זין - זון

[בני היכלא]

[קרעמער]

ביי אונז פירט מען זיך צו שרייבן "זון" אויפן שיינענדן, "זוהן" אויפן אינגל-קינד, "זיהן" אויף עטליכע יונגל-קינדער.

[ערנסטער]

א דייטשמעריזם (גאליציע איז דאך דאן געווען א חלק פון אוסטרייך): Sonne - Sohn.
ביי אונז אין אוקריינע האט מען נישט געהערט קיין חילוק צווישן א "זון" פון "בן" און א "זון" פון "שמש".

[בני היכלא]

[בני היכלא]

[קרעמער]

געווענליך שרייב איך אידיש, אינגערמאן, איד, אבער צומאל פאלט אריין מחמת שיגרא דלישנא יוד, יונגערמאן, און יודיש.

פארוואס איך לייג א ה"א ביי זוה"ן? כדי פונאנדערצושיידן צווישן דעם שיינענדן און דעם גלענצנדן (בנ'ק).

[בני היכלא]

[מיללער]

בני היכלא כתב:

און אז מ'רעדט שוין פון זין/זון, וואס איז די ריכטיגע ווארט אויף שכל אין אידיש, MIND/SENSE אויף ענגליש?, איז עס זין אדער זינען. [יעצט טראכט איך אז די אידישע זין און די ענגלישע SENSE האט עפעס אין קאמען].

די ענגלישע SENSE האט מיט שכל, אזויווי וויינען האט מיט א שמייכל! די אפטייטש פון 'סענס' איז 'חוש' די Five classical senses זענען די ה' חושים "ראיה, שמיעה, טעם, ריח, און מישוש" דאס וואס די ברענגסט צוזאמען SENSE מיט שכל קומט פון די באקאנטע Common Sense וואס באדייט 'אנגענומענע חוש' און אנדערע ווערטער; וואס דער עולם שפירט אלס נארמאל, עי בוויקיפידיה וינעם לך
http://en.wikipedia.org/wiki/Common_sense אויף לשה"ק הערט מען 'אברהם האט א חוש צו שפילן' דאס איז איז דער אפטייטש פון 'סענס', וואס בלייבט יא איבער צו וויסן איז וואס איז דער אפטייטש פון חוש/סענס אויף אידיש.

וועגן זין/זינען הערט מען אמאל 'און א געוויסן זין' אדער 'און פולען זין פון ווארט' לכאורה אויב זין/זינען מיינט שכל קומט עס ווען נישט דא אריין, אלא מאי? בריך שמיה! איך ווייס נישט. (איינער האט דיך געפרעגט צו די ווייסט 'נישט' מ'האט געפרעגט צו דו ווייסט יא ומכלל הן אתה שומע לאו)

בני היכלא, בדרך אגב איך בין געווען שאקט אויף דיין ספארטס-טאלק (נישט חלילה לרעה) ביסט א ריכטיגער מושלם!

[בני היכלא]

[בני היכלא]

[אידיש]

די שטימע ה"א'ען אויף אידיש זענען איבעריג. מ'שרייבט זון סיי פאר דער שיינענדיגער זון און סיי פאר'ן באליבטן זון וואס שיינט ווי די זון.
דער חילוק קומט אויס בלשון-רבים. די שיינענדיגע זון - זונען (אין פאעזיע, פאנטאזיע וכו'). בנים - זין.
זין פון שכל איז נאר בלשון-יחיד. מ'זאגט עס ארויס מיט א הארטערן חיריק ווי דעם לשון-רבים פון בנים. די אידישיסטן לייגן אפשר א חיריק-נקודה.
האט נישט דער קאמארנער אפשר מכוון געווען אויף דעם ליטווישן חילוק אין הברה?
אגב, שארפזין איז מלשון זין (שכל). עס איז דא א היפשע משפחה פון די ווערטער. זינלאז, אינזין/אינזינען, אומזין, טיפזיניג, באוואוסטזיניג, [אראפ פון] זינען [חלילה].

[בני היכלא]

[בני היכלא]

[זעקסטע_הקפה]

בני היכלא,

מיט "פאנטאזירער" באציט "אידיש" זיך נישט צו עמיצן וואס טראכט אויס נייע ווערטער, נאר צו מענטשן וואס שרייבן פאנטאסטיק ("סייענס פיקשאן" בלע"ז) און פאעזיע. סתם אזוי פארמאגן מיר, וועלט-איינוואוינערס, נאר איין-איינציגע זון; דאס איינציגע פלאץ וואו ס'קומט אויס צו רעדן וועגן מער פון איין זון, איז אדער אין פאנטאזיע מעשה-ביכלעך (צ"ב, "שלשה אחים"), אדער פאעזיע, וואו דער שרייבער רעדט וועגן זיינע געפילן און דערפארונגען בדרך משל ומליצה.

[מאשקע]

קאפעלע;
זייער גוט ארויסגעברענגט.

[בני היכלא]

טאקע זייער גוט ארויסגעברענגט די טייטש פון פאעזיע און פאנטאזיע.

[מיללער]

אידיש.
ס'געפעלט מיר וואס דו שרייבסט וועגן זון בלשון רבים זונען, איי ס'איז דאך נישט מעגליך, שרייבסטו אין פאעזיע, אדער פאנטאזיע.
ס'איז מיר נאר אינטערעסאנט, אויב ס'איז נישטא במציאות אזא זאך, און מ'קען קיינמאל נישט רעדן פון אזא זאך, פון וואו ווייסט דעמאלטס דער מאדנער אומרעאליסטישער פאנטאזירער, וויאזוי אויסצולייגן א ווארט וואס איז נישט פארהאנדן, (איז שוין געווען אזאנע פאנטאזירערס בשעת'ן אידיש-באשאפונג?), אפשר קומט עס אויך ווי לשון רבים פון בן, זין מיט א יו"ד?. (אדער די זונס), שוין, פרעגסט א קשיא אויף א פאנטאזירער.

מיין פריינט, ביסט נישט גערעכט. כללים פון א שפראך לגבי שרייבן/אויסלייגן איז נישט געוואנדן לויט די מציאות פונעם ווארט, און אנדערע ווערטער; אז ס'קומט אריין נייע ווערטער אינעם אידישען שפראך וועגן נייע טעכנעלאגיע אדער שפראך-מאדערניזאציע וועט מען עס אויסלייגען לויט די אנגענומענע כללי השפראך.

די זעלביגע איז מיט פאעזיע, אויב וויל א בעל דמיון רעדן פון אפאר זונען ברויך ער עס אויסלייגן לויט די אנגענומענע כללים.

אז מ'רעדט פון ווערטער מאדערניזאציע, האב איך געזעהן אונעם ענגלישען אויסגאבע 'בינה' אז דאס ווארט 'רישום' אין לשה"ק אויף שרייבן/צייכענען ווערט דאס ערשטע מאל דערמאנט און תנ"ך און ספר דניאל קודם אלס אראמיש און הערשט שפעטער ווערט עס איינמאל דערמאנט אלס לשה"ק. און ש"ס בבלי איז עס שוין יא א רוטינע ווארט.

בייגעלייגט איז הארקאווי'ס אפטייטש אויפן 'זין' (סענס איז יא פון זיין ליסט, וואס אי איישר חיילא אבטליניה אויסער אויב ער מיינט וויאזוי ס'ווערט גענוצט און נישט די אריגינעלע אפטייטש עי' לעיל בתגובתי להבנת הדברים)

[קרעזי]

איך מיין אז שמש בל' רבים זאגט מען "שמשות".

איינוועגס, איז דאס נישט די באדייט פון די ווארט "בין השמשות"?

[אלץ-ווייסער]

פאעזיע און פאנטאזיע זענען נישט קיין קאזינס.

[מיללער]

פאעזיע און פאנטאזיע זענען נישט קיין קאזינס.

דו פרעגסט צו דו זאגסט?

[פלוני]

האט נישט דער קאמארנער אפשר מכוון געווען אויף דעם ליטווישן חילוק אין הברה?

איך כאפ נישט וועלכן קאמארנער דו מיינסט, אפשר וואס איך האב געוואלט צוצייכענען היכל הברכה אין פרשת חיי שרה אויפ'ן פסוק מקום ללון/ללין, עי' רש"י הק', און דער קאמארנער זאגט אז דאס איז אזויווי זין/זון.
עס איז נישט מסתבר אז ער האט געמיינט די ליטווישע הברה, ווייל אויב יא איז דאך אלעס פשוט און עס קומט נישט אריין אין דעם שמועס. נאר אפילו ווי ער שרייבט דארט מיין איך אז עס איז נישט אין איינקלאנג מיט "אונזער" הברה היינט-צו-טאג.