היכי תמצא האט געשריבן:באגנאדיגן איז לדעתי די ריכטיגע ווארט. איך געדענק אז די ביכער פון די מעשיות מיט אידישע ארעסטאנטן וואס מ'האט געשיקט א שתדלן און געבעטן אז די קעניג זאל אים באגנאדיגן (לאז גיין פריי).
די מושג פון א לאנד פירער זאל עס זיין קעניג, פרעזידענט, אדער גובערנאטאר, צו באגנאדיגן ארעסטאנטן איז נישט ניי. וואס מיינט איר פלעגט מען נוצן אינדערהיים?
היכי תמצא האט געשריבן:באגנאדיגן איז לדעתי די ריכטיגע ווארט. איך געדענק אז די ביכער פון די מעשיות מיט אידישע ארעסטאנטן וואס מ'האט געשיקט א שתדלן און געבעטן אז די קעניג זאל אים באגנאדיגן (לאז גיין פריי).
די מושג פון א לאנד פירער זאל עס זיין קעניג, פרעזידענט, אדער גובערנאטאר, צו באגנאדיגן ארעסטאנטן איז נישט ניי. וואס מיינט איר פלעגט מען נוצן אינדערהיים?
איך רעד פון גענצליך פארגעבן, פלעגט מען אייביג שרייבן 'באגנאדיגן'.
דא שטימט עס פיין, אבער נישט אין א נייעס באריכט...
כ'מיין אז אלו ואלו. באגנאדיגן איז טאקע כשר און ס'פלעגט מיינען סיי "קאמיוטן" און סיי א "פארדאן", אבער היינט צוטאגס איז שוין "פארדאנירן" מיט א רואיגקייט אריין אינעם וואקאבולערי, ממילא איז פשוט אשאד נישט צו נוצן א ווארט וואס וועט גענצליך קלאר ארויסברענגען וואס מען מיינט.
= שומר ישראל שמור שארית ישראל = איך בין נישט קיין דעמאקראט, נישט קיין ריפובליקען און ניטאמאל קיין אינדיפעדענט, איך באנוץ זיך מיט מיין אייגענעם שכל...
אבער אנטקעגן דעת תורה פון מיינע רבי'ס בטלה דעתי!
נא! אן איידעלע וועג פאר @היכי אראפצוקריכן פון בוים!...
= שומר ישראל שמור שארית ישראל = איך בין נישט קיין דעמאקראט, נישט קיין ריפובליקען און ניטאמאל קיין אינדיפעדענט, איך באנוץ זיך מיט מיין אייגענעם שכל...
אבער אנטקעגן דעת תורה פון מיינע רבי'ס בטלה דעתי!
הרב קנאפער איז געקומען צוהילף ווי שטענדיג (איך ווער נאר מער און מער סורפרייזד, אפס נישט אין דעם אשכול... איבעראשט פון אלע דיינע קענטעניסן)
יא, עס איז בערגל און בארג (בדרך כלל באנוצט מען זיך מער מיט די לשון רבים "בערג").
= שומר ישראל שמור שארית ישראל = איך בין נישט קיין דעמאקראט, נישט קיין ריפובליקען און ניטאמאל קיין אינדיפעדענט, איך באנוץ זיך מיט מיין אייגענעם שכל...
אבער אנטקעגן דעת תורה פון מיינע רבי'ס בטלה דעתי!
נא! אן איידעלע וועג פאר @היכי אראפצוקריכן פון בוים!...
איך בין דאך בין דאך אויפ'ן בוים מיט גרשון, ס'איז זייער איינגענעם, ער האט אויך געברענגט ניסלעך און א אריגינעלע ווערטערבוך פון תרע"ה! אפשר קריכט איר ארויף?...
גרשון האט שוין פותר געווען אז איינגענעם? (זע דא) אז מ'רעדט שוין, גראדע האלט איך "אנגענעם" און יעצט אז איך קוק זע איך אז א. ראטה האלט אויך אזוי.
= שומר ישראל שמור שארית ישראל = איך בין נישט קיין דעמאקראט, נישט קיין ריפובליקען און ניטאמאל קיין אינדיפעדענט, איך באנוץ זיך מיט מיין אייגענעם שכל...
אבער אנטקעגן דעת תורה פון מיינע רבי'ס בטלה דעתי!
פאליטישע עקספערט האט געשריבן:גראדע בין איך ביי דעם מיט @היכי...
צווישן די מגיהים וועלכע איך דריי מיר האט מען געוואוסט אז א. ראטה איז א פוסק אחרון.
= שומר ישראל שמור שארית ישראל = איך בין נישט קיין דעמאקראט, נישט קיין ריפובליקען און ניטאמאל קיין אינדיפעדענט, איך באנוץ זיך מיט מיין אייגענעם שכל...
אבער אנטקעגן דעת תורה פון מיינע רבי'ס בטלה דעתי!
הרב קנאפער איז געקומען צוהילף ווי שטענדיג (איך ווער נאר מער און מער סורפרייזד, אפס נישט אין דעם אשכול... איבעראשט פון אלע דיינע קענטעניסן)
יא, עס איז בערגל און בארג (בדרך כלל באנוצט מען זיך מער מיט די לשון רבים "בערג").
לכאורה נישט ממש, הר איז hill אדער mountain א שטייגער ווי הר המוריה, הר סני, און להבדיל mount Everest, ווידער cliff איז א שפיציגע שטיין בארג - עזאזל סטייל.
גוגל טייטשט טאקע אויף ענגליש Mountains (הרים) and hills (גבעות). מסתמא איז עס אזוי אין היינטיגן העברעאיש, דארף מען וויסן ווי אזוי די מפרשים זענען מחלק.
מענין לענין, אין ענגליש איז דא אן אידיאם make a mountain out of a molehill ("מאכן א גרויסן בארג פון א ראצן-בערגל"). אינעם אידישן ווערטערבוך ווערט עס איבערגעטייטשט אויף ענליכע אידיאמען: מאכן פון א פליג אן עלעפאנט; מאכן פון א ווארט א קווארט.
פאליטישע עקספערט האט געשריבן:גראדע בין איך ביי דעם מיט @היכי...
צווישן די מגיהים וועלכע איך דריי מיר האט מען געוואוסט אז א. ראטה איז א פוסק אחרון.
גאמ אבער דאכצעך אז גרשון איז נישט איינשטימיג דערמיט....
ריכטיג. ביי מיר איז אוריאל וויינרייך פוסק אחרון, חוץ ווען היימישע שרייבערס האבן קלאר אנגענומען אנדערש. אזוי האב איך אויך געהערט פון אנדערע, צווישן זיי ידידי @למדן וצדיק (שוין לאנג נישט באזוכט דא).
אוריאל וויינרייך איז ביי מיר אויך די פוסק כמעט אחרון - אבער מיין מורה דרך אין אידיש כללים האט מיר אויסגעלערנט צו נוצן א. ראטה אלס פוסק אחרון שבאחרונים. איך גלייב איר האלט אויך פון א. ראטה, נאר איר האלט מער פון וויינרייך, נו, איז אויב וויינרייך געבט ביידע אפציעס, פארוואס נישט אננעמען וואס א. ראטה זאגט? אגב, איך מיין אז זי איז געבויט בעיקר אויף "ווען היימישע שרייבערס האבן קלאר אנגענומען אנדערש"...
= שומר ישראל שמור שארית ישראל = איך בין נישט קיין דעמאקראט, נישט קיין ריפובליקען און ניטאמאל קיין אינדיפעדענט, איך באנוץ זיך מיט מיין אייגענעם שכל...
אבער אנטקעגן דעת תורה פון מיינע רבי'ס בטלה דעתי!
גוגל טייטשט טאקע אויף ענגליש Mountains (הרים) and hills (גבעות). מסתמא איז עס אזוי אין היינטיגן העברעאיש, דארף מען וויסן ווי אזוי די מפרשים זענען מחלק.
מענין לענין, אין ענגליש איז דא אן אידיאם make a mountain out of a molehill ("מאכן א גרויסן בארג פון א ראצן-בערגל"). אינעם אידישן ווערטערבוך ווערט עס איבערגעטייטשט אויף ענליכע אידיאמען: מאכן פון א פליג אן עלעפאנט; מאכן פון א ווארט א קווארט.
לכאורה איז קנאפער גערעכט דער מלבי"ם אויפן פסוק אין ישעיה ב ב וְהָיָה בְּאַחֲרִית הַיָּמִים נָכוֹן יִהְיֶה הַר בֵּית ה' בְּרֹאשׁ הֶהָרִים וְנִשָּׂא מִגְּבָעוֹת וְנָהֲרוּ אֵלָיו כָּל הַגּוֹיִם. ז"ל: "ההרים, מגבעות". הר גדול מגבעה, ההרים רקדו כאילים (הגדולים) גבעות כבני צאן (הקטנים) (תהלות קיד ד'), והגבעות סביב ההרים לרוב. וכן ירושלים היתה מכוננת בגבעה ועליה הר המוריה שבו בהמ"ק, כמ"ש הר בת ציון גבעת ירושלים (לקמן י' לב), על הר בת ציון ועל גבעתה (ל"א ד'), ר"ל ההר עצמו יהיה בראש ההרים, ויהיה מנושא יותר מסבת הגבעות שסביבותיו, והמ"ם מ"ם הסבה:
מיר א חידוש צו הערן - דאס ביכל גייט נישט אראפ פון מיין טיש, געב א דוגמא?
= שומר ישראל שמור שארית ישראל = איך בין נישט קיין דעמאקראט, נישט קיין ריפובליקען און ניטאמאל קיין אינדיפעדענט, איך באנוץ זיך מיט מיין אייגענעם שכל...
אבער אנטקעגן דעת תורה פון מיינע רבי'ס בטלה דעתי!