משיכה אויף אידיש

די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער

אוועטאר
קרעמער
שר עשרים אלף
תגובות: 28338
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 25, 2006 12:34 pm

משיכה אויף אידיש

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך קרעמער »

בני היכלא האט געשריבן:אגב וויאזוי שרייבסטו די ווארט משיכה אויף אידיש?, איך שרייב ציה, דאס איז פון די איינצעלנע מאל וואס מ'ברויך (ווער ס'וויל אייביג האבן א חילוק), צוקומען צום אלטמאדישען ה"א, (אזוי ווי פיהל)

קרעמער האט געשריבן:משיכה = ציען
משוך = ציה

בני היכלא האט געשריבן:איך האלט שוין מיט דיר אויף אוועג, אז אמאל לייגט מען ההי"ן לסימנים, יעצט ווען דאס האט א נאכזילבע -ען וכדומה, לדעתך עלימינירט עס דעם ה"א, איך מיין צו פרעגן למשל, ביי פיהל, (הרגשה), שרייבסטו אויך לכאורה א ה"א, מחלק צו זיין צווישן דעם און "פיל", יעצט מיט א נאך-זילבע וועסטו שרייבן, פיהלען אדער פילען/פילן, ביי ציען פארשטיי איך אז ס'איז שווערער צו שרייבן ציהען, ווייל ס'קוקט אויס ווי מ'זאגט צי-הען, און ציעהן (וואס אזוי האט מען אמאל געשריבן, ווען מ'האט אין יעדע ווארט אריינגעלייגט שם ה', און די בעלייכטונגען קלאמערען זיך נאך צו גיין אין דעם דרך, נערווירענדיג מיך, אויף א אופן מבהיל, אויף דעם אבער קומט א באזונדערע מחאה), האט דאך נישט קיין פשט, אבער ביי פיהלן, איז נישטא דער פראבלעם, או דילמא, לא שנא.


ב"ה מיר פארשטייען זיך שוין עטוואס...

בנוגע פילען (נישט די קיילעכיגע) כ'ווייס נישט פארוואס, אבער איך נוץ ליבערשט "שפירן", אפשר טאקע צוליב דעם אתא קלילא וואס מאכט פראבלעמען.
אוועטאר
מאשקע
מ. ראש הקהל
תגובות: 12672
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך נאוועמבער 15, 2006 2:40 am
לאקאציע: אין די חיפוש

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מאשקע »

איך האב שטענדיג געהאלטן אז "פילן" איז סתם א ווארט פון ענגליש וואס מ'האט געבארגט פאר אידיש. האו דו יו פיעל? וויאזוי פילסטו? איך שרייב טאקע שטענדיג "שפירן".
זארעכפעפער
שר האלפיים
תגובות: 2176
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג אוגוסט 24, 2006 2:28 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך זארעכפעפער »

דער ענטפער אויף די אלע איבריגע ה'ה', וואס ווערן פיל אריינגערוקט אינעם אלטן אידיש, שטאמט, לכאורה, פון דויטש. אט למשל איבער דער ווארט 'פיהל' (הרגש), אויף וואס מ'איז דא דן:

אין דויטש שרייבט זיך דאס FUHL. דער ה' אין אידיש איז במקום דער H אין דויטש. דאס זעלביגע איז לכאורה ביי: געהן, זעהן, שטעהן, דאנקע-שעהן, וכו'.
קרעזי

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך קרעזי »

מאשקע,

וואס איז מיטן ווארט "געפיהל"? געהער (געהערט?) דאס אויך צו ענגליש? און וואס איז מיט "מיטגעפיל"?
אוועטאר
מאשקע
מ. ראש הקהל
תגובות: 12672
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך נאוועמבער 15, 2006 2:40 am
לאקאציע: אין די חיפוש

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מאשקע »

האסט מיך מעגליך געכאפט. איך דארף אריינקלערן צי דאס שטאמט פונעם זעלבן ווארט. לכאורה יא.
אוועטאר
קרעמער
שר עשרים אלף
תגובות: 28338
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 25, 2006 12:34 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך קרעמער »

וואס בלייבט למעשה, איך דארף נייטיג וויסן:

פילען?
פיהלען?
שפירן?
אוועטאר
שמערי בערי
מ. ראש הקהל
תגובות: 9165
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג אפריל 28, 2008 4:40 pm
לאקאציע: באַזאָטלט אינעם ראשעקאָלישן אפיס....
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שמערי בערי »

אויב עפעס מיין איך איז עס "שפירן".
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

פילן איז זיכער ריכטיג. אויף דייטש זאגט מען: WIE FUHLEN SIE SICH? (מיט אן U אומלאוטען, ד.ה. מיט די צוויי פינלעך איבערן U וואס מאכט דאס ענדלען אין דעם וואקאל "י"). דאס איז נישט פון ענגליש.
דאס ווארט שפירן הערט מען - דאכט זיך - נאר ביי די אונגארישע. דאס איז אלזא אוודאי אויך לעגיטים, אבער פילן איז עכ"פ זיכער ריין-יידיש.
(מסתבר איז אז אויך "שפירן" שטאמט פון אן אלטן דייטשן דיאלעקט, א שטייגער ווי "עטץ, ענק,". אפשר האט דאס א שייכות מיט'ן אויסדרוק: "ער איז אנטלאפן אן איבערלאזן שפורן פון אים"? דער באדייט איז גאנץ אן אנדערער, אבער ווער ווייסט, אפשר דאך זענען זיי גאר ווייטע קוזינס).
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35242
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

יא, אז מען ''שפארט'' נישט אפ גענוג, ''שפירט'' מען נאך יארן שפעטער די ''שפורן'' דערפון.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
אינטעליגענט
שר חמש מאות
תגובות: 877
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 02, 2008 6:23 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אינטעליגענט »

יידישיסט האט געשריבן:.
(מסתבר איז אז אויך "שפירן" שטאמט פון אן אלטן דייטשן דיאלעקט, א שטייגער ווי "עטץ, ענק,".

בנוגע דאס ווארט עטץ, מיין איך אז דאס ריכטיגע איז 'עטס', פון די זעלבע שורש פון 'עטליכע', און די סמ"ך איז ווי די ווארט "גוט'ס" וכדו' [די זילבע 'ליכע' איז אזוי ווי פרייליך=פריי, פיינליך=פיין, יערליך=יאר, ענדליך=ענדע, געווענליך=געווען [ס'הייסט ווי די 'געוואוינ'הייט], רויטליך, ועוד, [כאטש ס'איז דא היבש ווערטער וואס מיר קענען נישט דעם שורש, צום ביישפיל: ערליך, ענליך (דומה), דאס קומט ווארשיינליך ווייל דער שורש איז ארויס פון באנוץ, אבער די צוגעשטיקלטע [מיט זילבעס] זענען געבליבן]
אגב, האב איך געזעהן אויך די אויסגאבע "מעלות" האלט פון 'עטץ' אדער אפילו 'עץ' אבער ווי אויבן דערמאנט איז א שטארקע סברא אז די ווארט איז 'עטס' [כאטש די ווארט עטס נוצט מען אויף נוכח, און עטליכע נוצט מען אויף נסתר אויך, איז עס נישט משנה, אזוי ווי פיל ווערטער האבן זיך געטיילט, אז מיט דעם זילבע נוצט ווערט עס גענוצט פאר דעם און מיט אן אנדערע זילבע פאר עפעס אנדערש [כ'האב אויף דעם אסאך דוגמאות, אבער כ'האב נישט איצט קיין סאך געדולד צו אויסרעכענען].
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

דאס אז "עטץ/ענק" איז פון אן אלטן דייטשישן דיאלעקט האב איך אויך נאר געזעהן אין די מעלות, עס איז מיר געווען א גרויסער חידוש. צו זאגן אז דאס האט צו טון מיט "עטליכע" הערט זיך אביסל שווער. צו שטאמט דען נישט דאס ווארט "עטליכע" פון דעם ווארט וואס מיר זעהען שטענדיג אין דעם "באבע-טייטש" אלס "יעדע", אזוי-ווי צ.ב. "איטליכער מאן האט גידארפט גיין עולה רגל זיין" (הרב מיללער למשל באנוצט זיך מיט דעם ווארט דא דארט אין דעם פארום, עס געפעלט מיר גראדע. מיר אלע האבן זייער ליב די טייטשן פון אונזערע "זיידע-באבע"). עס וואלט זיך - אלזא - ענדערש אויסגעקוקט ווי דאס ווארט "עטליכע" האט שייכות מיט "איטליכע", אז פון "יעדע" איז געווארן "עטליכע". עס איז דא וואס צו קלערן. יעדנפאל אייער איינפאל איז שטארק, און עס קומט אייך אן אויסצייכנונג פאר דעם איינפאל, כאטש מיר אליין קומט עס נישט פונקט אזוי פאר האט איר מיר אבער געגעבן מאטריאל צום טראכטן.

אינטעליגענט שרייבט:
די זילבע 'ליכע' איז אזוי ווי פרייליך=פריי,

עס איז נישט אזוי קלאר אז "פרייליך" זאל זיין פון "פריי". דאס ווארט "פריי" שרייבט זיך אויף דייטש "FREI" און דאס ווארט פרייליך שרייבט זיך "FREULICH" (פרויליך), און אויף יידיש איז דאס פארוואנדלט געווארן אין "פרייליך" (אזוי-ווי דאס ווארט "NEU" איז געווארן "ניי"). עס איז אבער דאך מעגליך אז זיי האבן א שייכות דען EU איז זיך אפשר מתחלף מיט EI אויף דייטש אליין. בקיצור, נישט קלאר - אבער מעגליך.
חוץ פון דעם וואלט אויך שווער געווען צו זאגן אזוי וויבאלד דער באדייט פון "פריי" האט נישט קיין שייכות מיט שמחה, און דאס אז א פרייער מענטש איז צופעליג פרייליך מיינט נאכנישט אז די צוויי זאלן האבן א שייכות.

איבער אלעם איז געשמאק צו זעהן אייער וועג פון טראכטן, באמת אן אינטעליגענט.
אוועטאר
אינטעליגענט
שר חמש מאות
תגובות: 877
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 02, 2008 6:23 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אינטעליגענט »

הרב יידישיסט
אז כ'האב געשריבן 'פריי' האב איך נישט מכוון געווען צו פריי-חופש, נאר א שטייגער פון 'פריי דיך', אדער 'זיך פרייען', וכדו'.
בנוגע וואס דו שרייבסט וועגן עטליכע-איטליכע, באמת האט מיר די זאך אויך געגרידזשעט, אבער מכח די שטארקייט פון די סברא וואס ס'איז מיר אין קאפ אריין, האב איך ענדערש אויסגעקליבן די אפציע צו זאגן אז דער איטליכער איז אפשטאמיגער פון עטליכע.
יעדנספאל, דארף מען פאר דעם 'איטליכן' אויך טרעפן זיין שרש, נו, זאל עס זיין 'איט'?, בין איך נאר צוריק צוריק מיט א שטאפל [דער 'איט' ווערט דאך נישט באנוצט], אבער איך פרעג נישט אפ דיין צד.
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

'פרייליך' קומט פון 'פרייד' (בשמחה/שמחה) און 'פרייהייט' (חפשיות) איז באזונדער, אבער ווי געזאגט דורך אידישיסט, קען זיין זיי זענען קרובים.
אוועטאר
אינטעליגענט
שר חמש מאות
תגובות: 877
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 02, 2008 6:23 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אינטעליגענט »

שקויעך הרב מיללער!
ס'איז מיר פשוט ארויס פון קאפ דאס ווארט פרייד.
בנוגע די שייכות פון חפשיות צו שמחה, האב איך אליינס אויך אזוי געקלערט, איך בין בכלל נישט מחולק, אבער פארשטענדליך, אז דאס זענען סברות אן קיין גרונד.
אוועטאר
לכל זמן
שר חמישים ומאתים
תגובות: 323
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג אוגוסט 29, 2011 12:51 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך לכל זמן »

אינטעליגענט האט געשריבן:בנוגע דאס ווארט עטץ, מיין איך אז דאס ריכטיגע איז 'עטס', פון די זעלבע שורש פון 'עטליכע', און די סמ"ך איז ווי די ווארט "גוט'ס" וכדו' [די זילבע 'ליכע' איז אזוי ווי פרייליך=פריי, פיינליך=פיין, יערליך=יאר, ענדליך=ענדע, געווענליך=געווען [ס'הייסט ווי די 'געוואוינ'הייט], רויטליך, ועוד, [כאטש ס'איז דא היבש ווערטער וואס מיר קענען נישט דעם שורש, צום ביישפיל: ערליך, ענליך (דומה), דאס קומט ווארשיינליך ווייל דער שורש איז ארויס פון באנוץ, אבער די צוגעשטיקלטע [מיט זילבעס] זענען געבליבן]

אזוי ליינענדיג פאלט מיר איין, אולי שטאמט ערליך מלשון 'עהרע'.
איינער וואס פירט זיך ערליך, ברענגט ארויס אן עהרע.
---
'ענליך' קען אפשר זיין א קרוב מיט 'און'???
דאס און דאס זענען ענליך???
עת לקרות | ועת לתגוב
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35242
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

עהנליך, איז משרש נומער איינס, איינליך.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
gamyuchad
שר חמישים ומאתים
תגובות: 304
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג נאוועמבער 01, 2011 9:38 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך gamyuchad »

לכל זמן אןן פארשלאפן, (היאך יתקיימו שניהם). עטס זאגטס ביידע זייער זעהר גוט-
לפי זה, איז מר אינטעליגענט'ס תגובה פארפולקאמט געווארן אין א אומזעלטענע שלימות.
אוועטאר
לכל זמן
שר חמישים ומאתים
תגובות: 323
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג אוגוסט 29, 2011 12:51 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך לכל זמן »

farshlufen האט געשריבן:עהנליך, איז משרש נומער איינס, איינליך.

געפעלט מיר טאקע בעסער
עת לקרות | ועת לתגוב
אוועטאר
msp
שר עשרת אלפים
תגובות: 18061
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג מארטש 10, 2011 10:03 am
לאקאציע: בין גברא לגברא

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך msp »

עיין שם
http://en.wiktionary.org/wiki/%C3%A4hnlich
לכאורה האט עס נישט קיין שייכות עטימאלאגיש מיט איינס
חכלילי עינים מיין ולבן שנים מחלב
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35242
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

קיין חידושים אין משמעות המילה דארט.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
msp
שר עשרת אלפים
תגובות: 18061
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג מארטש 10, 2011 10:03 am
לאקאציע: בין גברא לגברא

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך msp »

אמת
אבער די אותיות זענען גאנץ אנדערש
ahnlich
versus
eins
http://en.wiktionary.org/wiki/eins
חכלילי עינים מיין ולבן שנים מחלב
שרייב תגובה

צוריק צו “שפראך, גראמאטיק און דקדוק”