הרה"ק רבי ישעיה מושקאט זצוק"ל מפראגא
בעמח"ס 'הרי בשמים', 'עצי בשמים', ו'ראשי בשמים'
הרה"ק רבי ישעיה איז געבוירן געווארן בשנת תקמ"ג אין ווארשא צו זיין טאטע רבי יעקב משה מושקאט מווארשא און צו זיין מאמע מרת רחל לאה.
פון יונגווייז אן האט מען דערקענט אויף אים אז לגדולות נועד, און ער האט גע'שמ'ט אלס אן אויסערגעווענליכע עילוי. אין אנהייב האט ער געלערנט ביי זיין טאטע, און אין זיין ספר 'הרי בשמים' על התורה ברענגט ער אפאר מאל אראפ פנינים פון זיין טאטע. שפעטער איז רבי ישעיה'לע געפארן צום הייליגן קאזניצער מגיד זי"ע פון וועם ער האט געשעפט תורה וחסידות מלוא חפניים, ווי ער דריקט זיך אויס אויף זיין רבי "שאבתי מבארו באר מים חיים, והשביעני בצחצחות שדי תבונתו", און דער קאזניצער מגיד איז טאקע געווען רבו המובהק ווי רבי ישעיה'לע דריקט זיך אויס אויף אים, און דארט איז ער אויך נאנט געווארן מיט כמה מצדיקי דורו מתלמידי המגיד מקאזניץ, ווי הרה"ק מראפשיץ זי"ע; הרה"ק בעל 'מאור ושמש' זי"ע; הרה"ק ה'יוד הקדוש' מפשיסחא זי"ע און הרה"ק ר"ר בונים מפשיסחא זי"ע.
בהגיעו לפרקו בשנת תקס"א זייענדיג אכצן יאר אלט האט דער 'חוזה' פון לובלין זי"ע אים משדך געווען מיט די טאכטער פון הרה"ק רבי איציק'ל מראדוויל זי"ע, ומעשה שהיה כך היה:
צווישן די חסידים פונעם חוזה מלובלין האט זיך געציילט הרה"ק רבי צבי הירש
דישקעס גרינוואלד זי"ע מאופוטשנא (דער שווער פון הרה"ק רבי דוד מקאצק זי"ע). איינמאל האט אים דער חוזה צוגערופן און אים געזאגט אז צוליב דעם וואס רבי איציק'ל ראדווילער ליידט שטארק פון די בעלי בתים אין ראדוויל זאל ער זארגן אז מ'זאל אויפנעמען רבי איציק'ל אלץ רב אין זיין שטאט אופוטשנא וואו די רבנות בענקל איז נארוואס ליידיג געווארן. רבי צבי הירש האט טאקע געזארגט דערפאר און בערך בשנת תק"ס האט מען אויפגענומען רבי איציק'ל ראדווילער אלץ רב אין אופוטשנא.
צוריקקומענדיג קיין לובלין האט רבי צבי הירש פארציילט פארן חוזה אז ער האט אויסגעפירט זיין שליחות. האט אים דער חוזה געזאגט אז ער האט פאר אים נאך איין שליחות צו רבי איציק'ל, אז ער זאל זאגן פאר רבי איציק'ל אין זיין נאמען אז ער איז מציע פאר זיין טאכטער דעם בחור ישעיה מושקאט פון ווארשא, און אזוי אויך זאל ער פארן קיין ווארשא צו רבי יעקב משה מושקאט און אים אנטראגן די טאכטער פון רבי איציק'ל פאר זיין זוהן. רבי צבי הירש האט טאקע אויסגעפירט דעם שידוך צווישן די צוויי צדדים און מ'האט באלד געשריבן תנאים.
די חתונה פון רבי ישעיה'לע מיטן טאכטער פון רבי איציק'ל ראדווילער איז פארגעקומען בשנת תקס"א אין ווארשא אין שטוב פונעם אבי החתן רבי יעקב משה מושקאט (פארהאן אן הסכמה פון רבי איציק'ל ראדווילער משנת תקס"א אויפן ספר 'גאון צבי' ווי ער שרייבט בתוך דבריו "מדי היותי פה ווארשא על שמחת נישואין בתי תחי'").
נאכן חתונה איז רבי ישעיה'לע אריבער לבית חותנו אין אפוטשנא ווי ער האט אויך מקבל געווען אסאך פון זיין שווער בתורה וחסידות, און רבי ישעיה'לע ברענגט טאקע אראפ זיין שווער זעכצן מאל בספרו 'ראשי בשמים'.
אפילו זיצנדיג בצל חותנו הגדול אין אופוטשנא איז רבי ישעיה'לע אסאך געפארן צו רבו המובהק דער קאזניצער מגיד, וואו ער פלעגט פארן צוזאמען מיט זיין טאטע און זיידע. לאחר פטירת רבו האט ער זיך מסתופף געווען בצל בנו הרה"ק רבי משה'לע קאזניצער זי"ע. נאך רבי משה'לע קאזניצער'ס פטירה בשנת תקפ"ח האבן אים א קליין טייל קאזניצער חסידים גענומען אלס מורה דרכם, אבער מיט דעם אלעם איז רבי ישעיה'לע געפארן פון מאל צו מאל צו הרה"ק רבי אלעזר'ל מקאזניץ זי"ע און אזוי אויך צו הרה"ק ה'שרף' ממאגלניצא זי"ע.
נאך אפאר יאר זיצן בבית חותנו איז ער נתקבל געווארן על כסא הרבנות אין שידלאווצא נאך זייענדיג א יונגערמאן, פון דארט איז ער אריבער צו נאך אפאר שטעט, ביז ער איז אויפגענומען געווארן בשנת ת"ר אלס רב אינעם שטאט פראגא וואס איז א פארשטאט פונעם עיר ואם בישראל ווארשא, רבי ישעיה'לע איז געווען דער ערשטער רב אין פראגא וואו מ'האט אים גערופן 'רבי ישעיה'לע חריף'.
די גדולי הדור האבן זייער געשעצט רבי ישעיה'לע, און צומאל דאס אויסגעדריקט בכתב, כדוגמת הרה"ג בעל 'שואל ומשיב' זצ"ל; הרה"ג רבי נתן שפיגלגלאס זצ"ל מו"ץ בווארשא; זיין שפעטערדיגער מחותן הרה"ג בעל שו"ת 'ישועות מלכו' זצ"ל אבד"ק קוטנא וגיסו הרה"ג רבי חיים אלעזר וואקס זצ"ל מקאליש וואס האבן אים אויך אויפגעפאדערט צו דריקן און פארשפרייטן זיינע חידושים. אזוי אויך איז רבי ישעיה'לע געווען גאר בידידות מיט הרה"ק בעל ה'חידושי הרי"ם' זי"ע מיט וועם ער פלעגט זיך טרעפן יעדע וואך.
ביום ו' עש"ק – ה' אדר תרכ"ח בשעה אחת בצהריים איז רבי ישעיה'לע נסתלק געווארן אין ווארשא לחיי עלמא בשיבה טובה אלט זייענדיג פינף און אכציג יאר. צוויי שעה דערויף איז ארויס זיין לוויה מיטן באטייליגונג פון ארום צוואנציג טויזנט מענטשן וואו עס האבן אים מספיד געווען כל גדולי ורבני ווארשא און הרה"ג רבי דוב בער מייזליש אב"ד ווארשא האט געמאכט די הקפות ארום די מיטה מיט בכי תמרורים, ער איז געקומען לקבורה אינעם ווארשא בית החיים נעבן זיין טאטע וואו מ'האט שפעטער אויפגעבויעט אן אוהל איבער די צוויי קברים.
רבי ישעיה'לע האט איבערגעלאזט דריי ספרים וואס זענען געדריקט געווארן לאחר פטירתו:
▪ 'הרי בשמים' פירוש על התפילה
▪ 'עצי בשמים' על משניות, ש"ס, ושו"ע (הו"ל ע"י נכדיו האחים ר' ראובן ור' שלמה רובין מווארשא)
▪ 'ראשי בשמים' על תנ"ך, אגדות הש"ס, מדרש, וזוה"ק (הו"ל ע"י נכד אחיו ר' חיים אליעזר מושקאט)