט ער זיך געטראפעהן ביים ציון פון הרבנית מרת חוה ע"ה א"ח הרה"ק רד"מ (זי ליגט אויך אין יענער ביה"ח אבער נישט לעבען אים), האט ער געדאווענט פאר דעם... ובצאתו פון דער ביה"ח קלינגט אים אן יענעם זאגענדיג אז ער ברענגט אים שוין דער גאנצע $3000.
ך'האב געהערט אז ס'איז דא א פלאן איבער צומאכען מקום מנוחתה. איינער ווייסט עפעס פון דעם?
כמו שכתבתי לעיל, ליגט זיך לעבן איר ברודער באותו ביה"ח יש גם חלקה ממשפחת חודרוב מצאצאי אדמוה"ז מטאלנא זיע"א
ר' משה צבי איז געבוירען געווארען כ"ג כסלו תר"נ אין טאלנא צו זיין טאטע הרה"ק ר' מנחם נחום זי"ע. ער איז געוועהן א איידעם ביי הרה"ק ר' יחיאל פון קרילוביץ (ב"ר משולם זושא ב"ר יצחק מאיר בן בעל אוהב ישראל מאפטא). זוו"ש איז ער געוועהן א איידעם ביי ר' פייביש פון זעלישטיק. נאך דער פטירה פון טאטע'ן איז ער ממונה געווארען אלץ ממלא מקומו אין טולטשין (היות זיין ברודער רד"מ איז שוין געוועהן אין אמעריקא). נאך א פאר יאהר האט ער זיך געצויגען קיין סורוקי, און אין יאהר תרפ"ד איז ער ארויף קיין אמעריקא ווי ער האט זיך באזעצט אין פילדלפיה. ער איז אוועק כ"ה סיון תשל"ב ושם מנו"כ. (כ"ז עפ"ד מורינו ר' שלמה זלמינא וינברג שליט"א אחי כ"ק מרן אדמו"ר שליט"א פון טאלנא)
נחום וואהלינער האט געשריבן:די רבי ז"ל הרה"ק רבי יוחנן האט געפירט אין ניו יורק אויך בחיי אביו אפר נישט א אין א שול אבער א רבי איז ער געווען. מאנטריאל איז געווען שפעטער נאך טורונטו
יאהר תרצ"ד
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]
הרה"ח ר' ראובן מנחם בורנשטיין ז"ל שרייבט (סמוכים לעד לעולם שבסו"ס מטמוני מנחם נחום) אז ווען ר' נחום'טשע איז אוועק איז געוועהן ידוע אז רצון קודשו איז אז ר' משה צבי זאל איבער נעמען זיין פלאץ, פארדעם האט רמ"צ זיך געצוגען גלייך נאכ'ן שבעה קיין טולטשין פון קרילוביץ ווי ער האט געוואוינעט. ר' משולם זוסיא האט אויך געוואוינעט אין טולטשין און האט געהאלפען זיי ברודער רמ"צ מיט דער הנהגה, ביז רמ"ז האט אויס געדרוקט אז זיי זענען אזוי ווי צוויי גופים מיט איין נשמה. דער אנדערע ברודער ר' יוחנן, ר' יצחק, ר' אברהם און ר' אהרן האבען אויך דעמאלס געוואוינעט אין טולטשין, זיי זענען נאך געוועהן פאר'ן חתונה (רמ"ז איז דעמאלס געוועהן א אלמן, נאך איידער ער האט חתונה געהאט בזוו"ש אין תרפ"ד).
מיללער האט געשריבן:ר' מרדכי ב"ר דוד מטאלנא האט אויך איבערגעלאזט איין זוהן, דער ממלא מקומו פונעם זיידן, ר' מנחם נחום מטאלנא ז"ל, פון וועם עס זענען געבליבען 7 זוהן.
1) ר' דוד מרדכי פון ניו-יארק 2) ר' יוחנן פון סאוויין נעבן כעלם 3) ר' יצחק אין אמעריקא 4) ר' משה צבי פון פילאדעלפיא 5) ר' משולם זושא פון באסטאן 6) ר' אברהם אין ראמעניא 7) ר' אהרן
ס'איז געוועהן אויך א זוהן שמעון שלמה וואס איז ליידער אוועק אלץ קליין קינד פון א יאהר
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]
טאלנער יונגערמאן האט געשריבן:ס'איז קלאר אז עכ"פ אין דער ערשטע יארן פון ר' נחום'טשע'ס הנהגה איז דער עולם געוועהן כמעט אין דער כמות ווי ביים זיידען ר' דוד'ל.
לויט ווי איז איבערגעגעבען געוואהרען פון רבין ז"ל ר' יוחנן מטאלנא האט ר' דוד'ל געהאט א גרעסערע עולם ווי ר' אהרן טשערנאבילער, אבער ס'קען זיין אז דאס איז געוועהן נאר אין דער שפעטעדיגע יאהרן, און ווי אויך איז דאך בייקאנט אז ר' דוד'ל האט נאר אנגענומען דער עול ההנהגה 10 יאהר נאך דער פטירה פון דער טשערנאבילער מגיד.
נאך רבי אהרן'ס פטירה
דאס איז באוויסט אז ר' דוד'ל'ס הויף האט זיך אנגעהויבען צו וואקסען נאר איינמאל ער האט זיך געצויגען קיין טאלנא אין יאהר תרי"ד. ס'איז בכלל נישט משמע אז נאר נאך ר' אהרן איז אוועק אין תרל"ב איז טאלנא אנגעקומען צו דער ריזיקע נומערן (ראה בדב"ק להלן). איך וואלט זיך זייער געפרייט אויב איר ברענגט א מקור צו דעם.
אט האט איר דב"ק פון דער רבי ז"ל, הרה"ק ר' יוחנן מטאלנא זי"ע, שב"ק ו' תשרי תשמ"ו יוד"ק פון הרה"צ ר' מרדכי זי"ע זוהן פון הרה"ק ר' דוד'ל זי"ע: ...בנו יחידו של זקיני המפורסם רבי דוד'ל מטאלנא היה מיוחד שבמיוחדים עליו נשען כל החצר של טאלנא בהיותו בן יחיד והיה צריך לקחת אחרי אביו את שרביט ההנהגה חצר הקודש טאלנא בזמנו של זקיני לא היה חצר של מה בכך היה שם אלפי בתי אב שהיו דבוקים ברבי, היה לו ההויף הגדול ביותר מכל שמונת האחים לכולם היו חצרות גדולות מלאים מחסידים כולם היו אנשי צורה אבל שמעתי מזקינים וכן כתוב בספרים העוסקים בהיסטוריה שמכל בני המגיד מטשרנוביל היתה טאלנא החצר הגדולה ביותר...
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]
בשנים הראשונות שאחר פטירת המגיד הק' זיע"א רוב החסידים הלכו אל הרה"ק ר' אהרן זיע"א ובווסילקיוב אצל מרן אדמו"ר מוהר"ד זיע"א הייתה חצר יותר קטנה שגדלה עם השנים ועקפה את חברותיה שמעתי פעם שיש מחלוקת בין חוקרי החסידות בנושא האם טאלנא הייתה הכי גדולה או טריסק עכ"פ אחר פטירת מוהר"ד הרבה מחסידיו עברו לראחמיסטריווקא וחלקם נשארו שם (כדוגמת החזן ר' יוסל דעם רבינעס) לאחר פטירת המגיד הק' מטריסק והרה"ק מראחמיסטריווקא, הייתה חצר ראחמיסטריווקא הגדולה ביותר
טאלנער חסיד האט געשריבן:בשנים הראשונות שאחר פטירת המגיד הק' זיע"א רוב החסידים הלכו אל הרה"ק ר' אהרן זיע"א ובווסילקיוב אצל מרן אדמו"ר מוהר"ד זיע"א הייתה חצר יותר קטנה שגדלה עם השנים ועקפה את חברותיה
עי' בסמוכים לעד לעולם שבסו"ס מטמוני מנחם נחום שרק לאחר שעבר ר' דוד'ל לטאלנא האט דער הויף אנגעהויבען צו וואקסען (כנ"ל).
טאלנער חסיד האט געשריבן:עכ"פ אחר פטירת מוהר"ד הרבה מחסידיו עברו לראחמיסטריווקא וחלקם נשארו שם (כדוגמת החזן ר' יוסל דעם רבינעס)
ברור אז א גרעסערע חלק זענען געבליבען אין טאלנא, און אפילו דו וואס זענען אריבער קיין ראחמיסטריווקא האט ר' יוחנ'טשע זיי צוריק געשוקט צו נכדו ר' נחום'טשע (כנ"ל). כנראה אלו שנשארו בראחמיסטריווקא היה זה שלא ברצונו של ר' יוחנ'טשע, אבל לא ראיתי שכותבי הקורות מתייחסים איך נשארו שם שלא ברצון רבם? איז דאס געוועהן בעל כרחו, אדער נאר נאך א תקופה?
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]
טאלנער חסיד האט געשריבן:שמעתי פעם שיש מחלוקת בין חוקרי החסידות בנושא האם טאלנא הייתה הכי גדולה או טריסק
טריסק? נישט טשערנאביל? נחום וואהלינער טען'עט טשערנאביל. עכ"פ ראית את דברי הרבי ז"ל וואס איך האב געברענגט לעיל...
את רוב העולם מהמגיד זיע"א קיבל בנו הבכור מוהר"א בטשרנוביל, ולכן בשנים הראשונות זה היה החצר הכי גדולה ואותם החסידים נשארו בה. ובשנים היותר מאוחרות גדלו טריסק וטאלנא שלא על חשבון טשרנוביל, אלא באו חסידים חדשים אליהם והם עקפו את טשערנוביל בגודלם.
בטאלנא בוודאי מקובל שטאלנא הייתה הכי גדולה, אך כמדומני שכן מקובל גם בטריסק לגבי טריסק, ובין החוקרים החיצוניים הדעות חלוקות.
טאלנער חסיד האט געשריבן:עכ"פ אחר פטירת מוהר"ד הרבה מחסידיו עברו לראחמיסטריווקא וחלקם נשארו שם (כדוגמת החזן ר' יוסל דעם רבינעס)
ברור אז א גרעסערע חלק זענען געבליבען אין טאלנא, און אפילו דו וואס זענען אריבער קיין ראחמיסטריווקא האט ר' יוחנ'טשע זיי צוריק געשוקט צו נכדו ר' נחום'טשע (כנ"ל). כנראה אלו שנשארו בראחמיסטריווקא היה זה שלא ברצונו של ר' יוחנ'טשע, אבל לא ראיתי שכותבי הקורות מתייחסים איך נשארו שם שלא ברצון רבם? איז דאס געוועהן בעל כרחו, אדער נאר נאך א תקופה?
איני יודע לפרנס בזה את דברי ה"סמוכים לעד לעולם" אך זו עובדה שהיו הרבה רבנים שהיו בטאלנא ועברו לראחמיסטריווקא וגם העולם התמעט מאוד לפי ערך, אם כי עדיין נשארו המון רב לגבי הוראת מוהר"י מראחמיסטריווקא לחזור יתכן שהייתה זו הוראה פרטית לכמה וכמה מחשובי הקהל שרצו לעבור אך לא הוראה כללית
טאלנער חסיד האט געשריבן:שמעתי פעם שיש מחלוקת בין חוקרי החסידות בנושא האם טאלנא הייתה הכי גדולה או טריסק
טריסק? נישט טשערנאביל? נחום וואהלינער טען'עט טשערנאביל. עכ"פ ראית את דברי הרבי ז"ל וואס איך האב געברענגט לעיל...
את רוב העולם מהמגיד זיע"א קיבל בנו הבכור מוהר"א בטשרנוביל, ולכן בשנים הראשונות זה היה החצר הכי גדולה ואותם החסידים נשארו בה. ובשנים היותר מאוחרות גדלו טריסק וטאלנא שלא על חשבון טשרנוביל, אלא באו חסידים חדשים אליהם והם עקפו את טשערנוביל בגודלם.
בטאלנא בוודאי מקובל שטאלנא הייתה הכי גדולה, אך כמדומני שכן מקובל גם בטריסק לגבי טריסק, ובין החוקרים החיצוניים הדעות חלוקות.
כן הוא גם הבנתי. (אמנם נחם וואהלינער טען'עט אז דאס איז געוועהן נאר נאך ר' אהרן איז אוועק אין יאהר תרל"ד) איך וועל זיך פרייען אויב איר ברענגט מקורות לגבי טוריסק.
טאלנער חסיד האט געשריבן:עכ"פ אחר פטירת מוהר"ד הרבה מחסידיו עברו לראחמיסטריווקא וחלקם נשארו שם (כדוגמת החזן ר' יוסל דעם רבינעס)
ברור אז א גרעסערע חלק זענען געבליבען אין טאלנא, און אפילו דו וואס זענען אריבער קיין ראחמיסטריווקא האט ר' יוחנ'טשע זיי צוריק געשוקט צו נכדו ר' נחום'טשע (כנ"ל). כנראה אלו שנשארו בראחמיסטריווקא היה זה שלא ברצונו של ר' יוחנ'טשע, אבל לא ראיתי שכותבי הקורות מתייחסים איך נשארו שם שלא ברצון רבם? איז דאס געוועהן בעל כרחו, אדער נאר נאך א תקופה?
איני יודע לפרנס בזה את דברי ה"סמוכים לעד לעולם" אך זו עובדה שהיו הרבה רבנים שהיו בטאלנא ועברו לראחמיסטריווקא וגם העולם התמעט מאוד לפי ערך, אם כי עדיין נשארו המון רב לגבי הוראת מוהר"י מראחמיסטריווקא לחזור יתכן שהייתה זו הוראה פרטית לכמה וכמה מחשובי הקהל שרצו לעבור אך לא הוראה כללית
יש עוד מקורות לזה, עי' בס' שופריה דרבי יוחנן.
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]
ס'איז אמת אז ר' דוד'ל'ס חסידים וואס זענען מפורסם עד היום הזה, ווי למשל הגרמ"נ ירושלמסקי און ר' יוס'ל טאלנער זענען טאקע אריבער צו ראחמיסטריווקא. אבער מיז מען זאגען 'לא ללמד על עצמו יצאו אלא ללמד על הכלל כולו יצאו'? אגב, ס'איז דא מקורות אז ר' יוס'ל טאלנער איז געוועהן אויך ביי ר' נחום'טשע אע"פ אז ער האט זיך געהאלטען פאר א חסיד אין רחמיסטריווקא (כן שמעתי מהרה"ח ר' אלי' דינקל שליט"א משב"ק כ"ק אדמו"ר ז"ל). עי' במה שכתבתי פה א אשכול איבער הרה"ח ר' יוס'ל טלנער הי"ד.
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]
טאלנער חסיד האט געשריבן:שמעתי פעם שיש מחלוקת בין חוקרי החסידות בנושא האם טאלנא הייתה הכי גדולה או טריסק
טריסק? נישט טשערנאביל? נחום וואהלינער טען'עט טשערנאביל. עכ"פ ראית את דברי הרבי ז"ל וואס איך האב געברענגט לעיל...
את רוב העולם מהמגיד זיע"א קיבל בנו הבכור מוהר"א בטשרנוביל, ולכן בשנים הראשונות זה היה החצר הכי גדולה ואותם החסידים נשארו בה. ובשנים היותר מאוחרות גדלו טריסק וטאלנא שלא על חשבון טשרנוביל, אלא באו חסידים חדשים אליהם והם עקפו את טשערנוביל בגודלם.
בטאלנא בוודאי מקובל שטאלנא הייתה הכי גדולה, אך כמדומני שכן מקובל גם בטריסק לגבי טריסק, ובין החוקרים החיצוניים הדעות חלוקות.
כן הוא גם הבנתי. (אמנם נחם וואהלינער טען'עט אז דאס איז געוועהן נאר נאך ר' אהרן איז אוועק אין יאהר תרל"ד) איך וועל זיך פרייען אויב איר ברענגט מקורות לגבי טוריסק.
מ'דארף אויך געדענקן פון די חסידים און פולין. טריסק האט זיכער געהאט זייער אסאך חסידים און פולין, וואס טשערנאביל האט נישט געהאט. אזוי אויך מיט טאלנא - אויב איך ווייס גוט, איך בין נישט זיכער און דעהם לגבי טאלנא, אבל כך שמעתי פעם.
טאלנער חסיד האט געשריבן:שמעתי פעם שיש מחלוקת בין חוקרי החסידות בנושא האם טאלנא הייתה הכי גדולה או טריסק
טריסק? נישט טשערנאביל? נחום וואהלינער טען'עט טשערנאביל. עכ"פ ראית את דברי הרבי ז"ל וואס איך האב געברענגט לעיל...
את רוב העולם מהמגיד זיע"א קיבל בנו הבכור מוהר"א בטשרנוביל, ולכן בשנים הראשונות זה היה החצר הכי גדולה ואותם החסידים נשארו בה. ובשנים היותר מאוחרות גדלו טריסק וטאלנא שלא על חשבון טשרנוביל, אלא באו חסידים חדשים אליהם והם עקפו את טשערנוביל בגודלם.
בטאלנא בוודאי מקובל שטאלנא הייתה הכי גדולה, אך כמדומני שכן מקובל גם בטריסק לגבי טריסק, ובין החוקרים החיצוניים הדעות חלוקות.
כן הוא גם הבנתי. (אמנם נחם וואהלינער טען'עט אז דאס איז געוועהן נאר נאך ר' אהרן איז אוועק אין יאהר תרל"ד) איך וועל זיך פרייען אויב איר ברענגט מקורות לגבי טוריסק.
מ'דארף אויך געדענקן פון די חסידים און פולין. טריסק האט זיכער געהאט זייער אסאך חסידים און פולין, וואס טשערנאביל האט נישט געהאט. אזוי אויך מיט טאלנא - אויב איך ווייס גוט, איך בין נישט זיכער און דעהם לגבי טאלנא, אבל כך שמעתי פעם.
ממילא דארף מען זאגן אז זה וזה גרמא.
ס'איז געוועהן חסידי טאלנא טיף אין פולין, אבער נישט אויף א גרויסע כמות
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]
טאלנער יונגערמאן האט געשריבן:ס'איז אמת אז ר' דוד'ל'ס חסידים וואס זענען מפורסם עד היום הזה, ווי למשל הגרמ"נ ירושלמסקי און ר' יוס'ל טאלנער זענען טאקע אריבער צו ראחמיסטריווקא. אבער מיז מען זאגען 'לא ללמד על עצמו יצאו אלא ללמד על הכלל כולו יצאו'? עי' במה שכתבתי פה א אשכול איבער הרה"ח ר' יוס'ל טלנער הי"ד.
דווקא לגבי הגרמ"נ ירושלימסקי ידוע שהוא נשאר אצל אדמו"ר מוהרמ"נ כחסיד למרות שנסע גם לראחמיסטריווקא ואפשר לראות באגרות ששלח לו אדמו"ר מוהרמ"נ שהוא מצווה עליו לקום וליסוע בין החסידים לאסוף כסף לטובת החצר (ראה במטמוני מ"נ דברים נחומים י"א-י"ד) ויש לזכור שאדמו"ר זיע"א היה אז בצעירותו ממש (בן כ"ג -כ"ה שנים) בעוד הגרמ"נ היה אחד מהרבנים החשובים שבאיזור כולו, ואילו לא היה חסידו לא יתכנו בקשות כאלו לאחד מגדולי הרבנים...
טאלנער יונגערמאן האט געשריבן:יש עוד מקורות לזה, עי' בס' שופריה דרבי יוחנן.
ודווקא שם מובאים הרבה רבנים שעברו מטאלנא לראחמסיטריווקא
האמת היא שכל העניין של חצירות היה הרבה פחות ממוסד והיו הרבה שהיו חסידים של בית טשערנוביל ונסעו כל פעם לרבי אחר, או לזה שהיה בקרבת מקום וכדומה.
פארשטייט זיך, אך כוונתינו למספרים שהיה בדרך כלל אצל הרבי ביו"ט, כגון מש"כ במטמוני מ"נ אז אין הויף אין בטאלנא האט מען געקאכט לכבוד יו"ט סעודות פאר בערך 8000 יודען.
'געשענישען זענען באשערט, דאס עגמת נפש מאכט זיך דער מענטש אליין' (הרה"ק בעל שפת אמת זי"ע)
רבותי, איך בין שוין ארויס פון'ם וועלט. איך בין אויך נישט דא אויף א אנדערע ניק. מ'קען זיך אייביג פארבינדען מיט מיך דארך אימעיל - [email protected]