אוקעי, מורי ורבותי, דיינים מומחים, כ'וועל פראבירן ארויסברענגן א נקודה, לאמיר זען אולי וועט מען פארשטיין דא די צד וואס קען נישט אראפשלינגן בשום אופן דעם שפיל מיט פייער דא.
לאמיר פראבירן ארויסברענגן ווי איך פארשטיי ענקער קוק ווינקל, ס'איז בעצם געבויט גג על גג מיט אפאר נקודות, וכמדומה אז אלעס קומט אראפ צו די פאלגענדע:
די ווערטער פונעם רשב"א.
די ווערטער פון היש"ר.
אז קיינער ביז די חיד"א זאגט נישט קיין רמז כל שהוא אים צו כשר'ן.
די מהלך ווי אזוי מיר דארפן אננעמען א מענטשן וועם די ראשונים האבן אויסגעשפיגן, דהיינו מען קען נישט קומען דורות שפעטער אים כשר'ן אן קיין געהעריגע מקור.
[די אלע אנדערע זאכן ווי צב"ש דער משיחי שקר, איז בכלל נישט אינטרעסאנט אנצורירן ווייל ער איז פשוט מזייף, און פארדרייט ווערטער ס'זאל נשמע ווערן וואס ער וויל משמיע זיין].
מסביר צו זיין פארוואס די נקודות זענען דא נישט ריכטיג, דארף מען בעצם גיין פונעם לעצטן אויף צוריק, דהיינו די מעשה הייבט זיך אן גאר פארקערט, דהיינו, צו אויסשפייען א איד מתוך המחנה, טאקע אויף די זאך דארף עס גאר שטארקע מקורות. יעצט לאמיר צונעמען וואס אונז זען.
דער הייליגער רשב"א איז געווארן אנגעפרעגט וועגן א נביא אוילא, פארציילט ער דארט א מעשה מיט בריוון, און ער שרייבט דארט קעגן די וואס רעדן "בענינים זרים אשר לא נבראו ולא היו ולא משל היו", און אויף דעם ארויף ברענגט ער א מעשה שהיה, מיט אבולעפיא, יעצט לאמיר מעתיק זיין די ווערטער פונעם רשב"א, דהרבה איכא למישמע מינה.
"ומאלה ראיתי ושמעתי ואחד מהם היה אותו הנבל שם רשעים ירקב אותו אברהם ששם שמו נביא ומשיח בשסיליאה ופתה בכזביו כמה מבני ישראל ולולי שסגרתי הפתח בפניו בחמלת השם עם רב כתבי וכתבי קהלות הקדש כמעט שהתחיל והיה מכלה ברוב דבריו הדמיונים והכוזבים שהיו כחכמות רמות לאויל ושנתן דעתו עלי' כמה ימים ובהתמדת מה שהיה מרגיל עצמו בו ולוקח הכתובים ודברי החכמים בגימטריאות ומערב בהם
מעט דברים אמתיים לקוחים מספרי החכמה".
ווי געזאגט די ווערטער ברענגט ער אלץ א מעשה ווי ער האט אויסגעשלאסן איינער וואס האט עוסק געווען אין די ענינים. פיין און וואויל, אבער, עס פעלט דא זייער אסאך, און אויך שטייט דא א זאך לגבי זיינע ספרים אנדערש ווי אלע האבן פראבירט אראפצולייגן ביז יעצט.
דהיינו, וויבאלד דער הייליגער רשב"א האט זיך נישט דא באצויגן צו א שאלה לגבי אבולעפיא אליין, צו ער איז מותר לבוא בקהל נאך א משך זמן, דהיינו צו זיין מלחמה קעגן אים איז נאר געווען לפי שעה, דארף מען קודם אננעמען פארשטייט זיך די ווערטער אויף לפי שעה, אבער אויף שפעטער דארף מען שוין האבן דערצו קלארע ווערטער, עכ"פ כאטש פון אנדערע ראשונים [ווי כ'וועל שוין מסביר'ן].
שנית, דער הייליגער רשב"א איז בכלל נישט צופרידן מיט זיינע ספרים, ער טענה'ט אז ער שרייבט דמיונים וכוזבים, און דאס איז אנדערש ווי אלע האבן עס פראבירט דא אראפצולייגן ווי דער הייליגער רשב"א איז צופרידן מיט זיינע ספרים, ווייל ס'האט דברי חכמה... קלאר אז נישט, לפי דעם רשב"א טאר מען זיינע ספרים אויך נישט לערנען.
בעצם האב איך טאקע דערווייל גארנישט 'קלאר' געענטפערט, ווייל מען קומט דאך מיטן טענה, ש"ץ וועסטו אויך מכשיר זיין, די תירוץ דערויף איז אבער זייער זייער קלאר, ביי כת ש"ץ איז נישט געווען "איין" ראשון/אחרון/גדול וואס האט אים אויסגעשפיגן מתוך הקהל, נאר כמעט אלע גדולים פון זיין צייט, אזוי ווי מען קען עס זען דערמאנט אין פולע פולע ספרים וואס איז פארהאן פון יענער זמן, און נישט סתם אז מען האט אים פסל'ט לפי שעה, ניין, נאר קלאר, אז ער איז לחרפה לדראון עולם.
און דאס איז דא די חילוק, אן דעם רשב"א האסטו "קיינעם" אבער "קיינער" פון זיין דור וואס האט אים אויסגעשפיגן, און ווידער פון דער רשב"א דארפסטו גאר "אויפדרינגן" אז ער מיינט אים צו פארווארפן לעולם ועד, ווייל ווי געזאגט דער רשב"א גייט בכלל נישט אריין אין דעם נושא צו טיף, ווייל נישט אויף דעם איז געשריבן די תשובה, נאר ער ברענגט עס צו, ארויסצוברענגן אז ער האט פארווארפן איינער וואס האט עוסק געווען בדברים אלו. ומי יודע צו דאס איז נישט כדוגמת די חרם קעגן די חכמי פרובינצה איז געווען מיט א דאטום פון פיפציג יאר, און אויף דעם איז טאקע דא דירעקטע תשובות אינעם רשב"א.
קומט אויס פון דעם אזוי, פונעם רשב"א קען מען נישט וויסן ודאי אויף דורות שפעטער, יתכן ער מיינט דאס לעולם, און יתכן ס'איז נאר לפי שעה כדי מען זאל נישט ווערן נאכגעשלעפט דערפון, און ווידער אים צוגלייך צו די אלע וואס זענען געווארן אויסגעשפיגן דורך אונזערע גדולים דורך די יארן איז דאס אויך נישט, ווייל מען טרעפט נישט 'גדולים', נאר א גרויסן 'גדול' דעם הייליגן רשב"א. און נישט פארגעסן, לויטן רשב"א איז דא די זעלבע פראבלעם מיט זיינע ספרים.
ווייס איך אז יעצט גייט קומען די תשובה, אז די איבעיא ווערט נפשט דורך דעם וואס הרב יש"ר אין ספר מצרף לחכמה, און דער חייט [כ'האב עס נאכנישט געזען בפנים - כ'האב געזען שרייבן אז ער ברענגט פשוט נאך ווארט ביי ווארט פונעם חייט, ווייס איך נישט], האבן אים אראפגעריסן כאחד הרקים, און דער הייליגער חיד"א ברענגט דאס. ועוד נוסף א טענה, אז "קיינער" נעמט זיך נישט אן פאר אים, נאר וואס דען, מען ברענגט נאר פון זיינע ספרים.
איז קודם וועל איך צוריק קומען צום צווייטן נקודה, לפי אלע וואס זענען געווען קעגן אים, דהיינו דער רשב"א דער מצרף לחכמה, און דער חייט, אלע שרייבן קלאר אז זיינע ספרים זענען דמיונות וכזבים [מיט "מעט" חכמה], און דער מצרף לחכמה שרייבט קלאר אז מען זאל זיינע ספרים נישט לערנען.
נו יעצט האמיר שוין דעם קלארן תירוץ אויף דעם, אבער פאר איך גיי ווייטער גיי איך זאגן קלאר, איך קען נישט קיין קבלה, און נישט קיין שום ספרי קבלה, ממילא האב איך נישט קיין מושג מספרי קבלה ווער ס'ברענגט אים יא אן דערמאנען זיין נאמען אדער ספר, און ווער ס'ברענגט אים נישט, אבער נאמנים עלי דברי גדולים.
נו איז די תירוץ, אז דער חיד"א האט טאקע יא קלאר געמיינט צו ברענגן א בר פלוגתא קעגן זיי, וואס ברענגט יא אראפ זיינע ספרים, און די אוסרים האבן דאך קיין חילוק געמאכט פון אים צו זיינע ספרים [ס'איז באמת באמת נישט קיין חילוק וועם ער מיינט צו ער מיינט רח"ו, צו איינעם אנדערש, היות מען רעדט פון א גדול]. אזוי קוקענדיג האב איך געזען צוצייכנען אז דער רדב"ז ברענגט אויך פון זיינע ספרים אין שו"ת רדב"ז (חלק ה ללשונות הרמב"ם סימן לד, אלף תז) ברענגט ער די ספר חיי העולם הבא.
איי וועסטו טענה'ן זיי האבן טאקע נישט מחלק געווען, אבער די שפעטער יא, און איה"נ פונעם רשב"א אליין איז נישט קיין ראיה לדורות אבער פון די אנדערע יא, די תירוץ אויף דעם איז, כ'האב צוויי עדים נאמנים וואס זענען אים פערזענליך משבח [חוץ וואס זיי ברענגן כסדר פון אים].
אין ספר
נוה השלום: "כבר הזכיר זה החכם רבי אברהם אבולעפיא בספר הנקרא אור השכל". [דער נוה השלום האט געהייסן ר' אברהם שלום ב"ר יצחק, ער איז געווען בזמן פון דער הייליגער בית יוסף, און געווען פון די רבני צפת].
אין ספר
שער החשק: "גם הרב המחבר משבח להחכם רבי אברהם אבולפיה למעלה מן הטבע".
דער שער החשק האט געהייסן ר' יוחנן אלימאן, לאמיר מעתיק זיין וואס שטייט אין שם הגדולים [מערכת ספרים אות ח [קיח] חשק שלמה] אויף אים:
[קיח] חשק שלמה חיבר אותו החכם השלם רבי יוחנן אלימאן והוא פירוש שיר השירים וראיתיו כ"י והוא קובץ גדול. והוא באור ע"פ המוסר והטבע וקצת בקבלה ובהקדמה ביאר כללי החכמות שהיו לשלמה הע"ה באור רחב, וכ' שם שחיבר המחבר רבי יוחנן הנז' עוד שני ספרים. עיני העדה. חיי עולם. ומעתיק הס' חשק שלמה הנז' הי' הגאון מה' יצחק בכ"ר עמנואל דלטאש והשלימו בי"ז אלול שנת שכ"ח. והגאון הנז' המעתיק מר ניהו אשר כתב פסק על הדפסת הזהר כשנדפס במנטובה והדפיסוהו אח"כ בדפוסים אחרים. והוא המדפיס תשובות הר"ן בעיר רומי ויש שם תשובה ממנו:
וראיתי להרמ"ז ז"ל בהגהותיו על הזהר שכתב על גבי פסק הנז' כדברים האלה זה לשון הרח"ו זלה"ה אמר לי מורי זלה"ה שהחכם שעשה פסק להדפיס הזהר היה ניצוץ של צדיק וחסיד גדול וקדוש וראוי לכל טוב ולכן עלה קנאה בלבו וכתב אותו פסק כדי להוציא לאור ס' הזהר עכ"ל:
יעצט, איך דארף שוין נישט מער, די צוויי זענען מיר די והותר כאטש אויף אזויפיל צו זאגן, אז דא לוינט זיך נישט אריינצושטעקן די נאז. און אז עס קומט נאך צו וואס טייל שרייבן דא אז זיינע ספרים זענען קלאר געווען מקובל, איז דאך א דבר פשוט אז די וואס זענען דאס מעתיק האבן געהאלטן אז דער רשב"א'ס טיטלן זענען נישט געווען לדורות.
כ'וואלט זיך בעצם געקענט שוין אפשטעלן דא, מיין מחאה האב איך שוין יוצא געווען, און כמדומה כ'האב זיך שוין גענוג קלאר מסביר געווען און אפגעענטפערט. אבער למעשה קוקענדיג אינעם שער החשק, זעט עפעס אויס ווי ער וויל פארענטפערן וואס איז פשט אז ס'איז געווען א התנגדות קעגן אים, און דאך זאל עס נישט זיין קיין פראבלעם אים אנצונעמען, אבל מה אעשה אז כ'פארשטיי נישט פונקטליך צו ער איז מסביר, צו ער שטעלט אוועק דעם פאקט, אז אזוי איז עס. כ'קען באשטיין צו הערן ווי אזוי מען פארשטייט עס.
ואני את נפשי הצלתי, און כ'גלייב אז יעדער וואס האט שכל וועט חרטה האבן און שטיין ווייט פון אוועקמאכן ר' אברהם אבולעפיא.
און אויב אפי' מיט אלעם וועלן נאך זיין אזעלכע וואס עקש'ן זיך אז ס'איז א סכנה אים אנצונעמען, זאל מען געדענקן אז דא איז בכלל אינגאנצן אנדערש ווי די אלע משיחי שקר וכדו', ווייל דאס איז זיכער אז זיינע ספרים זענען למעשה געווארן אנגענומען, ווי דער חיד"א שרייבט, און ווי שוין צוגעצייכנט די וואס ברענגן זיינע ספרים, די איינציגסטע פראבלעם לפי החולקים איז נאר דאס אננעמען אים אלץ משיח [וואס יתכן ער אליין האט עס נישט געהאלטן...].
נו, איז די איינציגסטע שאלה נאר לגבי זיין פערזענליכקייט, די שאלה איז נאר געווען אויסשליסליך נוגע בימיו, און פארשטייט זיך נאר על צד אז ער האט זיך געוואלט פארשטעלן אלץ משיח, יעצט אבער אז ער איז דאך נישט אתנו בין החיים, און אין אידישקייט טוישט דאס גארנישט, איז נישטא קיין שום חשש. משא"כ ביי אלע אנדערע, וואס האבן האבן במציאות געוואלט טוישן פארשידנס ביי כלל ישראל, דארט וועט מען טאקע דארפן שטארק אכט געבן וואס מען שרייבט.