זאל ער קומען האט געשריבן:רמונים האט געשריבן:שמעלקא טויב האט געשריבן:דעפרעסט האט געשריבן:צדיקל האט געשריבן:פארוואס כמעט יעדע ספר וואס היינט ארויס האט א שיינע מפתח,אבער די הייליגע ספרים דברי יואל קענען זיי נישט מאכן א מפתח אין ספר?
אויך טיב ללב וואס איז נישט לאנג צוריק ארויסגעקומען, האט אויך נישט קיין מפתח אין ספר
שלש תשובות לדבר, ערשטנס, ווייל מען קויפט עס סייווי, ס'איז א גוט גייענדע אייטעם און מען קען בעטן זעקס און צוואנציג דאלער אויך ווען מען מאכט קאפי פעיסט פון חידושי תורה אויף ד' פרשיות און טיב לבב אויף פורים. צווייטנס, ווייל אין א יאר ארום וועט מען ארויסגעבן נאך א מהדורה און צולייגן מפתיחות, אזוי אז אויך די וואס האבן עס יעצט געקויפט זאלן עס דארפן נאכאמאל קויפן. דריטנס, מסתם ווילן זיי ארויסגעבן נאך א באנד אויף פרה און החודש דארט וועט זיין מפתיחות פאר ביידע, די פאריגע באנד דברי יואל על חנוכה ח"ב האט טאקע מפתיחות אויף די חנוכה ח"א.
מיר קוקט עס אויס אז מען לייגט נישט אריין צופיל כוחות אין די ספרים, א דוגמה קטנה אין דעם דברי יואל לחנוכה חלק ה' איז דא די דרשה וואס דער רבי האט געזאגט ביי די פרשת גאגא ימ"ש וואס איז געווען געדריקט אין חידושי תורה על פרקי אבות, האבן זיי פשוט נאכקאפירט אות באות אן צולייגן א ווארט. רבי שמעון ווייס אין זיין ספר תמר יפרח ברענגט צו פארשידענע אינטערסאנטע שטיקלעך וואס ער געדענקט פון יענע דרשה וואס איז נישט געדריקט געווארן אין חידושי תורה, אבער ניטאמאל דאס האבן די מו"ל זיך אנגעשטרענגט צוצולייגן.
ס'איז א שאד אז תורתו המאירה של אותו צדיק מונחת בקרן זוית און מען איז זיך נישט געהעריג מטפל דערמיט.
בפשטות איז די סיבה דערצו ווייל ס'ליגט אין די הענט פון יחידים אנשטאט ביי די סאטמאר'ע הויפן.
יעצט איז עכ"פ דא איין דברי יואל. וויפיל מינע דברי יואל'ס וואלט מיר געהאט ווען ס'ליגט ביי הויפן ?
קען זיין נאך א סיבה פאר שטאט דרוקן, ווייל דער מו"ל חוץ מזה וואס ער איז א יחיד האט ער נאך אסאך פראיעקטן ארויסצוגעבן, סיי פון אנדער ספרי רבינו ווי ויואל משה און נאכמאל דרוקן די פריערדיגע, און סיי פון אנדערע ספרים פון גזע התמרים וואס ער גיבט ארויס פון צייט צו צייט.
סי ידוע איז די יעצטיגע דברי יואלס וואס ווערן לעצטנס געדרוקט (חנוכה ב' כרכים) אדער איבערגעדרוקט (במדבר-שלח קרח-מסעי דברים-ראה) ווערט אריינגעלייגט אויך די תורות פון אלע אנדערע מקורות ווי טעיפס און טיב לבב און ווי אימער ס'איז ערשינען.
איין תורה פון א טעיפ נעמט בערך 2 שעה אויסצוהערן (פון די וואס זענען שוין באקאנט מיט די אויסשפראך פונעם בעל דברי יואל).
טייפן נעמט עס בערך 6 שעה, אויפ'ן בעסטן פאל. (אפילו פון א מסודר'דיגן קלאר'ן רעדנער ווי למשל דושינסקיא רב שליט"א נעמט אויך טייפן א מינימום פון 3 שעה צו יעדע 1 שעה רעדן).
נאכדעם הייבט זיך אן דאס איבערזעצן צו לשון קודש, וואס ווי באקאנט איז אידיש בערך דריי מאל אין לענג פון לשה"ק. יברכך איז איין ווארט און עס טייטש ער זאל דיך בענטשן, פיר ווערטער. אדער כשלעצמך, ווען דו רעכנסט נאר פאר דיר אליין… אזוי אז די איינע תורה וואס איז יעצט 5-7 בלאט - און איז געווען 18-22 אין אידיש - נאכאמאל 5-6 שעה פאר די ערשטע דרעפט.
נאכדעם קומט מגיה זיין סתם אזוי. 1 שעה א תורה מינימום.
נאכדעם הייבט זיך אן די טענה'רייען איבער ספיציפישע לשונות פונעם איבערזעצער. ענדלאז.
נאכדעם דארף מען מסדר די תורה, ס'זאל זיך קענען גרינגער לערנען. (נישט יעדער האט אזא גוטן קאפ ווי דער רבי האט געהאט). רעכן אפילו נאר 4 שעה.
נאכדעם גייט עס צו עטליכע מבינים, לומדי תורה וואס קאכן זיך אין רבי'ן ספרים צו הערן זייער מיינוג אויף דער זאך.
און ערשט נאכדעם איז פארטיג איין תורה, און מ'האלט שוין ביי איבער א פילע וואך ארבעט.
דעיס דארף געטון ווערן 100 ביז 200 מאל. צוויי ביז פיר יאר ווי גאניש.
נאכדעם קומט די ארבעט פון צאם שטעלן די תורות. וועלכע קומט קודם און וועלכע נאכדעם. וועלכע זענען ענליך, און וועלכע ווערט פארענטפערט נאר איין חלק און מ'קען עס צאם שמעלצן אין איין שנירל. דאס גייט אויך נישט פון זיך אליין. שעות אויף שעות קאפ-וויי.
מיט דעם גאנג איז ממש אן אפענער נס אז ס'קומט ארויס אזוי שנעל אזוי סאך. נסים גלויים.
אויב וואלט עס געווען אין די הענט פון די קהלות…. וואס מיינסטו? די גאנצע קהלה וואלט זיך געזעצט ארבעטן? וואלט דען נישט איינער פון די קהלה געטאן די זעלבע ארבעט? וואס א חילוק צי דער איינער איז מטעם די קהלה אדער מטעם א יחיד? און וועמען וואלט די קהלה גענומען ארבעטן אויף די תורות, נישט די זעלבע מענטשן?
און יא. ממש מזויף מתוכו. סידא איין תורה אות באות פון טיב לבב. אן אפענע ראי' אז די גאנצע ארבעט איז גארנישט מיט נישט. נישט גענוג גוט ארויסגערענגט. לאמיר פרובירן נאכאמאל… אלע דריי פיר הונדערט בלאט פון נייע תורות קומט קלאר פון גרויס נאכלעסיגקייט און א שטופ-שטויס געפיל פון פוילקייט און ווידערווילן. ממש תורה מונחת בקרן זוית און ס'נישטא ווער ס'אל זיך מטפל זיין דערמיט. ממש א מת מצוה מיט אלע הידורים.
ס'שפירט זיך דער פורים אין די לופט…
ס'טוט מיר נאר וויי אז די טיפע, שארפע און דורכדרינגליכע שאצונגען, דורכנעמענדיג אלע זייטן פון די אלע קאמענטירער און זייערע אנאליזירונגען איז געקומען גאר שנעל. (בעיסד אויף די צייט פון ווען די תגובה/שאלה בעפאר דעם איז אריינגעקומען ביז ווען זייער תגובה איז געגעבן געווארן), און מיר האט גענומען מער פון צען מינוט, און אונז זעמיר אנגעקומען צו די זעלבע מסקנא.
אבער מ'דארף זיך מחזק זיין. כ'מיניש אלעס קענען.
ליצנות אין א זייט געלייגט
עלעך דיר מסביר זיין וואס די מענטשן וואס טענה'ן קהלה מיינען.
פארשטיי א חילוק צווישן א יחיד\יחידים און צווישן די כוח פון א קהלה אויפצושטעלן א וועד אדער מכון מיט מערערע מענטשן וואס טוען די אלע זאכן אויפאמאל און אויטאמאטיש סאך שנעלער.