אינטערעסאנטע מנהגים: דבר יום ביומו

[זאמלער]

געטראפען א אונטערעסאנטע מנהג און א אלטע הגדה פון פראג אז ביי מרור זו שאנו אוכלים טייטעלט מען מיט'ן פינגער אויף דו עקרת הבית לקיים מה שנאמר ומוצא אני את האשה מר ממות ביטע נישט אויספראבירען און'ם היינטיגער וואמען רייטס עפאכע........

[אויפריכטיג]

או דאס איז דאך אן אלטער וויץ, יעצט האמיר שוין א מקור אויך...

[ללמוד וללמד]

בין מנחה למעריב איז אויסגעקומען א שמועס איבער די פארשידענע מנהגים בנוגע זאגען יו"כ קטן.
כ'האב מיך דערמאנט א מנהג וואס איך האב געהערט ווען איך האב געוואוינט און מאנסי.
עס איז מיר איינמאל אויסגעקומען צו זאגען יו"כ קטן און די יעקישע שוהל דארט 'בית תפילה' וואס אלע זייערע מנהגים זענען מנהג פראנקפורט.
אן אינטערעסאנטע מנהג האב איך דארט געהערט.
אזוי וויא מנהג אשכנז, זאגען זיי יו"כ קטן ביי אנדער ערב ראשי חדשים אויכעט. נישט נאר ערב ראש חדש אלול.
אבער, זיי לאזען אויס בכונה עטליכע ערב ראשי חדשים און יאהר וואס זיי זאגען נישט.
זיי האבען אן הקפדה, נישט צו זאגען יו"כ קטן דריי חדשים און איין צו.
מעוועט זאגען צוויי ערב ראש חדש, און דערנאך וועט מען אויסלאזען דער נעקסטע ערב ראש חדש. און אזוי ווייטער.

ניין, דאס האט נישט מיט דריי מיט צוויי אדער פיר. פיר מאל אין יאר זאגט מען נישט יום כיפור קטן, וסימנ"ך חטא"ת (ערב ר"ח חשון, טבת, אייר, און תשרי. יעדעס מאל צוליב אן אנדערע סיבה.
אום ער"ח חשון - ווייל ס'איז דאך הערשט געוועהן יו"כ גדול. טבת - ווייל ס'קומט אויס אינמיטן חנוכה, אייר - ווייל ס'איז ניסן, תשרי - כדי לערבב השטן די זעלבע פארוואס מ'בענטשט נישט ר"ח.

[scy4851]

קען טאקע זיין אז וואס די זאגסט איז דער אמת'ער טעם.

איך האב נאר געשריבען וואס מעהאט מיר דארט געזאגט.

[ללמוד וללמד]

איך פון אייביג געזעהן ביי מיין פאטער אז ווען ער ענדיגט בענטשען ברהמ"ז לייגט ער צו דעם פסוק השלך על ה' יהבך והוא יכלכלך לא יתן לעולם מוט לצדיק. כאטש יעדער מנהג וואס מ'זעהט ביי די עלטערן איז קודש אפי' אנע מקור, איז דאך אבער שיין צו וויסען מקור מקומו הטהור. איך האב קיינמאל נישט געטראפן די מקור. שפעטער האב איך געזעהן אז אין סידור מהרי"ץ פון דושינסקיא שטייט אויך דער מנהג. לעצטנס האב איך אנגעהויבן נאכקוקן אידן וואס זאגן ברכהמ"ז און צו מיין וואונדער זעה איך גאנץ א שיינער עולם האט דעם מנהג.
צו ווייסט איינער מהיכן יצא הדברים פון דעם מנהג קדוש?

[scy4851]

און כף החיים הלכות חנוכה סימן תרע"א אות ל"ב ווערט געברענגט א מנהג אריין לייגען וואסער און די נרות חנוכה און די טבע איז אז די שמן שווימט ארויף און די וואסער שטייט פון אינטען. ער ברענגט עס פון א ספר יפה ללב לר' יצחק פלאג'י חלק ב' אות ב'.
דאס איז א רמז אויפען נס "כי גבר ישראל שנמשלו לשמן, על אומות העולם שהם המים הזידונים"

[msp]

אינטערעסאנט
אזוי טוט מען דאס אויף זיך איין צו שפארען

[scy4851]

און תשובות מבי"ט ח"א סימן ק"פ ווערט געברענגט אז דער מנהג און רוב מקומות איז ביי ספירת העומר זאגט קהל די ברכה קודם, און ערשט דערנאך זאגט דער ש"ץ די ברכה. פינקט פארקערט פון וויא מיר טוהן.

וענין ברכת ספירת העומר שנהגו ברוב המקומות לברך כל הקהל ביחד ואח"כ ש״צ ובמקומות מועטים הש״צ קודם ואח"כ כל הקהל יחד וכו'...

http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... &pgnum=101

דער מבי"ט שרייבט דארט דער טעם פארוואס מען פירט זיך אזוי.

[ווילוויסן]

דער מבי"ט רעדט זיכער פון אחב"י יוצאי ספרד.

[msp]

איז דאס אפשר ווייל בדרבנן דארף מען נישט כוונה לצאת ממילא איז מען יוצא די ברכה בעל כרחנו פון דעם ש"ץ

[scy4851]

געזעהן און א ספר ברענגען אז און תשובות ראשית ביכורים פון הגאון ר' בצלאל הכהן מווילנא זצ"ל סימן ד' ברענגט ער א מעשה וואס איז מיט אוהם געשעהן ווען ער איז געווען און טרייעסט און איטאליע

וכשהייתי שמה בחדש אלול שנת בברכ״ת לפ"ק והתפללתי בש״ק פ׳ שופטים בבהכ"נ ספרדים שם כבדוני אז בעז״ה להיות הכהן המברך כל ברכת כהנים לבדי בקול וכל הכהנים בבהכנ״ס שעלי עמי יחד לדוכן שתקו אז ושמעו ממני לבד. שכך מנהגם שם שכהן אחד לבד מברך לעם בקול ושאר הכהנים שעולים עמו יוצאין בזה ע"י שומע כעונה לבד

מיט דעם וויל ער זאגען פשט און א משנה און מגילה, וואס פון אויבען אויף איז עס שווער צו פארשטיין.
די משנה זאגט און מגילה פ"ד משנה ח'

המפטיר בנביא הוא פורס על שמע, הוא עובר לפני התיבה, והוא נושא את כפיו.

די ווערטער הוא נושא את כפיו איז שווער צו פארשטיין, ווייל אלע כהנים דוכענען דאך, נישט נאר ער!
אבער לויט דער מנהג, וויל ר' בצלאל הכהן זאגען, איז שוין זייער פארשטענדליך.
הוא נושא את כפיו מיינט אז ער איז דער ווער עס זאגט ברכת כהנים הויך און די אנדערע כהנים שווייגען און זענען יוצא דורך שומע כעונה

איך האב געטראפען צוצייכענען צו א ספר 'בית דוד' פון ר' דוד חיים קורינאלדי ז"ל געדרוקט און אמשטרדם בשנת תצ"ח.
דארט שרייבט ער א ענדליכער חידוש אויף דער משנה.

אטי אם יש שם כהנים אחרים אינם נושאים כפיהם הא ודאי דכלהו חייבין ע״י עצמן, ובעיני נראה דל״ק מידי דהוא נושא את כפיו היינו שהוא המברך בקול רם והאחרים העומדים עמו על הדוכן מברכין בלחש וכמנהג הרבה קהילות קדמוניות שבמלכות סאבוי״א בערי פיימונט״י ומתני׳ מסייעא למנהגם:

דער חילוק צווישען ר' בצלאל הכהן און דער ספר בית דוד איז אז ר' בצלאל שרייבט אז די אנדערע כהנים האבען גארנישט געזאגט און האבען יוצא געווען מיט שומע כעונה. און ספר בית דוד שטייט אז זיי האבען יא געזאגט, נאר זיי האבען עס געזאגט שטילערהייט
לויטען 'בית דוד' האבען זיי נישט געדארפט אהנגעקומען צו שומע כעונה.

[msp]

און אויף דעם באציט זיך דער בית הלוי אין זיין באקאטע שטיקעל נאך פ' ויחי

[scy4851]

יא, יא, גערעכט!

[ווילוויסן]

גם הג"ר דוד פארדו בחיבורו על המשנה פליג אהבית דוד בפירוש המשנה.
וכנראה שמה שראהר' בצלאל נשתלשל מהמנהג שהיה בערי פייאמונטי, ( אף שטריעסטי אינו שם)

[scy4851]

דער בן איש חי ברענגט און זיין ספר בן איש חי (שנה א' פרשת עקב) אז און זיין שטאט באגדאד און אויך און ירושלים עיה"ק
זאגט מען די ברכה עושה מעשה בראשית אויף בליצען און די ברכה שכוחו וגבורתו אויף דינערען בלא שם ומלכות

ווייסט איינער אויב אזוי איז היינט דער מנהג און ירושלים?

[scy4851]

געזעהן א מאדענע מנהג און 'ספר קושיות' לאחד מן הראשונים באשכנז בן דורם של תלמודי מהר"ם מרוטנבורג

וז"ל שם סי' י"א

תקשי לך, למה נהגו העולם להכות העדים בשעת קידושין.
תירץ, כי גמרינן 'קיחה' 'קיחה' משדה עפרון, קיחה בגימטריא קטטה, ואין קיחה בלא קטטה, לכן אנו מכים העדים כדי שיכלה הקטטה בזה

פארוואס זאל איינער אהננעמען דער 'כיבוד' צו זיין פון די עדי קידושין ביי א חתונה?

[scy4851]

און מהרי"ל (מנהגים) הלכות נישואין בענין צוברעכען א כוס נאכען חופה שטייט דארט אנדערשט אוויא מיר טוהן בזמנינו

דארט שטייט אז דער מסדר קידושין געבט דער כוס אויף וועליכען מען האט געמאכט די ברכות נישואין צום חתן און דער חתן ווארפט עס אויפען וואנט אזוי ארום צוברעכט ער עס.

[msp]

געוואלדיג גאר אנטערעסאנט
א גרויסען שכוח ר' שמחה!
עס איז אונז א כבוד אייך ווייטער דא צו האבען ביי אונז
זאלט איר זוכה זיין צו כל טוב סלה!

[שמעלקא טויב]

באקומען אין אימעיל:

www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=42508&st=&pgnum=26&hilite=

[קיקיון]

ערוך השולחן סימן כט סעיף ג

יש שנהגו כשמגיעים ב"ובא לציון" ל"יהי רצון שנשמור חוקיך..." – לסלק הרצועה מעל האצבע, לזכר "לשמור חוקיו" דבני מערבא.
ואיני יודע אם כדי לעשות כן, כיון דלא קיימא לן כבני מערבא. ועוד: דבני מערבא לא היו מברכים רק אם חלצום לעת ערב.
אך להיפך: איזה חשש יש בזה? ומכל מקום לא ידעתי אם יש לעשות זכר למאי דלא קיימא לן לדינא. וצריך עיון.

דאס געזעהן ביי א"א ע"ה ווען ער איז שוין ניט און א מצב איך זאל קענען פרעגען ביי וועם ער האט דאס געזעהן געפרעגט דודי זז"ג
אבער ער האט דאס ניט געזעהן , שפעטער געזעהן און ".." שלומה אז הרש"ז אויערבאך נהג כן אבער ניט געויסט פארוואס
נור אז מען האט אים אזוי אויסגעלערנט

[לוי יצחק]

וכן נהג המנחת אלעזר זי"ע. עי' דרכי חיים ושלום

[קיקיון]

אויך דאמאלט געהערט פארען שיר של יום זכור את היום השבת (די לעצטע זאך וואס איך האב מקבל געווען)
שטייט און ליקוטי מהרי"ח מיוסד אויפען רמב"ו

וישראל מונים כל הימים לשם שבת, אחד בשבת, שני בשבת, כי זו מן המצוה שנצטוינו בו לזכרו תמיד בכל יום. וזה פשוטו של מקרא, וכך פירש ר"א

[לכאורה]

וכן נהג המנחת אלעזר זי"ע. עי' דרכי חיים ושלום

יישר כח.
ביז יעצט פיר איך מיך ווי דער בן איש חי שרייבט, נישט אראפצונעמען די כריכות פון די פינגער ביז נאך "אחד ושמו אחד" פון עלינו לשבח.

[קיקיון]

מנהה ש"ק

כתוב בספר המנהגים (חב"ד :

"מנהגינו להתחיל לומר ח"ק קרוב לסוף הגלילה, למהר בהגלילה ואמירת יהללו והכניסה לארון, ולהאריך במתינות באמירת הח"ק, באופן שיסיימו הח"ק אחר הכניסה, ועכ"פ להסמיכו להתפלה ככל האפשר

".

זיי זאגען ניט די הללו ' ס

[קיקיון]

געווען אין א בה"מ ווי דער גבאי האט געמאכט א מי שברך ליולדת פלונית בת פלוני וכ' וכ' כנהוג
און נאך א מ"שב יברך וירפא את האשה היולדת פלונית בת פלונית לפי ידיעתי איז עס ג'ווען א נארמאלע
לידה אן COMPLICATIONS
עס איז דא אזא מנהג אדער איז דאס אן אייגענס ?