סקר: ווער איז אומגערעכטער

[קרעמער]

הערט א מעשה וואס איז זיך נארוואס פארלאפן דא אין א קליין שוהל'כל ביים ברעג וויליאמסבורג (הארט נעבן קלינטאן היל, ביים שפיץ וואו עס טרעפט זיך מיט ניי-וויליאמסבורג).

ווי איר ווייסט מן הסתמא, זענען די וויליאמסבורגער שוהל'כלעך מער ווייניגער ליידיג דורכאויס די 9 זומער וואכן, די עטוואס גרעסערע "שוהל'ן" זענען שוין נישט אינגאנצן ליידיג, אבער זענען אויך למחצה לשליש ולרביע'דיג אויסגעלערט פון מתפללים, טייל שוהלן שטעלן זיך צוזאם, אויב האט "הודיא-בודא" 5 מתפללים פון די שארית הפליטה וואס זענען ארונטערגעבליבן פונעם מכת "קאנטרי", שטעלן זיי זיך צוזאם מיט "נירעד-פעסט" וועלכע פארמאגט אויך נישט מער ווי 5-6 מתפללים וואס האבן נישט געפונען קיין לעכל צווישן די בערג, און מען דאווענט מיט מנין.

אין דעם שוהל וואו איך דאווען געווענליך, איז ב"ה געווען צען דאווענערס צו יעדע תפילה במשך די פארגאנגענע 7-8 זומער שבתים, אמאל האט שוין די צאל מתפללים דערגרייכט אפילו דעם הויכן ציפער 14!

הכלל, די וואך האט פאסירט אן אומאיינגענעמע געשיכטע, און איך וועל עס דא אי"ה מיטטיילן מיט אייך, און האפנטליך וועט איר לאזן הערן אייער מיינונג, ווער עס איז גערעכטער אדער אומגערעכטער געווען ביי דעם פארלאפענעם עפיזאד.

ארום א שעה נאכן זמן פון ליכט צינדן האבן זיך ענדליך צוזאמגעקראצט פונקטליך "10" אידעלעך צום דאווענען. מנחה האט דער רב געדאווענט - כדרכו בקודש איטליכן פרייטאג צונאכטס - צו קבלת שבת האט מען צוגעשיקט א אינגערמאן וואס ליידט אויף א זעלבסט איינגערעדטע מחלה אז ער איז נישט מער און נישט ווייניגער ווי "א חזן"!

ל - ע - כ - י נ - ע - ר - אח - נ - ע - נ - אט ... הייבט ער אן מיט א הילכיגן געשריי, ווען אין זיינע טיפע פאנטאזיעס הערט ער דעם עולם שוין אפשרייען די יישר כח'ס "זוי שיין געווען" פון נאכן דאווענען. ער גארגעלט דעם אויסלאז פונעם קאפיטל כאילו עס וואלט געווען אתה הראת דעם צווייטן נאכט שמחת תורה און דער עולם האלט נאך דריי יום טוב'דיגע סעודות און ער וואלט געשטאנען פאר א קעפיגן ציבור וואס ציילט מינימום דריי טויזנט מתפללים וואס שטייען מיט אפענע מיילער און לעכצן צו הערן יעדן קנייטש וואס ער לאזט ארויס פון זיין הייזעריגן גארגל.

ביים צווייטן קאפיטל האט ער מצליח געווען צו צעפיקעווען די נערוון פון א מיטליעריגן איד וואס האט זעט אויס געפאסט א דרייערל (ערב ראש חודש אלול, און ביידע טעג ראש חודש), יענער האט צוגערופן דעם שמש - וואס האט צוגעשיקט דעם בעל תפילה - און אפגעזידלט ברבים מיט לאו-דוקא אן הויכן שטימע, אבער די זיבן אידן אינעם קליינעם שוהל האבן קלאר געהערט אז ער איז אומצופרידן מיט די גארגעליזאציע וואס גייט פאר ביים עמוד אויף זיין הונגעריגן מאגן.

עס קומט צו "בואי בשלום" דער עולם דרייט זיך אויס צו מערב זייט פונעם בית המדרש, באמערק איך אז "הילד איננו", דער אידל האט זיך אפגעזאגט זיינס, און - נישט מער און נישט ווייניגער - האט מקיים געווען דעם פסוק וואס ער האט נארוואס אפגעמורמעלט "פצחו" ורננו ...

דער איבריגער עולם - גאנצע 9 אידן... - קוקט זיך ארום, מען ציילט איבער און איבער, אפשר דאך איז צוגעוואקסן א יוסעלע גולם וואס וועט אונז משלים זיין דעם מנין צו קענען א ברכו טאן, אבער ניין, עס איז טאקע פארהאנען בלויז "ניין" אידעלעך צום טיש.

פונקטליך וואס מען האט געטאן איז נישט אונזער טעמע דא - פאר די נייגעריגע צווישן אייך: מען האט אריינגערופן צוויי אידן פון א דערנעבנדיג שוהל וואו מען האט שוין געהאט פארענדיגט דאס דאווענען (פארוואס צוויי? ווייל דער 'חזן' איז ווייטער אנגעגאנגען מיט זיין חזנות, און עס איז נישט אויסגעשלאסן געווען אז מען וועט דערווייל פארלירן נאך א מתפלל..) - אבער איך האב געקלערט אייך איבערצופרעגן אייער מיינונג אין די נושא:

ווער פון די צוויי אידן האט ריכטיגער געטאן? דער חזן וואס האט געוואוסט אז ער האט אונטער זיך נאר 9 מתפללים און נישט יעדער איינער איז אויסן צו הערן זיין זיסע שטומע, אדער דער נערוועזער אידל וואס האט אפגעפיצט איבערלאזנדיג 9 אידן אויפן וואסער (אזוי צו זאגן).

אין אנדערע ווערטער: ווער פון זיי צוויי איז מער אומגערעכט (ווייל גערעכט זענען לכאורה קיינער פון זיי).

[איך_הער]

איך האב געשטימט אז דער ויברח'ניק איז מער אומגערעכט, ס'איז קלאר אז דער חזן האט געטוהן א עולה, ס'איז נאריש זיך צו חזן'ען ווען דער עולם האלט נישט דערביי, אבער צו מאכן אז א מנין זאל צופאלן גיין איז אן אחרוית, ווי מען זעט ביים בענטשן, איז די הלכה אז אויב רוב ווילן שוין בענטשן קענען זיי צווינגען דעם מיעוט, זאל מיט בענטשן, זע מיר פון דעם אז א רוב האט רעכט צו מאכן זיכער אז דארט ווי ס'פעלט אויס זאל זיין מנין, ממילא איז עס אן עולה פונעם אנטלויפער, צו צושטערן דעם מנין.

[יענטאאש]

הו הא.

אן אלטער מחלה וואס סוקירט מיך געפערליך ווען איך פאל א קרבן צו אזא איינעם.

איך האב געהאט זי זעלבע מעשה פארגאנגענעם זימער אין א קליין קאנטרי. ס'איז פרייטאג צו נאכט, דער עולם איז אדער געהארגעט מיד אדער טויט הונגעריג. און גארנישט דער למח יוקל פייוול לעקיש פיקל זרח יצמח פייוויש בן פיי צדיק, שטעלט זיך צו צום ברעטל און הייבט אן נאגן דעם עולם מיט חזנות'צערייען.

געוואלד און געשריגן, אפילו ווען ער זאל יא קענען איז אויך נישט זיכער אז איך וואלט ווען געהאט גענוג נערוון אין ארסענאל צו הערן דעם יעניגן זינגען. איך בין דאך פארט נישט דא אין די גרויסע שטאטישע שול אדער אין א קאנצערט האל. סך הכל זיץ איך דא אין א קליינעם ד' עלד'דיגע שולכל וועלכער איז הייס און צעשטיקט. אז איינער שפירט דאס לופטל פונעם צווייטנס רוח אפיים, און האהט ווער פאלט שלאפענדיג אויפן צווייטנס אקסל. און דער פיל-נעמענ'דיגער חזן שלעפט!

כ'וועל אייך זאגן דעם אמת, איך האב אויך געוואלט טון די זעלביגע וואס דער נערוועזער אידל האט אפגעטון. וואס אן אמת האב איך געגארט אז עמיצער אנדערשט זאל עס אפילו טון. דזשאסט דער יעניגער זאל זען עין בעין אז דער עולם גייט ניסלעך פון זיין ציענדע חזנערייען וועלכע קריכט פון די נעזער פון די דרימלנדע אידן.

אבער דאס איז זעכער אז דער אידל איז אויסדריקליך נישט גערעכט, און ער האט געטון א שטארקע עולה. ווייל צו נעמט ער דען אחריות אויף אידנס דאווענען מיט מנין? אדער אפילו אויף די בושות פונעם בעל תפילה? כ'בין זיכער אז שפעטער ביים אויספיצן די פיש פון די ציינער, אדער עטליעסט מיטן שטריימל אין די האנט זיך אפקילנדיג ביים עירקאנדישאן פונעם בריענדיגן זופ האט ער געפילט שטארקע חרטה געפילן, כאטש וואס ער האט זיך פרובירט פארענטפערן פאר זיך אליין מיט כל'ערליי תריצים.

[איך_הער]

טייערער ראש הקהל פארוואס אבער האט איר נישט געוואוט? ( נאר אגב, נכתב משום הרואה )

[שוועמל]

איידער איך געב אפ מיין שטימע;

וואלט וען דער בעל תפילה יא געוועזן אן אמת'ער חזן, וואלט דער ויברח'ניק געווען פשוט א נאר אז ער לויפט אוועק.

[מעסטערמיינד]

איך האב געשטימט אז דער חזן איז דער אומרעכטער פשוט ווייל אזוי פיר איך מיך אין אזא פאל, אז עפעס שמעקט מיר נישט קודם לאז איך מיך הערן און אויב ס'העלפט נישט , כאטש דארף איך נישט ליידען, מ'גייט ארויס מ'ווישט זיך אפ די נאז זאל א צווייטער צוקראכט ווערן, אז דער יעניגער האט נישט אזויפיל שכל שוין נאכן הערן ווי איינער קאמפלעינט אויף אים, איז ער שולדיג אויף די גאנצע פרשה,

(אגב האסט מיך דערמאנט פון א מעשה כדמות זה וואס איז פארלאפען אין דעם שוהל וואס איך דאווען פאר געציילטע וואכן צוריק , שוין כ'וועל עס פארצייהלען ביי א צווייטע געלעגנהייט)

[3x0]

איך האלט אין מיטן טראכטן ווער עס איז מער אומגערעכט, און עס איז מיר ארויף געקומען אין זכרון א שטיקעל משנה וואס מען גייט לערנען קומענדיגן שבת ביי פרק.

הוי דן את כל אדם לכף זכות.

לאמיר זעהן וויאזוי איך קען זיי ביידע דן זיין לכף זכות.

דער איד האט מן הסם געהאט א שווערן ערב שבת.

און דער חזן האט געגלייבט דער וואס האט אים געזאגט ביי די פריערדיגע קבלת שבת וואס ער האט אראגעלייגט אז ער האט זייער פיין געדאווענט.

[קהל'ס נאר]

פאר איך שטים דארף איך וויסן וועלכע ראלע האסטו געשפילט (דאכצעך מיר אז דו האלסט דיך פאר א (גרויסע) שטיקל חזן)

[סאכדעס]

איך קען נישט זאגן פאר וועמען איך האב אפגעגעבן מיין שטימע, כ'מיין מ'שטיינס געזאגט, סיז מיין פריוואטע בארעכטיגונג, אז קיינער אין די וועלט זאל נישט וויסן פאר וועמען איך האב געוועלט אונטערן פארהאנג.

אבער איך האלט אז דער ויברח'ניק האט געטוהן א געפערליכע עולה, איבערלאזן א בית המדרש אן א מנין, איז סיי ווי אזוי איך הער האט שוין מעורר געווען אז מ'קען באצוואונגען דעם מיעוט ביי ברכת המזון, און אזוי אויך איז באקאנט די הלכה אז אין א דארף וואס איז דא נאר א מנין אויף די הייליגע טעג, קען מען באצוואונגען דעם צענטן נישט אוועקצופארן פון דארף אין שטאט אריין, און אזוי אויך ביי סתם א דאווענען אויב איז געווען מנין ביי אנהויב הויכע שמו"ע און איינער אנטלויפט, מעג מען ממשיך זיין אזש ביז קדיש תתקבל, און אויף דער וואס איז ארויס שטייט דער הארבער פסוק פון ועוזבי ה' יכלו, ווער געדענקט אז ענליכס האמיר געלערנט ביי הלכות קריאת התורה וואס דער דאיען האט פארגעלערנט מיט אייפער אין אלט-קרעטשמע, אלזא איז דאך פשוט אז דאס איז נישט פון די גרינגע זאכן צו אוועקגיין פון א בית המדרש אין איבערלאזן דעם ציבור אנע מנין, דער חזן איז א נאר, אפילו ער איז נישט קיין חזן, כ'מיין ווען סיז דא א קליינער ציבור, מאכט מען 123, מ'קריכט נישט אויפ'ן ציבור, אבער אוועקגיין האט ער נישט געמעגט.

איצט וואס ער וואלט געדארפט טוהן איז אזוי, קיין גרויסע פראבלעם מיט אידישקייט האט ער דאך נישט, והראי' ער איז ארויס און מצער געווען 9 אידן און נאך 2 פון די אנדערע שוהל, וואס די וויין פון קידוש האט שוין געגלאצט אין זייערע אויגן, און האבן נעבעך געמוזט זיצן אויסהערן א חזן על לא עול בכפם, העט ער ווען געקענט צוגיין צום חזן און זאגן קליפ און קלאר, אדער זאגסטו שנעלער, אדער טראסקעיך דיר אוועק פון עמוד, און א צווייטער -טאקען נישט אזא חזן ווי דו- וועט שוין משלים זיין דאס דאווענען, אזוי העט ווען העכסענס נאר איינער געליטן פון עמען.

איין פראבלעם וואס העט ווען געוועזען, וואס טוט מען אויב דער חזן נאך אזא פסוק, וואלט אנטלאפן פון שוהל, העט ווען דער עולם באזידלט דעם ויברח'ניק, היתכן מ'שטיינס געזאגט, דו האסט איהם פארטריבן, אבער דאס איז לכאורה א חשש רחוק, ווייל געווענדליך א שטייגער פון אזא סארט חזן, פאלט גארנישט ביי אזא איינפאל צו אנטלויפן פון שוהל.

ובזה יצאתי ידי חובתי.

[מעסטערמיינד]

סאכדעס

כ'ווייס נישט אויב דער סקר איז געגאנגן א ע"פ הלכה. מחמת ע"פ הלכה איז דער ויברח'ניק זיכער נישט אויסגעהאלטן, דעריבער האב איך געקלערט אז דער גאנצער שמועס דא איז נאר לגבי מענטשליכקייט, און אויף דעם ארויף איז מיין פאריגע תגובה באזירט, ווייל אזוי האלט איך לגבי צודערלערנען -סיי דעם חזן און סיי דעם גבאי'ן וואס האט אים צוגעשיקט-, א פרק אין הלכות מענטשליכקייט,
אבער אויב גייסטו ע"פ הלכה זנעט איר אלע הונדערט פראצענט גערעכט..

[קרעמער]

סאכדעס;

נאכ-א-מזל אז דו האסט נישט געזאגט פאר וועמען דו האסט געשטימט... נאך אלעם, פארבלייבט דאס טאקע דיין ציווילע רעכט. (וואס זאלן מיר אבער טאן אז די רעקארדס צייגן קלאר - דערווייל - איין שטומע אויף "דער חזן", און יענער איז אפירגעקומען מיט אינפארמאציע זאגנדיג אז ער איז דאס, בלייבסטו אלזא 'לעקיש').

[בןהרחמן]

אויבנאויף וואלט איך געזאגט א דער ויברח'ניק איז מער אומגערעכט (איך ווייס איר טראכט אלע אז דאס איז ווייל איך האב א נגיעה צום חזן, אבער נישט נאר דאס איז די סיבה), אזויווי שוין אויבן ארויסגעברענגט אז מען לאזט נישט איבער די איברגיע אנע מנין, אבער מען קען איהם אויך דן זיין לכף זכות אז ער האט געוואוסט פונעם סוד אז מען קען אריינרופן פונעם דערנעבענדיגן שוהל משלים צו זיין דעם מנין, ווידעראום אויב רעדט מען פון דן זיין לכף זכות האט אפשר דער איינגערעדטער חזן געמיינט אז דער עולם האט שטארק הנאה פון גארגלערייען און מען גייט ממש אויס פון מתיקות און מען לעכצט מיט דורשט אויף יעדן קנייטש וואס ער גיט מיט זיין אויסגעריבענעם האלז,

וועט מען לכאורה מוזן אנקוקן דעם זאך אן דן זיין לכף זכות וואס אויף דעם בלייבט מיין מייונג אז דער ויברח'ניק איז מער אומגערעכט און ער האט אויף צו א שלעכטן וועג דעמאנסטרירט זיין אומצופרידענהייט,

וואס איז מיר נאר אינטערסאנט צו וויסן איז וואו ער האט גע-ענדיגט זיין דאווענען מיט מנין אויב ער איז אנטלאפן אינערמיט, ווייל אויב האט ער געקענט אנקומען צו אן אנדערען מנין און געהעריג מיטדאווענען דארטן איז דאך נאכנישט געווען אזוי שפעט אז ער זאל זיך אזוי רעגן אויפן חזן פון זיין שוהל'כל, חוץ אויב מען וועט זאגן אז ער האט געהאט אן עמערדענסי מצב און האט זיך פארלאזט צו דאווענען אן מנין, אבער דאס באלאנגט שוין צו דן זיין לכף זכות.

און מהאי טעמא פיהר איך זיך טאקע אז ווען דער גבאי שיקט מיך ציה און איך זעה אויפן זייגער אז איך וועל נישט האבן גענוג צייט זיך צו אויסברומען און מאנעוורירן מיט די שטימע אזוי מיטן הענט אונטערן אויער פליענדיג אינעם עולם הדמיון אדער אז איך זעה אז עס זענען דא אפאר נערוועזע עלטערע אידעלעך וואס איך וועל באקומען פון נאכן דאווענען אחת למעלה ושבע ... , דאן זאג איך פארן גבאי'ן מוחל טובות פונקט יעצט די וואך פארגינסטו מיך צוצושיקן אז איך זאל ניטאמאהל קענען ווייזן פארן עולם מיינע טאלאנטן, שיק מיר בעסער צו ווען דער עולם איז גוט אויסגערוהט, צו ווען עס איז אנגעגרייט א גוטן קידוש נאכן דאווענען מיט הערינג און קישקע דאן וועל איך דיר ווייזן וואס איך קען, און וואס מיינט איר, איך דאווען טאקע אזוי יעדע וואך ערליך ביי מיין פלאץ ווארטנדיג אויף א גוטע געלעגענהייט

[קרעמער]

פאר איך שטים דארף איך וויסן וועלכע ראלע האסטו געשפילט (דאכצעך מיר אז דו האלסט דיך פאר א (גרויסע) שטיקל חזן)

איך האב גראדע געשפילט די ראלע פון "ספעקטאטור"/"ביישויער"/"צוקוקער" CALL IT WHATEVER YOU WANT.

אבער עס געפעלט מיר נישט דיין וועג פון טראכטן. דאס וויסן ווער עס איז דער חזן אדער דער ברח דודי'ניק מאכט עפעס אויס לגבי די רעכט אדער אומרעכט פונעם טאט וואס יענער האט געטאן?

[קרעמער]

אויבנאויף וואלט איך געזאגט א דער ויברח'ניק איז מער אומגערעכט (איך ווייס איר טראכט אלע אז דאס איז ווייל איך האב א נגיעה צום חזן, אבער נישט נאר דאס איז די סיבה), אזויווי שוין אויבן ארויסגעברענגט אז מען לאזט נישט איבער די איברגיע אנע מנין, אבער מען קען איהם אויך דן זיין לכף זכות אז ער האט געוואוסט פונעם סוד אז מען קען אריינרופן פונעם דערנעבענדיגן שוהל משלים צו זיין דעם מנין, ווידעראום אויב רעדט מען פון דן זיין לכף זכות האט אפשר דער איינגערעדטער חזן געמיינט אז דער עולם האט שטארק הנאה פון גארגלערייען און מען גייט ממש אויס פון מתיקות און מען לעכצט מיט דורשט אויף יעדן קנייטש וואס ער גיט מיט זיין אויסגעריבענעם האלז,

וועט מען לכאורה מוזן אנקוקן דעם זאך אן דן זיין לכף זכות וואס אויף דעם בלייבט מיין מייונג אז דער ויברח'ניק איז מער אומגערעכט און ער האט אויף צו א שלעכטן וועג דעמאנסטרירט זיין אומצופרידענהייט,

וואס איז מיר נאר אינטערסאנט צו וויסן איז וואו ער האט גע-ענדיגט זיין דאווענען מיט מנין אויב ער איז אנטלאפן אינערמיט, ווייל אויב האט ער געקענט אנקומען צו אן אנדערען מנין און געהעריג מיטדאווענען דארטן איז דאך נאכנישט געווען אזוי שפעט אז ער זאל זיך אזוי רעגן אויפן חזן פון זיין שוהל'כל, חוץ אויב מען וועט זאגן אז ער האט געהאט אן עמערדענסי מצב און האט זיך פארלאזט צו דאווענען אן מנין, אבער דאס באלאנגט שוין צו דן זיין לכף זכות.

און מהאי טעמא פיהר איך זיך טאקע אז ווען דער גבאי שיקט מיך ציה און איך זעה אויפן זייגער אז איך וועל נישט האבן גענוג צייט זיך צו אויסברומען און מאנעוורירן מיט די שטימע אזוי מיטן הענט אונטערן אויער פליענדיג אינעם עולם הדמיון אדער אז איך זעה אז עס זענען דא אפאר נערוועזע עלטערע אידעלעך וואס איך וועל באקומען פון נאכן דאווענען אחת למעלה ושבע ... , דאן זאג איך פארן גבאי'ן מוחל טובות פונקט יעצט די וואך פארגינסטו מיך צוצושיקן אז איך זאל ניטאמאהל קענען ווייזן פארן עולם מיינע טאלאנטן, שיק מיר בעסער צו ווען דער עולם איז גוט אויסגערוהט, צו ווען עס איז אנגעגרייט א גוטן קידוש נאכן דאווענען מיט הערינג און קישקע דאן וועל איך דיר ווייזן וואס איך קען, און וואס מיינט איר, איך דאווען טאקע אזוי יעדע וואך ערליך ביי מיין פלאץ ווארטנדיג אויף א גוטע געלעגענהייט

1. דו דרייסט אהער און אהין, פאר וועמען האסטו למעשה אפגעגעבן דיין שטומע?

2. עס קען זיין אז ער איז ארויסגעלאפן ביי שירו לה' שיר חדש, און געכאפט א מנין נישט ווייט וואס האט שוין געהאלטן ביי כגונא דאינון מתיחדון.

3. ווען עס איז אנגעגרייט א גוטן קידוש נאכן דאווענען מיט הערינג און קישקע, זאלסטו בעסער נישט ווייזן וואס דו קענסט, ווייל דער עולם איז אנגערייצט אויף די מאכלים טובים.

[ווער ביסטו]

איך גלייב נישט די גאנצע מעשה.

מ'טאר נישט פאסטן ראש חודש, סאו ס'קען נישט זיין אז דער איד האט געפאסט א דרייערל.

אויב יא, איז דער איד א שוטה און דער חזן א רוצח.

[פערדן]

ערשטנס, האט קרעמער נאר געשריבן זעט אויס געפאסט א דרייערל, און צווייטענס, איך האב פארשטאנען אז דאס איז נאר געווען געשריבן בדרך הלצה נישט אויף אן אמת. איך ווייס נישט.

[קרעמער]

איך גלייב נישט די גאנצע מעשה.

מ'טאר נישט פאסטן ראש חודש, סאו ס'קען נישט זיין אז דער איד האט געפאסט א דרייערל.

אויב יא, איז דער איד א שוטה און דער חזן א רוצח.

[בןהרחמן]

1. דו דרייסט אהער און אהין, פאר וועמען האסטו למעשה אפגעגעבן דיין שטומע?

קוק נאכאמאהל איבער מיינע ווערטער וועסטו זעהן וואס מיין מיינונג איז געבליבן.

[שוועמל]

באמת, מיך ווינדערט פארוואס די איבריגע אכט אידן זענען יא געבליבן.

[אגב, עס דערמאנט מיך די מעשה פון דעם חזן מיט צוגעמאכטע אויגן וואס יעדער איז אנטלאפן]

[שוועמל]

סאכדעס, איי עם נאט שור אויב דו ביסט גערעכט על פי הלכה.

ווייל סיי דער ויברח'ניק און סיי די אנדערע אידן וואלטן געקענט גיין צום דערנעבנדיגן שול און זיי ו ואלטן געהאט מנין. דערפאר הייסט דאס נישט דוקא צעשטערט א מנין.

[קרעמער]

[אגב, עס דערמאנט מיך די מעשה פון דעם חזן מיט צוגעמאכטע אויגן וואס יעדער איז אנטלאפן]

דו מיינסט די באקאנטע מעשה מיטן גר"א און זיין מגילה ליינען?

[cano]

דער גבאי ווייל ער האט נישט געטיען זיין ארבעט ער וואלט ווען געדארפט גראד גיין זאגען פארן חזן אז איינע פון די מתפללים זענען זייער הינגעריג און יאג זיך אינטער ווייל מיר זענען עליל צי פארלירען מנין
אבער אזוי וואו איך קען נאר שטימען פאר איינעם פון די אויבענדערמאנטע וועל איך שטימען פארן חזן ווייל דער ויברח-ניק איז זיכער נישט אימגערעכט משטיינס געזאגט ער איז דאך געגאנגען צים גבאין זאגען זיין פראבלעם איז וואס זאל ער טיען אז דער גבאי איז א טשייקען ער קען נישט טיען זיין דזשאב

[קרעמער]

דער גבאי ווייל ער האט נישט געטיען זיין ארבעט ער וואלט ווען געדארפט גראד גיין זאגען פארן חזן אז איינע פון די מתפללים זענען זייער הינגעריג און יאג זיך אינטער ווייל מיר זענען (עליל)[עלול] צי פארלירען מנין
אבער אזוי וואו איך קען נאר שטימען פאר איינעם פון די אויבענדערמאנטע וועל איך שטימען פארן חזן ווייל דער ויברח-ניק איז זיכער נישט אימגערעכט משטיינס געזאגט ער איז דאך געגאנגען צים גבאין זאגען זיין פראבלעם איז וואס זאל ער טיען אז דער גבאי איז א טשי(י)קען ער קען נישט (טיען)[טוהן/טאן] זיין דזשאב

אלע הגהות זענען פארראכטן געווארן אינעם תגובה.

[איך_הער]

דער גבאי ווייל ער האט נישט געטיען זיין ארבעט ער וואלט ווען געדארפט גראד גיין זאגען פארן חזן אז איינע פון די מתפללים זענען זייער הינגעריג און יאג זיך אינטער ווייל מיר זענען (עליל)[עלול] צי פארלירען מנין
אבער אזוי וואו איך קען נאר שטימען פאר איינעם פון די אויבענדערמאנטע וועל איך שטימען פארן חזן ווייל דער ויברח-ניק איז זיכער נישט אימגערעכט משטיינס געזאגט ער איז דאך געגאנגען צים גבאין זאגען זיין פראבלעם איז וואס זאל ער טיען אז דער גבאי איז א טשי(י)קען ער קען נישט (טיען)[טוהן/טאן] זיין דזשאב

אלע הגהות זענען פארראכטן געווארן אינעם תגובה.

כמעט אלע, גבאי'ן דארף שטיין אנשטאט גבאין

[פענסטער]

דער גבאי ווייל ער האט נישט געטיען זיין ארבעט ער וואלט ווען געדארפט גראד גיין זאגען פארן חזן אז איינע פון די מתפללים זענען זייער הינגעריג און יאג זיך אינטער ווייל מיר זענען (עליל)[עלול] צי פארלירען מנין
אבער אזוי וואו איך קען נאר שטימען פאר איינעם פון די אויבענדערמאנטע וועל איך שטימען פארן חזן ווייל דער ויברח-ניק איז זיכער נישט אימגערעכט משטיינס געזאגט ער איז דאך געגאנגען צים גבאין זאגען זיין פראבלעם איז וואס זאל ער טיען אז דער גבאי איז א טשי(י)קען ער קען נישט (טיען)[טוהן/טאן] זיין דזשאב

אלע הגהות זענען פארראכטן געווארן אינעם תגובה.

כמעט אלע, גבאי'ן דארף שטיין אנשטאט גבאין

די ערשטע "געטיען" איז אויך נישט פאראכטען געווארן.