אשת און בן פלת

[תואר]

ס'איז באקאנט די מעשה ווי אזוי די ווייב פון און בן פלת האט אים געראטעוועט פונעם גורל וואס קרח ועדותו האבן באקומען, זי האט איינגעשלעפט איר מאן מיט וויין און זיך געזעצט נעבן די טיר ווי א חצופה מיט צופלויגענע האר און ווען די קרח חסידים זענען אים געקומען רופן האבן זיי זיך אוועקגעדרייט ווייל זיי זענען געווען צדיקים און נישט געוואלט רעדן אדער קוקען אפילו אויף איר זייט, אזוי איז און אדורך געשלאפן די גאנצע זאך און געבליבן לעבן.

איך האב מיך אלץ אפגעהאלטן צו פארציילן די מעשה פאר מיינע קינדער וועגן כ'האב מורא געהאט פון די נאכפאלגענדע פראגן.
א טאכטער קען געבן א פרעג (אדער טראכטן, ערגער ווי פרעגן) ס'טייטש, מ'איז געגאנגען מיט האר אין די צייטן פון משה רבינו ? די פראבלעם איז נאר געווען אז מ'האט עס ארויסגעלאזט ? וואס ענטפערט מען אזא צייט.

כ'ווייס מ'קען ענטפערן אז מ'לייגט אלץ צי מער גדרים וסייגים וכו' אבער כ'האב באמת מורא פון מחשבות און קשות וואס קינדער קענען האבן פון אזא מעשה.

איך פארצייל אסאך מעשיות פון חז"ל ביים שבת טיש, איך קוק מיך היבש פאר, אבער איך קלויב אויס נאר אזעלעכע מעשיות וואס איך בין קליפ און קלאר אז יעדע קשיא וואס מיין קינד קען פרעגן (און זיי פרעגן אסאך) וועל איך האבן טויזענט פראצענטיגע תירוצים.

פאר די סיבה וועל איך קיינמאל נישט פארציילן די מעשה פון די פרוי קמחית אז מ'האט איר געפרעגט פארוואס זי האט זוכה געווען צו זיבן (אכט?) זון כהנים גדולים האט זי געענטפערט ווייל די דאך פון איר הויז האט קיינמאל נישט געזען די האר פון איר קאפ.

דאס הייסט זי איז געווען א געוואלדיגע צדיקת אבער זי האט געהאט געהעריג האר נאר צוגעדעקט, דאס הייסט אז די גרעסטע רבי'צענס אין די אמאליגע דורות זענען געגאנגען מיט האר, סאו ס'איז נישט אזוי שלעכט ווען א פרוי האט דאס נאר צוגעדעקט ?
וואס קען א קינד טראכטן אדער פרעגן נאך אזא מעשה, איך האב מורא דערפון.

אדרבה, אויב איינער דא קען מיר העלפן ווי אזוי דאס מסביר צו זיין וואלט דאס מיר געווען א גרויסע העלפ.

[ווייסעך וואס]

פאר די סיבה וועל איך קיינמאל נישט פארציילן די מעשה פון די פרוי קמחית אז מ'האט איר געפרעגט פארוואס זי האט זוכה געווען צו זיבן (אכט?) זון כהנים גדולים האט זי געענטפערט ווייל די דאך פון איר הויז האט קיינמאל נישט געזען די האר פון איר קאפ/

מוז דען זיין אז זי האט זיך געלאזט וואקסן די האר, עס קעען פשוט זיין אז זי איז געגאגען צוגעדעקט דעם קאפ אינגאנצען אז מען זאל גארנישט ארויס זעהן, מוז בכלל נישט זיין אז מען רעדט דארט אז האט געהאט לאנגע האר.

אבער מיט אשת און האסטו א פוינט.

[פארוואס נישט...]

אן צו בארירן די עצם שאלה... ווען דו פארציילסט אזא מעשה פאר קינדער קענסטו זאגן זי האט זיך געזעצט ביים טיר אומ'צניעות'דיג געקליידעט וכדו', מ'מוז נישט בכלל אריינגיין אין פרטים.

[חסידישער יוד]

אן צו בארירן די עצם שאלה... ווען דו פארציילסט אזא מעשה פאר קינדער קענסטו זאגן זי האט זיך געזעצט ביים טיר אומ'צניעות'דיג געקליידעט וכדו', מ'מוז נישט בכלל אריינגיין אין פרטים.

רבונו של עולם!

[תואר]

ווייסעך, גאנץ א גוטע פוינט מיט די קמחית מעשה.

פארוואס נישט, איך פארצייל מעשיות אזוי ווי ס'שטייט, די מעשה גייט דייקא אויף האר, אויב דארף איך פארדרייען א מעשה וועל איך עס ענדערש נישט פארציילן, אבער די געדאנק איז נישט שלעכט.

אבער בדרך כלל וואלט איך געקענט באשטיין צו וויסן וואס מ'קען ענטפערן אויב אזא שאלה ווערט געפרעגט.

[קושר כתרים]

פאר די סיבה וועל איך קיינמאל נישט פארציילן די מעשה פון די פרוי קמחית אז מ'האט איר געפרעגט פארוואס זי האט זוכה געווען צו זיבן (אכט?) זון כהנים גדולים האט זי געענטפערט ווייל די דאך פון איר הויז האט קיינמאל נישט געזען די האר פון איר קאפ.

די מעשה פאר זיך איז געוואלדיג, ובפרט אז אלע דרשנים נוצן דאס לעורר לבב הנשים צדקניות אויף גדרי הצניעות.

אבער לידיעה בעלמא, אז פון פשטות הגמרא קוקט אויס אז דאס איז נישט אמת!!!!

די מעשה ווערט געברענגט אין מס' יומא דף מ"ז ע"א, די גמרא דערציילט דארט אז "שבעה בנים היו לה לקמחית וכולן שמשו בכהונה גדולה", קמחית האט געהאט זיבן זון וואס האבן משמש געווען בכהונה גדולה, "אמרו לה חכמים מה עשית שזכית לכך", די חכמי הדור, די חכמי הש"ס האבן איר געפרעגט וואס זי האט געטוהן אז זי האט זוכה געווען דערצו?, "אמרה להם מימי לא ראו קורות ביתי קלעי שערי", אז איר דאך פון שטוב האט קיינמאל נישט געזען אירע האר, א געוואלדיגע זאך, קומט זיך מיר זיבן קינדער כהנים גדולים, האט די אשה חשובה קמחית אויסגעפירט.

זאגט אבער די גמרא אויף דעם: "אמרו לה", האבן די חכמים איר צוריקגעזאגט, איר אפגעענטפערט אויף אירע ווערטער, אז דאס איז נישט די סיבה דערצו אז צניעות ברענגט קינדער כהנים גדולים, ווייל "הרבה עשו כן ולא הועילו", אסאך פרויען האבן געטוהן די זעלבע זאך און ס'האט זיי נישט געהאלפן, מוז דעריבער זיין אז אן אנדערע זכות האט דאס גורם געווען.
קומט אויס פון פשטות הגמרא אז די חכמים האבן נישט מודה געווען צו איר אויפפאסונג אז די כהנים גדולים קינדער קומען צוליב צניעות.

ווען מ'קוקט אבער אין אנדערע פלעצער, אין ירושלמי מס' יומא, און אבות דר' נתן פל"ה, ווערט אויך געברענגט די מעשה מיט די זעלבע תשובה פון קמחית, און דארט קוקט יא אויס אז די חכמים האבן אנגענומען אירע ווערטער.
און אויף דעם אויספיר פון אונזער גמרא אין בבלי, שרייבט שוין דער בן איש חי, אז אנדערע פרויען האבן דאס נישט געטוהן לשם שמים וועגן דעם האבן זיי נישט זוכה געווען צו בנים צדיקים, און נאר קמחית וויבאלד זי האט דאס געטוהן לשם שמים האט זי זוכה געווען צו אזעלכע הייליגע קינדער.

[שוועמל]

אן צו בארירן די עצם שאלה... ווען דו פארציילסט אזא מעשה פאר קינדער קענסטו זאגן זי האט זיך געזעצט ביים טיר אומ'צניעות'דיג געקליידעט וכדו', מ'מוז נישט בכלל אריינגיין אין פרטים.

דעתי הענייה, מען דארף נישט פארדרייען מעשיות פון חז"ל, צדיקים ילכו בם.

לגוף השאלה, זע איך בכלל נישט וואס איז שלעכט צו פארציילן די פרטים פון אויפגעדעקטע האר, דעמאלטס איז מען אזוי געגאנגען אזויווי א טייל גייען היינט מיט א סנאאד.
די גאנצע שערן די האר איז דאך נישט צו אלט. זה אשכול נפרד על זה.

[קושר כתרים]

אויף די עצם גמרא פון קמחית אז זי האט זוכה געווען צו זיבן קינדער כהנים גדולים שטעלן זיך די מחקרים, אז אויב איז זי געווען בימי בית ראשון, אין בית ראשון האט יעדער כהן גדול געדינט פאר 40 יאר אלס כהן גדול, און אויב איז זי געווען בבית שני וואו דער כהן גדול איז געשטארבן יעדעס יאר, נו מאי כולי רעש, ובפרט אז די גמרא זאגט אין יומא אז רוב כהנים גדולים אין בית שני זענען געווען רשעים (עיין תוס' יומא ט' ע"א) און געקויפט די כהונה גדולה פאר געלט.

דער אנגענומענסטער תירוץ אויף דעם איז, אז בעצם זענען נאר צוויי אדער דריי געווען ריכטיגע כהנים גדולים, און די אנדערע האבן בלויז איבערגענומען ווען זיי זענען געווען פסולים אדער טמאים, ווי דער מדרש דערציילט (ויקרא רבה, פרשה כ, יא) ..."אירע טומאה באהרן שימש אלעזר, אירע באלעזר שימש איתמר. מעשה בשמעון בן קמחית שיצא לדבר עם המלך הערבי, ניתזא צינורא מפיו על בגדיו וטמאתו, ונכנס יהודה אחיו ושימש תחתיו בכהונה גדולה, אותו היום ראתה אמם שני בניה כהנים גדולים, אמרו ז' בנים היו לה לקמחית, וכולם שמשו בכהונה גדולה". זעה מיר דאך אז מ'האט דארט ממלא געווען דעם ברודער, און ווען דער ערשטער איז צוריק טהור געווארן איז ער צוריק צו די כהונה, וכן חוזר חלילה מיט אלע זיבן.

דער מהרש"א שרייבט (מס' יומא מ"ז ע"א), אז רבי ישמאל בן פאבי וואס איז געווען כהן גדול צען יאר, איז געווען א זון פון קמחית.

קומט אויס אז מיר האבן א מקור אויף בלויז צוויי קינדער פון קמחית, שמעון (פריער אין מדרש), און ר' ישמעאל.

[בנימין הלוי]

אן צו בארירן די עצם שאלה... ווען דו פארציילסט אזא מעשה פאר קינדער קענסטו זאגן זי האט זיך געזעצט ביים טיר אומ'צניעות'דיג געקליידעט וכדו', מ'מוז נישט בכלל אריינגיין אין פרטים.

דעתי הענייה, מען דארף נישט פארדרייען מעשיות פון חז"ל, צדיקים ילכו בם.

לגוף השאלה, זע איך בכלל נישט וואס איז שלעכט צו פארציילן די פרטים פון אויפגעדעקטע האר, דעמאלטס איז מען אזוי געגאנגען אזויווי א טייל גייען היינט מיט א סנאאד.
די גאנצע שערן די האר איז דאך נישט צו אלט. זה אשכול נפרד על זה.

+1
איך פארשטיי נישט דעם מהלך
אויב האט איך אזוי מורא מגלה צו זיין אז אין די תורה זענען דא דאורייתא'ס דרבנן'ס שפעטערע קבלות און אזוי ווייטער, און אז געוויסע חומרות זענען מחמורות שבחמורות אפי' זיי זענען נישט מן התורה אדער מדרבנן וכו', בין איך נאך אסאך מער דערשראקן וואס וועט זיין ווען די קינדער ווערן אליין געוואויר
לדעתי אידאס פשוט. אזא גאנג זעט מען זייער אסאך און איך הייב עס נישט אן צו פארשטיין, מען וויל זיך אדער די קינדער פראטעקטן, אבער וואס איז שלעכט מיט'ן פשוט'ן אמת? ויש להאריך עוד בזה

[זאל ער קומען]

אן צו בארירן די עצם שאלה... ווען דו פארציילסט אזא מעשה פאר קינדער קענסטו זאגן זי האט זיך געזעצט ביים טיר אומ'צניעות'דיג געקליידעט וכדו', מ'מוז נישט בכלל אריינגיין אין פרטים.

דעתי הענייה, מען דארף נישט פארדרייען מעשיות פון חז"ל, צדיקים ילכו בם.
לגוף השאלה, זע איך בכלל נישט וואס איז שלעכט צו פארציילן די פרטים פון אויפגעדעקטע האר, דעמאלטס איז מען אזוי געגאנגען אזויווי א טייל גייען היינט מיט א סנאאד.
די גאנצע שערן די האר איז דאך נישט צו אלט. זה אשכול נפרד על זה.

+1
איך פארשטיי נישט דעם מהלך
אויב האט איך אזוי מורא מגלה צו זיין אז אין די תורה זענען דא דאורייתא'ס דרבנן'ס שפעטערע קבלות און אזוי ווייטער, און אז געוויסע חומרות זענען מחמורות שבחמורות אפי' זיי זענען נישט מן התורה אדער מדרבנן וכו', בין איך נאך אסאך מער דערשראקן וואס וועט זיין ווען די קינדער ווערן אליין געוואויר
לדעתי אידאס פשוט. אזא גאנג זעט מען זייער אסאך און איך הייב עס נישט אן צו פארשטיין, מען וויל זיך אדער די קינדער פראטעקטן, אבער וואס איז שלעכט מיט'ן פשוט'ן אמת? ויש להאריך עוד בזה

זייער שטארק!
אך און וויי אויב והנה זיי וועלן 'געוואויר' ווערן אז נישט אלעס וואס איך פארקויף זיי איז ממש אמת, און נאכדעם מיט איין גרויסן וויש וועלן זיי אננעמען "אלעס" וואס איך זאג זיי נאר אויף אכציג פראצענט, און אין זייער קאפ וועלן זיי טראכן, אקעי איך דארף גיין ווערעפייען וואס ס'איז טאקע דארט געווען.

און מיט'ן פאקט אינעם סיפור אז די געפערליכע שקצים באנדע פון דתן און אבירם מיט די פארשטעלטע בעקיטשעס האבן נישט געקוקט אויף קיין פרויען, און זענען אוועק געגאנגען פון דארט - און האבן מסכים געווען צו פארלירן איינער פון די הויפט אינטערגרובער - האסטו בכלל נישט קיין פראבלעם?

הייסט אז זיי זענען יא געווען ערליך? נו וואס גייט דא פאר?
מוזטעך סייווי מסביר זיין אין די איידעלערע ענינים פון אמונה, קדושה, אמונת צדיקים וכו'. נו, לייג אריין אינעם שמועס דעם חלק פון די מנהגים, חומרות און דקדוקים במשך הדורות אויך.

[קושר כתרים]

ס'איז באקאנט די מעשה ווי אזוי די ווייב פון און בן פלת האט אים געראטעוועט פונעם גורל וואס קרח ועדותו האבן באקומען...

איך האב מיך אלץ אפגעהאלטן צו פארציילן די מעשה פאר מיינע קינדער וועגן כ'האב מורא געהאט פון די נאכפאלגענדע...

אין ספר מנחת תודה, פון הגר"ח קנייבסקי שליט"א, ווערט געשילדערט ווי ער האט מיט אלע קינדער געענדיגט ש"ס בימי בחרותם, און איבער די שאלה פון לערנען מיט די קינדער "אלעס", האט דער גאון שליט"א ממליץ געווען דעם מאמר חז"ל "דברי תורה אינם מקבלים טומאה", פון לערנען תורה קען קיין שום שלעכטס נישט ארויסקומען.

[פארוואס נישט...]

מיין אויבערדערמאנטע עצה (נישט אריינצוגיין אין פרטי המעשה) איז געזאגט געווארן פארן פ"ה וואס פלאגט זיך קענטליך מיט אייגענע אומקלארקייט אינעם ענין, ער האט מורא אז ער וועט נישט פארמאגן קיין תירוצים.... אזויווי ער האט מקדים געווען אז ער פארציילט אסאך מעשיות און מאכט זיכער צו זיין צוגעגרייט צו אלע מעגליכע שאלות/קשיות.

אוודאי אין אזא פאל דארף מען זיך צוכאפן צום געלעגנהייט און אוועקגעבן צייט זיך אליינס אויסצוקלארן.
אבער ס'איז נישט קיין סיבה זיך צוריקצוהאלטן פון פארציילן די מעשה אן אריינצוגיין אין פרטים וואס קענען מעורר זיין די אומענטפערבארע קשיות (ס'מיינט נישט פארדרייען די פאקטן, ליגנט טאר מען נישט זאגן, דעם אמת מוז מען נישט זאגן...)

ער האט נישט געפרעגט איבער יא אדער נישט פארציילן/לערנען 'אלעס', וואס איז א שמועס פאר זיך, און ס'גוט אז מ'רעדט דערפון...

[בנימין הלוי]

@פארוואס נישט... רירט אן נאך א נקודה, א אינטערעסאנטע פאר זיך, אבער אויך דא איז דער ענטפער דער "אמת" דהיינו, איך ווייס נישט אלעס! גוטע קשיא האסטו געפרעגט צדיק'ל! איך גיי פרובירן מברר צו זיין און דיר געבן תשובה (און אויך פאר מיר)
דאס איז א לכתחלה און וויכטיג פאר חינוך, ניין? פון וואנעט זאל א קינד זיך לערנען צו קענען זיין א מודה על האמת אויב נישט פון די עלטערן?
אמאל איז דער תשובה אז מען דארף זיין אביסל עלטער רייפער צו קענען פארשטיין דקות'דיגע ענינים, דארף מען דאס אויך אויף א וועג ערקלערן מיט די שפראך וואס איז מערסט פאסיג פאר'ן קינד. חנוך לנער ע"פ דרכו

[תואר]

א גרויסן ישר כח פאר אלע מגיבים, יעדן איינעמ'ס האט געגעבן אביסל שפייז צו טראכטן, Food for Thought

איך האב ארייגעלייגט אביסל ארבייט דערין און אויסגעשטעלט א יסוד מיט א דרך ווי אזוי איך קען אראפלייגן די מעשה אז אלע קשיות זאלן זיין געקאווערט.

יגעת מצאת.

[פארוואס נישט...]

נו פארוואזשע נישט מיטטיילן?!!

[תואר]

ס'איז א גאנצע שמועס וואס כ'האב מיך פארגעקוקט פון זאכן וואס האבן זיך געטשענדזשט מדור לדור פון אלע סארט יסודות ווי אזוי מיר פירן זיך היינט אין פארגלייך צו אמאל.
און סיבות פאר די טשענזש באגלייט מיט אינטערעסאנטע מעשיות.

דאס קאווערט זייער אסאך גדרים וסייגים, באווארענונגן כדי צו היטן אויף די יסודות התורה והדת, פלאס מעשיות פון גדולים, מנהגים, אא"וו.
בקיצור אן אינטערעסאנטע באטעמטע שמועס פון א האלבע שעה אז ס'זאל אריינגיין אין די ביינער, אז די הערצער זאלן זיין אינגאנצן אפען צו עקסעפטן די מעשה אן ספיקות.

א 'צופעליגע' שמועס וואס האט גארנישט מיט די סדרה...

און מיט דעם וועט מען זיך אריינגליטשע אין שלח אריין און אויפברענגן די מעשה.

ווען כ'וועל האבן מער צייט וועל איך אריינגיין אין פרטי הדברים.

נאר מיט סייעתא דשמיא.

[פארוואס נישט...]

סאונדס ווערי אינטרעסטינג ענד אינפארמעיטיוו.
אפשר וועסטו קענען אראפשרייבן דעם האלבן שעה'יגן שמועס במשך די קומענדיגע טעג/וואכן, כאטש בראשי פרקים.

[איטשע]

ר׳ תואר, דו האבט א פראבלעם מיט דיינע אומפארהייראטע טעכטער, אדער פארהייראטע טעכטער?

פארוואס דארפן אומפארהייראטע טעכטער בכלל וויסן אז פרויען שערן זיך די האר, אויב ווייסן זיי יא, דאן איז דאס דער פראבלעם.
ווידער פארהייראטע טעכטער, אויב האבן זיי אביסעלע דעת, גלייב איך אז סאיז גרינג צו געבן צו פארשטיין.

איך האב אסאך א גרעסער פראבלעם, מיט דעם ויתרוצצו הבנים בקרבה! כ׳רעד שוין נישט פון דעם רש״י דארטן, זה מפרכס לצאת.

[לכאורה]

איך האב דעם שבת פארציילט די סדרה פאר די קינדער ביים טיש, און אויך גערעדט פון אשת און בן פלת, און די קינדער האבן דאס זייער תמימות'דיג אנגענומען. אויסער די גרויסע בת מצוה טאכטער, וואס האט טאקע געפרעגט צוויי-פאכיג: היתכן זיך צו פירן שלא בצניעות, און היתכן א פארהייראטע פרוי מיט האר? אויף וואס איך האב געענטפערט: 1) עבירה לשמה, כעין פקוח נפש דוחה שבת 2) די תקנה פון זיך שערן איז בערך 400 יאר אלט.

מער האט זי נישט געפרעגט, און איך גלייב אז זי איז באפרידיגט.