וואו איז דער מקור?....

[מאנסי'ייט]

אביי הוה מסדר שטייט אויך נישט אין די גמרא

יש נוהגין לא לאומרו

דאכט זיך אז די סיבה פאר'ן עס נישט זאגן איז כדי ס'זאל נישט זיין הוגה את השם -- דער י' פון אביי אינאיינעם מיט "הוה".

איך האב אויך אזוי געוויסט. אין טאהש דאכצעך פירט מען זיך טאקע נישט צו זאגן די ווארט הוה.

[קנקן חדש]

קריאת הנישאים ניסן מיט א ספר תורה?

[דריידל]

קריאת הנישאים ניסן מיט א ספר תורה?

לקוטי מהרי"ח ברענגט אז די ד"ח און ייט"ל האבן זיך אזוי געפירט

[קנקן חדש]

קריאת הנישאים ניסן מיט א ספר תורה?

לקוטי מהרי"ח ברענגט אז די ד"ח און ייט"ל האבן זיך אזוי געפירט

פאר דעם.
הרה"ק מאפטא ורמינוב אין נאך, ווער איז ראשון למנהג ישראל

[דריידל]

קריאת הנישאים ניסן מיט א ספר תורה?

לקוטי מהרי"ח ברענגט אז די ד"ח און ייט"ל האבן זיך אזוי געפירט

פאר דעם.
הרה"ק מאפטא ורמינוב אין נאך, ווער איז ראשון למנהג ישראל

קוק דא פאר מראי מקומות

[קנקן חדש]

קריאת הנישאים ניסן מיט א ספר תורה?

לקוטי מהרי"ח ברענגט אז די ד"ח און ייט"ל האבן זיך אזוי געפירט

פאר דעם.
הרה"ק מאפטא ורמינוב אין נאך, ווער איז ראשון למנהג ישראל

קוק דא פאר מראי מקומות

שכויח

[דריידל]

קריאת הנישאים ניסן מיט א ספר תורה?

לקוטי מהרי"ח ברענגט אז די ד"ח און ייט"ל האבן זיך אזוי געפירט

פאר דעם.
הרה"ק מאפטא ורמינוב אין נאך, ווער איז ראשון למנהג ישראל

קוק דא פאר מראי מקומות

שכויח

איך דענק ס'איז אויך דא א תשובה אין דברי יואל

[קנקן חדש]

לקוטי מהרי"ח ברענגט אז די ד"ח און ייט"ל האבן זיך אזוי געפירט

פאר דעם.
הרה"ק מאפטא ורמינוב אין נאך, ווער איז ראשון למנהג ישראל

קוק דא פאר מראי מקומות

שכויח

איך דענק ס'איז אויך דא א תשובה אין דברי יואל

חלק?

[דריידל]

פאר דעם.
הרה"ק מאפטא ורמינוב אין נאך, ווער איז ראשון למנהג ישראל

קוק דא פאר מראי מקומות

שכויח

איך דענק ס'איז אויך דא א תשובה אין דברי יואל

חלק?

געדענק איך נישט. אבער די גאנצע ספר איז דאך נישט צו גרויס.

[farshlufen]

סימן ט'

[קנקן חדש]

עפעס אזוי, כי במקלי עברתי את הירדן הזה, א שטעקן פין זקן רבי מכות...

[חסידא ופרישא]

וואס איז דער מקור אז א איד האט 32 ציינער און א גוי האט 31?

[להודות]

וואס איז דער מקור אז א איד האט 32 ציינער און א גוי האט 31?

http://forum.otzar.org/viewtopic.php?t=24492

[גרשון]

וואס איז דער מקור אז א איד האט 32 ציינער און א גוי האט 31?

http://forum.otzar.org/viewtopic.php?t=24492

שוין געהערט דערפון, אבער קיינמאל נישט געזען דעם מקור. דארט וואו דו האסט צוגעצייכנט זע איך פארשידענע גירסאות, צי א גוי האט מער אדער ווייניגער ווי א איד. ס'איז זייער אינטערעסאנט, קיינער האט עס נישט געקענט מברר זיין פאר'ן שרייבן? ווי קען אפילו זיין אז א מענטש זאל האבן א צאל ציין וואס מ'קען נישט צעטיילן אין פיר? (חוץ אויב ס'פאלט ארויס וכדומה).

[אוראייניקל]

דאכט זיך מיר אז אן אוצר פלאות התורה ברענגט ער ערגעץ אז ס'געווען א ציין דאקטאר א שונא ישראל אין דייטשלאנד אדער פוילן וואס האט נישט גענומען קיין פאציענטן מיט 32 ציינער מטעם הנ"ל.
ולענין גרשון'ס קשיא, קען זיין אז די פערטע וויסדאם ציין וואקסט נישט ביי זיי. אדער עכ"פ מוז מען ארויסנעמען א ציין וועגן ס'איז נישט דא גענוג פלאץ כמו שמצוי לגבי יענע ציינער.

[farshlufen]

שוין דא א שמועס ערגעץ אין די אין ביהמ"ד דערוועגן.

[גרשון]

דאכט זיך מיר אז אן אוצר פלאות התורה ברענגט ער ערגעץ אז ס'געווען א ציין דאקטאר א שונא ישראל אין דייטשלאנד אדער פוילן וואס האט נישט גענומען קיין פאציענטן מיט 32 ציינער מטעם הנ"ל.
ולענין גרשון'ס קשיא, קען זיין אז די פערטע וויסדאם ציין וואקסט נישט ביי זיי. אדער עכ"פ מוז מען ארויסנעמען א ציין וועגן ס'איז נישט דא גענוג פלאץ כמו שמצוי לגבי יענע ציינער.

פון דא

דער סגנון התשובה קוקט אויס ווי צו א בעל תשובה וכדומה. איך מיין בעיקר זיין אינטערעסאנטע טעאריע איבער די קלוגע ציין.

התייחסותו של הרב דניאל בלס לנושא, כפי שהובאה במאמר נפרד:

ראשית כל, ראוי לתקן ולומר ששאלות מסוג זה אינן בגדר שאלות ב"אמונה", ואינך צריך להבהל מהן. יהדותנו מבוססת על ההיסטוריה, על התגלות אלוקית בפני עם שלם במעמד הר-סיני (קרא את פרק ד' בספר דברים, והתחזק באמונה!), על מציאותו של בורא עולם והנבואות שהוכיחו שליטה אלוקית בהיסטוריה. על יסודות אדירים אלה - אף נושא מדעי לא יכול להאפיל. במילים אחרות, האמונה מבוססת על התגלות היסטורית בפני עם שלם, ולא על מספר השיניים שיש לגוי...

וכעת לנושא השאלה,

באף גמרא לא מוזכרת טענה על מספר השיניים שיש לגוי, וגם במדרשים לא נמצא מקור לכך. חז"ל לא טענו טענה זו, לפחות לא בספרות המוכרת. לאחר בירור, גיליתי שמקור השמועה הופיע לראשונה בספר שחיבר אחד מרבני איזמיר, רבי אליהו הכהן, לפני פחות מ-300 שנה. ספרו נקרא בשם "מדרש תלפיות", אך למרות שמו, הוא אינו מציג בספרו את הטענה הזו בתור עובדה, אלא בתור שמועה. יש המנסים לתרץ את דבריו בדרך מליצה, ואף באמצעות שימוש בגימטריות שונות.

אך לעניות דעתי, גם אם היה מדובר במדרש, ניתן למצוא תירוץ מדעי ופשוט מאוד לבילבול שלנו:

אלפי שנים לפני בוא התעשייה, היה לבני האדם שימוש בשיני הבינה מכיוון שהאוכל היה גס יותר, ודרש לעיסות רבות, במיוחד במדינות אסיה והמזרח. אך המאכלים במדינות אירופה היו רכים יותר, בעקבות זאת נוצרה לסת קטנה יותר בהדרגה, פחת הצורך בשיני בינה, עד שכיום שיני בינה עשויות להפריע ואף לדרוש עקירה. ואני מצטט: "כיוון ששיני בינה הן בדרך כלל האחרונות לבקוע, לעתים אין די מקום בלסת והן בוקעות חלקית, בעמדה מחוץ לקשת השיניים או נשארות כלואות בעצם" (שן בינה, ויקיפדיה).

התפתחות הלסת תלויה באיכות המזון ורמת החיים, ולפיכך ישנם גזעים ששיני בינה אינם דורשים אצלהם כמעט עקירה (שבטים אפריקאים לדוגמה), וישנם גזעים ששיני בינה דורשים עקירה (אירופאים, שכן הלסת התקטנה אצל בני אירופה).

מידע זה יכול להעלות את התיאוריה הבאה: רופאי שיניים אשר חיו באירופה לפני מאות שנים, עשויים היו לספור את שיני הבינה של יהודים ושל גויים, מצאו אצל הגויים האירופאים כ-31 שיניים (שכן האירופאים היו בעלי לסת קטנה יותר, כך שלעיתים שן בינה אחת מבצבצת בצד ימין של הלסת ולפעמים בצד שמאל), בעוד היהודים שהיגרו למדינות אירופה מאסיה, פיתחו לסת מלאה הכוללת בה שני שיני בינה כאבותיהם יוצאי אסיה, ולכן נמצאו עם 32 שיניים. כמובן שזו רק תיאוריה, כי קשה להעריך עד כמה אמין היה מחקרם של רופאי שיניים בימי הביניים, וייתכן שהשמועה נוצרה בעקבות מקרים ספורים בלבד בהם ערכו השוואה שכזו. בכל אופן, זהו פיתרון אפשרי לשמועה שנכתבה בספר "מדרש תלפיות".

לחיזוק האמונה האמיתית בה' ובתורה הקדושה, נא חפש את המילים "שיחה גורלית" (ברשת), וקרא חוברת מחזקת באמונה.

בברכה,

דניאל בלס

[קלאנג]

דאכט זיך מיר אז אן אוצר פלאות התורה ברענגט ער ערגעץ אז ס'געווען א ציין דאקטאר א שונא ישראל אין דייטשלאנד אדער פוילן וואס האט נישט גענומען קיין פאציענטן מיט 32 ציינער מטעם הנ"ל.
ולענין גרשון'ס קשיא, קען זיין אז די פערטע וויסדאם ציין וואקסט נישט ביי זיי. אדער עכ"פ מוז מען ארויסנעמען א ציין וועגן ס'איז נישט דא גענוג פלאץ כמו שמצוי לגבי יענע ציינער.

פון דא

דער סגנון התשובה קוקט אויס ווי צו א בעל תשובה וכדומה. איך מיין בעיקר זיין אינטערעסאנטע טעאריע איבער די קלוגע ציין.

התייחסותו של הרב דניאל בלס לנושא, כפי שהובאה במאמר נפרד:

ראשית כל, ראוי לתקן ולומר ששאלות מסוג זה אינן בגדר שאלות ב"אמונה", ואינך צריך להבהל מהן. יהדותנו מבוססת על ההיסטוריה, על התגלות אלוקית בפני עם שלם במעמד הר-סיני (קרא את פרק ד' בספר דברים, והתחזק באמונה!), על מציאותו של בורא עולם והנבואות שהוכיחו שליטה אלוקית בהיסטוריה. על יסודות אדירים אלה - אף נושא מדעי לא יכול להאפיל. במילים אחרות, האמונה מבוססת על התגלות היסטורית בפני עם שלם, ולא על מספר השיניים שיש לגוי...

וכעת לנושא השאלה,

באף גמרא לא מוזכרת טענה על מספר השיניים שיש לגוי, וגם במדרשים לא נמצא מקור לכך. חז"ל לא טענו טענה זו, לפחות לא בספרות המוכרת. לאחר בירור, גיליתי שמקור השמועה הופיע לראשונה בספר שחיבר אחד מרבני איזמיר, רבי אליהו הכהן, לפני פחות מ-300 שנה. ספרו נקרא בשם "מדרש תלפיות", אך למרות שמו, הוא אינו מציג בספרו את הטענה הזו בתור עובדה, אלא בתור שמועה. יש המנסים לתרץ את דבריו בדרך מליצה, ואף באמצעות שימוש בגימטריות שונות.

אך לעניות דעתי, גם אם היה מדובר במדרש, ניתן למצוא תירוץ מדעי ופשוט מאוד לבילבול שלנו:

אלפי שנים לפני בוא התעשייה, היה לבני האדם שימוש בשיני הבינה מכיוון שהאוכל היה גס יותר, ודרש לעיסות רבות, במיוחד במדינות אסיה והמזרח. אך המאכלים במדינות אירופה היו רכים יותר, בעקבות זאת נוצרה לסת קטנה יותר בהדרגה, פחת הצורך בשיני בינה, עד שכיום שיני בינה עשויות להפריע ואף לדרוש עקירה. ואני מצטט: "כיוון ששיני בינה הן בדרך כלל האחרונות לבקוע, לעתים אין די מקום בלסת והן בוקעות חלקית, בעמדה מחוץ לקשת השיניים או נשארות כלואות בעצם" (שן בינה, ויקיפדיה).

התפתחות הלסת תלויה באיכות המזון ורמת החיים, ולפיכך ישנם גזעים ששיני בינה אינם דורשים אצלהם כמעט עקירה (שבטים אפריקאים לדוגמה), וישנם גזעים ששיני בינה דורשים עקירה (אירופאים, שכן הלסת התקטנה אצל בני אירופה).

מידע זה יכול להעלות את התיאוריה הבאה: רופאי שיניים אשר חיו באירופה לפני מאות שנים, עשויים היו לספור את שיני הבינה של יהודים ושל גויים, מצאו אצל הגויים האירופאים כ-31 שיניים (שכן האירופאים היו בעלי לסת קטנה יותר, כך שלעיתים שן בינה אחת מבצבצת בצד ימין של הלסת ולפעמים בצד שמאל), בעוד היהודים שהיגרו למדינות אירופה מאסיה, פיתחו לסת מלאה הכוללת בה שני שיני בינה כאבותיהם יוצאי אסיה, ולכן נמצאו עם 32 שיניים. כמובן שזו רק תיאוריה, כי קשה להעריך עד כמה אמין היה מחקרם של רופאי שיניים בימי הביניים, וייתכן שהשמועה נוצרה בעקבות מקרים ספורים בלבד בהם ערכו השוואה שכזו. בכל אופן, זהו פיתרון אפשרי לשמועה שנכתבה בספר "מדרש תלפיות".

לחיזוק האמונה האמיתית בה' ובתורה הקדושה, נא חפש את המילים "שיחה גורלית" (ברשת), וקרא חוברת מחזקת באמונה.

בברכה,

דניאל בלס

ער שרייבט אז די מקור איז מדרש תלפיות א ספר פון 300 יאר צוריק. איך האב עס געזעהן אין מגלה עמוקות (געלעבט 400 יאר צוריק) פרשת בהעלותך אויפ'ן פסוק הבשר עודנו בין שיניהם.

https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=33149&st=&pgnum=82

[יידישע קהילות]

דאכט זיך מיר אז אן אוצר פלאות התורה ברענגט ער ערגעץ אז ס'געווען א ציין דאקטאר א שונא ישראל אין דייטשלאנד אדער פוילן וואס האט נישט גענומען קיין פאציענטן מיט 32 ציינער מטעם הנ"ל.
ולענין גרשון'ס קשיא, קען זיין אז די פערטע וויסדאם ציין וואקסט נישט ביי זיי. אדער עכ"פ מוז מען ארויסנעמען א ציין וועגן ס'איז נישט דא גענוג פלאץ כמו שמצוי לגבי יענע ציינער.

נאוואדע, מעשים בכל יום. גיי צו דיין דענטיסט, עט ער דיר באלד זאגן, אה! דוו די ביסט א ייד, כזעה דאך אז די האסט 32 שיניים.
אזוי אויך האבעך געהערט פון איינער וואס איזעך מטפל מיט גרים, אז די שווערסטע נסיון פון די גרים איז דאס וואס באלד נאך די גירות וואקסט זיי אריין אזא צאן, און עס איז געפערליכע יסורים.

[סטאוו יא פיטא]

דאכט זיך מיר אז אן אוצר פלאות התורה ברענגט ער ערגעץ אז ס'געווען א ציין דאקטאר א שונא ישראל אין דייטשלאנד אדער פוילן וואס האט נישט גענומען קיין פאציענטן מיט 32 ציינער מטעם הנ"ל.
ולענין גרשון'ס קשיא, קען זיין אז די פערטע וויסדאם ציין וואקסט נישט ביי זיי. אדער עכ"פ מוז מען ארויסנעמען א ציין וועגן ס'איז נישט דא גענוג פלאץ כמו שמצוי לגבי יענע ציינער.

נאוואדע, מעשים בכל יום. גיי צו דיין דענטיסט, עט ער דיר באלד זאגן, אה! דוו די ביסט א ייד, כזעה דאך אז די האסט 32 שיניים.
אזוי אויך האבעך געהערט פון איינער וואס איזעך מטפל מיט גרים, אז די שווערסטע נסיון פון די גרים איז דאס וואס באלד נאך די גירות וואקסט זיי אריין אזא צאן, און עס איז געפערליכע יסורים.

איינער ברענגט עס דא פון הייליגן מגלה עמוקות, און אז ער ברענגט עס איז עס א פאקט. בכלל נישט קיין פלאץ צי מאכן דשאוקס.

-----
בנוגע גרים צ"ל אז נאר מי שהורתו ולידתו בקדושה האט די 32 ווארום אויב איז דאס טאקע אז ווען מ'איז זיך מגייר קומט צי א צאהן וואלט מען דאך דאס געדארפט מודיע זיין פארן גוי ווען מ'פראבירט איהם מיט אלע מיטלן אפרעדן פון זיך מגייר זיין.

[חסידא ופרישא]

ש'כוח פאר אלע וואס האבן געברענגט מקורות. איך האב געהערט א ווארט אויף די הגדה וואס איז געווען מבוסס אויף דאס אז איד האט מער ציינער ווי א גוי, אבער איך האב עס געוואלט באשטעטיגען פאר'ן דאס איבערזאגן.

"אין די הגדה עס שטייט אז דער רשע זאגט "מה העבודה הזאת לכם", און מ'איז ממשיך "אף אתה הכה את שיניו וכו
!פשט איז, ע"פ דער מדרש תלפיות\מגלה עמוקות,לפי שהוא הוציא עצמו מן הכלל, באקומט ער נישט צו האבן 32 ציינער, און מ'דארף ארויסהאקן איינס

[יידישע קהילות]

דאכט זיך מיר אז אן אוצר פלאות התורה ברענגט ער ערגעץ אז ס'געווען א ציין דאקטאר א שונא ישראל אין דייטשלאנד אדער פוילן וואס האט נישט גענומען קיין פאציענטן מיט 32 ציינער מטעם הנ"ל.
ולענין גרשון'ס קשיא, קען זיין אז די פערטע וויסדאם ציין וואקסט נישט ביי זיי. אדער עכ"פ מוז מען ארויסנעמען א ציין וועגן ס'איז נישט דא גענוג פלאץ כמו שמצוי לגבי יענע ציינער.

נאוואדע, מעשים בכל יום. גיי צו דיין דענטיסט, עט ער דיר באלד זאגן, אה! דוו די ביסט א ייד, כזעה דאך אז די האסט 32 שיניים.
אזוי אויך האבעך געהערט פון איינער וואס איזעך מטפל מיט גרים, אז די שווערסטע נסיון פון די גרים איז דאס וואס באלד נאך די גירות וואקסט זיי אריין אזא צאן, און עס איז געפערליכע יסורים.

איינער ברענגט עס דא פון הייליגן מגלה עמוקות, און אז ער ברענגט עס איז עס א פאקט. בכלל נישט קיין פלאץ צי מאכן דשאוקס.

-----
בנוגע גרים צ"ל אז נאר מי שהורתו ולידתו בקדושה האט די 32 ווארום אויב איז דאס טאקע אז ווען מ'איז זיך מגייר קומט צי א צאהן וואלט מען דאך דאס געדארפט מודיע זיין פארן גוי ווען מ'פראבירט איהם מיט אלע מיטלן אפרעדן פון זיך מגייר זיין.

איך האב נישט געמאכט קיין דזשאוקס, איך מיין עס ערנסט...

[גבר ישראל]

ש'כוח פאר אלע וואס האבן געברענגט מקורות. איך האב געהערט א ווארט אויף די הגדה וואס איז געווען מבוסס אויף דאס אז איד האט מער ציינער ווי א גוי, אבער איך האב עס געוואלט באשטעטיגען פאר'ן דאס איבערזאגן.

"אין די הגדה עס שטייט אז דער רשע זאגט "מה העבודה הזאת לכם", און מ'איז ממשיך "אף אתה הכה את שיניו וכו
!פשט איז, ע"פ דער מדרש תלפיות\מגלה עמוקות,לפי שהוא הוציא עצמו מן הכלל, באקומט ער נישט צו האבן 32 ציינער, און מ'דארף ארויסהאקן איינס

דער ווארט שטייט שוין פון פריערדיגע, הלוואי וואלט איך געדענקט די מקור...

[farshlufen]

שוין דא א שמועס ערגעץ אין די אין ביהמ"ד דערוועגן.

viewtopic.php?f=5&t=16085

[צדיק בן צדיק]

קאן זיין מ׳האט שוין גערעדט דערפון.

פארוואזשע ביי די ימות עולם ציילען מאנכע דעם פרט גדול א שטייגער ווי אין חב״ד און רוב וועלט נישט?