דיונים ועיונים בפרשת ויחי

[farshlufen]

פאר די האבן קיין צייט צו פארלאזן די ד' אמות של הלכה, דא: http://www.ivelt.com/forum/index ... ic#p177711 האט מען גערעדט פון ''כברת ארץ''.

[אלחנן]

יישר כוח הרב פארשלאפען.

[scy4851]

אלחנן יא!

יארען צירוק געהערט פון א קאזין מיינער.

פארוואס האבען די ברידער געווארט ביז נאך די קברה פון יעקב אויף זיך איבער בעטען מיט יוסף.

עס איז דא דער באוויסטע לאנגע אריכות און פרשת דרכים, איבער דער דיון אויב די אבות קודם מתן תורה האבען געהאט א דין בן נח אדער א דין ישראל.

יוסף מיט די שבטים זענען געווען מחולק טאקע און דער מחלוקה. די שבטים האבען געהאלטען אז זיי האבען א דין ישראל און יוסף האט געהאלטען אז זיי האבען א דין בן נח.
מיט דעם לערענט מען פשט און דאס וואס יוסף האט געזאגט פאר יעקב אז די ברידער עסען אבר מן החי. און אמתן האבען זיי געגעסען פון א מפרחת וואס שחיטה האט שוין מתיר געווען. נאר יוסף האט געהאלטען אז ניין, ביי א בן נח איז שחיטה נישט מתיר, נאר מעדארף ווארטען ביז די בהמה שטארבט אינגאנצען.

עס איז אויך דא א דין אז א בן נח טאר זיך נישט באניצען מיט כישוף (איך געדענק נישט דער מראה מקום)

ווען די ברידער האבען אריין געווארפען יוסף און גריב, האבען זיי גאנץ גיט געוויסט אז די גרוב האט נחשים ועקרבים, און זייער כונה איז געווען אז דא וועלען זיי זעהן, אויב יוסף קומט ארויס לעבעדיג, האט ער זיך באניצט מיט כישוף און עס איז א סימן אז ער האלט שוין יעצט אוויא זיי אז זיי האבען א דין ישראל.

דער מדרש ברענגט אז ווען יוסף מיט די ברידער זענען צירוק געקומען קיין מצרים נאך קבורת יעקב, זענען זיי אדורך געגאנגען דער גריב וויא זיי האבען אוהם אריין געווארפען און יוסף האט געמאכט א ברכה, ברוך שעשה לי נס במקום הזה.

ווען די ברידער האבען געהערט אז ער מאכט די ברכה, האבען זיי גלייך פארשטאנען אז יוסף האט זיך נישט באניצט מיט כישוף זיך צי ראטעווען פון די נחשים ועקרבים, נאר עס איז געשעהן א נס פאר אוהם, אויב אזוי האלט ער זיך נאך אלטץ ביי די שיטה אז זיי האבען א דין בן נח, איז אויב אזוי וועט ער זיך אפשר יעצט נוקם זיין און זיי, איבער דעם, ווען זיי זענען צירוק געקומען פון מצרים אחרי קברו את אביהם, זענען זיי יעצט געקומען בעטען שא נא פשע אחיך ...

[אלחנן]

שמחי, א שיין פשעטל.



------------------

איך כ'האב געזעהן פון ר' יונתן אייבשיץ זצ"ל א שיין טייטש אויף די "ונבהלו מפניו"

ווען יוסף האט זיך דערקענט פאר זיינע ברודערס, פארוואס האבן זיי זיך פארשעמט?

זאגט ער אז דעס וואס יעקב אבינו האט נישט זוכה געווען אז די שכינה זאל רוהען די אלע יארן (אזוי ווי רש"י ברענגט), קען מען זאגן צוויי טעמים:(1) אדער ווייל די שבטים האבן משבע געוען אז מען זאל נישט פארציילן פאר יעקב'ן, און זיי האבן מצרף געווען די שכינה אז עס זאל זיין צעהן, (2) אדער קען זיין ווייל יעקב איז געווען בצער, ווייל אין מקבלים תנחימין על החי,

במילא ביז דאן האבן די שבטים געמיינט אז זיי האבן ריכטיג געטוהן מיטן פארקויפן יוסף, הראי' די שכינה האט נישט פארציילט, אבער ווען יוסף האט געזאגט אני יוסף אחיכם וכו' האבן זיי איין געזעהן אז די סיבה אז יעקב די שכינה האט נישט שורה געווען איז ווייל אין השכינה שורה ב.. ואין מקבלים תנחימין על החי, און זיי האבן נישט געהאט רעכט מיטן פארקויפן, במילא "ונבהלו מפניו"

[scy4851]

שעכוח,
א הערליך ווארט

[יאנאש]

ר' שמחה ענד ר' אלחנן, יישר כח פאר די זיסע ווערטער.

[שאץ מאץ]

א שיין ווארט פון שפת אמת

ישמיך אלקים כאפרים וכמנשה, שטעלט זיך די קושיא אפאר פסוקים פריער שטייט אפרים ומנשה זענען כראובן וכשמעון, אויב אזוי וואלט מען געדארפט זאגן ווען מ'בענטשט די קינדער ישמיך אלקים כראובן וכשמעון?
נאר די דרך העולם איז מיט די ירידת הדורות, אז די קינדער זענען שוואכער פונעם טאטן, און די אייניקלעך זענען נאך שוואכער פון די קינדער, דא האט יע"א געזעהן אפרים ומנשה כאטש זיי זענען אייניקלעך דאך זענען זיי ווי ראובן און שמעון ווי קינדער, האט ער געזאגט בך יברך ישראל, דאס איז די ברכה וואס יעדע איד וואונטשט זיך, אז זיינע אייניקלעך זאלן נישט זיין ווייניגער ווי די קינדער.

[קענסט מיך?]

אין אמת'ן אריין באלאנגט מיין תגובה און אזוי אויך עטליכע אויבנדערמאנטע תגובות אין ליקוטים וענינים לפרשת ויחי אשכול, אבער אזוי ווי איך בין שוין דא וועל איך דא שרייבן.

איך האב געזען היינט זייער א שיין ווארט פון ר' יונתן אייבשיץ ז"ל, יעקב אבינו האט געזאגט פאר יוסף ראות פניך לא פללתי והנה הראה אותי אלקים גם את זרעך. האט ער געטייטשט ווייל די גמ' זאגט סימן לעבירה הדרוקן, אז מען זינדיגט ח"ו ווערט די פנים נשתנה צורה, וואס איז די רפואה דערצו? מען זאל טרינקען א כוס עקרין. און ס'באקאנט אז אויב טרינקט מען א כוס עקרין קען מען מער נישט האבן קיין קינדער ר"ל . דאס איז דער פשט ראות פניך לא פללתי, יעקב האט נישט געגלייבט אז יוסף וועט ביישטיין די נסיון מיט אשת פוטיפר און וועט בלייבן מיט די שיינע צורה, איי וועסטו וועלן זאגן אז ער האט יא געזינדיגט און דאס וואס די פנים איז שיין איז צוליב וואס ער האט געטרינקען א כוס עקרין? וועגן דעם האט ער געזאגט והנה הראה אותי אלקים גם את זרעך, און אויב ער האט קינדער איז א ראי' אז ער האט נישט געטרינקען קיין כוס עקרין און מיט דעם אלעם איז זיין פנים שיין, איז טאקע א ראי' אז ער האט נישט געזינדיגט. ודפח"ח.

[יודל מענדלזאהן]

ויחי יעקב בארץ מצרים שבע עשרה שנה (מז כח)

ויחי יעקב - למה פרשה זו סתומה לפי שכיון שנפטר יעקב אבינו נסתמו עיניהם ולבם של ישראל מצרת השעבוד שהתחילו לשעבדם.

פון וואנעט נעמט עס רש"י הק' אז עס דארף דא זיין אפגעטיילט ווייל עס איז פארהאן דא א צווייטע פרשה? עס איז דאך נישטא קיין הפסק אין די ספר תורה, נו אפשר איז עס געמאלט איין פרשה?

סוף פאריגע פרשה שטייט "ויפרו וירבו מאוד." עס איז באקאנט דאס וואס חז"ל זאגן אז די פארמערונג פון די אידישע קינדער האט זיך אנגעהויבן נאר נאכדעם וואס די שיעבוד האט זיך אנגעפאנגען. אזוי ווי דער פסוק זאגט "וכאשר יענו אותו כן ירבה וכן יפרוץ." דער מדרש זאגט אויך אז די שעבוד האט זיך נישט אנגעהויבן איידער מיתת יעקב. אויב אזוי וועט דאך שווער זיין פארוואס שטייט פאריגע סוף סדרה ויפרו מאד נאך פאר'ן פטירה פון יעקב אבינו? עס איז דאך ערשט פארגעקומען דערנאך.

וועט מען דאך מוזן זאגן אז דא איז גילטיג דער כלל פון "אין מוקדם ומאוחר בתורה", און באמת איז דער געוואלדיגער פארמערונג פון בני ישראל ערשט צושטאנד געקומען נאר נאך מיתת יעקב און די אנהייב פונעם שעבוד. וועט דאך אבער זיין שווער, אז מיר ווייסן דאך אז אין דעם זעלבען פרשה זאגט מען נישט דער כלל פון "אין מוקדם ומאוחר בתורה", נאר אין צוויי באזונדערע פרשיות? מוז מען דאך זאגן, אז ויגש און ויחי זענען עקסטערע פרשיות, נאר עס פעלט פשוט די הפסק. פרעגט שוין טאקע רש"י הקדוש זייער גוט: למה פרשה זו סתומה, און האט נישט קיין הפסק אינדערמיט?

- הגה"ק בעל תבואות שור זי"ע -

--

ויקרבו ימי ישראל למות ויקרא לבנו ליוסף ויאמר לו וגו' ועשית עמדי חסד ואמת אל נא תקברני במצרים (מז, כט)

סופה להיות עפרה כינים ומרחשין תחת גופי, שלא יעשוני מצרים עבודה זרה (רש"י).
אין גושן ווייסט מען דאך זענען נישט געווען די עשר מכות, ממילא האט דאך יעקב אבינו נישט געדארפט חושש זיין פון די סופה להיות עפרה כינים?

נאר מען קען זאגן אז די סיפא פון רש"י איז א הסבר אויפ'ן רישא. אז וויבאלד גאנץ לאנד מצרים וועט ליידן פון כינים, אויסער ארץ גושן, האט יעקב אבינו געזארגט, אז שלא יעשוני מצרים ע"ז, אז די מצריים וועלן זאגן אז בזכות דעם קבר פון יעקב איז גאנץ לאנד גושן ניצל געווארן פון די כינים, און דערפאר וועלן זיי אים פארגעטערן.

- חידושי הרי"ם -

(הערה: לויט דעם איז אבער שווער דער "ומרחשין תחת גופי")

--

ויקרבו ימי ישראל למות (מז, כט(

ויקרבו ימי ישראל למות - כל מי שנאמר בו קריבה למות לא הגיע לימי אבותיו (ב"ר).
מען קען זאגן פשט פארוואס דער פסוק דערמאנט דא דעם נאמען "ישראל" און נישט "יעקב". ווייל סיי אברהם און יעקב אבינו האט הקב"ה געטוישט זייער נאמען וועט זיי זענען אלט געווען 99 יאר. אברם איז געווארן אברהם ביים די 99 יאר, און אויך יעקב אין בית-קל ווען ער איז געווען 99 האט אים הקב"ה געגעבן דעם נאמען ישראל.

און אט איז דער חשבון: ווען יעקב האט חתונה געהאט מיט לאה און רחל איז ער געווען 84 יאר אלט. דערנאך האט ער געארבעט 7 יאר, און נאך 6 יאר פון ווען יוסף הצדיק איז געבוירן געווארן. נאך 2 יאר איז ער געווען אונטערוועגנס ביז ער איז אנגעקומען קיין בית-קל, אינאיינעם איז עס 15. און דארט אין בית-קל האט אים הקב"ה געבענטשט און אנגערופן ישראל, קומט עס אויס 99 יאר.

לויט דעם, איז "יעקב" יא אנגעקומען צו די לעבנסטעג פון "אברם", ווייל ביידע זענען געווען 99 יאר. אבער "אברהם" האט נאך געלעבט נאכדעם 75 יאר, משא"כ יעקב – שפעטער "ישראל" האט נאר געלעבט 48 יאר. קומט דאך אויס, אז כאטש "יעקב" האט דערגרייכט לימי אבותיו, האט אבער "ישראל" נישט דערגרייכט די לעבנסטעג פון זיינע עלטערן.

דערפאר זאגט דא דער פסוק: ויקרבו ימי "ישראל" למות - , און רש"י זאגט דערויף אז דער כלל איז: כל מי שנאמר בו קריבה למות לא הגיע לימי אבותיו.

- חת"ם סופר –

--

וישתחו ישראל על ראש המיטה (מז, לא)

הפך עצמו לצד שכינה, מכאן אמרו שהשכינה למעלה מראשותיו של חולה (רש"י)

דער ירושלים'ער מגיד הגה"צ רבי בן-ציון יאדלער זי"ע האט דערציילט, אז ווען די עסקנים אין ירושלים האבן איינגעהאנדלט א שטח נעבן דעם שער שכם אויף צו בויען א שפיטאל דערויף, זענען זיי געקומען צום הייליגן בריסקער רב – הגה"ק רבי יהושע לייב דיסקין זי"ע אים דערציילן די גוטע נייעס. האט זיך דער רב אויסגעדרוקט בדרך צחות: "יהי רצון 'שלא' תשרה שכינה במעשה ידיכם"! די עסקנים האבן זיך מאמענטאל דערשראקן פונעם אויסדרוק פרעגנדיג דעם רב וואס האבן זיי נישט גוט געהאנדלט אז עס קומט זיי אזא "ברכה", אבער האבן זיך באלד בארואיגט ווען דער רב האט ערקלערט אז ער מיינט דא דעם מאמר חז"ל אז "שכינה למעלה מראשותיו של חולה" (שבת י"ב.), און דאס האט ער געמיינט אז עס זאלן נישט זיין קיין קראנקע אין שפיטאל אזוי אז די שכינה וועט נישט דארפן דארט רוען.

האט אבער דער מגיד ר' בן-ציון אויסגעפירט: גיבט נאר א קוק דעם כח פון א דיבור פון אזא הייליגן צדיק. כאטש ער האט דאס נישט געמיינט, אבער וויבאלד ער האט עס געזאגט, האט זיך טאקע פון דעם געשעפט גארנישט אויסגעלאזט און מען האט שפעטער איינגעהאנדלט דעם אנדערן שטח נעבן מחנה יהודה אוואו מען האט טאקע יא געבויעט דעם שערי צדק שפיטאל. (דער געביידע שטייט נאך אין צענטער פון שטאט.)

--

[שבת קודש]

א-ל שדי נראה אלי בלוז.
די ווארט בלוז באטרעפט 45 די ווארט מה באטרעפט 45 . מה איז טייטש וואס, מה ווייזט אויף עניוות, וואס בין איך ? דאס איז פשט א-ל ש-די די אויבערשטער נראה אלי האט זיך באוויזן צו מיר בלוז דאס מיינט מען ווען מען איז א עניו, אויב אבער מען איז א בעל גאווה זאגט די אויבערשטער איך קען נישט וואונען מיט אים אונטער איין דאך.

ויאמר ליוסף.
און עס איז געזאגט געווארען פאר יוסף, זאגט רש"י ווער האט געזאגט ? דאס איז געווען אפרים, עס איז דא א רמז אויף דעם ווייל די ווארט ויאמר איז די זעלבע אותיות ווי די ווארט אפרים, ווייל די אות "ו" קען זיך טוישען מיט די "פ" (א"ת בייש).

ויגד ליעקב ויאמר הנה בנך יוסף בא אליך ויתחזק ישראל וישב על המטה.
די גמרא זאגט: אז ווען איינער קומט מבקר חולה זיין א קראנקער מענטש, נעמט ער אוועק פון איהם איין זעכציגסטעל פון זיין קראנקייט. זאגט דער ווילנער גאון זי"ע, אז דאס איז דער רמז אין פסוק: "הנה בנך יוסף בא אליך". "הנה" איז בגימטריא 60, איידער יוסף איז אנגעקומען, האט יעקב נאך געהאט אלע זעכציג טיילן פון זיין קראנקייט. אבער נאכדעם וואס יוסף האט שוין מבקר חולה געווען זיין טאטן "ויתחזק ישראל וישב על המטה", דאס ווארט "המטה" איז בגימטריא 59, איז איבערגעבליבן בלויז 59 טיילן ווייל יוסף האט מיטגענומען איין טייל.
(מהר"ש מבעלזא זי"ע)

שכל את ידיו כי מנשה הבכור .
פארוואס שטייט "כי מנשה הבכור" ווייל מנשה איז דער בכור, עס וואלט געדארפט שטיין, "אפילו מנשה הבכור" אפילו מנשה איז דער בכור" דאך האט ער געלייגט דער רעכטער האנט אויף דער יונגערע ברודער? נאר מען קען ענטפערן, אז באמת וואלט יעקב געדארפט הייסן מנשה און אפרים, אז זיי זאלן זיך טוישן פלעצער, כדי אז אפרים זאל שטיין אויף זיין רעכטע זייט, אבער וויבאלד ער האט נישט געוואלט פארשעמען דער עלטערע ברודער, האט ער געקליגט זיינע הענט, אז מנשה זאל נישט פארשעמט ווערן. "כי מנשה הבכור" טאקע ווייל מנשה איז דער בכור, "שכל את ידיו" האט ער געקליגט זיינע הענט, און נישט געהייסן אז זיי זאלן טוישן פלעצער, כדי אז ער זאל נישט פארשעמט ווערן.
(שפתי חכמים - נועם אלימלך)

ויברך את יוסף ויאמר וגו'. המלאך הגאל אתי מכל רע יברך את הנערים וגו'.
אין אמת'ן איז דאך שווער, יעקב האט געזאגט פאר יוסף אז ער וועט איהם בענטשן, און מיר זעהן אז צום סוף האט ער נאר געבענטשט זיינע קינדער? נאר די בעסטע ברכה פאר א טאטע איז, אז ער האט פיינע און איידעלע קינדער וועלכע גייען אין די וועגן פון דעם אייבערשטן און לערנען תורה. קומט אויס, אז מיט דעם וואס יעקב האט געבענטשט די קינדער איז יוסף אויך געבענטשט געווארן.
(ספרים הקדושים)

בך יברך ישראל לאמור ישמך אלקים כאפרים וכמנשה וגו'.
פארוואס האט יעקב אבינו געזאגט אז די אידן וועלן זיך בענטשן אין "אפרים און מנשה", און נישט אין די אנדערע שבטים? נאר יעקב אבינו האט געזעהן אז אפילו ער האט פריער געשטעלט אפרים פאר מנשה, און ער האט געבענטשט אפרים מיט מער ברכות פון מנשה, דאך האט מנשה גארנישט מקנא געווען און זיי זענען געבליבן גוטע און פריינטליכע ברודערס און זיך ווייטער ליב געהאט. נישט אזוי ווי די שבטים וואס האבן מקנא געווען זייער ברודער און איהם געוואלט הרג'נען. דערפאר האט יעקב אבינו געזאגט: "אין דיר זאלן זיך די אידן בענטשן" זיי זאלן זיך אפלערנען פון אייך ווי אזוי ברודערס דארפן זיך ליב האבן.
(אגרא דכלה)


א גיט שבת

[scy4851]

ארויפגעברענגט

[ברוקלין]

מספר הק' פרי העץ פ' ויחי - א מורדיגע ווארט, דער עולם וועט הנאה האבען.

עס איז באקאנט פין אריה"ק אין נאך, אז די נשמת שבטי י"ה זענען מגולגל געווארען אין די עשרה הרוגי המלכות, אין דאס איז געווען פאר די חטא מכירת יוסף.
ס'שטעלט זיך א פראגע, 1) עס שטייט דאך אין מדרש אז די חטא איז געווען בבחי' נורא עלילה בני אדם, ד.ה. אז די שבטים זענען אריינגעפירט געווארען אין מכירת יוסף בבחי' בע"כ כדי יוסף אין די שבטים זאלען גיין קיין מצרים וכו'. 2) אויך וואס עפעס איז געשען די עונש טויזנעטער יארען שפעטער ביי די תנאים.

נאר קען זיין, באמת איז עס איז געווען בע"כ, נאר למעשה האבען די שבטים דאס געטיען מרצונם הטוב, אין דאס איז געווען א שטיקעל חטא ופגם. נאר באמת אזא חטא איז נישט דא קיין עונש וכנ"ל. נאר ווי באקאנט פין אריה"ק אז ווי העכער די נשמה גייט אלס מער איז מען עם דן, וויל ווי נענטער ער קימט צי הקב"ה מיז ער זיין אלס רייינער אין ריינער (אין דאס איז דער ענין פין תיקונים פין יאצ"ט וואס מ'מאכט יעדעס יאר ווייל דעלמאץ איז מען דן די נשמה צי גיין העכער). וועגען דעם באמת איז דע פגם נישט געווען א פראבלעם פאר יארען לאנג, נאך טויזנטער יאר וואס די נשמת שבטי י"ה זענען אנגעקימען זייער הויעך האט מען אפירגעברענגט די פגם, ממילא האבען זייערע נשמות געמיזט האבן א עונש.

עיי"ש וואס ער טייטש דאס זייער שיין אריין אין די פסוקים.

[ווארד2007]

זארעכפעפער האט געפרעגט
ווי שטייט דאס אז גלות מצרים איז געווען צוליב מכירת יוסף? אין פסוק שטייט דאך קלאר אז כי גר יהי' זרעך וכו' און אלץ צוליב בהוציאך וכו' תעבדון. איך האב דאס נאך קיינמאל נישט געהערט, אז גלות מצרים זאל קומען צוליב דעם חטא. האט דאס א מקור ערגעץ וואו במאמרי חז"ל?
אגב, ולפי"ז קשה, אויב אזוי וואס איז געווען די עשרה הרוגי מלכות?

שוועמל הוסיף
דיין לעצטע קשיא איז שווער סתם אזוי.
אויב יוסף האט געפייניגט די ברודער צוליבן חטא מכירה (עי' ברמבן), ויתן אותם במשמר שלושת ימים וגו', מרגלים אתם, את אחיכם הקטון הביאו אלי, וכו' וכו', דאן וואס איז געווען עשרה הרוגי מלכות?
נאר עמער מוזן צוקומען צו די פשט וואס אייניגע האלטן אז די אלע תנאים זענען געווען בכוח להפוך העולם לתהו ובהו יעדער באזונדער, און ס'יז נישט במציאות אויסגעהאלטן אז זיי זענען אזוי טראגיש געפייניגט געווארן דורך גויים, נאר זיי האבן געשיקט שדים אנשטאט.
איך ווייס נישט די מקור דערפון אבער לעצטענס געהערט.

און דערנאך צייכנט מען צו א תוס' אין שבת
========
התגובות הללו ראיתי בשבוע העבר, ובשב"ק זו כאשר עיינתי בספרים אינה ה' לידי כמה דברים נחמדים, ע"כ אמרתי לא אמנע טוב מבעליו
ובזה החלי:


דער מקור מכירת יוסף איז טאקע דארט אין תוס' שבת דף י' ע"ב אז וועגן דעם חטא פון מכירת יוסף איז געווען דער שעבוד, און ווי תוס' לייגט צו אז דאס מיינט דער קישוי השעבוד. און דאס זעלבע שטייט אויך אין זוהר חדש פר' וישב דף ל"ו ע"ב.
דער חיד"א אין נחל קדומים פר' שמות האט א שיינעם שמועס, אז לכאורה אויב יוסף האט מוחל געווען די ברודער בלב שלם, וואס איז דערנאך געקומען די שעבוד מצרים, זאגט ער אז דער חטא בין אדם לחבירו האט יוסף געקענט מוחל זיין, אבער דאס וואס זיי האבן געזינדיגט צו הקב"ה איז נישט נמחל געווארן, און דערפאר איז געקומען דער שעבוד.

יעצט אויב איז מען שוין אפגעקומען אויף מכירת יוסף, פארוואס זענען געהרגט געווארן די עשרה הרוגי מלכות.
האב איך געזען דעם שבת אינעם ספר עמודי' שבעה (עמוד עפר יעקב אות י"ח-ב) ער זאגט דארט אז באמת איז דאס געווען א שטארקע אומרעכט קעגן די הייליגע שבטים, און ער זאגט אז כל זמן די שבטים האבן געלעבט האט דער שטן נישט געקענט מקטרג זיין אויף זיי מחמת גודל זכותם, און נאכדעם וואס זיי זענען אווועק האט זיך דער שטן גענומען מקטרג זיין א משך פון 800 יאר, דער אייבערשטער האט געזאגט ס'שטייט טאקע וגונב אי"ש ומכרו, יוסף איז אבער נישט געווען א איש, ער איז געווען בכלל ילד, ווייל ער איז געווען נאך 17 יאר.
און ער זאגט דארט דעם לשון אז דער שטן "היה תובע שמונה מאות שנה ההוא דינא עד שנמסרו בעל כרחו כביכול, ועל זה כתיב והתעוותו אנשי החיל שנעשה בם עיוות הדין"
מורא'דיגע ווערטער וואס מיר פארשטייען נישט
און ער פירט אויס אז דערפאר איז עתיד הקב"ה צו נעמען נקמה אויף זייער בלוט, וואס לכאורה אויב זענען זיי געהרגט געווארן צוליב מכירת יוסף, וואסערע נקמה איז דא שייך, נאר טאקע דערפאר אז שלא על פי דין זענען זיי געהרגעט געווארן, זאגט דער אייבערשטער כי יום נקם בלבי, וואס דאס גייט ארויף אויף די נקמה וואס דער אייבערשטער וועט נקמה נעמען אויף די עשרה הרוגי מלכות.
און ער טייטשט אז דאס האט ראובן געזאגט היל"ד איננו, ווייל יוסף ווערט אנגערופן ילד, דערפאר ואני אנ"ה אנ"י בא, ראשי תיבות א'ל נ'קמות י' א'ל נ'קמות ה'ופיע, אז וויבאלד יוסף ווערט אנגערופן ילד וועט דער אייבערשטער נקמה נעמען אויף די בלוט פון עשרה הרוגי מלכות, ווייל ס'איז געווען שלא על פי דין.

כאן תוכלו לעיין בעמודי' שבעה דפוס ישן
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... =34449&st=%u05D4%u05E8%u05D5%u05D2%u05D9%20%u05DE%u05DC%u05DB%u05D5%u05EA

אזוי ווי איך ווייס אז מען האט נישט ליב צוריקצוגיין צו די אלטע סדרה בין איך מעתיק די תגובה אין שמות והוא גם שם מענינא דיומא

[קרעמער]

פארראכטענע תגובה (יישר כח פאר די חברים וואס האבן מיר מעורר געווען אויפן טעות)

---
דער מזרחי שרייבט אז יוסף הצדיק האט געלעבט 54 יאר נאך די הסתלקות פון יעקב אבינו.

דער חשבון איז אזוי: יוסף איז געווען 30 יאר בעמדו לפני פרעה, לייג צו 7 זאטע יארן און 2 הונגער יארן, איז ער געווען 39 יאר ווען יעקב האט געזאגט פאר פרעה אז ער איז 130. יעקב אבינו איז נסתלק געווארן 17 יאר שפעטער בן קמ"ז שנה, איז דאך יוסף געווען בעת ההיא 56, און ער איז נסתלק געווארן ביי די 110, דאס מיינט 54 יאר שפעטער.

[msp]

א פאר הערה'לעך
א
געטראכט פאר וואס יעקב אבינו האט נישט פשוט געהייסען מנשה און אפרים זיך טוישען
נאר דוקא שיף געגאנגען מיט די הענט
קען זיין לפי דאס וואס הגר"א האלט אז א זר טאהר נישט בענטשען מיט צוויי הענט
וועגען דעם האט טאקע יעקב אבינו דוקא געוואלט אזוי טוהן אז עס זאל נישט הייסען געבענטשט מיט ביידע הענט גראד אזוי ווי נשיאות כפים
ב
אין הדר זקנים איז דא א שורה וואס צריך תיקון
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... =14033&st=%u05de%u05d9+%u05d0%u05dc%u05d4
אויף פעידזש 46
ויאמר מי אלה לך, מדרש, מי אלה העתידים לומר זה קלי ואנוהו על הים
לענ"ד צ"ל מי אלה העתידים לומר אלה אלהיך ישראל ואינם ראויים לברכה, ויאמר יוסף בני הם אשר נתן לי אלוקים בזה, ראויים הם לברכה כי הם עתידים לומר זה קלי ואנוהו על הים
ג
דער רבי ר' יונתן ז"ל זאגט אז דער חשבון פון ש"י עולמות איז אזוי אויף רמ"ח מצוות עשה באקומט מען שכר און וויבאלד מען איז מהנה דעם באשעפער קומט אז ער זאל צולייגען א חומש וואס איז א פערטעל מלגאו דאס הייסט 62 מיט 248 מאכט דאס 310
האב איך געטראכט א רמז'ל יששכר י"ש שכר די ש"י עולמות, חמר גרם דאס איז נגרם דארך די רמ"ח מצוות עשה
ד
אלקים חשבה לטובה
באקאנט דער אור החיים הקדוש ועיין בכלי חמדה ובבית יצחק מה שפלפלו בזה
דאכטזיך דער בית יצחק איז מחלק צווישען בין אדם למקום און בין אדם לחבירו
קען זיין אז דאס איז די תשובה פון יוסף התחת אלוקים אני איז עס דען בין אדם למקום
עס איז דאך בין אדם לחבירו ממילא איז אפילו בדיני שמים נישט נייטיג קיין כפרה
ה
אנא שא נא
דער ר' שמשון אסטראפאליער הי"ד זאגט אז דער שור פון די מרכבה איז כנגד יוסף
האבען די ברידער געזאגט וועסטו נישט מוחל זיין וועט נאר זיין אריה נשר אדם ראשי תיבות אנ"א
אבער אויב ביזטו מוחל זיין וועט טאקע זיין שא נא שור אריה נשר אדם
קען זיין מרומז אין די תשובה פון יוסף התחת אלוקים אני
ווי מהר"ש הנ"ל איז מרמז ואנכי לא ידעתי
אז אנכי איז ר"ת אריה נשר כרוב יעקב
און כרוב און שור זענען פון די זעלבע צד אין די מרכבה
האביך געזאגט דאס זאגט יוסף אוודאי בין איך מוחל וויל איך דען עס זאל זיין תחת האלוקים אויף די מרכבה נאר אני און נישט אנכי
אז עס זאל נאר זיין אנ"י אריה נשר יעקב און נישט אנכ"י אריה נשר כרוב יעקב

[קרעמער]

אויף הערה א' איז כדאי צו זעהן די ווערטער פונעם חזקוני:


שכל את ידיו - עשה עניינו בהשכל ובחכמה שמן הדין היה לו להפוך הבנים לפי מה שהיה בדעתו לתת אפרים לימינו ומנשה לשמאלו והוא עשה ההשכל והחכמה בידיו שלא רצה לבייש מנשה כי הוא היה הבכור וצריך לחלוק לו כבוד קצת.

[scy4851]

הערה ה' מיט דיין הוספה, הפלא ופלא

[snax]

פארוואס האט יעקב אבינו געדארפט אויס רעכענען אלע תירוצים פארוואס ער האט וואלט יא געדארפט באערדיגן רחל אמנו אין מערת המכפלה - עס איז נישט געווען רעגענדיג, עס איז נישט געווען ווייט לויט אחע פשטים - זאג גלייך עס איז געווען ע"פ הדיבור? האב איך געזען פון טאלנע רבי בשם ר"ח שמואלביץ ז"ל, שטעלט אייך פאר יעקב אבינו גייט אין וועג מיט אלע ווייבער און קינדער, א ריזיגען פארמעגען מיט אלע שאף און רינדער, אזוי שלעפט מען זיך און ... ברוך דיין אמת רחל אמנו איז נפטר איבערלאזנדיג א פיצל קינד, ווי שלעפט מען זיך יעצט דא קיין חברון אדער בית לחם?

נישט מער נישט ווייניגער ער הערט א בת קול ער זאל איר דארט אויפן פלאץ באערדיגען! האט ער זיך גענומען קלערן איז דאס טאקע א נבואה אדער האב איך געהערט וואס איך האב געוואלט הערן? האט ער אנגעהויבן מאכן חשבונות עס איז נישט רעגענדיג, עס איז נישט ווייט, באמת קען איך מיך אהין שלעפן אהן א גרויסע מיה, מוז זיין אז עס איז יא ע"פ הדיבור, און דאס האט ער יעצט געזאגט פאר יוסף.

[msp]

א גאר שיין ווארט הרב סנאקס
שכוח

[gamyuchad]

מנחם שלום
די יששכר חמר גרם. איז כפתור ופרח....

[יגעתי ומצאתי]

אינעם היינטיגן ליל שישי חו"ר שיעור האב איך זיך באגעגנט מיט אפאר אינטערעסאנטע זאכן.

א. ביים צווייטן ואני, שכם אחד על אחיך, איז טייטש אז ער באקומט א עקסטערע טייל, וואס איז געווען די עקסטערע טייל? זאגט די תרגום ירושלמי א אינטערעסאנטע זאך, ער האט אים געגעבן די בגדי עשו החמודות, דאס וואס שטאמט פון אדם הראשון.
אבער אין זיינע ווערטער אליין איז דא נאך א מקום עיון, ער שרייבט בזה"ל: לבושי דאדם קדמאה נסיב יתי' אברהם אבוי דאבא מן ידוי דנמרוד רשיעא ויהב יתי' ליצחק אבא ויצחק אבא יהב יתי' לעשו ואנא נסבית יתי' מן ידוי דעשו אחי וכו'. פון אדם הראשון איז דאס אנגעקומען צו אברהם אבינו, פון אברהם צו יצחק, יצחק האט דאס געגעבן פאר עשו, און פון עשו איז דאס אנגעקומען צו יעקב.
מיר ווייסן אבער וואס די מדרשים, זוהר, פרד"א, זאגן ביי די פסוק ותקח רבקה את בגדי עשו בנה 'החמודות' אז ער האט דאס געגלוסט פון נמרוד און ער האט אים גע'הרג'ט, און דערפאר שטייט והוא עיף מן הרציחה כידוע, אויב אזוי איז דאס געגאנגען פון נמרוד גלייך צו עשו, וצ"ע.

ב. עס איז באקאנט די גמרא אין פסחים ביקש יעקב לגלות הקץ ונסתלקה ממנו שכינה וכו' האבן די שבטים געזאגט שמע ישראל ה"א ה' אחד, האט יעקב געענטפערט ברוך שם וכו', דערפאר זאגט מען ברוך שם שטיל ווייל יעקב האט דאס יא געזאגט און משה רבינו נישט.
אבער אין תרגום ירושלמי שטייט, אז די שבטים האבן גענטפערט יהא שמי' רבא מברך וכו'.
(יעצט זעה איך אז דאס איז שוין אויבן דערמאנט געווארן דורך הרב מיללער).

ג. יהודה אתה יודיך אחיך, טייטש דער תרגום יוב"ע און דער ירושלמי, אז אידן ווערן גערופן יודן ע"ש יהודה, ויתקרון יהודאין על שמך.

[msp]

הערה ג' איז א נפק"מ לגבי איש יהודי היה בשושן הבירה צו דאס איז דוקא איינער פון שבט יהודה אדער נישט
כמדומה אז אין גמרא מגילה איז דא א פלוגתא אין דעם

[שאינו יודע]

אויף הערה א' איז כדאי צו זעהן די ווערטער פונעם חזקוני:


שכל את ידיו - עשה עניינו בהשכל ובחכמה שמן הדין היה לו להפוך הבנים לפי מה שהיה בדעתו לתת אפרים לימינו ומנשה לשמאלו והוא עשה ההשכל והחכמה בידיו שלא רצה לבייש מנשה כי הוא היה הבכור וצריך לחלוק לו כבוד קצת.

שטייט אזוי און נועם אלימלך נישט אלס בכור נאר סתם אזוי אלס פארשעמען א איד

לכאורה קשה אז זיי האבן דאך מילא מיטגעהאלטן די שמועס

[בונמס זיידע]

מדוע לוו בני יעקב את אביהם ממצרים לחברון דרך עבר הירדן?

[אוהב חכמה]

עי' בחזקוני (נ יא), וז"ל:

אשר בעבר הירדן, היא ארץ כנען. כלומר יושבי ארץ סיחון ועוג ראו את האבל בגורן האטד בארץ כנען, שהיו קורין לו בעבר הירדן. שכשם שאותם היושבים בארץ כנען שהוריש יהושע קורין לעבר סיחון ועוג עבר הירדן, כך אותם היושבים בארץ סיחון ועוג קורין לארץ כנען עבר הירדן. כדכתיב בפרשת מטות כי לא ננחל אותם מעבר לירדן והלאה כי באה נחלתנו אלינו מעבר הירדן מזרחה.