אידישע ווערטער און זייער ריכטיגער אויסלייג (ספעלינג)

[גרשון]

וואס ניצט מען היינטיגע צייטן?

געזעהן-געזען
זעהן-זען
געטוהן-געטון
צעהן-צען
זוהן-זון

א דאנק

אלעס חסר ה'.

[געלט גייער]

וואס ניצט מען היינטיגע צייטן?

געזעהן-געזען
זעהן-זען
געטוהן-געטון
צעהן-צען
זוהן-זון

א דאנק

אלעס חסר ה'.

א דאנק!

[גרשון]

איך וואלט חשק געהאט צו עטאבלירן ווי אזוי צו שרייבן אין אידיש די פופציג שטאטן. ביי טייל שטאטן וועלן אלע זיין איינשטימיג, בעת ביי אנדערע איז יש ויש. פאלגנד איז זייער אויסלייג פון וויקיפעדיע:

אהאיא
אייאווע
איידעהא
אילינוי
אינדיאנע
אלאבאמא
אלאסקע
אקלעהאמע
אריזאנע
ארעגאן
ארקענסא
דזשארדזשיע
דעלעווער
דרום דעקאטע
דרום קאראליינע
האוואי
וואשינגטאן
וויאמינג
וויסקאנסין
ווירדזשיניע
וועסט ווירדזשיניע
ווערמאנט
טענעסי
טעקסאס
יוטא
לואיזיאנא
מאנטענע
מאסאטשוסעטס
מיזורי
מינעסאטע
מיסיסיפי
מישיגן
מעין
מערילאנד
ניו העמפשער
ניו זשערסי
ניו יארק
ניו מעקסיקא
נעבראסקא
נעוואדא
פלארידע
פענסילוועניע
צפון דעקאטע
צפון קאראליינע
קאלאראדא
קאליפארניע
קאנעטיקעט
קענזעס
קענטאקי
ראוד איילענד

אפדעיט:

אין דעם פאלגנדן שיט האב איך געמאכט פיר קאלומס: 1. פון וויקפעידיע, 2. פון ייווא, און 3-4. פון אנדערע היימישע שרייבערס (פארשטייט זיך דארט וואו ס'איז דא מיינונגס פארשידנהייטן; וואו מ'איז איינשטימיג האט נישט אויסגעפעלט צו שרייבן צוויי מאל). אין האב אנגעצייכנט גרין וועלכע איך פערזענליך וואלט דאס מערסטע געגליכן, און רויט וועלכע ס'איז לדעתי זיכער אומריכטיג.

1.png (51.32 KiB) געזען 612 מאל

2.png (60.59 KiB) געזען 648 מאל

[דרייטצעך]

איך וואלט געשריבן:
דרום דעקאטע
ראוד איילענד
אקלעהאמע
צפון דעקאטע
ניו העמפשער
נעוואדא/ע בין איך נישט זיכער
מערילענד
דעלעווער
אריזאונע

[Mezofzef]

איך וואלט חשק געהאט צו עטאבלירן ווי אזוי צו שרייבן אין אידיש די פופציג שטאטן. ביי טייל שטאטן וועלן אלע זיין איינשטימיג, בעת ביי אנדערע איז יש ויש. פאלגנד איז זייער אויסלייג פון וויקיפעדיע:

אהאיא
אייאווע
איידעהא
אילינוי
אינדיאנע
אלאבאמא
אלאסקע
אקלעהאמע
אריזאנע
ארעגאן
ארקענסא
דזשארדזשיע
דעלעווער
דרום דעקאטע
דרום קאראליינע
האוואי
וואשינגטאן
וויאמינג
וויסקאנסין
ווירדזשיניע
וועסט ווירדזשיניע
ווערמאנט
טענעסי
טעקסאס
יוטא
לואיזיאנא
מאנטענע
מאסאטשוסעטס
מיזורי
מינעסאטע
מיסיסיפי
מישיגן
מעין
מערילאנד
ניו העמפשער
ניו זשערסי
ניו יארק
ניו מעקסיקא
נעבראסקא
נעוואדא
פלארידע
פענסילוועניע
צפון דעקאטע
צפון קאראליינע
קאלאראדא
קאליפארניע
קאנעטיקעט
קענזעס
קענטאקי
ראוד איילענד

אפדעיט:

אין דעם פאלגנדן שיט האב איך געמאכט פיר קאלומס: 1. פון וויקפעידיע, 2. פון ייווא, און 3-4. פון אנדערע היימישע שרייבערס (פארשטייט זיך דארט וואו ס'איז דא מיינונגס פארשידנהייטן; וואו מ'איז איינשטימיג האט נישט אויסגעפעלט צו שרייבן צוויי מאל). אין האב אנגעצייכנט גרין וועלכע איך פערזענליך וואלט דאס מערסטע געגליכן, און רויט וועלכע ס'איז לדעתי זיכער אומריכטיג.

1.png

2.png

פארוואס אלאבאמא לייגסטו א א' און אלעסקע א ע'?
איך האלט גראדע אז אלאסקע איז בעסער.

[תנא-קמא]

אולי פענסילוואניע…

[גרשון]

גערעכט וועגן אלאבאמע; איך האב פארראכטן.

אלאסקע שרייב איך טאקע אזוי.

[פאליטישע עקספערט]

אלאבאמא
קאליפארניע/קאלעפארניע
דעלעווער
דשארדשיע
אינדיאנע (כמו אלאסקע)
קענזאס
מערינלענד
ניו העמפשיר
נארט קאראליינע
נארט דעקאטע
ראוד איילענד
סאוט קאראליינע
סאוט דעקאטע
ווירדשיניע
וועסט ווירדשיניע

[גלענפידיטש]

דרום דעקאטע
דרום קאראליינע
וועסט ווירדזשיניע
צפון דעקאטע
צפון קאראליינע

פארוואס נישט 'מערב' ווירדזשיניע?

[Mezofzef]

איך וואלט חשק געהאט צו עטאבלירן ווי אזוי צו שרייבן אין אידיש די פופציג שטאטן. ביי טייל שטאטן וועלן אלע זיין איינשטימיג, בעת ביי אנדערע איז יש ויש. פאלגנד איז זייער אויסלייג פון וויקיפעדיע:

אהאיא
אייאווע
איידעהא
אילינוי
אינדיאנע
אלאבאמא
אלאסקע
אקלעהאמע
אריזאנע
ארעגאן
ארקענסא
דזשארדזשיע
דעלעווער
דרום דעקאטע
דרום קאראליינע
האוואי
וואשינגטאן
וויאמינג
וויסקאנסין
ווירדזשיניע
וועסט ווירדזשיניע
ווערמאנט
טענעסי
טעקסאס
יוטא
לואיזיאנא
מאנטענע
מאסאטשוסעטס
מיזורי
מינעסאטע
מיסיסיפי
מישיגן
מעין
מערילאנד
ניו העמפשער
ניו זשערסי
ניו יארק
ניו מעקסיקא
נעבראסקא
נעוואדא
פלארידע
פענסילוועניע
צפון דעקאטע
צפון קאראליינע
קאלאראדא
קאליפארניע
קאנעטיקעט
קענזעס
קענטאקי
ראוד איילענד

אפדעיט:

אין דעם פאלגנדן שיט האב איך געמאכט פיר קאלומס: 1. פון וויקפעידיע, 2. פון ייווא, און 3-4. פון אנדערע היימישע שרייבערס (פארשטייט זיך דארט וואו ס'איז דא מיינונגס פארשידנהייטן; וואו מ'איז איינשטימיג האט נישט אויסגעפעלט צו שרייבן צוויי מאל). אין האב אנגעצייכנט גרין וועלכע איך פערזענליך וואלט דאס מערסטע געגליכן, און רויט וועלכע ס'איז לדעתי זיכער אומריכטיג.

1.png

2.png

פארוואס דזשארדזשיע און נישט דזשארדזשע?
דאס איז די וועג וויאזוי מען זאגט עס ארויס.

[רעגנדיג]

דיסענטיס
דיסאנטיס
דעסענטיס
דעסאנטיס

[רעגנדיג]

איך וואלט חשק געהאט צו עטאבלירן ווי אזוי צו שרייבן אין אידיש די פופציג שטאטן. ביי טייל שטאטן וועלן אלע זיין איינשטימיג, בעת ביי אנדערע איז יש ויש. פאלגנד איז זייער אויסלייג פון וויקיפעדיע:

אהאיא
אייאווע
איידעהא
אילינוי
אינדיאנע
אלאבאמא
אלאסקע
אקלעהאמע
אריזאנע
ארעגאן
ארקענסא
דזשארדזשיע
דעלעווער
דרום דעקאטע
דרום קאראליינע
האוואי
וואשינגטאן
וויאמינג
וויסקאנסין
ווירדזשיניע
וועסט ווירדזשיניע
ווערמאנט
טענעסי
טעקסאס
יוטא
לואיזיאנא
מאנטענע
מאסאטשוסעטס
מיזורי
מינעסאטע
מיסיסיפי
מישיגן
מעין
מערילאנד
ניו העמפשער
ניו זשערסי
ניו יארק
ניו מעקסיקא
נעבראסקא
נעוואדא
פלארידע
פענסילוועניע
צפון דעקאטע
צפון קאראליינע
קאלאראדא
קאליפארניע
קאנעטיקעט
קענזעס
קענטאקי
ראוד איילענד

אפדעיט:

אין דעם פאלגנדן שיט האב איך געמאכט פיר קאלומס: 1. פון וויקפעידיע, 2. פון ייווא, און 3-4. פון אנדערע היימישע שרייבערס (פארשטייט זיך דארט וואו ס'איז דא מיינונגס פארשידנהייטן; וואו מ'איז איינשטימיג האט נישט אויסגעפעלט צו שרייבן צוויי מאל). אין האב אנגעצייכנט גרין וועלכע איך פערזענליך וואלט דאס מערסטע געגליכן, און רויט וועלכע ס'איז לדעתי זיכער אומריכטיג.

1.png

2.png

פארוואס דזשארדזשיע און נישט דזשארדזשע?
דאס איז די וועג וויאזוי מען זאגט עס ארויס.

ווייל אזוי איז די ספעלינג.

[פאליטישע עקספערט]

פארוואס דזשארדזשיע און נישט דזשארדזשע?
דאס איז די וועג וויאזוי מען זאגט עס ארויס.

איך האב מיר ביי דשארדשיע געמוטשעט, אבער למעשה בינעך געבליבן מיט דשארדשיע

[זאג א גוטס]

דרום דעקאטע
דרום קאראליינע
וועסט ווירדזשיניע
צפון דעקאטע
צפון קאראליינע

פארוואס נישט 'מערב' ווירדזשיניע?

ווייל ס'האט נישט א מזרח קעגן דעם איז די "וועסט" כאילו א פשוט'ע ווארט.

[תירוצים]

פארוואס דזשארדזשיע און נישט דזשארדזשע?
דאס איז די וועג וויאזוי מען זאגט עס ארויס.

איך האב מיר ביי דשארדשיע געמוטשעט, אבער למעשה בינעך געבליבן מיט דשארדשיע

אינטרעסאנט טאקע.
און די לאנד זשארזשע, וויאזוי שרייבט מען ?

[גלענפידיטש]

דרום דעקאטע
דרום קאראליינע
וועסט ווירדזשיניע
צפון דעקאטע
צפון קאראליינע

פארוואס נישט 'מערב' ווירדזשיניע?

ווייל ס'האט נישט א מזרח קעגן דעם איז די "וועסט" כאילו א פשוט'ע ווארט.

ווירדזשיניע איז מזרח, ניין?

[Mezofzef]

פארוואס דזשארדזשיע און נישט דזשארדזשע?
דאס איז די וועג וויאזוי מען זאגט עס ארויס.

איך האב מיר ביי דשארדשיע געמוטשעט, אבער למעשה בינעך געבליבן מיט דשארדשיע

אינטרעסאנט טאקע.
און די לאנד זשארזשע, וויאזוי שרייבט מען ?

די לאַנד זאגט מען יא ארויס דזשארדזשיע.

[תנא-קמא]

אינטרעסאנט טאקע.
און די לאנד זשארזשע, וויאזוי שרייבט מען ?

גרוזיע

[תנא-קמא]

איך מיין אז אפשר איז כדי צו אדאפטירן וויקיפעדיע'ס מהלך פון שרייבן זש פאר J אנשטאט די גאר לאנגע דזש.

וואס זאגט איר ר' גרשון?

[גרשון]

אינטרעסאנט טאקע.
און די לאנד זשארזשע, וויאזוי שרייבט מען ?

גרוזיע

[גרשון]

איך מיין אז אפשר איז כדי צו אדאפטירן וויקיפעדיע'ס מהלך פון שרייבן זש פאר J אנשטאט די גאר לאנגע דזש.

וואס זאגט איר ר' גרשון?

אז נישט. וויקיפעדיע שרייבט נישט אזוי, נאר בטעות האט עמיצער אויסלייגט ניו דזשערסי אומריכטיג.

זש איז אן אנדערער, מער ווייכער, קלאנג ווי דזש. טראכט פון זשומען, זשאבע, זשאווער, זשורנאל, קעגן דזשעט, דזשעז, דזשוס, און בלאנדזשען.

[גרשון]

פארוואס נישט 'מערב' ווירדזשיניע?

ווייל ס'האט נישט א מזרח קעגן דעם איז די "וועסט" כאילו א פשוט'ע ווארט.

ווירדזשיניע איז מזרח, ניין?

יא, אבער מ'רופט עס סתם ווירדזשיניע, נישט איסט ווירדזשיניע. בכל אופן, איך האב נאך קיינמאל נישט געזען "מערב ווירדזשיניע", ממילא איז עס נישט רעלעוואנט, אפילו אויב ס'וואלט געמאכט סענס.

[חוח בין השושנים]

זש איז אן אנדערער, מער ווייכער, קלאנג ווי דזש. טראכט פון זשומען, זשאבע, זשאווער, זשורנאל, קעגן דזשעט, דזשעז, דזשוס, און בלאנדזשען.

אין קורצן: וויזשניץ ווס. מאדזשיץ.

[תנא-קמא]

אז נישט. וויקיפעדיע שרייבט נישט אזוי, נאר בטעות האט עמיצער אויסלייגט ניו דזשערסי אומריכטיג.

זש איז אן אנדערער, מער ווייכער, קלאנג ווי דזש. טראכט פון זשומען, זשאבע, זשאווער, זשורנאל, קעגן דזשעט, דזשעז, דזשוס, און בלאנדזשען.

נו, דארף מען דאך א כלל, וואו איז ווייעך און וואו איז הארט? מען קען דאך נישט גיין לויט וויאזוי דער שרייבל מאכט אפ אויפן מינוט?

אפשר איז ניו Jערזי גאר דער ווייעכער? (אין ענגליש איז דאך נישט דא דער ווייעכער זאגן זיי עס בע"כ הארט).

אפשר איז דאס דער דער חילוק פון G און J?

[גרשון]

ס'איז יא דא דער ווייכער קלאנג אין ענגליש, ווי אינעם קאליר Beige. אבער רוב ווערטער האבן באקומען אין ענגליש דעם הארטן קלאנג. צב"ש זשורנאל, וואס שטאמט פון פראנצויזיש (jour איז א טאג אין פראנצויזיש; זשורנאל = א טעגליכע פובליקאציע), אבער אין ענגליש איז דער J פארהארטעוועט געווארן. למעשה אבער א ווארט וואס קומט פון ענגליש, שוין אפגערעדט א סטעיט אין אמעריקע, דארף מען האבן רעספעקט און עס רופן לפי מנהג המקום.