געווען איז עס איין שיינעם טאג, ווען מיין טייערער פריינד בעל מדרגה האט מיך געקאנטעקט אז אידישליך וויל מאכן עפעס א גראנדיעזע פראיעקט, און זינט מיר זענען ביידע פון די שרייבער (ז"ל) ארויסהעלפער, וואלט ער געקענט נוצן אונזער הילף.
דער בעל מדרגה איז שוין געווען פארמישט מיט זיינע פראיעקטן בעפאר, אבער פאר מיר איז די גאנצע זאך געווען א שטיקל חידוש, אזוי אויך האב איך נישט געכאפט פונקטליך וואס איך גיי האבן דערפון… האבעך געמאלדן דעם מיסטער אידישליך, אז דאס מאל האלטן מיר אפ אן אינטערוויו מיט אים, צו ער גלייכט עס אדער נישט.
צו מיין גרויס איבערראשונג האט ער טאקע מסכים געווען, גראדע איז עס נישט געגאנגען אזוי לייכט, אבער נאכן לייגן אביסל פרעשור און קלארשטעלן אז דאס איז עס, האט מען באשטימט א טאג און א צייט, און מיר האבן געקריגן אן אוידיענץ ביי אים אין הויפטקווארטיר.
מיט שפאנונג און איבערראשונג (נעה, נישט עכט...) האבן מיר אלע געציילט די טעג צו אונזער באשטימטע אינטערוויו, און דערווייל האט ער געמאכט פורים מיט זיין אונטערשריפט, און בעל מדרגה האט מיט געטריפט מיטן ציבור, אבער אני הקטן האמיך געהאלטן שטיל, פאר פארשידענע אורזאכן וואס וועט שפעטער ערקלערט ווערן.
א געביגלטע נעקטיי באהאנגען אויף א ציכטיגע העמד אנגעטאן אויף א לאנגער שלאנקער קאזין פון עשיו'ס זייט האט אונז אפגעווארט ביי א דעסק, און פרעגט אונז צו אונז האבן אן אפוינטמענט. איך זאג מיט א זיכערקייט אז יא, און איך געב אן מיין נאמען, ער פרובירט אריינצוקלאפן אין קאמפיוטער זעהן די רעזערוואציע, אבער אן קיין גרויס סוקסעס, כ'הייב אים אן מסביר זיין די ספעלינג, די עז אין דאבעליו, פּי עז אין סייקאלעדזשי, בקיצור, מ'האט כמעט גערופן סעקיוריטי, ביז למעשה זעמיר זיך אויסגעקומען, און ער זאגט אונז נעם דעם דריטן עלעוועיטער, גיי צום אכצנטן שטאק, און זאג פאר די סעקרעטאר אז ביסט געקומען זעהן אידישליך.
איבריג צו באטאנען אז אקוראט דאס האבן מיר געטון, און מיט נייגער און ערווארטונג (נאכאמאל?) האט מען אונז אריינגעפירט אין אידישליך'ס אפיס.
אן זאגן א ווארט ווייזט ער אונז מיר זאלן זיך זעצן אויף די צוויי באקוועמע פאטעלן קעגן איבער זיין ציכטיג ריינע דעסק, נעמט ארויס עטליכע קאלטע געטראנקען פון א פרידזשידער אין א דערנעבענדיגע צימער, און גייט גלייך צום פונקט. איך האב אבער גלייך געפרעגט צו ער האט אפשר אביסל גאלע…
נישט לאנג האט גענומען, און מיר זענען אלע געווען פארטיפט פארגעסנדיג פונעם גאנצן ארום, און ווי בעל מדרגה געבט אן "האבן מיר זיך באקענט מיט פולע אנדערע באהאלטענע קאלירן פון דער מענטש וואס באהאלט זיך אונטער די ניק אידישליך". איך פון די אנדערע זייט, כאפ נישט פונקטליך וואס די גאנצע הייפ איז, אבער שוין... זאל זיין...
אט טוען מיר פארשטעלן פאר אייך טייערע אייוועלט ליינער די אינפארמאטיווע (ווידער א פראגע צייכן...) אינטערוויו וואס מיר האבן אפגעהאלטן מיט אים, ליינט און האט הנאה, און שטייט געשפאנט ביזן סאמע ענדע.
רגע, פאר מגיימיר צום אינטערוויו, בעל מדרגה שרייט כ'זאל אים איבערגעבן די מייק, ער וויל צולייגן אפאר וויכטיגע ווערטער, אקעי דא האסטו, אבער שריי נישט צו הויעך...
בעל מדרגה: ווער אידישליך איז דארף איך קיינעם נישט זאגן. אידישליך איז איינע פון די שטערן פון אייוועלט, סיי מיט זיינע קלארע און קראנטע נייעס און באריכטן, און סיי מיט זיינע געשמאקע ארטיקלען.
במשך השמועס, האב איך אויסגעפינען אז אידישליך איז אויך זייער א געשמאקער און בע'טעמ'טער אינגערמאן... אסאך מאל זעט אויס ווי ער באריכטעט נייעס ווי א ראבאט, און פארברענגט נישט סתם אזוי צייט אויף אייוועלט, אבער יא, אידישליך איז א געשמאקער אינגערמאן, מיט וועם עס איז זייער געשמאק צו פארברענגען.
איינע פון די גרעסטע איבערראשונגען וואס מיר האבן געהאט, איז געווען דאס וואס מיר זענען געוואור געווארן אז דער אידישליך פארשטייט צו נאך זאכן חוץ פון נייעס... דער איז א בר אורין מיט א לשון לימודים, ווי מיר האבן באמערקט במשך השמועס... (הערת לייבל: נישט קלאר וואו ער האט דאס געזעהן, ווייזט אויס אז מיר האבן נישט אזאנע מדריגות ווי אים...)
מיר האבן געמאכט נאך אפאר אויפדעקונגען במשך השמועס, וואס איך גלייב נישט אז איר ווילט פארפאסן, אלזא גארטלט אייך אן, לאמיר אריבערגיין צום אידישליך הויפקוואטיר און לאמיר הערן וואס ער האט צו דערציילן...
אריה: א גוט יאר מיסטער אידישליך, לאמיר צוגיין צום ענין, וויאזוי ביסטו געוואר געווארן פון אייוועלט?
אידישליך: וואס איז שייך? פונקטליך וויאזוי געדענק איך נישט, מסתם געהערט פון א חבר צו וואס, מיין ערשטע ניק האב איך געעפענט שוין מיט א גוטע פאר יאר צוריק, אבער איך פלעג עס נישט ניצן. מיין ערשטע ניק אויף אייוועלט האט מסתם 5 תגובות.
די אידישליך ניק, אדער די ארגינעלע אידישליך פאליטיק ניק, האב איך געעפענט נאך די 2020 וואלן, ווען איך האב איין שיינעם טאג אנגעהויבן באקומען מעסעדזשעס פון עטליכע אידן אז עס איז דא איינער אויף אייוועלט וואס קאפיט און לייגט אריבער אלע מיינע נייעס גענוי ווארט ביי ווארט.
איך האב דעמאלטס געעפענט מיין ניק, און געפירט א שטיקל מערכה מיט יענעם און יענער האט טאקע אויפגעהערט.
אריה: אהא, סאו בעצם ביסטו נישט ניי אויף אייוועלט. וואס האט דיר אבער געבאדערט אז איינער ברענט נאך דיינע נייעס?
אידישליך: די עצם פאקט אז איינער נעמט מיינע נייעס האט מיר נישט געבאדערט, כ'האב עס כסדר איבעראל, וואס מיך האט געבאדערט איז אז איינער נעמט יעדע איינציגסטע פאוסט, מאכט קאפי פעיסט, נעמט די מידיע און לייגט עס ארויף און נעמט קרעדיט פאר זיך.
נעמסט אמאל א נייעס, קיין פראבלעם, נעמסט מער ווי אמאל, אויך נישט קיין פראבלעם, טוישסט אביסל ארום, נו גוט. אבער אויב נעמסטו ממש אלעס וואס איך לייג, ווארט ביי ווארט און בילד ביי בילד, אינגערמאן, געב קרעדיט, איינער ארבעט דערויף!
אריה: כ'הער, אבי ס'דא אויף וואס זיך אפצורעדן...
פארוואס האסטע אפגעמאכט צו עפענען דיין ערשטע ניק אויף אייוועלט?
אידישליך: כ'מיין אז די פראגע דארף נישט קיין ענטפער, עס איז גענוי די זעלבע ווי אלע אנדערע טויזענטער אייוועלט ניקס...
אריה: וואס איז געווען דיין ציל מיט די ניק?
אידישליך: אידישליך פאליטיק? קודם צו אפשטעלן יענעם, דערנאך פלעג איך לייגן דא דארט נייעס וואס כ'האב געזעהן ווערט פארפאסט. אויך האב איך געלייגט איינצלנע ארטיקלען. דערנאך ווען איך האב אפגעמאכט אפיציעל צו אריבערקומען און אנהייבן דא לייגן נייעס, האב איך אנגעהויבן קודם מיט דעם ניק און שפעטער געטוישט צו אידישליך.
אריה: וואו פלעגסטע זיך דרייען?
אידישליך: אין די נייעס אשכולות.
אריה: ווען האסטע אפגעמאכט אז די גייסט אנהויבן באריכטן נייעס אויף אייוועלט?
אידישליך: גענוי א יאר צוריק. פארוואס כ'האב אפגעמאכט? עטליכע אידן מיט וועם כ'בין גוט געווארן דא אויף אייוועלט האבן מיר געבעטן אז איך זאל דא אויך אנהייבן, זאגענדיג אז אזויפיל אידן קענען הנאה האבן דערפון.
אריה: ווען האסטע אפגעמאכט אז נייעס איז דיין זאך?
אידישליך: אייגענטליך האב איך קיינמאל נישט עכט אפגעמאכט... איך פלעג ארגינעל פאוסטן אנדערע זאכן אויף מיינע פלאטפארמעס, קומענדיג אין די נאנטע מאנאטן צו די 2020 פרעזידענטליכע וואלן, האב איך אנגעהויבן לייגן נייעס און אפדעיטסט ארום די וואלן, אויף איינע פון מיינע עקזעסטירנדע פלאטפארמעס, און דער עולם האט גאר שטארק הנאה געהאט.
דער עולם האט געבעטן נאך, און אזוי בין איך געגאנגען ווייטער און ווייטער, געלייגט מער און מער נייעס, ביז איך האב מיך געזעהן אלס א פולער נייעס באריכטער.
אריה: און, ווי מ'זאגט, די רעשט איז קליינגעלט, סאו לייגעס אין די נאנטע פושקע...
וויפיל אידן ליינען דיין נייעס?
אידישליך: פון אלע מיינע פלאטפארמעס צוזאמען? כ'ווייס נישט, אבער א שיינע פאר טויזענט אידן.
אריה: פון וואו באקומסטו דיינע נייעס?
אידישליך: פון פארשידענע ערטער, כ'האב מיר אויסגעארבעט א שנעלע און געשמאקע סיסטעם פון טראסטבארע און רעלעוואנטע קוועלער.
אריה: וויאזוי מאכסטו דיינע בילדער, ווי ביים לעצטן מידטורם וואלן אפאר וואכן צוריק ווען ביזט אריינגעקומען כסדר מיט באריכטן פארשלייערט אין בילדער?
אידישליך: דעמאלטס האב איך געבויעט א פראגראם, וואס איך האב עס געגעבן דאטא און ס'האט אליינס אויסגעשטעלט די בילד מיט אלע דעטאלן.
די סיסטעם האט געארבעט אז איך האב מסדר געווען אן עקסעל שיעט פאר די וואלן מיט אלע פארמעסטן וואס כ'האב געפלאנט צו דעקן, געשריבן די נעמען אין אידיש, די סטעיט, וועלכע פארטיי ווער איז, און וואס פאר א פארמעסט ס'איז.
ווען ס'איז געקומען למעשה צו די וואלן האב איך אים געגעבן א נומער פון א שורה פון די עקסעל שיעט, אויב האט יענער געווינען האב איך געשריבן א "ג", אויב איז עס געווען אן אפדעיט ווי מ'האלט מיטן ציילן האב איך געשריבן א "צ", און געלייגט די נומערן, און ער האט אויטאמאטיש אויסגערעכנט די פראצענטן וכו', געמאכט די קאלירן, אויסשטעל, און אלעס ארום. עלעקשן נייט האט איינער געבעטן כ'זאל צולייגן ווער ס'איז די אינקאמבעט, האב איך בשעת מעשה צוגעלייגט אזא אפציע.
ביי די איזראעלי וואלן האב איך געמאכט אז די באט זאל אויטאמאטיש נעמען די נומערן פון די אפיציעלע כנסת וועבזייטל, און ס'האט זיך אויטאמאטיש געאפדעיט יעדעס מאל סאיז אריינגעקומען פרישע נומערן, און ס'האט זיך אויטאמאטיש געפאוסט אויף מיינע אנדערע פלאטפארמעס. אבער דא ביי די אמעריקאנער וואלן האב איך נישט געוואלט ס'זאל גיין אויטאמאטיש צוליב פארשידענע אורזאכן, האב איך יא געמאכט אז כ'זאל אים דארפן געבן די נומערן, און די באט האט מיך געגעבן די פאוסטערס מיט אלע דעטאלן ארום, לויט וויאזוי כ'האב עס אויסגעשטעלט פאר די וואלן.
בעל מדרגה: וואוו, זייער אינטערעסאנט און סאפיסטיקירט. האמיר נישט געוויסט אז דאס קענסטו אויך…
אריה: ווען האסטו אפגעמאכט צו טוישן פון אידישליך פאליטיק צו אידישליך, און פארוואס?
אידישליך: אידישליך פאליטיק איז מיר עפעס געווען נישט אהין און נישט אהער ואכמ"ל... כ'האב געוואלט טוישן צו אידישליך נייעס. אידישליך נייעס האט מיר א מנהל געזאגט אז מען קען נישט, און יענער האט מיר געזאגט אז מען קען אראפנעמען די ווארט פאליטיק פון מיין ניק, אזוי דארף איך נישט עפענען א פרישע ניק.
למעשה אבער האבן אנדערע מנהלים געזאגט אז מען קען נישט טוישן די נאמען צוליב עטליכע פארשטענדליכע און אומפארשטענדליכע אורזאכן, און למעשה האב איך געעפענט א צווייטע ניק, און וויכי האט מיר אריבערגעפירט א טייל תגובות פון מיין אלטע ניק צו די נייע, ווי דו קענסט זעהן אין מיין אשכול זענען די ערשטע פאר תגובות אונטער אידישליך, נאכדעם אידישליך פאליטיק, און נאכדעם צוריק צו אידישליך.
אריה: יעצט לאמיר זען וויפיל אידן גייען אהין גיין קוקן...
וואס האלסטו איבער אייוועלט בכלליות?
אידישליך: אייוועלט איז א מורא'דיגע פלאץ סיי ברוחניות און סיי בגשמיות אין זייער אסאך הינזיכטן. איך האלט אז אייוועלט איז באמת די איינציגסטע פלאץ פאר א חסידישער איד צו ווערן אינפארמירט, באקומען חיזוק און הילף, זיך אויסגעבן נאך א שווערע טאג אויף א היימישע און כשרע פארנעם. איך שפיר אז עס איז א זאך וואס כלל ישראל דארף באמת, און עס איז געוואלדיגע סערוויס און תועלת.
אריה: וואס האלסטו איבער די הנהלה?
אידישליך: איז אזוי, די הנהלה בכלליות איז ממש נתפעל צו ווערן וויפיל צייט כוח און מוח די גרופע אידן לייגן אריין למען הכלל ללא שום תשלום גמול.
פון וויכי איז א שאד צו רעדן, דער האט א קאפ אויף די פלייצע, און ווייסט פונקטליך וואס ס'דארף געטון ווערן, חוץ פון זיין ווארעם הארץ וואס ער איז זיך גרייט אוועקצוגעבן פאר יעדעם אן אויסנאם… אויכעט איז ער זייער א געשמאקע שמועסער… שרעקט זיך נישט צו טון וואס ער האלט איז ריכטיג… יאנאש גלייך איך גאר שטארק זיינע בליציגע וואן ליינערס און רעיונות, אזוי אויך האב איך שטארק הנאה געהאט צו פארברענגען מיט אים דורכאויס אונזער פאנעל… א שאד נאר מ'האט קיינמאל נישט געמאכט די אשכול אידישליך נייעס מיט יאנאש'ס פקחות ווי ער האט אנגעטראגן ביים פאנעל...
מיט המנהל הרב לכאורה האב איך אויך שוין גערעדט דא דארט. גראדע אנהייב האט ער מיר גאר אסאך געהאלפן, כ'ווייס נישט צו ער געדענקט, ווייל ער העלפט ווארשיינליך אסאך אידן טעגליך, אבער איך געדענק יא גוט... אויכעט א איד מיט א קאפ אויף די פלייצע, און גאר א ווארעם הארץ... און אזוי אויך די אנדערע אחראים, כטרעף מיך נאר מיט זיי ביים דווחן אין מיין אשכול, צו פאררעכטן עפעס אדער מסדר זיין א וויכטיגע טעות וכו' וואס כקעניש אליינס טון, און די טייערע אידן זענען עס אייביג מסדר טשיק טשאק ווי כאילו זיי באקומען באצאלט...
אריה: וואס האלסטו איבער די נייעס פארום, און אנדערע נייעס ברענגער?
הםםם... ברייטע פראגע. די נייעס פארום פון מיין זייט איז גאר גוט, ממש אויסנאם, כ'דריי מיך אבער כמעט נישט אין אנדערע אשכולות, חוץ ווען איך באקום א לינק צו גיין אויסטשעקן עפעס. חוץ מזה אוועראלל טרעט איך נישט אריין דארט.
איבער אנדערע נייעס ברענגער, הכל הבל קוק איך אן ממש ווי א באט, זיינע געריכט רעפארטאזשן לדוגמה זענען דאך עפעס איינס אין די וועלט, ער נעמט די מערסט קאמפליצירטע גג על גג פארוויקלטע אנקלאגעס און צולייגט עס אויף טעלערלעך קלאר, געשמאק, מסודר און וואס נישט. פון ישראל הלוי האב איך אויך שטארק הנאה וויפיל איך באגעגן אים, דעקט אלעס מיט א פונקטליכקייט און צייטליכקייט, און אויך האב איך גאר שטארק הנאה געהאט צו פארברענגען מיט אים דורכאויס די אינטערוויו וואס כ'האב אפגעהאלטן מיט אים. קוק אויף דיך אליינס איז אויך עפעס אן אויסנאם גוטע זשורנאליסט, מיט שטייפע פאקטן און קראנטע נומערן דורכאויס קאמפליצירטע סיטואציעס און נייעס, א שטייגער ווי וואלן וכו'.
אריה: ליינסט אמאל קאך לעפל? קאמענטארן?
אידישליך: געווענליך נישט, חוץ ווען איינער שיקט מיך אריין א לינק, למשל צו עטליכע פון מיין פריינט הערעב זעקל'ס אשכולות האב איך באקומען לינקס און גאר גאר שטארק הנאה געהאט. אויך ביי די גאן קאנטראל דעבאטע בין איך אנגעקומען דארט, און שטארק הנאה געהאט.
אידישליך: איך אידענטיפיציר מיך אלס א קאנסערוואטיוו, און כ'מיין ס'איז נישט קיין סוד דא...
בעל מדרגה: טאקע? פון דיינע באריכטן זעט מען עס נישט...
אריה: כאכא... פיין זעהט מען...
גלייכסט פרעזידענט ביידען? ער קאלעכט?
אידישליך: אים אליינס אדער זיינע האנדלער? ער אליינס מיינעך איז גאנץ א וואוילער אייזקרים גלייכנדער זיידע. צו ער קאלעכט? כ'ווייס נישט גענוי אבער ער וועפט גאר סאך ארום און ס'איז אסאך מאל ממש בזיונות... אבער גארנישט ערנסט.
אריה: האלסט אז ער איז שולדיג אין אינפלאציע?
אידישליך: טיילווייז.
אריה: וואס האלסטע אז ער וואלט געקענט טון בעסער?
אידישליך: פארלירן די וואלן...
אריה: וואס איז דיין מיינונג אויף טראמפ? איז ער געווען א גוטע פרעזידענט?
אידישליך: אלס פרעזידענט האב איך אים געגליכן, אבער ער האט זינט דאן געכאפט א געפערליכע ריק און כ'קען באשטיין אז ער זאל נעלם ווערן פון די פאליטישע ארענע. #טראמפ_דידנט_עפשטיין_הימסעלף...
אריה: האט מען געגנבעט די וואלן?
אידישליך: ניין. געטוישט געוויסע רולס אין פעיוואר פאר דעמאקראטן אונטערן שאטן פון קאוויד? ווארשיינליך יא.
אריה: יאנואר זעקס?
אידישליך: א צודרייטע מעשה געווען. טראמפ האט עס שרעקליך געהאנדעלט.
אריה: וואס זאגסטו צו די יאנואר זעקס קאמיטע?
אידישליך: א כאפטע משוגעים און שלעכטע מענטשן וואס צוטיילן מער דאס לאנד.
אריה: עף בי איי רעיד?
אידישליך: ווענדט זיך למעשה וואס ס'גייט ארויסקומען פון דעם, און וואס די ציל איז געווען.
אריה: ווער האלטסטו איז שולדיג אין די רעפובליקאנער שלעכטע מידטורמס?
אידישליך: ס'איז גאנץ א קאמפליצירטע פראגע, איך וואלט טיילווייז באשולדיגט טראמפ, און טיילווייז מיטש מעקאנעל.
פארוואס טראמפ איז שולדיג איז פשוט. מעקאנעל האלט איך האט נישט ריכטיג געטון מיט די פאנדיג פאר געוויסע קאנדידאטן אין געוויסע סטעיטס, אבער ס'איז דעבאטירנד צו ער האט טאקע געקענט טון אנדערש און צו ער האט טאקע שלעכט געטון.
אויך איז זיכער שולדיג די מאדנע רעפובליקאנער קאפ אין זאמד סטראטעגיע פון וויינען און שרייען אז די דעמאקראטן געוואונען צוליב די מעיל אין בעלאטן, און ווייטער שרייען אז זייערע וויילער זאלן שטימען עלעקשאן דעי. מיסטער, גארטלט אייך אונטער און נוץ אויך מעיל אין בעלאטן. וויין נישט ווי א יוקל אויף די טרעין וואס האט שוין לאנג פארלאזט די סטאנציע. איף יו קענט פייט דעם, דזשוין דעם.
אריה: האלסט אז די רעפובליקאנער זאלן זיך גענצליך אפשאקלען פון טראמפ?
אידישליך: פון מיין זייט? אדרבה. כ'גלייב אבער אז די רעפובליקאנער זענען יעצט טאוסט ווי מ'זאגט. טראמפ זעה איך שווער לויט די יעצטיגע מצב זאל קענען געווינען א פרעזידענטשאפט, פארשטייט זיך אז דאס איז לויט וויאזוי זאכן זענען יעצט, און עס גייט זיך נאך אסאך טוישן. און אויב איז א צווייטער רעפובליקאנער מצליח צו געווינען איבער טראמפ אין א פריימערי, פארלירט יענער ווארשיינליך א גרויסער טייל פון די מאגא וויילער, און אן זיי זעה איך ווידער נישט וויאזוי די רעפובליקאנער קענען אריינוועלן א פרעזידענט.
אריה: פארוועם פלאנסטו צו וואוטן 2024?
אידישליך: רעכן מיר אויס די קאנדידאטן…
אריה: וואס זאגסטו צו ראן דיסענטיס?
אידישליך: וואס איז שייך צו זאגן? כ'האלט אז ער איז זייער א גוטע גאווערנער, טראמפ פאליסיס אן טראמפ'ס פראבלעמען, כ'גלייב אבער נישט עכט אז ער האט די כוחות צו פירן און געווינען א פרעזידענטליכע קאמפיין. הגם כ'קען שטארק באשטיין אז יא.
אריה: נעמט דיר דיין שרייבן נייעס איבער? דהיינו, עס נעמט דיר אוועק אסאך צייט? עס מאכט דיר זיין אריינגעטון אין נייעס מער ווי נארמאל?
אידישליך: דאס איז עטליכע פראגעס בעצם... צו עס נעמט מיר איבער? ניין. צו עס נעמט צייט? אבוויעסלי, אבער נישט צו סאך. איך האב מיר אויסגעארבעט א סיסטעם און עס נעמט מיר גאר שנעל צו מסדר זיין און שרייבן א נייעס. צו עס מאכט מיר זיין אריינגעטון אין נייעס מער ווי אנדערע? כ'גלייב אז כ'בין מער אריינגעטון ווי אנדערע.
אריה: כ'הער, נעמט דיר אבער די נייעס איבער, דהיינו ס’וועט דיר באדערן ווען א געוויסע קאנדידאט, וואס דו גלייכסט נישט, געווינט?
אידישליך: פאר די 2020 וואלן בין איך געווען גוט צוהיצט, און כ'האב עס גענומען אויף א מער פערזענליכע לעוול, אבער ב"ה כ'האב מיך שוין לאנג אויסקורירט... און כהיום טוה איך עס אלץ האבי און כ'בין בכלל נישט פערזענליך פארמישט אין די ענינים... אלזא... ניין. ס'דא ווייניג נייעס וואס באדערט מיר פערזענליך.
אריה: מידטורם 2022?
אידישליך: נאופ, כ'האב עס בכלל נישט גענומען אויף א פערזענליכע לעוול, הגם כ'האב אוודאי געקענט באשטיין אז די רעפובליקאנער זאלן געווינען מיט א לענדסלייד, אבער יא…
אריה: באבע מעשיות...
שפירסטו אמאל היץ איבער דיינע פאליטישע מיינונגען?
אידישליך: צו מען באשולדיגט מיר אין זיין בייעסד? אין דזשענעראל נישט, אבער איינמאל טאקע אויף אייוועלט האט מיר איינער באשולדיגט אין פעדלען רעפובליקאנער קאנספיראציעס, און ממש דערנאך האט מיר איינער באשולדיגט אז איך זאג נאך דעמאקראטישע טאלקינג פוינטס... סאו יא, כ'האב דאן גאר שטארק הנאה געהאט, ס'איז מיר ממש געווען פון די שטערקסטע קאמפלימענטן וואס כ'האב באקומען. אין אלגעמיין פרוביר איך טאקע שטארק נישט צו מישן מיינע מיינונגען מיט די נייעס.
אריה: הםםם… ביסט זיכער אין דעם?...
ווען האסטע אפגעמאכט אנצוהייבן מאכן א מצב פון דיין טויזענטער, און פארוואס?
אידישליך: אייגענטליך האב איך נישט עכט אפגעמאכט קיינמאל... ביי מיין ערשטע טויזענטער האב איך געשריבן דעם בליץ באזוך ארטיקל סתם פאר פאן... למעשה איז עס געווארן א מצב, און ביי מיין צווייטע טויזענטער האבן מיר עטליכע געזאגט העי... קומט שוין באלד נאכאיינס, גרייט עפעס אן, און ס'איז מיר בייגעפאלן דעם אינטערוויו מיט וויכי... און די רעסט איז וויזויהייסטעס... כפלאן אבער נישט פארצוזעצן מיט דעם.
בעל מדרגה: אויוויי... סאו וועסט מיזן אריינקומען אפטער מיט ארטיקלען... נישט דוקא ביים טויזענטער...
אריה: האסט זיך געקענט מיט וויכי פארן אנהויבן שרייבן אויף אייוועלט?
אידישליך: כ'קען מיך נאך אלץ נישט מיט אים. כ'רעד מיט אים אויף וואטסעפפ, און שוין גערעדט מיט אים אויפן טעלעפאן, אבער מיר קענען זיך נישט אפיציעל.
אריה: וויאזוי איז צוגעגאנגען דער אינטערוויו מיט אים? פארוואס האט ער בכלל מסכים געווען דיר צו געבן אן אינטערוויו?
אידישליך: פארוואס ער האט מסכים געווען ברויכסטו אים פרעגן, און וויאזוי ס'איז צוגעגאנגען איז פשוט... כ'האב געפרעגט פראגן און ער האט מיר געענטפערט. ארגינעל האט ער געענטפערט מיט וואויסנאוטס און איך האב עס אפגעטייפט, אבער ער איז נאכדעם איבערגעגאנגען די גאנצע זאך, צוגעלייגט און אראפגענומען.
אריה: קענסט זיך מיט איינע פון די אנדערע נייעס ברענגער אויף אייוועלט?
אידישליך: נאופ. כ'האב מיך נישט פערזענליך באקענט מיט קיינעם אויף אייוועלט זינט איך בין דא. פערצופאל האב איך לעצטענס געהאט א לאנגע שמועס מיט איינער פון די שטארקע ניקס דא, וואס כ'האב נישט פארדעם אפיציעל געקענט, אבער כ'האב מיך נישט באקענט מיט יענעם דורך אייוועלט. ס'איז אבער דא עטליכע אידן וואס שרייבן דא וואס כ'האב שוין געקענט פארדעם…
אריה: וויאזוי איז צוגעגאנגען די אינטערוויו מיט ישראל הלוי?
אידישליך: וואס איז שייך? ער איז א נארמאלער געשמאקער אינגערמאן, כ'האב אים אריינגעשיקט פראגן און ער האט מיר געענטפערט... אינדערמיט האבן מיר גאר געשמאק פארברענגט אין אישי.
אריה: וויאזוי איז צוגעגאנגען די פאנעל? איז די פאנעל געווען לייוו אדער געשריבן?
אידישליך: דאס איז שוין יא געווען מער קאמפליצירט... צוזאמען מיט בעל מדרגה האבן מיר געמאכט א ליסטע פון אסאך ניקס, מ'האט געשניטן און געשניטן ביז מ'זעמיר געבליבן מיט דעם ליסטע. כ'האב יעדעם באזונדער געקאנטעקט, טייל אין אישי און טייל אויף אימעיל, און ווי נאר כ'האב געהאט אן אקעי פון יעדעם האבן מיר זיך געריקט ווייטער.
נאכדעם האב איך פאר יעדעם עקסטער אריינגעשיקט די פראגן, טייל האבן מיר געענטפערט פראגע ביי פראגע, און טייל אלע אויף אמאל, כ'בין געגאנגען מיט יעדעם לויט וויאזוי ס'איז זיי געווען גרינגער. דערנאך האב איך גענומען אלע ענטפער פון יעדעם און עס מסדר געווען און בעל מדרגה האט עס מגיה געווען.
לייוו? נעה, אלעס אין אישי קעסטלעך און אויף די סערווער פון דזשימעיל.
אידישליך: קיינמאל געלערנט שרייבן, כ'שרייב און שוין.
אריה: ווען האסטע אנגעהויבן שרייבן? האסט ערגעץ געשריבן בעפאר אידישליך?
אידישליך: יא, גלייך נאך מיין חתונה פאר כ'האב געהעריג געוויסט וויאזוי איך הייס און וואס מיין פלאן איז האב איך געשריבן דא דארט ארטיקלען פאר פארשידענע אויסגאבעס…
אריה: פון וואס קומט די געשמאקע שפראך וואס דו ניצט ביים שרייבן?
אידישליך: איך א געשמאקע שפראך? הםם... נו שוין... זיי זאגן אז דו האסט א גאר געשמאקע שפראך...
אריה, בעל מדרגה: שכח!!!... (צו וועם רעדסטע...)
ווי לאנג געדויערט דיר צו שרייבן אן ארטיקל?
אידישליך: ווענדט זיך וועלכע סארט. די פאנעל למשל האט גענומען לאנג צוליב די סאך ארבעט, צוזאמשטעלן וכו'. רעגולערע ארטיקלען נעמט מיר נישט לאנג, איך טראכט וואס צו שרייבן בשעת'ן טייפן, און ס'פארט זייער שנעל. אן ארטיקל וואס מ'דארף מאכן אסאך ריסערטש פארדעם, איז א צווייטע מעשה פארשטייט זיך. אבער בעצם שרייבן, שרייב איך זייער שנעל.
אריה: האט מען דיר שוין אמאל געמעקט דיינע נייעס?
אידישליך: יאפ, בערך 5 מאל, כ'האב א גענויע חשבון, כ'קען נאכקוקן אויב ס'איז זייער וויכטיג... אבער יעדעס מאל האב איך געוואוסט אז ס'דא א גרויסע שאנס אז ס'גייט געמעקט ווערן. ווען איך האב א ספק פרעג איך געווענליך איינע פון די מנהלים, אדער וויכי, די תירוץ איז געווענליך קודם לייג העכסטנס וועט מען מעקן. פארשטייט זיך אז נייעס וואס איך ווייס קלאר אז עס באלאנגט נישט אויף אייוועלט פרעג איך ניטאמאל, מ'רעדט אזאנע וואס זענען אזוי אין די גרעי עריע ווי יענער פלעגט זאגן...
אריה: ליינסט אמאל מיינע ארטיקלען?
אידישליך: דו שרייבסט ארטיקלען?
אריה: מאכט זיך דא בע'טעמ'ט כאילו ער ווייסט נישט...
האט מען דיך שוין אמאל אנגעטראגן א פאסטן אין אן אויסגאבע?
אידישליך: כ'האב שוין באקומען אפפערס פון אסאך פראמינענטע אויסגאבעס, כ'האב אלעס אפגעזאגט.
בעל מדרגה: פארוואס טאקע?
אידישליך: איך זיך נישט קיין עקסטרע שיעבוד, איך שרייב במילא וויפיל איך קען און מיין צייט ערלויבט, גיין יעצט זיך משעבד זיין פאר אן אויסגאבע איז נישט פאר מיר, און עס לוינט זיך נישט די געלט.
אריה: פלאנסט אמאל אויפצוהערן?
אידישליך: זיכער, הונדערט פראצענט. ווי נאר עס גייט מיר ווערן שווער אדער מיין צייט גייט עס נישט ערלויבן גיי איך עס אויפהערן. איך טוה עס אלץ א האבי, איינמאל סאיז אויס האבי און ס'ווערט א פרעשור שיק איך עס לופטערן.
שטייצעך אז פידבעק געבט כוח און מוט צו גיין ווייטער, און אן דעם וואלט איך שוין זייער לאנג צוריק פארלוירן מיין אפעטיט.
אריה: וואס איז געווען דיין מערסט פארשעמענדע מאמענט אויף אייוועלט, חוץ ווען יאנאש האט דיר געזאגט ביי די פאנעל אז דו גייסט נישט ווערן קיין אחראי?..
אידישליך: אהםםם... יענץ איז געווען פארשעמענד?
אריה: ער ענטפערט נישט... עניוועיס...
וועלכע נייעס איז דיר געווען די שווערסטע צו דעקן אדער שרייבן?
אידישליך: הםםם... כ'געדענק נישט יעצט אויף די מאמענט עפעס ספעציעל. יאנואר 6 האב איך געהאט מינוט ביי מינוט דעקונג דורכאויס דעם גאנצן טאג, און כ'האב צוריקגעהערט פון גאר אסאך אידן אז ס'איז געווען גאר גוט, און אזוי אויך אנהייב רוסלאנד קריג האב איך געהאט אסאך און שנעלע אפדעיטס, און געווענליך די זאכן נעמען אסאך צייט. אבער די זאכן זענען נישט געווען אויף אייוועלט.
בעל מדרגה: און פארשטייט זיך דיינע קלארע באריכטן ביים מידטורם עלעקשאן...
פארוואס טאקע ביי רוסלאנד האסטו געמאכט די סך הכל'ס און נישט געפאוסט נייעס ביי נייעס?
אידישליך: איך האב נישט געהאלטן אז ס'פעלט אויס אויף אייוועלט מינוט ביי מינוט נייעס ווען דו האסט די רוסלאנד אוקריינע אשכול וואס דעקט אלעס אויפן רגע, האב איך גענומען מיינע אפדעיטס פון מיינע געווענליכע פלאטפארמעס פון איבערן טאג, עס געלייגט אויף א פאוסטער און ארויפגעשטעלט אין מיין אשכול. איך בין דא צו ערפילן א חלל, איך זיך נישט צו ארבעטן איבריג.
פערצופאל טאקע איינער פון די ניקס וואס זענען דעמאלטס געווען אקטיוו אין די ערשטע טעג פון די מלחמה צו ברענגען נייעס אינעם מעין אשכול, האט מיך געבעטן קוועלער פאר שנעלע און קראנטע נייעס איבער די מלחמה, און כ'האב אים צוגעשטעלט עטליכע פיינע קוועלער... און אזוי אויך --
אריה: איין מינוט, גאר וויכטיג פאר איך פארגעס, דו עסט צוויבל קוגל שבת?
אידישליך: הםםם...
אריה: האסט אמאל אויסגעפיגערט וויפיל שאכטלעך גאלע ס'איז שייך צו עסן אין איין מעס לעס?
אידישליך: איינער איז אויסגעלאפן פון פראגן...
אריה: וואס דיסקרימינירסטע קעגן גאלע…
אריה: א מעסעדזש צו דיינע ליינער?
אידישליך: אההם… גארנישט, ליינטס ווייטער און האטס הנאה…
וואס יא, צו די געציילטע אידן וואס זענען מיר געקומען זאגן אין אישי אז דאס איז שוין אלט 3 שעה און דאס 4 שעה, כ'האב שוין קלארגעשטעלט מער ווי איינמאל, און ס'איז אין די סאמע ערשטע תגובה פון מיין אשכול. איך בין בכלל נישט דא פאר קיין ברעיקינג, איך בין דא אז איינער וואס וויל זיין אפדעיטעד מיט די נייעס זאל האבן וואו צו טרעפן אלעס אויף איין פלאץ נארמאל מסודר אן דארפן לויפן אין טויזענט אשכולות.
אריה: א מעסעדזש פאר אייוועלט ליינער און שרייבער?
אידישליך: איך רעד נישט איבער מיר בכלל, איך רעד בכלליות, אויב דארפט איר אז די נייעס ברענגער און ארטיקלען שרייבער זאלן פארזעצן אייך צו צופרידנשטעלן, גייט אריין און באדאנקט אייך ווען איר האט הנאה, דאס איז די איינציגסטע זאך וואס געבט מוט און חיזוק פאר א שרייבער אנצוגיין.
אריה: א מעסעדזש פאר כלל ישראל?
אידישליך: דו הערסט אויף מיט די מעסעדזשעס?... אבער יא... הערטס אויף נעמען פאליטיק אזוי פערזענליך. ס'ברענגט נישט קיין גוטס.
אריה: סארי, יור מעיל באקס איז פול ענד קען נאט עקסעפט עני מעסעדזשס...
האסט נאך א ניק?
אידישליך: יא, אריה במסתרים.