וואו איז דער מקור?....

[zugurnish]

שער הכוונות של האריזל
סוד ענין הוידוי שנהגו לומר אחר חזרת ש"ץ התפילה קודם נפילת אפים. דע כי אעפ"י שהתודה על חטאיו בשומע תפלה כנ"ל -- עם כל זה צריך שיחזור עתה ויתודה על חטאיו ויפרשם בכלל הוידוי שמתודים כל הקהל. ואחר הוידוי יאמר ויעבור וי"ג מדות ואח"כ יאמר נפילת אפים.

וטעם קדימת הוידוי אל י"ג מדות יובן מה שנבאר עתה, והוא כי בעת שאתה מתודה הוידוי תכה ביד ימינך כפוף כמו אגרוף על לבך שמצד שמאלך, הכאה אחר הכאה בנחת, בעוד שאתה מתודה, בין בשחר בין במנחה. על כל תיבה ותיבה של "אשמנו בגדנו כו'" הכאה אחת.

[ותיק ניק מנרתק]

ווייסט איינער א מקור פארוואס מען קלאפט אויף די הארץ ביי סלח לנו ווי אויך ביי וידוי?
ווערט נישט געברענגט אין גפ"ת אדער שו"ע ונושאי כלים, לפי ידיעתי.

סידור היעב“ץ ועוד
האקט

הרב יעדער,
מיר האבן געזוכט א מקור פארוואס מען קלאפט, נישט אויב מען קלאפט.
יישר כוח הרב זאגארנישט פאר ציווייזן די מקור פון שלחן ערוך הרב.

[איינס]

ווייסט איינער א מקור פארוואס מען קלאפט אויף די הארץ ביי סלח לנו ווי אויך ביי וידוי?
ווערט נישט געברענגט אין גפ"ת אדער שו"ע ונושאי כלים, לפי ידיעתי.

סידור היעב“ץ ועוד
האקט

הרב יעדער,
מיר האבן געזוכט א מקור פארוואס מען קלאפט, נישט אויב מען קלאפט.
יישר כוח הרב זאגארנישט פאר ציווייזן די מקור פון שלחן ערוך הרב.

והחיד"א ביאר במורה באצבע שמכה על ליבו כאומר אתה גרמת לי לעבור על זה.

פון דא
https://forum.otzar.org/viewtopic.php?t=49939

[גרשון]

עס איז אבער אמת אז אלס נקמה אין די גוים טאר מען קיינמאל פארגעסען ביז מען וועט זעהן א נקמה. ווי אויך בעט מען השי"ת זאל שטענדיג האלטען דאס פארגאסענע בלוט פון די קדושים פאר זיינע אויגען כביכול.

די סיפא פארשטיי איך אבער וואס זאגסטע דא אין די רישא? און וואו איז דער מקור? איך זאג נישט ס׳נישט אמת, כ׳פרעג מיט א תמימות.

ערשטנס, ס'דארף נישט קיין מקור. ביי א גרויס חלק כלל ישראל, אריינגערעכנט אני הקטן גרשון, איז עס עפעס וואס מ'וויל נישט פארגעסן. איך וויל אז איך אין מיינע קינדער און אייניקלעך זאלן געדענקען לעולם ועד וואס די פארשאלטענע נאציס האבן געטון, און טאקע מיט אלע פרטי פרטים. צווייטנס, "זכור את אשר עשה לך עמלק" איז פון די זעקס זאכן וואס א אידיש קינד טאר נישט פארגעסן. והדברים קל וחומר צו די גרעסטע רוצחים אין דער מענטשליכער היסטאריע.

דו ווייסט אז זייער אסאך מענטשן האלטן אינדערהיים בילדער פון זייערע קינדער וואס זענען ל"ע אוועק פון דער וועלט? זיי ווילן נישט פארגעסן פון זיי. כלל ישראל אלס א פאלק וויל נישט פארגעסן דאס פארגאסן בלוט פון אונזערע זיידעס, וואס האט זיך איינגעזאפט אין דער פארשאלטענער ערד פון אייראפע. ארץ ארץ אל תכסי דמם. ס'איז א זינד אויב מיר דרייען זיך ארום דעם קאפ און פארגעסן די גאז קאמערן און מאשין גאנס וואס האבן געמארדט זעקס מיליאן אידן מיט מיתות משונות וואס די וועלט האט נאכנישט געזען. אפילו אנשטענדיגע גוים וואס האבן גארנישט מיט אידן, און האבן אפילו פיינט איזראעל, קלערן אז דאס איז א געשעעניש וואס די מענטשהייט מעג נישט פארגעסן.

יעצט אונזערע זיידעס האבן געמוזט פארגעסן, ווייל דער וואונד איז געווען צו פריש. ס'איז קלאר אז אנדערש וואלטן זיי נישט געקענט אויפשטעלן אידישקייט און בכלל א לעבן פונדאסניי. מיין זיידע ע"ה האט געהאט א ווייב מיט צוויי קינדער וואס די דייטשן ימ"ש האבן גע'הרג'עט, און ער האט קיינמאל נישט געוואלט קוקן א בילד פון זיי און כל שכן רעדן איבער זיי. דער שניט האט זיך קיינמאל נישט פארהיילט. אונזערע זיידעס האבן יעדע נאכט אין חלום געזען עס-עס'ניקעס וואס הענגען און שיסן זייערע ברידער, מארדן קליינע קינדער מיט אכזריות, און שלאגן אידן צום טויט.

דאס איז לכאורה איין סיבה פארוואס מ'האט נישט גערעדט ביי אונז פון "נעווער פארגעט". די צווייטע סיבה שפעקוליר איך איז ווייל די ציוניסטן האבן דאס גענומען פאר זייער פראפאגאנדע. דאס איז פאקטיש געווען די סיבה פארוואס די יו-ען האט אנערקענט די מדינה אין תש"ח, און מיר האבן זיך נישט געוואלט אידענטיפיצירן מיט דעם. אבער אין דער זעלבער צייט איז קיינעם נישט בייגעפאלן אז דער האלאקאוסט איז עפעס וואס מ'קען בכלל פארגעסן. גיי זאג איינעם וואס מ'הרג'עט זיין גאנצע משפחה פארנט פון זיינע אויגן ער זאל פארגעסן דערפון.

איך בין געווען אינעם האלאקאוסט מוזעאום אין וואשינגטאן און איך פריי מיך אז איך האב דאס געזען. ס'איז א קאשמאר, אבער עפעס וואס א אידיש קינד דארף וויסן. איך האף אז מיינע קינדער וועלן אויך דארט באזוכן אמאל, אויב ס'וועט נאכנישט זיין פריער די מינוט פון נקום לעינינו נקמת דם עבדיך השפוך. אויב עמיצער שפירט טראוומאטאזירט, איז אפשר בעסער ער זאל נישט גיין, אבער ווער ס'קען איז עס לדעתי א וויכטיגע זאך.

יעצט לאמיר נישט פארגעסן אז די האלאקאוסט איז געקומען פאר א סיבה. דאס איז געווען א בוכשטעבליכע פארווירקליכונג פון דער תוכחה וואס שטייט אין פרשת כי תבוא. די צדיקים נאכ'ן חורבן האבן נישט גערעדט צופיל דערפון, צוליב דער זעלבער דערמאנטער סיבה, ווייל פאר די אודים מוצלים מאש האט מען עס נישט געטארט זאגן. אבער רבי אביגדור מיללער זצ"ל האט דאס אסאך געזאגט, און דאס איז עפעס וואס מיר דארפן וויסן.

כלל ישראל איז קיינמאל נישט מאז היינו לגוי געווען אין אזא שלעכטן מצב ברוחניות ווי ערב דעם צווייטן וועלט קריג. ס'איז כמעט קלאר אז ווען נישט היטלער ימ"ש וואלט אידישקייט אינגאנצן אונטערגעגאנגען. די יוגנט איז אפגעפארן אין די הונדערטער טויזנטער און עובר געווען אויף כל התורה כולה להכעיס. שוין אפגערעדט דעם נגע הציונות וואס איז לויט רביה"ק מסאטמאר זי"ע געווען עולה על כולנה. דער אויבערשטער האט קלאר געווארנט אין דער תורה אז אויב מ'טוט א' גייט קומען ב', און אזוי האט פאסירט. ס'איז געווען די ערגסטע רוחניות'דיגע ירידה, און ס'האט נאכגעפאלגט מיט דער גרעסטער שואה.

דאס איז אויך עפעס וואס מיר דארפן אייביג געדענקען, אז מיר האבן נאר א קיום ווען מיר האלטן די תורה. און אז מיר טוען דאס נישט מרצונינו הטוב, וועט זיין כופין אותו עד שיאמר רוצה אני. ווי דער נביא יחזקאל זאגט, חַי אָנִי נְאֻם ה' אלקים אִם לֹא בְּיָד חֲזָקָה וּבִזְרוֹעַ נְטוּיָה וּבְחֵמָה שְׁפוּכָה אֶמְלוֹךְ עֲלֵיכֶם.

(בנוגע גיין צו אוישוויץ, ס'איז זיכער דא א שטארקע געפיל יא צו גיין. אבער אויב האבן צדיקים געזאגט אז מ'זאל נישט גיין ווייל די ערד איז טמא, מה אנו צו זאגן אנדערש.)

[ותיק ניק מנרתק]

שולחן ערוך הרב הלכות יום כיפור סימן תרז
וכשמתוודה יכה באגרופו על הלב כלומר אתה גרמת לי החטא ויש נוהגין להכות על החזה מטעם הידוע להם

זעהט אויס אז די מקור פון זייינע ווערטער איז פון מדרש קהלת (מציון במגן אברהם סימן תר"ז סק"ג, ובאלי' רבה ועוד ועוד......).

[כח און מח]

הרה"ק מסאטמאר זי"ע האט געזאגט פארקערט, עיין בספר דולה ומשקה מה שסיפר הרב מפאיע ז"ל שהיה לו דין ודברים באריכות עם רבינו זי"ע בזה.

אפשר זענט איר מעתיק זיינע ווערטער אדער סקענט עס אריין, ווייל כ'האב עס נישט.

וואס איך ווייס יא איז אז כ"ק אדמו"ר מוויזניץ לאנדאן שליט"א דערציילט אז ווען אביו הרה"ק בעל תורת מרדכי מוויזניץ איז געפארן די ערשטע מאל -נאכן קרוג- קיין אייראפע איז ער אריין מיט זיין טאטן צו רביה"ק מסאטמאר זוך געזעגענען, בין הדברים האט ער געזאגט פארן רבי'ן אז אידן פון די חבורה ווילן גיין קיין אוישוויץ זאגן קדיש, האט אים די רבי געזאגט ער זאל נישט פארן ווייל די פלאץ איז אנגעזאפט מיט רציחה, און בנוגע זאגן קדיש האט די רבי געזאגט אז זיי דארפן נישט אונזער קדיש!!!

[אונגארישע הייזער]

הרה"ק מסאטמאר זי"ע האט געזאגט פארקערט, עיין בספר דולה ומשקה מה שסיפר הרב מפאיע ז"ל שהיה לו דין ודברים באריכות עם רבינו זי"ע בזה.

אפשר זענט איר מעתיק זיינע ווערטער אדער סקענט עס אריין, ווייל כ'האב עס נישט.

וואס איך ווייס יא איז אז כ"ק אדמו"ר מוויזניץ לאנדאן שליט"א דערציילט אז ווען אביו הרה"ק בעל תורת מרדכי מוויזניץ איז געפארן די ערשטע מאל -נאכן קרוג- קיין אייראפע איז ער אריין מיט זיין טאטן צו רביה"ק מסאטמאר זוך געזעגענען, בין הדברים האט ער געזאגט פארן רבי'ן אז אידן פון די חבורה ווילן גיין קיין אוישוויץ זאגן קדיש, האט אים די רבי געזאגט ער זאל נישט פארן ווייל די פלאץ איז אנגעזאפט מיט רציחה, און בנוגע זאגן קדיש האט די רבי געזאגט אז זיי דארפן נישט אונזער קדיש!!!

איך וועל אפשר שפעטער קענען אריינסקענען די בלעטער בל"נ, אבער די מעשה וואס דו פארציילסט וואלט איך געוואלט א מקור דערויף (די ערשטע האלב מעשה איז פשוט אמת, די אויספיר איז די חידוש).

[כח און מח]

איך וועל אפשר שפעטער קענען אריינסקענען די בלעטער בל"נ,.

א גרויסן ייש"כ

די מעשה וואס דו פארציילסט וואלט איך געוואלט א מקור דערויף (די ערשטע האלב מעשה איז פשוט אמת, די אויספיר איז די חידוש).

כ'וועל אי"ה שפעטער אדער מארגן ברענגען די מקור

[אונגארישע הייזער]

הרה"ק מסאטמאר זי"ע האט געזאגט פארקערט, עיין בספר דולה ומשקה מה שסיפר הרב מפאיע ז"ל שהיה לו דין ודברים באריכות עם רבינו זי"ע בזה.

אפשר זענט איר מעתיק זיינע ווערטער אדער סקענט עס אריין, ווייל כ'האב עס נישט.

וואס איך ווייס יא איז אז כ"ק אדמו"ר מוויזניץ לאנדאן שליט"א דערציילט אז ווען אביו הרה"ק בעל תורת מרדכי מוויזניץ איז געפארן די ערשטע מאל -נאכן קרוג- קיין אייראפע איז ער אריין מיט זיין טאטן צו רביה"ק מסאטמאר זוך געזעגענען, בין הדברים האט ער געזאגט פארן רבי'ן אז אידן פון די חבורה ווילן גיין קיין אוישוויץ זאגן קדיש, האט אים די רבי געזאגט ער זאל נישט פארן ווייל די פלאץ איז אנגעזאפט מיט רציחה, און בנוגע זאגן קדיש האט די רבי געזאגט אז זיי דארפן נישט אונזער קדיש!!!

איך וועל אפשר שפעטער קענען אריינסקענען די בלעטער בל"נ, אבער די מעשה וואס דו פארציילסט וואלט איך געוואלט א מקור דערויף (די ערשטע האלב מעשה איז פשוט אמת, די אויספיר איז די חידוש).

Image.jpg (335.89 KiB) געזען 625 מאל

Image (2).jpg (357.64 KiB) געזען 625 מאל

Image (3).jpg (299.18 KiB) געזען 625 מאל

[הייליגע טאטע]

געהערט פון כ"ק אדמו"ר מקאסאן לינדען שליט"א אז רביה"ק מסאטמאר זי"ע האט געהאלטן אז מען דארף נישט זאגן קיין קדיש
איך האב אים דעמאלטס געפרעגט אז פון די מעשה פון פאיע רב זעהט מען אנדערש האט ער מיר געענטפערט אז ער האט געהערט פון א איד א מעשה וואס פון דעם איז משמע אזוי
[איך געדענק נישט די מעשה] אבער לויט ווי איך געדענק איז נישט געווען געהעריג קיין ראי' פון יענע מעשה

[די רב פון ליאן]

עס איז אבער אמת אז אלס נקמה אין די גוים טאר מען קיינמאל פארגעסען ביז מען וועט זעהן א נקמה. ווי אויך בעט מען השי"ת זאל שטענדיג האלטען דאס פארגאסענע בלוט פון די קדושים פאר זיינע אויגען כביכול.

די סיפא פארשטיי איך אבער וואס זאגסטע דא אין די רישא? און וואו איז דער מקור? איך זאג נישט ס׳נישט אמת, כ׳פרעג מיט א תמימות.

ערשטנס, ס'דארף נישט קיין מקור. ביי א גרויס חלק כלל ישראל, אריינגערעכנט אני הקטן גרשון, איז עס עפעס וואס מ'וויל נישט פארגעסן. איך וויל אז איך אין מיינע קינדער און אייניקלעך זאלן געדענקען לעולם ועד וואס די פארשאלטענע נאציס האבן געטון, און טאקע מיט אלע פרטי פרטים. צווייטנס, "זכור את אשר עשה לך עמלק" איז פון די זעקס זאכן וואס א אידיש קינד טאר נישט פארגעסן. והדברים קל וחומר צו די גרעסטע רוצחים אין דער מענטשליכער היסטאריע.

דו ווייסט אז זייער אסאך מענטשן האלטן אינדערהיים בילדער פון זייערע קינדער וואס זענען ל"ע אוועק פון דער וועלט? זיי ווילן נישט פארגעסן פון זיי. כלל ישראל אלס א פאלק וויל נישט פארגעסן דאס פארגאסן בלוט פון אונזערע זיידעס, וואס האט זיך איינגעזאפט אין דער פארשאלטענער ערד פון אייראפע. ארץ ארץ אל תכסי דמם. ס'איז א זינד אויב מיר דרייען זיך ארום דעם קאפ און פארגעסן די גאז קאמערן און מאשין גאנס וואס האבן געמארדט זעקס מיליאן אידן מיט מיתות משונות וואס די וועלט האט נאכנישט געזען. אפילו אנשטענדיגע גוים וואס האבן גארנישט מיט אידן, און האבן אפילו פיינט איזראעל, קלערן אז דאס איז א געשעעניש וואס די מענטשהייט מעג נישט פארגעסן.

יעצט אונזערע זיידעס האבן געמוזט פארגעסן, ווייל דער וואונד איז געווען צו פריש. ס'איז קלאר אז אנדערש וואלטן זיי נישט געקענט אויפשטעלן אידישקייט און בכלל א לעבן פונדאסניי. מיין זיידע ע"ה האט געהאט א ווייב מיט צוויי קינדער וואס די דייטשן ימ"ש האבן גע'הרג'עט, און ער האט קיינמאל נישט געוואלט קוקן א בילד פון זיי און כל שכן רעדן איבער זיי. דער שניט האט זיך קיינמאל נישט פארהיילט. אונזערע זיידעס האבן יעדע נאכט אין חלום געזען עס-עס'ניקעס וואס הענגען און שיסן זייערע ברידער, מארדן קליינע קינדער מיט אכזריות, און שלאגן אידן צום טויט.

דאס איז לכאורה איין סיבה פארוואס מ'האט נישט גערעדט ביי אונז פון "נעווער פארגעט". די צווייטע סיבה שפעקוליר איך איז ווייל די ציוניסטן האבן דאס גענומען פאר זייער פראפאגאנדע. דאס איז פאקטיש געווען די סיבה פארוואס די יו-ען האט אנערקענט די מדינה אין תש"ח, און מיר האבן זיך נישט געוואלט אידענטיפיצירן מיט דעם. אבער אין דער זעלבער צייט איז קיינעם נישט בייגעפאלן אז דער האלאקאוסט איז עפעס וואס מ'קען בכלל פארגעסן. גיי זאג איינעם וואס מ'הרג'עט זיין גאנצע משפחה פארנט פון זיינע אויגן ער זאל פארגעסן דערפון.

איך בין געווען אינעם האלאקאוסט מוזעאום אין וואשינגטאן און איך פריי מיך אז איך האב דאס געזען. ס'איז א קאשמאר, אבער עפעס וואס א אידיש קינד דארף וויסן. איך האף אז מיינע קינדער וועלן אויך דארט באזוכן אמאל, אויב ס'וועט נאכנישט זיין פריער די מינוט פון נקום לעינינו נקמת דם עבדיך השפוך. אויב עמיצער שפירט טראוומאטאזירט, איז אפשר בעסער ער זאל נישט גיין, אבער ווער ס'קען איז עס לדעתי א וויכטיגע זאך.

יעצט לאמיר נישט פארגעסן אז די האלאקאוסט איז געקומען פאר א סיבה. דאס איז געווען א בוכשטעבליכע פארווירקליכונג פון דער תוכחה וואס שטייט אין פרשת כי תבוא. די צדיקים נאכ'ן חורבן האבן נישט גערעדט צופיל דערפון, צוליב דער זעלבער דערמאנטער סיבה, ווייל פאר די אודים מוצלים מאש האט מען עס נישט געטארט זאגן. אבער רבי אביגדור מיללער זצ"ל האט דאס אסאך געזאגט, און דאס איז עפעס וואס מיר דארפן וויסן.

כלל ישראל איז קיינמאל נישט מאז היינו לגוי געווען אין אזא שלעכטן מצב ברוחניות ווי ערב דעם צווייטן וועלט קריג. ס'איז כמעט קלאר אז ווען נישט היטלער ימ"ש וואלט אידישקייט אינגאנצן אונטערגעגאנגען. די יוגנט איז אפגעפארן אין די הונדערטער טויזנטער און עובר געווען אויף כל התורה כולה להכעיס. שוין אפגערעדט דעם נגע הציונות וואס איז לויט רביה"ק מסאטמאר זי"ע געווען עולה על כולנה. דער אויבערשטער האט קלאר געווארנט אין דער תורה אז אויב מ'טוט א' גייט קומען ב', און אזוי האט פאסירט. ס'איז געווען די ערגסטע רוחניות'דיגע ירידה, און ס'האט נאכגעפאלגט מיט דער גרעסטער שואה.

דאס איז אויך עפעס וואס מיר דארפן אייביג געדענקען, אז מיר האבן נאר א קיום ווען מיר האלטן די תורה. און אז מיר טוען דאס נישט מרצונינו הטוב, וועט זיין כופין אותו עד שיאמר רוצה אני. ווי דער נביא יחזקאל זאגט, חַי אָנִי נְאֻם ה' אלקים אִם לֹא בְּיָד חֲזָקָה וּבִזְרוֹעַ נְטוּיָה וּבְחֵמָה שְׁפוּכָה אֶמְלוֹךְ עֲלֵיכֶם.

(בנוגע גיין צו אוישוויץ, ס'איז זיכער דא א שטארקע געפיל יא צו גיין. אבער אויב האבן צדיקים געזאגט אז מ'זאל נישט גיין ווייל די ערד איז טמא, מה אנו צו זאגן אנדערש.)

הערליך געשריבען אבער א שטיק געפיל און ווילאנג ס'נאר געפיל קען מען זיך דינגען.

[אונגארישע הייזער]

געהערט פון כ"ק אדמו"ר מקאסאן לינדען שליט"א אז רביה"ק מסאטמאר זי"ע האט געהאלטן אז מען דארף נישט זאגן קיין קדיש
איך האב אים דעמאלטס געפרעגט אז פון די מעשה פון פאיע רב זעהט מען אנדערש האט ער מיר געענטפערט אז ער האט געהערט פון א איד א מעשה וואס פון דעם איז משמע אזוי
[איך געדענק נישט די מעשה] אבער לויט ווי איך געדענק איז נישט געווען געהעריג קיין ראי' פון יענע מעשה

אדרבה, זאל איינער דערציילן די מעשה (אפשר איז עס די אויבענדערמאנטע מעשה פון וויזניץ), אבער איך מיין אז צווישן דעם פאיער רב ז"ל און א צווייטן איז גאנץ קלאר וואס דער אמת איז.

[ותיק ניק מנרתק]

למעשה האט מען נישט קיין קלארע הדרכה על פי הלכה צו מען מעג יא אדער נישט גיין צו אוישוויץ וכדומה. אדער וועגן קדיש קען מען מסברא פארשטיין ביידע זייטן פון די מטבע.

אפשר דארף מען טרעפן וואס די גדולים האבן געזאגט אויף אנדערע מקמות השמדה, צ.ב.ש. שפאניע, יארק, לאנדאן, דייטשלנד (תתקנ"ו), שטאט פון תח ותט, וכדומה...

[אונגארישע הייזער]

פשוט, אז עס איז זיכער אז דער רבי ז"ל האט נישט געהאלטן פון פארן אויף אוישוויץ, אזוי ווי אסאך זענען מעיד (ובתוכם טאקע דער פאיער רב ז"ל)

[אונגארישע הייזער]

למעשה האט מען נישט קיין קלארע הדרכה על פי הלכה צו מען מעג יא אדער נישט גיין צו אוישוויץ וכדומה. אדער וועגן קדיש קען מען מסברא פארשטיין ביידע זייטן פון די מטבע.

אפשר דארף מען טרעפן וואס די גדולים האבן געזאגט אויף אנדערע מקמות השמדה, צ.ב.ש. שפאניע, יארק, לאנדאן, דייטשלנד (תתקנ"ו), שטאט פון תח ותט, וכדומה...

געברענגט אפאר תגובות צוריק א קלארע הוראה פון איינער פון די פריערדיגע גדולים אויף ביידע ענינים, האסט א בפירוש'ע הוראה פון א גדול אויף פארקערט?

גראדע לגבי שפאניע האבן זיי געמאכט א חרם אויף 500 יאר וואס מען טאר נישט צוריקגיין אהין, עס טוהט זיך אין די ספרי שו"ת איבער דעם ענין אויף וועמען עס איז פונקטליך חל (היינט צוטאגס איז שוין אדורך די 500 יאר)

[אידישע היסטאריע]

איז דא עפעס א מקור צו דעם וואס די "לוחות" ווערן איבעראל אהערגעשטעלט מיט א רינדעכיגן קעפל? זענען נישט די לוחות געווען פירקאנטיג?

ערשט טרעף בכלל א מקור צו די מנהג, כידוע איז מונקאטשער רב געווען שטארק דערקעגן, ולפלא אז הרב לפלא האט עס נישט אנגעצייכענט.

איידער מיין בר מצוה האט מיך מיין זיידע ע"ה אנגעזאגט אז איך זאל נישט לייגן קיין לוחות אויפן תפלין בייטל מטעם זה.

דער ליובאוויטשער רבי האט גערעט אנקעגן די רונדיכע לוחות און ווייזט אהן פון גמרא אז עס איז געווען פירקאנטיג

איינער פון די ביד"צ פון ירושליפ האט אנגעוויזן אז טאקע דערפאר האט מען זיך געפירט עס צו מאכן רונדיג, כדי נישט נאכצומאכן פון בית המקדש.

בבא-בתרא יד,א) - "ארון שעשה משה אמתיים וחצי אורכו ואמה וחצי רוחבו ואמה וחצי קומתו באמה בת שישה טפחים. והלוחות אורכם שישה ורוחבן שישה ועוביין שלושה, מונחות כנגד אורכו של ארון. כמה לוחות אוכלות בארון? - שישה טפחים וכו'". זאת אומרת, שעל-פי חשבון הגמרא הארון היה מלא באופן שלא נותר בו מקום פנוי.

פון די גמרא איז נישט קיין ראי' ווייל ס'קען זיין אז די זעקס מיינט נאכ'ן ארייננעמען די רונדיגע קאפ.

[ותיק ניק מנרתק]

למעשה האט מען נישט קיין קלארע הדרכה על פי הלכה צו מען מעג יא אדער נישט גיין צו אוישוויץ וכדומה. אדער וועגן קדיש קען מען מסברא פארשטיין ביידע זייטן פון די מטבע.

אפשר דארף מען טרעפן וואס די גדולים האבן געזאגט אויף אנדערע מקמות השמדה, צ.ב.ש. שפאניע, יארק, לאנדאן, דייטשלנד (תתקנ"ו), שטאט פון תח ותט, וכדומה...

געברענגט אפאר תגובות צוריק א קלארע הוראה פון איינער פון די פריערדיגע גדולים אויף ביידע ענינים, האסט א בפירוש'ע הוראה פון א גדול אויף פארקערט?

אין די פריערדיגע תגובות האסטו אראפגעברענגט (מיט א בילד פון די בלעטער) אז איינער פון די גדולים האט געזאגט אז מען דארף נישט זאגען קיין קדיש....

[zugurnish]

איז דא עפעס א מקור צו דעם וואס די "לוחות" ווערן איבעראל אהערגעשטעלט מיט א רינדעכיגן קעפל? זענען נישט די לוחות געווען פירקאנטיג?

ערשט טרעף בכלל א מקור צו די מנהג, כידוע איז מונקאטשער רב געווען שטארק דערקעגן, ולפלא אז הרב לפלא האט עס נישט אנגעצייכענט.

איידער מיין בר מצוה האט מיך מיין זיידע ע"ה אנגעזאגט אז איך זאל נישט לייגן קיין לוחות אויפן תפלין בייטל מטעם זה.

דער ליובאוויטשער רבי האט גערעט אנקעגן די רונדיכע לוחות און ווייזט אהן פון גמרא אז עס איז געווען פירקאנטיג

איינער פון די ביד"צ פון ירושליפ האט אנגעוויזן אז טאקע דערפאר האט מען זיך געפירט עס צו מאכן רונדיג, כדי נישט נאכצומאכן פון בית המקדש.

בבא-בתרא יד,א) - "ארון שעשה משה אמתיים וחצי אורכו ואמה וחצי רוחבו ואמה וחצי קומתו באמה בת שישה טפחים. והלוחות אורכם שישה ורוחבן שישה ועוביין שלושה, מונחות כנגד אורכו של ארון. כמה לוחות אוכלות בארון? - שישה טפחים וכו'". זאת אומרת, שעל-פי חשבון הגמרא הארון היה מלא באופן שלא נותר בו מקום פנוי.

פון די גמרא איז נישט קיין ראי' ווייל ס'קען זיין אז די זעקס מיינט נאכ'ן ארייננעמען די רונדיגע קאפ.

במסכת בבא בתרא (יד, א) הגמרא מתייחסת מפורשות לגודלן וצורתן של הלוחות, וכך אומרת הגמרא: "הלוחות ארכן ששה [טפחים], ורחבן ששה [1], ועוביין שלושה" (ללא כל אזכור קצוות עגולים, וללא כל דעה אחרת המציינת זאת). בכל מקום שהזכירו חז"ל מידה בלשון זו, הכוונה היא למלוא השטח, כולל הפינות. לדוגמה, לגבי מזוזה אומרת הגמרא [2]: "בית שאין בו ארבע אמות על ארבע אמות, פטור מן המזוזה", ולהלכה נפסק [3] שכאשר אין את מלוא השטח, כולל הפינות – פטור ממזוזה. וכן הדין לעניין השטח המינימאלי לסוכה, שהוא לפחות שבעה על שבעה טפחים (שלמים, ללא קצה מעוגל בתוכם) [4]. וכן שיעור בגד לקבלת טומאה שלוש על שלוש אצבעות [5], ועוד. על-כן ברור, שחז"ל מדברים על לוחות מרובעות מכל צד, ואין כל אפשרות לפרש שהקצוות העליונות היו עגולות.



גם רבינו בחיי מתייחס לצורת הלוחות וכותב [6]: "ודע, כי הלוחות היו מרובעות ששה טפחים באורך וששה טפחים ברוחב, וכן דרשו רז"ל בבא בתרא פרק השותפין... ואם תשכיל עוד במידת הלוחות בין אורך ורוחב ובעובי, תמצא כי היה בכל לוח ולוח ק"ח טפחים" ( הנפח הוא: 6 כפול 6 כפול 3 = 108), הרי שהשטח וגם הנפח היו מלאים.



גם מהזוהר [7] ניתן ללמוד שצורת הלוחות הייתה מרובעת לחלוטין. כך מסביר הזוהר את השתלשלות בריאת הלוחות מעולמות העליונים ועד לעולמנו הגשמי: "ממה אתעבידו. תאנא, מההוא טלא עילאה דנגיד מעתיקא קדישא. וכד נגיד ואתמשך לחקל דתפוחין קדישין, נטל קודשא בריך הוא תרין כפורי מנייהו, ואתגלידו ואתעבידו תרין אבנין יקירין. נשב בהו ואתפשטו לתרין לוחין". כלומר, מהטל העליון שמקורו מ"עתיקא קדישא" והוא נמשך לשדה "תפוחין קדישין", לקח הקב"ה מים קפואים רוחניים. ממים אלו עשה הקב"ה שתי אבנים, נשף בהם והפכם לשני לוחות גשמיים – לוחות הברית. לוח במובנו הפשוט (ללא פירוט אחר) הוא מרובע. וכן כותב בספר דמשק אליעזר (לאדמו"ר מקאמארנא) על זוהר זה, שהקב"ה: "הקרישם והגלידם ככפור על הארץ, לזה קרא אותם תרין כפורי מנייהו, מעשר ספירות קדושות של תורה ומצוות... ואתפשטו לתרין לוחין, שהתפשטו מתבנית עגולים [8] שהיו בתחילה לתבנית מרובעת כמו תרין לוחין ממש". אם כן, לכל הדעות, במציאות הגשמית היו הלוחות מרובעות ממש, ללא כל קצה עגול.

[כח און מח]

משולחן מלכים חלק ז' דף פ"ג בסופו:

1.jpg (219.04 KiB) געזען 604 מאל

2.jpg (368.52 KiB) געזען 604 מאל

[אונגארישע הייזער]

למעשה האט מען נישט קיין קלארע הדרכה על פי הלכה צו מען מעג יא אדער נישט גיין צו אוישוויץ וכדומה. אדער וועגן קדיש קען מען מסברא פארשטיין ביידע זייטן פון די מטבע.

אפשר דארף מען טרעפן וואס די גדולים האבן געזאגט אויף אנדערע מקמות השמדה, צ.ב.ש. שפאניע, יארק, לאנדאן, דייטשלנד (תתקנ"ו), שטאט פון תח ותט, וכדומה...

געברענגט אפאר תגובות צוריק א קלארע הוראה פון איינער פון די פריערדיגע גדולים אויף ביידע ענינים, האסט א בפירוש'ע הוראה פון א גדול אויף פארקערט?

אין די פריערדיגע תגובות האסטו אראפגעברענגט (מיט א בילד פון די בלעטער) אז איינער פון די גדולים האט געזאגט אז מען דארף נישט זאגען קיין קדיש....

הה"ד ארויסגענומען ווערטער פון קאנטעקסט...

און אגב, איך ווייס דאך נישט ווער יענע גדול איז געווען, און דער וואס האט עס נאכגעזאגט פון איהם איז דאך חולק אויף איהם.

[אונגארישע הייזער]

משולחן מלכים חלק ז' דף פ"ג בסופו:

1.jpg

2.jpg

יישר כח

נאך דעם אויבענדערמנטער מעשה מיטן פאיער רב ז"ל, קוקט מיר אויס מער ווי דער רבי האט עס דא פשוט אוועקגעמאכט מיט דעם לשון, מיינענדיג צו זאגן אז זיי ווערן נישט מער קדושים וטהורים דורך אונזער קדיש זאגן אויף יענעם פלאץ.

קענסט מחולק זיין, והברירה בידך

[קאצקע]

שלום עליכם, עליכם השלום,

ביי קידוש לבנה קומט א יוד צו מיר און זאגט מיר שלום עליכם עליכם השלום, האט דאס א מקור אדער סתם א טעות העולם

[פרומע לבוש]

אז בל תשחית גייט נישט אן אויב איז דיר א גרויסע טירחה עס נישט צו אוועקווארפען
כדומה א מענטש האט מאסן ברויט ברויך ער נישט עס טרעפן צו פלאצירן ערגעץ.
געזעהן אמאל נאכברענגען פין א ראשון געדנק נישט ווי

[יעדער]

שלום עליכם, עליכם השלום,

ביי קידוש לבנה קומט א יוד צו מיר און זאגט מיר שלום עליכם עליכם השלום, האט דאס א מקור אדער סתם א טעות העולם

עיין רמ“א סי' תכ“ח ס“ב

[די רב פון ליאן]

שלום עליכם, עליכם השלום,

ביי קידוש לבנה קומט א יוד צו מיר און זאגט מיר שלום עליכם עליכם השלום, האט דאס א מקור אדער סתם א טעות העולם

דאכט זיך שוין דערמאנט דא ערגעץ