מפעל שבטי ישראל

[היימישער איד]

עס דרייט זיך ארום אין די שול'ן לעצטענס א בראשור איבער א נייע ארג. צו פארבארגן געלט ביים חתונה מאכן א קינד בשטו"מ.

די צייט ערלויבט נישט אריינצוגיין יעצט אין פרטים הנלע"ד בנושא, קודם לייג איך עס ארויף, אדרבה לאמיר הערן וואס דער עולם זאגט דערצו

ירא הקהל וישפוט...

[green]

האסט א קאפי צו קענען ליינען מיט ישוב הדעת?

[יהיה כן]

זעהט אויס צו זיין א געוואלדיגע זאך

וועמענס קאפשטיק איז דאס? קהלה? אינטערנאציאנאל נייטראל?

[תמהואומר]

שוין יארן דא אזא זאך אין ארץ ישראל, זעט אויס פון דארט

[בעל דעת]

זיעט אויס א גוואלדיגע זאך.............
אבער ווי אזוי קען מען יעצט וויסען אז און 10 יאר ארום - פארדעים גייען זיי דאך נישט בארגען- וועט נאך דע ארגנאזאציע שטיין?

[זאל ער קומען]

איך בין נישט זיכער איך פארשטיי עס גוט,
אבער לכאורה רעדט מען דא, אז מ'דארף באצאלען 1200 דאלער צו קענען באקומען א הלואה פון 10 אלפים און מ'באקומט צוריק 550 נאכן אויסצאלן, א שטייגער פון עסקא 10%
און מ'קען נאר ווערן א מעמבער ווען דאס קינד ווערט בר מצוה.
און מ'דארף 2 ערבים.
קען זען אז דאס איז א גרויסע אויפטו איך ווייס נישט.

[פרישער]

איך ווער נישט עקסייטעד, ווייל עס עדט נישט אפ, אויב קען איינער רעכענען שטימט עס פשוט נישט, איך וועל פראבירן מסביר צי זיין בקיצור מיין שאלה

איך גיי רעדן פון איין יונט, דאס איז צעין אלפים

די מעלה פארשטיי איך ברויך מען נישט מסביר'ן, אהער מיט א יונעט,

ערשטענס ווי קימט מיין קינד און בילד, וואס גייט דיר אן ווער צאלט, שטערט דיר אז איך צאל, איך פארקיק, ניין איך קען נישט פארקיקן, פון ווי זאל דער חתן וואס לערנט און כולל נעמען איבריגע זעקס מאות א חודש, ווען חוץ פון דעים ריקן מיר אריין פאר חתן דינן מיט העפטיגע רענט, און פארשטייצעך א ווייב א טיטשער, איז די פלאן גאר רעקלאסיש.

ער זאגט קלאר אז דעיס איז נישט געבויט אויף פיקדונות,

ער נעמט נאר אן איצט קינדער נאר אינטער דרייצן, נאך א מזל,

עכשיו מאך א חשבון, ער פארקויפט לאמיר זאגן year 1 הינדערט יונט'ס, לייזט ער הינדערט צוואנציג טויזענט טולר, פשוט הינדערט X צוועלף הינדערט.

היפ איבער פינף יאר (באמת איז נישט קיין חילק וויפיל יאר מען היפט איבער אפילו צעין אדער פיפצען) ביז year 1 ווערט אכצען, ברויך ער זיי צישטעלן הינדערט מאל עשרת אלפים, דאס איז מיליאן טולר, על כורכך מיזן מיר זאגן אז ער נעמט דאס פון יאר צוויי.

די פראבלעים איז אז ער מיז פארקויפן year 2 733 יונט'ס, און year 2 נאר צי קענען דעקן year 1, די חשבון איז 100,000.00 מיינעס .120,000 וואס ער פארמאגט פון יאר איינס, מיז מען אויפקימען מיט 880,000.00 ציטייל עס ביי 1200 וואס מען לייזט פאר יעדע יונט איז 733, דאס איז בלויז צי קאווערן די ערשטע הינדערט יונטס.

יאר דריי ברויך קאווערן יאר צוויי, ווען איך קאלקעליר דאס קריג איך שוין כמעט א פיצי E אויפן רעכן מאשין (נע יאר פיר איז זיכער א אי) פאר 733 צי געיבן צעין טויעזנט
די חשבון גייט אזוי 6,270,400.
733. ×
10,000. =
7,330,000. Gross Expense year 2

733. ×
1,200. =
879,600. Gross Income from year 2

7,330,000. −
879,600. =
6,450,400. −
180,000. = income year 2 from year 1
6,270,400. Total cash needed year 2

[וויכטיג מאכער]

פרישער, ווען דו קריגסט די E אויפן קאלקיולעטער לאמעך וויסן... חחח דו ביסט צוקער !

[פרישער]

נאך מער איז שווער איך האב א סאך פשוטערע פלאן, אויב האלסטע אז דער אינגערמאן איז ביכולת צי באצאלן די חתונה, דאן זאל דער זין פשוט אוועק לייגן די צעין אלפים פאר זיינע קינדער, יעדע פינף יאר, און פטור די גמ"ח, אה ער קען נישט, דאן ווי אזוי גייסטו מחייב זיין דער זין פאר זיין טאטע'ס חובות.

וויכי גיי שלאפן,

[תמהואומר]

דער פלאן ארבעט שוין יארן לאנג אין ארץ ישראל

[derech eretz]

דער פלאן ארבעט שוין יארן לאנג אין ארץ ישראל

מיינסט צו זאגן, ארבעט שוין 'נישט' יארן לאנג?..

[פרישער]

ועוד קשה,

עס איז דאך דא צוויי זייטען דאס הייסט אז דעק כלה תליט"א קען אויך ווערן מכובד מיט זיך אינטער נעמען די סומה פון 600.00 פער חודש צי פארמיידן פאר איר פאטער א מאסיווע הארץ אטאקע, קימט אויס אז ווען מיר פארענדיגן שמחת חתן וכלה, בלייבט די פאר פאלק איבער מיטן באגאדש פון צוועלעף מאות לחודש, גאראנטירט אויף איר נשמה, דאס איז איידער אלע אויסגאבן וואס יעדע פאר פאלק נעמט זיך אינטער, רענט, עסן, פוד סטעמפס לעידי וכדומה.

[שנאפס]

און וואס איז פשט פון איינצאלן געלט ווייל מען גייט "אפשר" באקומען א הלוואה?

[תמהואומר]

דער פלאן ארבעט שוין יארן לאנג אין ארץ ישראל

מיינסט צו זאגן, ארבעט שוין 'נישט' יארן לאנג?..

פרעג דיך בעסער נאך

[פרישער]

און וואס איז פשט פון איינצאלן געלט ווייל מען גייט "אפשר" באקומען א הלוואה?

פון דעים האב איך אינגאנצען נישט גערעדט, די גאנצע פאמפלעט איז געבויט אויף די בהמה גיב און באקימען וועסטו לויט מיין גיסטע יענעם ציפרי, זייער קינדיש,

ועוד קשה, וואס מיינט דאס אז די איינגאבע געלט איז אזוי ווי יעדע אנדערע צדקה צוועק, איז דעיס א ריק פאר אלע אנדערע צוועקן פון א גאנץ יאר, יעדע צוועק גיט געלט פאר א נויט באדערפיגטע, וואס זיי זאמלען פון עשירים, דעי צוועק אויב געסטע נישט, ווייל מיין קרעדיט איניש גיט, איך בין חלילה טיפער אין די נעדמה, ווייל אין לי שווה פרוטה, האב איך דען א חיוב צי געיבן פאר א אנדערע וואס האט יא אפשר עפעס קרעדיט צי בארגען פון גמ"ח, איז דאך דער עני ואביון געווארן באגזל'ט, און ג'איזעיט.

[תמהואומר]

און וואס איז פשט פון איינצאלן געלט ווייל מען גייט "אפשר" באקומען א הלוואה?

פון דעים האב איך אינגאנצען נישט גערעדט, די גאנצע פאמפלעט איז געבויט אויף די בהמה גיב און באקימען וועסטו לויט מיין גיסטע יענעם ציפרי, זייער קינדיש,

ועוד קשה, וואס מיינט דאס אז די איינגאבע געלט איז אזוי ווי יעדע אנדערע צדקה צוועק,

כדי ס'זאל נישט זיין א שאלה פון רבית, נוץ אביסל שכל

[שנאפס]

הייסט ס'איז נאר להלכה ולא למעשה?...

מען שפילט אויס די תורה?

[תמהואומר]

אויב די געלט איז נישט קיין הלואה, זיי נעמען נישט קיין אחריות אויף דעם, און דאס איז נאר א צדקה וואס דו גיסט פאר א ארגאנעזאציע, אפגעזען צו די ארג. האט א סוקסעס צו נישט, דעמאלס איז נישט קיין פראבלעם אז זיי זאלן דיר בארגן געלט אנקעגן דעם, און אדעתא דהכי מוז דאס געגעבן ווערן, כאטש זיי זענען ביי זיך זיכער אז בעז"ה וועט זיך דאס אויסארבעטן, טאר דאס נישט גיין אויף דעם אופן,

אבער אפילו אזוי איז נאך אלץ דא א רבית שאלה, וויבאלד זיי בארגן נאר פאר אזעלכע וואס האבן זיי אמאל געטון א טובה און זיי געגעבן צדקה, אפשר פאר דעם מאכן זיי א היתר עיסקא

איך בין נישט קלאר אין אלע דעטאלן נישט אין זייער סיסטעם און נישט אין די פרטי הלכות רבית, אבער אזויפיל יא צו פארשטיין אז דער סיסטעם מוז ארבעטן אויף אן אופן פון צדקה, ווייל אויב נישט איז דאס מעגליך רבית דאורייתא

[שנאפס]

פרישער, ווען דו קריגסט די E אויפן קאלקיולעטער לאמעך וויסן... חחח דו ביסט צוקער !

ווי אויך דארף מען אריינרעכענען די פאר וואס וועלן אנזעצן דעם גמ"ח...

[פרישער]

און וואס איז פשט פון איינצאלן געלט ווייל מען גייט "אפשר" באקומען א הלוואה?

פון דעים האב איך אינגאנצען נישט גערעדט, די גאנצע פאמפלעט איז געבויט אויף די בהמה גיב און באקימען וועסטו לויט מיין גיסטע יענעם ציפרי, זייער קינדיש,

ועוד קשה, וואס מיינט דאס אז די איינגאבע געלט איז אזוי ווי יעדע אנדערע צדקה צוועק,

כדי ס'זאל נישט זיין א שאלה פון רבית, נוץ אביסל שכל

תמ ואומר, שוואכע מהלך, ווי קימט שכל אריין דא, מיר זארגט גארנישט די ריבות פראבלעים, ווען איך האב געליינט דעים פאמפלעט, איז מיר ליידער אויפן מוח נישט אויף געקימען ווי קען מען אזא זאך טיען אמער רביבות רח"ל, איך לאז די רבנים דאס אויסארבייטן, איך זעי אז די ארג האט הרב שטיינמעץ אויפן בארד, בינעך זעכער אז עס וועט זיין אויסג'ארבייט, הדרא קישקע לפישקע וואס איז דער חשבון פין נעמען געלט לצדקה פין פערזאנען וואס האבן קיין פעני, און לייגען אוועק זייער שטיקל ברויט אויף א חשבון חתונה צי מאכן, און ווען סעט קימען דערצי איז דא א גרויסע שאנס, אז מען וועט זיי צייגען דעים נחש הקדמוני.

ועוד קשה, וואס איז דער חשבון פון צוועלעף הינדערט דולר, אפשר עלעף פיפציג, אדער צוועלעף פיפציג, איך זעי און ערגעץ נישט קיין סיבה לסכום הזה, איז עס עפעס גמטריא, אדער סתם א סכום הגון וואס איז נוח לבריות, וואס איז דער פשט?

[SPUSMN]

א סאך קשיות, איך האב אויך קשיות.

כ'וואלט עס נישט געזאגט אבער דער פותח האשכול האט פארלאנגט אז ירא הקהל וישפוט.

קיין שופט בין איך נישט, אבער א חלק פון קהל בין איך יא, און מיר זעהט עס דייקא יא אויס ווי א געניאלע איינפאל.

יעדער איינפאל וואס מאכט סענס צו לינדערען דער דרוק (בלוט דרוק - דמים תרתי במשמע) פון עלטערען וואס מאכען חתונה קינדער, מוז באגריסט ווערען מיט עקסטאז. אידען רחמנים (איין נאמען דערקען איך דא אלץ א דורך און דורך גוטע מענטש) האבען זיך אראפ געזעצט אויס צו ארבעטען א פלאן "אייך" (יא, אייך, נישט זיך) צו העלפען, קומט זיי א הארציגען יישר כח. איך הייב אויף מיין היט פאר זיי.

דער שאלה דא איז אין די דיטעילס (דער מלאך איז אין די דיטעילס), דא קען מען זיך דינגען. איך גלייב נישט אז די וואס האבען געשריבען די תקנות זענען פארהארטעוועט אז עס מוז פינקטליך אזוי זיין ויקוב הדין את ההר. זיי זענען זיכער פלעקסיבעל אויף די פרטי פרטים טאמער איר האט רעכט. מען בעהט דאך רופט אייך אן, מיר זענען גרייט צו הערען.

איין טעות זעהט מיר אויס האט מען געמאכט (און אויב נישט איז אנטשולדיג איך זיך שוין).

עס איז דא, דא; א מלוה (ארגאניזאציע בלע"ז) און א לוה.

די דינים פון א לוה און פון א מלוה זענען נישט די זעלבע. אלע פרובלעימען הייבען זיך אן ווען דער לוה מישט זיך אין דער מלוה'ס דינים און דער מלוה מישט זיך אין דער לוה'ס דינים.

יעצט, דער סיסטעם וואס זיי האבען דא אראפ געלייגט בנוגע דער לוה זעהט אויס זייער גוט, אוודאי געזאגט, אויב עס ארבעט זיך אויס. דער לוה באקומט זיינע הלואות, מאכט חתונה די קינדער בשעה טובה ומצלחת מיט א פרייליכער געמיט, אן קיין עקסטערע פרעשורס, און דער ציל דא איז דערגרייכט.

דער סיסטעם פאר דער מלוה זעהט אויך אויס גאנץ גוט; דא אויך אויב עס ארבעט זיך אויס און דער לוה באצאלט זיי די הלוואות. זיי האבען ערפילט זייער תפקיד, נישט דערלייגט קיין גרויסע געלטער פאר וועלען העלפען א איד, און יעדער גייט ארויס צופרידען.

מען מוז אבער פארשטיין אז אן קיין פרעשור (א ביסעל פרעשור) צו באצאלען, וועט מען נישט באצאלען, און דער גאנצע סיסטעם וועט קראכען. מוזען דאך די מלוים זיך באווארענען, אבער מען מוז דאך נישט מישען די ביידע (דער זארג פון די מלוים, און די התחייבות פונעם לוה).

איך וואלט סאדזעסטעד אז דער פאמפלעט ווערט צוטייל אין צוויי. אין די ערשטע האלב זאל שטיין וואס דער לוה גיבט און באקומט, און נישט מער. אויב ער פארשטייט נישט פארוואס דעס און פארוואס יענס, זאל מען אים זאגען אז מען וועט דאס אים מסביר זיין פריוואט; מוזט גלייבען אז מען מיינט דיר צו העלפען נישט דריקען. (יא, דא גוטע מענטשען אויף דער וועלט וואס מיינען נישט נאר זיך).

און אין דער צווייטער העלפט זאל שטיין די הארבע ווערטער וואס וועט זיין אויב אזוי אדער אזוי, און וואס וועט זיין אויב עס וועט זיך ח"ו נישט אויס ארבעטען.

יעצט צו דער קשיא פרישער אז די נומערען דאונט עדד אופ. שטעל איך זיך פאר אז דער ארגאניזאציע וועט סיי ווי דארפען צוקומען צו דער הילף פון עשירים וואס זאלען אויס לייגען די געלט צו העלפען "אלע" מעמבערס מיט וואס מען האט זיי צו געזאגט. נאר דער ארגאניזאציע וועט עס פארזיכערען פאר זיי און נישט די. פון דיר בעט מען נאר צו טוהן דיין פליכט וואס די האסט זיך מתחייב געווען, און אויב יעדער וועט טוהן זיין פליכט וועט מען האבען זיך און יענעם געהאלפען.

כנלע"ד.

[פרישער]

לי יהו כדבריך

אויב גייען זיי טרעפן א עושר וואס וועט ספאנסערן די יונעץ דאן זענען במעט אלע קשיות פארענטפערט, ס'טייטש אז פאר יעדע צעינער זיכן זיי א ספאנסער א שטייגער ווי נחמות ישראל,

חוץ וואס איך קלער אז עס איז א טעות צי פארלאגען געלט פינעם לוה פאראויס, ווייל עס לייגט זיי און זייער א שווערע ספאט צי זיין, ווען עס וועט קימען דערצי און זיי וועלן מיזן זאגן אז זיי גייען זיכען א עושר.

אבער דאן לכאורה וואס איז דאס אנדערש פון אלע עקזעסטירענדע גמ"ח'ן, חוץ אז זיי זאגן צי גרעסערע געלטער,

אבער זיי שרייבן דאך קלאר און טויטלעך אז עס איז נישט געטריבן דורך פיקדונות,

איך בין גרייט צי נעמען, כ'פרעיג נישט גארנישט, אהער מיט די מיליאנען

[SPUSMN]

זיי שרייבען אז מען קען איינשרייבן פאר א קינד ביז 4 יוניטס, מיינט עס פאר יעדען קינד באזינדער פיר יוניטס?

נאך א קשיא, אויב דאס קינד באקומט די הלואה און נישט די טאטע, פון ווי וועט ער נעמען ערבים? ווער וועט זיין אן ערוב פאר א 18 יעריגער חתן פאר צעהן טויזענער דאלער? ווער רעדט נאך פון פערציג טויזענט דאלער.

[פרישער]

זיי שרייבען אז מען קען איינשרייבן פאר א קינד ביז 4 יוניטס, מיינט עס פאר יעדען קינד באזינדער פיר יוניטס?

נאך א קשיא, אויב דאס קינד באקומט די הלואה און נישט די טאטע, פון ווי וועט ער נעמען ערבים? ווער וועט זיין אן ערוב פאר א 18 יעריגער חתן פאר צעהן טויזענער דאלער? ווער רעדט נאך פון פערציג טויזענט דאלער.

יעדע חתונה האט צוויי זייטן דערווייל, קימט אויס אז יעדע חתן וכלה קען זיין פארשילדיגט א וואפינג אכציג אלפים, כאמור לעיל.

[SPUSMN]

און ווי עס שטייט יעצט, אויב איינער האט צוועלעף קינדער קע"ה, קענען זיך די עלטערען פארשילדיגען א וואפינג פיר הונדרעט און אכציג אלפים (12 טיימס 40,000), כאמור (ווי? ווייס איך נישט).