רבותי סך הכל וואס ער זאגט איז אז מערכות דארפן אין טארן נישט ווערן געפירט דורך זינגערס אין נישט דורך אויפרייצן די מאסן ארויס געבן א ניגון אויף א טעיפ איז נישט אנדערשט ווי ווארפן פאשקעווילן אין די גאסן
מה פתאום??? האט געשריבן:איך האב באמת נישט פארוואס מגיב צו זיין זינט איך קען נישט ערווארטן קיין ענטפער אויף צוריק אבער אפאר קורצע נקודות וועליך יא אריינספרינקלען.
לערנען תורה מיט אידישע קינדער איז אלעמאל געווען און דארף צו זיין א עבודה לשמה. קוק א חילוק צווישן ר' משה גרין און אסאך היינטיגע ראשעשיבעס וואס ווילן טוהן שיינע שידוכים אויפן חשבון פונעם דור, קוק אן די עלטערע תופסי ישיבה וואס האבן געהאט איין מטרה, מחנך זיין א דור דעה. דערמאן זיך פון הרב קאפלמאן, אידן וואס האבן געברענט און געמיינט זייער עבודה כולה לשמה.
אודאי האבן זיי אויך צומאל ארויסגעווארפן א בחור, און ווי דו זאגסט, מיר גייען נישט אריין יעצט אין די עצם שאלה צו ארויסווארפן בחורים איז ריכטיג צו נישט, עס ווענדט זיך וואו, וואס, און ווען. איין זאך איז אבער קלאר, די יונגע דור האט איבערגענומען די ישיבות מיט איין מטרה: "יאך וויל א מוצלח'דיגע ישיבה כדי איך זאל זיין די ראש הישיבה פון א מוצלח'דיגע ישיבה און הייסן א סוקסעספול מענטש און זיין א שיינע איד".
יעצט ווען דער שיינער איד ווארפט ארויס א בחור וואס איז נישט קיין סכנה פאר קיינעם נאר בסך הכל איז ער גראב, ער האט א פיסק, און ער מאכט נישט שענער די פנים פון די ישיבה דאן איז ער א רוצח און ער באלאנגט טאקע אין שפילצייג געשעפט.
די ווארפעריי לעצטנס קומט פון די אויבנדערמאנטע טויש, די ישיבה איז מער נישט קיין מקום תורה, עס איז א ביזנעס וואס ברענגט רווחים! די רווחים זענען געלט און כבוד!
בדרך הלצה פאלט מיר יעצט ביי "הקנאה והתאוה והכבוד מוציאין את האדם מן העולם התורה" די קנאה אויף אנדערע ישיבות פון וואס די ראש ישיבה ליידט, די תאוות השררה וואס ער באזיצט, און די כבוד נאך וואס ער איז רודף, דאס ציעט ארויף די "אדם" דער בינוני בחור, דער פלעינער אדם, מן העולם התורה.
בקיצור דיין טענה ער זאל אנקוקן די ישיבות ווי זיין ביזנעס איז מופרך מעיקרא.
און יא! א מענטש וואס ארבעט פאר די גאנצע שטאט דארף הערן די מיינונגען פון די גאנצע שטאט, די טוי סטאר דארף זיך אויך צושטעלן צו די לעצטע מאדע וואס די קינדער פארלאנגען.
דיסקלעימער, עס איז פשוט אז די רעדע דא איז נישט פון "אלע ישיבות".
ועוד נשאר הרבה בקולמוסי.
אמת ואמת.
איך העט ווען געזאגט אז חילי האט נאכנישט מיטגעהאלטן קיין פערזענליכע מעשה פון דער נאנט, איך האב יא, ס'איז הימעל שרייענד וואס גייט פאר.
די ריכטיגע ווארט איז ראקאט קראמפלי, איך וויל פשוט מ'זאל נישט כאפן ווער איך בין ממילא רוף איך זיך ראפאט.
פרידן האט געשריבן:רבותי סך הכל וואס ער זאגט איז אז מערכות דארפן אין טארן נישט ווערן געפירט דורך זינגערס אין נישט דורך אויפרייצן די מאסן ארויס געבן א ניגון אויף א טעיפ איז נישט אנדערשט ווי ווארפן פאשקעווילן אין די גאסן
נישט ממש נאר "איינע" פון זיינע נקודות
מיר שמעקט עפעס אויך נישט ווי זינגערס רעדן קעגן ראשי ישיבות, ס'איז עפעס נישט... גענוג אין קאווע שטיבל און אין מקווה, אבער אזוי אפיציאל אויף א פארמאלע אויפן? איך ווייס נישט, עס גרעניץ זיך מיט חוצפא יסגי. איך ווייס? מאידך גיסא די היינטיגע ראשי ישיבה...
בקיצור איין פראגע האב איך צו עם צו ער האט גענומען הסכמה אויף די ניגון פון זיין רבי וואס ער מזכה געווען די ניגון לכבודו.... איינער קען מיר מברר זיין צו ער די צושטימונג פון ר' משה וואלפסאן אדער לפחות ר' בנימין אייזענבערגר. ער שטעלט זיך כסדר ארויס אז ער פרעגט אלעס פון זיינע רביים... נא אפשר טאקע.
איך כאפ בכלל נישט וואס די אלע קריטעקירענדע ניקס ווילן, דאס האט דאך חילי געמיינט, אז עטץ האטץ אן השגה אין א ישיבה וואו איך האב אן השגה צו סקאנס, סאו אט אזאנע געשרייען וואס עטליכע האבן דא אט דאס מיינט ער.
איך האב דורך געליינט לכתחילה׳ס מאמר, אין טראכט צו מיר, איי עגרי, ער ברענגט עס זייער גוט ארויס, דערנאך ליין איך די קריטיק אויפן מאמר אין איך טראכט ער איז אויכט גערעכט, אין די אמת איז ביידע זענען גערעכט, א זינגער ביים היימישער ציבור זאל בלייבן מיטן זינגען אין האט נישט וואס אריין צורעדן אין חינוך הדור, איך צאל די פיפצן דולער פאר זיין טעיפ צו הערן זיין ניגונים אין גראמן אין נישט צו הערן זיין מיינונג אדער מהלך אויך היינטיגן דור, נקודה!
אבער פין די אנדערע זייט איז טאקע די נושא גאר א ווייטעגליכע טעמה, יעדער וואס טוט אביסל אין די חינוך פיעלד ווייסט אז דאס איז א שרעקליכן חורבן וואס דארף ווערן באהאנדעלט, נישט צו לאנג צוריק האט א משגיח געווארפן א בחור פארן טראגן א בעדטש פורים מיט די ישיבה׳ס לאגא וואס האט נישט אזוי געפאלן די ראש הישיבה.
לסיכום ביידע זייטן ברענגן ארויס זייער פוינט....
כ׳האב נישט געטראפן קיין חיזוק/מוסר ווארט דא צו שרייבן
אמביציע האט געשריבן:איך כאפ בכלל נישט וואס די אלע קריטעקירענדע ניקס ווילן, דאס האט דאך חילי געמיינט, אז עטץ האטץ אן השגה אין א ישיבה וואו איך האב אן השגה צו סקאנס, סאו אט אזאנע געשרייען וואס עטליכע האבן דא אט דאס מיינט ער.
אמביציע האט געשריבן:איך כאפ בכלל נישט וואס די אלע קריטעקירענדע ניקס ווילן, דאס האט דאך חילי געמיינט, אז עטץ האטץ אן השגה אין א ישיבה וואו איך האב אן השגה צו סקאנס, סאו אט אזאנע געשרייען וואס עטליכע האבן דא אט דאס מיינט ער.
איך האלט אז איך פארשטיי יא. און מען זאל אויפהערן ווארפן בחורים פאר יעדע קלייניקייט. צו ער דארף עס ווען זינגען ווייס איך נישט. אבער די פראבלעם איז ריעל.
אמביציע האט געשריבן:איך כאפ בכלל נישט וואס די אלע קריטעקירענדע ניקס ווילן, דאס האט דאך חילי געמיינט, אז עטץ האטץ אן השגה אין א ישיבה וואו איך האב אן השגה צו סקאנס, סאו אט אזאנע געשרייען וואס עטליכע האבן דא אט דאס מיינט ער.
אקעי איך מיין אז וועלוול די שמעלצער ביי די אינטערוויא אויף קולמע זאל פארלייגען די פראגע אז ער האט געזען מען שרייבט "אויף געוויסע פלעצער" וועגען די ישיבה ניגון צדדים לכאן ולכאן און ער זאל עס איינמאל פאר אלעמאל אויסשמועסן.
אמביציע האט געשריבן:איך כאפ בכלל נישט וואס די אלע קריטעקירענדע ניקס ווילן, דאס האט דאך חילי געמיינט, אז עטץ האטץ אן השגה אין א ישיבה וואו איך האב אן השגה צו סקאנס, סאו אט אזאנע געשרייען וואס עטליכע האבן דא אט דאס מיינט ער.
אין א פערפעקט וועלט איז איש על מחנהו ואיש על דגלו, דער גענעראל גיבט זיך אפ מיט היימלאנד זיכערהייט בשעת דער שיסטער פארריכט שיך, ווי איז אבער בשעת א פאגראם, ווען זאכן גייען ארויס פון קאנטראל, צו ווייל די מיליטער טויג נישט, אדער סתם אזוי, דאן כאפט יעדער מכל הבא לידו, א האמער, בענקל אדער שטענדער, פונעם דיין ביזן קוימען קערער מיטן בעל עגלה אינדערמיט, און פרובירט מיט אלע כוחות צו באשיצן זיך מיט די פאמיליע און גוטע פריינט, און דער וואס ווארט אויס רואיגערהייט אויפן מיליטער ווייל "דאס איז זייער פאך און וואס האב איך אריינצורעדן" לאזט טאקע איבער פארן מיליטער זיין לעבנסלאזע קערפער.
לענינינו, אין א פערפעקט וועלט נעמט מען אויף א ראש ישיבה נישט סתם א ברענד נעים און אפילו נישט איינער וואס קען בלויז גוט לערנען, בלויז איינער וועלכע גייט אדורך א פולע וועטינג פראצעדור און שטעלט זיך טאקע ארויס צו זיין איינער וואס פארשטייט צו בחורים, איינער וואס ווייסט וויאזוי צו הענדלען פארשידענע ערליי אינגען, ועל כולם איינער וואס ווערט נישט אינגאנצן פארלוירן ווען זאכן גייען נישט פונקטליך וויאזוי ער האט זיך פארגעשריבן אינעם פנקס, אזא איינער קען מען געטרויען מיטן תפקיד פון ערציען אידישע קינדער, אין לך טאקע אלא בית דין שבימיך אבער א בית דין ברויך עס זיין.
ווי איז אבער ווען עס איז א שעת מלחמה, מאנכע אומקוואליפיצירטע סי-אי-או'ס פון מוסדות ווארפן זיך ארום מיט נשמות ווי מיט פלעסטיק לעפלעך אין א חדר לאנטש רום, דאן ברויך יעדער וואס האט עקסעס צו עפעס וואס קוקט נאר אויס ווי א מייק עס כאפן און אויסשרייען די וויי געשריי בכל תוקף ועוז, אולי יחוס, פונעם זינגער ביזן ביזנעס קאנסאלטענט אינאיינעם מיטן גראסערי מאן און מקוה איד.
און קום נישט פארקויפן אז מען איז דן בכובד ראש יעדע קעיס באזונדער, געוויס זענען פארהאן אזוינע און אפילו דאן קען זיך מאכן טעותים, אבער עס אראפצולייגן כאילו דאס איז די קעיס איז ווייט פון מציאות. אני הקטן אין איינע פון מיינע ישיבה קטנה יארן בינעך געווען נישט צום שלינגען און נישט צו שפייען, זיך נישט צוגעשטעלט פולקאמיג אבער נישט געטון גארנישט מעידזשער, ויהי היום דער מנהל הישיבה טרעפט איינע פון די מגידי שיעור זייער צוטראגן, ער פרעגט איהם וואס גייט פאר, זאגט ער אז א בחור האט איהם בידים געשטיפט אין ביהמד בפני ישרים ועדה, דער מגי"ש וויל נישט זאגן קיין נאמען און דער מנהל שטעלט צוזאם איינס מיט פינף, לויפט אריין אין ביהמ"ד און קלאפט אויס "שטיגליץ, גיי זאפארט אהיים" (עכט האב איך דאן געהאט אנאנדער נאמען, נאכנישט זייענדיג אין די וויטנעס פראטעקשן פראגראם) פינעף טעג האט געדויערט איהם אויפצוווייזן אז איך האב מיר בכלל נישט געפינען אין ביהמ"ד בשעת מעשה.
און דאס איז נישט קיין איינמאליגע מעשה, די סארט מעשיות שפילן זיך איבער טעגליך, איז פרעג איך אייך, קען מען דען זאגן שלום עלי נפשי און זאלן די אישי החינוך קעיר נעמען דערפון? א גרויס חלק זענען זיי די פראבלעם! !
אמאל פלעגן מאנכע פראבירן איבערצושרייבן היסטאריע, היינט פראבירט מען דיר צו איבערצייגן אז אפילו דאס וואס דו זעהסט, הערסט, און שפירסט איז אויכעט פאלטש......