מיט גרויס פרייד טוען מיר מעלדן פאר'ן חשוב'ן ציבור אז אין די גאר נאנטע טעג, אדער יארן, גרייט מען זיך צו עפענען נייע מוסדות. די מוסדות האט ביז דערווייל נאך נישט קיין נאמען ממילא האבן מיר עס געגעבן א צייטווייליגע נאמען "מוסדות בני ישראל".
די עפענונג פון די מוסדות האלט נאך אין די גאר ערשטע פאזעס. אין די איצטיגע מאמענט האלט עס באמת נאך אין די סאמע ערשטע פאזע און דאס איז אויסשטעלן די שטאטוטן פאר די מוסדות. דאס שרייבן די שטאטוטן איז באמת אויך נאך נישט פארטיג אבער מיר לייגן עס ארויף דא שוין יעצט אזוי ווי עס איז, אפשר וועט דער עולם דא האבן וואס מעיר צו זיין אדער צו מוסיף זיין און ווי באקאנט יעדע זאך וואס ווערט געמאכט בדיבוק חברים קומט ארויס אסאך שענער און בעסער.
שטאטוטן - מוסדות בני ישראל
הקדמה
א) די ציל פון מוסדות "בני ישראל" איז צוגעבן פאר יעדע אידיש קינד וואס זיינע עלטערן ווילן נאר, א ערליכע אידישע תורה'דיגע יושר'דיגע חינוך לויט ווי עס מקובל מאבותינו ורבותינו בלי שום שינו.
פרק א'
ב) עס זאל אויפגעשטעלט ווערן א ועד המוסדות וואס זאל באשטיין פון 7 חברים.
ג) די תפקיד פון די ועד איז צומאכן תקנות אויב עס פעלט זיך אויס, און צו פירן די בודשעט פון די מוסדות. יעדע תקנה אדער הוצאה זאל באשטעטיגט ווערן לויט רוב דיעות פון די חברי הועד.
פרק ב'
ד) די חברי הועד זאלן אויך לויט רוב דיעות אויפנעמען א מנהל רוחני וואס זאל פירן די טאג טעגליכע רוחניות'דיגע ווירטשאפט פון די מוסדות; א מנהל גשמי (אדמיניסטרעיטאר) וואס זאל פירן די טאג טעגליכע גשמיות'דיגע ווירטשאפט; און א ענגליש פרינציפעל וואס זאל אנפירן מיט די לימודי חול.
ה) די מנהל רוחני, גשמי און ענגליש פרינציפעל קענען בשו"א נישט מאכן קיין שום תקנה. די אויטאריטעט צו מאכן תקנות ווערט געגעבן אויסשליסליך נאר פאר די ערוועלטע חברים פון די ועד המוסדות. אויב די מנהל שפירט פאר וויכטיג איינצופירן א תקנה זאל ער עס איבערגעבן פאר די חברי הועד און זיי זאלן לויט רוב דיעות באשטימען צו דער תקנה זאל טאקע איינגעפירט ווערן.
ו) דער מנהל רוחני זאל אויפנעמען מלמדים. דער ענגליש פרינציפעל זאל אויפנעמען ענגליש טיטשערס. דער מנהל רוחני און דער ענגליש פרינציפעל קען אויך אויפזאגן מלמדים / טיטשערס. אויב אבער די ועד המוסדות באשימט לויט רוב דיעות אז פאר דער מלמד / טיטשער קומט זיך נישט אויפגעזאגט צו ווערן דאן קען דער מנהל / פרינציפעל אים נישט אויפזאגן.
ז) די ועד המוסדות קען אויך לויט רוב דיעות אויפזאגן א מלמד אדער א טיטשער אדער סיי וואספארא אנדערע איינגשטעלטער אין די מוסדות.
פרק ג'
ח) די חברים פון די ועד זאלן ווערן אויסגעוועלט דורך די טאטעס פון די קינדער פון די מוסדות.
ט) די וואלן זאל צוגיין ווי פאלגענד: עס זאל פארגעשטעלט ווערן א רשימה פון נעמען פון מענטשן וואס זענען אינטערסירט צו זיין פון די חברי הועד. יעדע טאטע וואס האט כאטש איין קינד אין די מוסדות קען וועלן פאר ביז 7 נעמען. די 7 נעמען וואס באקומען די מערסטע שטימען זאלן ווערן אויפגענומען אלס חברים אין די ועד.
י) די וואלן זאלן פארקומען איינמאל אין א יאר (חוה"מ פסח).
יא) די רעכט צו שטימען ווערט נאר געגעבן פאר די "עכטע" טאטע פון די קינד. אפילו ווען די קינד ווערט נישט אויפגעצויגן דורך זיין טאטע. די עכטע טאטע האט אבער א רעכט איבער צוגעבן זיין וואל רעכט פאר די מאמע אדער שטיף טאטע אדער אויפציער. ער קען אבער נישט איבער געבן זיין וואל רעכט פאר איינעם אנדערש חוץ פון די אויבנדערמאנטע. אין פאל די קינד האט נישט קיין טאטע ל"ע, גייט די וואל רעכט פאר די מאמע.
פרק ד'
יב) די חברי הועד קענען נישט מאכן קיין שום תקנה בנוגע די פערזענליכע אויפפירונג פון די עלטערן, נאר בנוגע די אויפפירונג פון די קינדער אין די מוסדות, ווי למשל מיט וועלכע מלבושים די קינדער מעגן יא אדער נישט קומען אין חדר, אדער וואסערע שפילצייג, עסנווארג, נאש, מאשינדלעך די קינדער מעגן יא אדער נישט ברענגען אין חדר. יעדע תקנה וואס האט צוטון מיט די אויפפירונג פון די עלטערן איז די תקנה אויטאמאטיש בטל ומבוטל.
יג) פארשטייט זיך אליין אז די ועד קען יא מאכן תקנות ווי אזוי פרעמדע מענטשן – אריינגערעכנט עלטערן - דארפן זיך אויפפירן אדער גיין אנגעטון בשעת זיי געפינען זיך אין די שטח פון די מוסדות.
יד) די ועד המוסדות קען אויך מאכן תקנות ווי אזוי עס דארף זיין די אויפפירונג פון די קינדער אפילו בשעת זיי געפינען זיך נישט אין חדר.
פרק ה'
טו) די ועד המוסדות זאל אויך שטעלן איינעם וואס זיין ארבעט זאל זיין זיך אפצוגעבן מיט אויפנעמען יעדע יאר נייע קינדער אין די מוסדות.
טז) די מוסדות טאר אויף קיין שום וועג נישט מאכן קיין חילוק צווישן קינדער. נישט קיין חילוק פון וואספארא שטוב, חסידות, קרייז די קינד קומט אדער וואס עס איז די פינאציעלע מצב פון די עלטערן פון די קינד. דאס אויפנעמען קינדער אין די מוסדות זאל גיין אך ורק נאר אויף די מהלך פון "כל הקודם זכה", ווער עס האט פריער אריינגעשיקט אן אפלעקאציע האט א זכות קדימה.
יז) אויב עס איז דא עלטערן וואס זיי האבן א טענה אז מ'האט נישט אנגענומען זייער קינד פאר סיי וואספארא אנדערע סיבה חוץ אז זיי האבן זיך געמאלדן צו שפעט קען ער רופן די ועד המוסדות צו די"ת און אויב זיין טענה שטעלט זיך אויס צו זיין ריכטיג דארף די מוסדות אים באצאלן א קנס פון $100 פאר יעדן טאג וואס דער קינד ווערט נישט אנגענומען אין די מוסדות.
יח) די ועד המוסדות זאל באשטימען א נומער פון קינדער וואס וועלן ווערן אנגענומען יעדע יאר אין די מוסדות. און ווי אויך א נומער פון קינדער וואס וועלן ווערן אנגענומען יעדע יאר אין די עלטערע כיתות. ווי למשל 100 נייע קינדער יעדע יאר אין נורסערי – קינדערגארטן, און 30 נייע קינדער יעדע יאר אין די עלטערע כיתות.
פרק ו'
יט) שכר לימוד זאל גערעכנט ווערן לויט די חודש'ליכע איינקנופט פון די עלטערן. די סיסטעם פון רעכענען שכר לימוד זאל ארבעטן ווי פאלגענד: בעצם איז שכר לימוד פאר יעדע קינד $1000 א חודש. אויב אבער די עלטערן מאכן ווייניגער ווי $4000 א חודש דארפן זיי בכלל נישט באצאלן שכ"ל. אויב מאכן זיי $4500 דארפן זיי באצאלן $500 א חודש נישט קיין חילוק וויפיל קינדער זיי האבן אין די מוסדות. אויב מאכן זיי $5000 דארפן זיי באצאלן $1000 נישט קיין חילוק וויפיל קינדער זיי האבן אין די מוסדות. אויב מאכן זיי $5500 איז אויב האבן זיי נאר איין קינד דארפן זיי באצאלן נאר $1000 אויב האבן זיי צוויי אדער מער קינדער אין די מוסדות דארפן זיי באצאלן $1500 אא"וו.
כ) יעדע תקנה וואס די ועד המוסדות פירט איין זאל קומען מיט א סכום קנס וואס די עלטערן וועלן דארפן באצאלן אויב זיי זענען עובר אויף די תקנה. אויף קיין שום פאל זאל א קינד נישט ווערן פארשיקט, אהיימגעשיקט אדער ארויסגעווארפן פון די מוסדות אפילו נאר פאר א קורצע צייט.
כא) קיין שום געלט התחייבות זאל נישט ארויפגעלייגט ווערן אויף די עלטערן חוץ די התחייבות פון שכר לימוד אדער קנסות.
פרק ז'
כב) יעדע סיכסוך וואס מאכט זיך צווישן איינע פון די עלטערן און די הנהלת המוסדות אדער אינערהאלב די הנהלה ווי למשל צווישן די ועד המוסדות און די מנהל אדער צווישן א מלמד און די מנהל זאלן די טענות געשטעלט ווערן פאר א בי"ד פון דריי ערנסטע ת"ח און זיי זאלן פסק'ענען ווער עס איז גערעכט.
כג) אין פאל וואס עס שטעלט זיך אויס אז בי"ד וועט פסק'ענען אז די מוסדות האט טאקע פארלעצט די רעכט פון איינע פון די עלטערן פון די קינדער אין די מוסדות זאלן זיי באשטימען לפי ראות עיניהם א קנס וואס די מוסדות זאל באצאלן פאר די עלטערן.
כד) קיין שום סעיף פון די שטאטוטן קען נישט ווערן געטוישט / אראפגענומען / צוגעלייגט נאר אויב מ'וועט צאם רופן אן אסיפה פון אלע עלטערן און צוויי דריטל וועלן מסכים זיין צו די טויש און ווי אויך מוזן מסכים זיין כאטשיג פינף פון די זיבן חברי הועד המוסדות.
כה) די שטאטוטן זאלן איבערגעגעבן ווערן פאר אן ערנסטע ת"ח וואס איז בקי בדיני חו"מ און להבדיל פאר א לויער וואס איז בקי בחוקי המדינה און זיי זאלן זיכער מאכן אז די שטאטוטן האבן א שטארקע תוקף הן עפ"י חוקי תורתינו הק' און הן להבדיל לויט די חוקי המדינה.
