"פארוואס אנטלויפט מען" - ארטיקל אין דער איד

[לכתחילה אריבער]

חייקל, דו האלטסט באמת אז א ארטירקל אין א אויסגאבע איז בכח צו מאכן רעוואלוציעס ביים היימישן ציבור?

יא

[קרויט לאקשען]

לגבי ל. יאקאבס ארטיקלען, איך האב עס געליינט מיט אינטערעס. איך האב געמיינט אז ער מיינט עס ערנסט. די לעצטע צוויי וואכן האב איך איינגעזען אז ס'איז געווען סתם איין גרויסע עדווערטייזמענט פאר וויליאמסבורג קאר סערוויס. אויך נישט שלעכט, אבער ער האט דא אפגע'הרג'עט א גוטע געלעגנהייט צו זיין דער גוטער שליח אלס פארמיטלער צווישן די הונגעריגע (פאר פרנסה) בעלי בתים און די זאטע (פון הארץ-עסעניש) קאסטומערס.

איך בין איינשטימיג. די ראלע פון א שרייבער איז צו זיין זעלבסטשטענדיג, דורכלערנען דעם ענין, און שרייבן ביידע צדדים אן קיין אינטערעסן.
ווען ער נעמט איין ספעציפישע קאמפעני און אן באצייכענען 'באצאלטער אנאנס' שרייבט אן ארטיקל מיט אלע סיבות פארוואס מ'מוז זיי נוצן, האט ער נישט געטוען זיין פליכט.
און אזוי ווי מאנאגרעמס זאגט, סאיז א שאד.

אנטשודליגט מיר, כבוד הרב מאנאגראם, ס'לייגט זיך נישט אויפ'ן שכל אז א קאלום וואס באהאנדלט צען וואכן די
פילע פאקטארן פארוואס מען אנטלויפט פון די היימישע געשעפטן זאל פשוט לויפן בלויז צוליב דעם ווייל ביים
ארטיקל נומער עלף וועט מען אדווערטייזן א קאר סערוויס.
ער האט געמאכט א הערליכע ארבעט ביז אהער, צונעמענדג אויף קליין געלט די פילע פונקטןן וואס ברענגט דערצו
אז אידישע קליענטן פארלאזן אין גרויסן די היימישע געשעפטן, און עס ווערט שטארק נאכגעפאלגט דורך די קונדן
און געשעפט אייגנטימער צוגלייך.
גראדע האב איך געלייענט דעם ארטיקל איבער די קאר סערוויסעס און איך מוז אייך זאגן עס איז געווען עפעס
אויסערגעווענליך! יא, א גוטע אדווערטייזמענט... ל. יאַקאָב האט ברייט באהאנדלט דעם ענין פון יעדן אספקעט,
נישט אויסלאזענדיג קיין איין פונקט אומבארירט.
די מערסטע איז מיר געפאלן ווי ער האט אויך געשריבן אז ס'איז נישט קיין סוד אז צומאל ברויך מען ווארטן ביים
איד אביסל לענגער ווי ביים גוי, אבער ער האט געדרייט מיט'ן פינגער אז ווי מער דרייווערס א פירמע פארמאגט
אלץ מער קאלס קען מען דעקן, אלזא, האט ער מעורר געווען אז אויב וועט מען זיי שטענדיג רופן וועלן זיי קענען
אויפנעמען נייע דרייווערס, וואס וועט ערמעגליכן צו דערגרייכן צום אדרעס פיל שנעלער,
איך האב 'דעם ארטיקל' פארנט פון מיך איך וועל דא ציטירן די ענדע פון דעם לענגערן ארטיקל, וואס איך האלט אז עס
איז זייער צום 'פאוינט':

די לייענער האבן זיך שוין געוויס באַקענט מיט די א טייל פון די צאָללאָזע בענעפיטן וואָס א לויטער
חסיד'ישע קאר סערוויס שטעלט אַלס פאָר פאַר אירע פּאַסאַזשירן, און עס איז יעדער איינשטימיג דערמיט אַז
עס איז עפּעס וואָס מוז פונקציאָנירן, עס לאָזט זיך נישט גלייבן וויפיל אומאַנגענעמליכקייטן ס'האָט אונז שוין
איינגעשפּאָרט אין די קורצע צייט פון איר עקזיסטענץ .
אָבער לאָמיר נישט פאַרגעסן פונעם עיקר, מיר זענען ד א אויף א העכסט וויכטיגע מיסיע אויפצוקלערן די
וויליאַמסבורגער איינוואוינער וואָס די קאַר סערוויס האָט אַלס געברעגנט פאַר אונזער געגנט אויפ'ן געביט פון
דזשאַבס און בלויז פאַר די איינע סיבה ברויכן מיר טון אַלעס אויף דער וועלט צו פאַרזיכערן אז די פירמע
פונקציאָנירט און פאַרברייטערט זיך טעגליך."
"
דאָס אַז איבער זעכציג חסיד'ישע יונגעלייט קענען אַהיימברענגן פּרנסה אין שטוב איז צו פאַרדאַנקן
וויליאַמסבורג קאַר סערוויס בשותפות מיט אירע הונדערטער טעגליכער באַנוצער! אויב וואָלט מען אין אָנהויב
אויפגעהערט רופן די פירמע צוליב דעם וואָס עס האָט געקענט געדויערן צומאָל איין מינוט אָדער צוויי לענגער
ביז די אוט א איז אָנגעקומען וואָלט מען נישט היינט געהאַלטן ביי איבער זעכציג דרייווערס! מען האָט
פאַרשטאנען אַז ס'איז נישט לייכט פאַר א נייע קאַר סערוויס אַהערצושטעלן די שנעלסטע סערוויס אין
פאַרגלייך צו די גוי'אישע וואָס פונקציאָנירן שוין פאר לאַנגע יאָרן, מען האט אָבער אויסגעוואַרט! מען האָט
געהאַלטן פאר די אויגן אז ס'לוינט זיך אויסצואוואַרטן ווייל מען וועט אינעם צוקונפט פילפאכיג מער
פאַרדינען, אין יעדן הינזיכט . "
"זאָלט איר אָבער וויסן, אייערע אייגענע פאַמיליע מיטגלידער וואַרטן פיל לענגער! זיי לעכצן נאָך א גוטן
דזשאַב צו קענען שפּייזן זייער פאַמיליע, זיי רופן אַריין טעגליך אינעם הויפּטקוואַרטיר פון די פירמע און בעטן
זיך מיט טרערן אין די אויגן מען זאָל זיי צוטיילן א פּאָזיציע אין די פירמע, ס'ליגט אין ענקערע הענט צו ערפילן
זייער באַגער! לאָמיר אַרויסנעמען דעם קאָלקולעטער: די פירמע פאַרמאָגט איצט א באַזע פון הונדערטער
טעגליכע פּאַסאַזזשירן וואָס שטעלט צו דזשאַבס פאַר איבער זעכציג יונגעלייט. אויב וועט די פּאַסאַזשירן
באַזע זיך דראַסטיש הייבן באַדייט דאָס אַן איבערפלוס פון פרישע נייע דזשאַבס! לאָמיר נישט אדורכפאַלן,
מען קען באַווייזן אַז די פירמע זאָל פאַרמאָגן הונדערט זעכציג חסיד'שיע דרייווערס אין גאָר א קורצע צייט!"

עס איז יעדענס טרוים אַז ס'זאָל זיך עפענען אין די חרדי'שע מאַרקעט נאך גרויסע פירמעס א שטייגער ווי בי
ענד עיטש אדער מיעל מארט וואָס זאָלן אַהער שטעלן פרישע פּרנסות פאַר חסיד'שיע יונגעלייט אויף א ריזן
פאַרנעם! אָבער מען פאַרזעט דער פאַקט אז ביי אונז אין שטאָט איז פאַרהאַן א פירמע וואָס האָט שטאַרקע
אויסזיכטן צו זיין אין די צוקונפט אַן אָרט וואו הונדערטער יונגעלייט וועלן זיין באַשעפטיגט! די צוקונפט פון
אידישע פרנסות אין וויליאַמסבורג ליגט אין די הענט פון די וויליאַמסבורגער איינוואוינער!"
"
מיינע ליבער פריינט, וויליאַמסבורג קאַר סערוויס וועט בעז"ה זיין דאָס אָרט וואָס וועט צושטעלן הונדערטער
דזשאַבס פאַר אונזער געמיינדע, ס'איז פאַר אייערע אייגענע וואוילזיין. אויב וואָלט זיך אויסגעפעלט צו
אינוועסטירן מיליאָנען דאָלאַרן עס צו פאַרווירקליכן וואָלט מען דאָס געוויס געברויכט אונטערנעמען, מען
פאַרלאַנגט אָבער נישט פון קיינעם גאָרנישט, בלויז אייער טעלעפאן רוף ווען איר דאַרפט א קאַר רייד! לאָמיר באַפעסטיגן די אידישע עקאָנאָמיע, ווען א איד פאַרדינט געלט געניסט יעדער דערפון"

ס'איז ממש א הימל געשריי: הונדערטער היספּאַנישע דרייווערס פאַרלאָזן טעגליך זייער אַרבעט
צופרידנערהייט נאָכן לייזן אַסאַך געלט פון די אידישע פּאַסאַזשירן ווען אין דער זעלבער צייט זיצן חרדי'שע
יונגעלייט און קוקן אַרויס דערויף! עס איז האָט זיך אויסגעדריקט א גוי'אישע דרייווער פאר א אידישע
פּאַסאַזשיר: "ווען עטס אידן זאָלטס ווען נוצן בלויז אידישע קאַר סערוויסעס וואָלטן מיר שוין לאַנג געווען
אינדערויסן פון ביזנעס !"

טייערער קליענט: אין אייער פרנסה מיט וואָס איר באַשעפטיגט זיך קענט איר נישט פאַרשטיין וויאַזוי א איד
לאָזט אייך איבער און גייט אַנשטאַט דעם צו א גוי, פאַרוואָס שפּירט איר נישט פאַר וויכטיג צו שטיצן דעם
אידישן דרייווער? און נאָך דערצו ווען איר געניסט פון פיצאָליגע אַנדערע בענעפיטן. דאָס קומענדיגן מאָל
וואָס איר זעט א איד אין א גוי'אישע קאַר סערוויס טוט אים פאָרהאַלטן דערוף, ערקלערט אים די אומרעכט
דערפון, מאַנכע זענען פשוט אומוויסנד .
לא תעמוד על דם רעיך! ווען איר האַלט דעם טרייבל אין די הענט צו רופן א קאַר סערוויס קלערט אַריין איין
מינוט: ס'זיצט איצט א יונגערמאן אויפ'ן ראוד מיט אַן אָנגעצינדענעם מאָטאָר און קוקט אַרויס אויף אייער פּאָר
דאלאר! לויט וויפיל טריפּס ער מאַכט א טאָג אַלס מער וועט ער קענען אַהיימברענגען פאַר זיין פאַמיליע, מען
ברויך האָבן אביסעלע מיטגעפיל אַרויסצוהעלפן אַן אייגענעם ברודער !

מיר ברויכן פאַרזיכערן אַז די וואָס אַרבעטן שוין אין די פירמע זאָלן קענען אַהיימברענגן א שיינעם געהאלט און
גלייכצייטיג דאַרפן מיר פאַרזיכערן אַז וויליאַמסבורג קאַר סערוויס זאָל מוזן ט אפּלן זייערע דרייווער באַזע -
בקרוב, מיט אייער טעלעפאָן רוף צו די פירמע וועט מען עס באַווייזן !
.וויליאַמסבורג קאַר סערוויס, להנאתך ולטובתך! ע"כ פונעם שרייבער

איך האף אז ער האט גוט באקומען באצאלט פונעם קאר סערוויס ווייל זיינע שורות האבן געהאט א מעכטיגן
אפקלאנג אין שטאט, איך זעלבסט האט אנגעהויבן נוצן וויליאמסבורג קאר סערוויס זינט דעם ארטיקל. טראץ דער
פאקט אז עס איז געווען אן אדווערטייזמענט איז עס פאקטיש די איינציגסטע היימשע קאר סערוויס אין שטאט, און
עס האט נישט קיין אידישע קאנקורענטן, ער האט בלויז ארויסגעברענגט די מעלות פון די אידישע פירמע און
פארגלייך צו די גוי'אישע.

[לעמעלע]

נעקסט טיים מוזטו נישט איבערטייפן די נקודות...

[קרויט לאקשען]

נעקסט טיים מוזטו נישט איבערטייפן די נקודות...

לעמעלע איך בין נישט אזא פערד, זארג נישט ...
עמיצער האט מיך גע'אימעיל'ט דעם ארטיקל און כ'האב עס ציטירט פון דארט '

[חייקל]

חייקל, דו האלטסט באמת אז א ארטירקל אין א אויסגאבע איז בכח צו מאכן רעוואלוציעס ביים היימישן ציבור?

רבינו און לכתחילה אריבער האבן שוין געענטפערט א הויכן קאטאגארישן "יא"!

מי חכם! דו שאצט אונטער דעם כח פון דאס געשריבענעם ווארט, ספעציעל אזא סארט ארטיקל וואס גיט א פלאטפארמע פאר'ן ציבור.
דער ארטיקל מיט די נאכאנאנדע בריווען פון די ליינער האט ארויסגעשריגן דעם ווייטאג אשר לוחצים אותם, און די געציילטע בריוון פון לענדלארדס וועלכע האבן געפילט אז זיי מוזן אפענטפערן, זענען געווען אזוי לעכערליך אז ס'האט בלויז צוגעגעבן פולווער צום פאס.
טייל פון די לענדלארד בריווען זענען געווען אזוי אראגאנטיש און אן קיין טראפ מיטגעפיל מיט'ן תוכן בערך אזוי:
- "איך בין בעל הבית, עס איז מיין פארמעגן, איך מעג טון דערמיט וואס איך וויל, עס איז נישט דיינע ביזנעס אז כ'האב שוין אסאך געלט כ'ברויך נאך, אז דו האסט נישט קיין געלט דינג נישט קיין דירה"!
דאס פאסט בכלל נישט פאר איינעם מיט א אידיש הארץ אזוי צו רעדן, און זיכער צייגט דאס ווי שטארק ער הויבט נישט אן צו פארשטיין יענעמס מצב, דער זאטער אנגעגעסענער וואס פארשטייט נישט דעם אויסגעהונגערטן.

כ'מיין אז עס איז נישט געווען אזא שווערע מצב ביי כלל ישראל, זינט די תקופה ווען אידישע טעכטער וועלכע האבן נישט געהאט קיין "נדן", זענען פארבליבן זיצן ביזן ווייסן צאפ, ווייל קיינער האט זיי נישט געוואלט אן קיין געלט!

און - כ'וויל נישט נאכזאגן אפילו אזוי שארף - אבער ס'זענען געווען גדולי ישראל וואס האבן געזאגט אז ווער ווייסט צו נישט צוליב דעם איז געקומען די 2טע וועלט מלחמה, רח"ל הש"י.

יונגעלייט און ווייבעלעך ארבייטן ביטע שווער מן הבוקר ועד הערב, און גיבן אוועק יעדע פרוטה פארדינסט פאר רענט אויף א לעכל פון א דירה, מיט די שוואכסטע באדינגונגען, עס בלייבט כמעט נישט קיין פרוטה פאר אנדערע לעבענס וויכטיגע הוצאות.

די נערווען פלאצן שיעור ל"ע, דעם מצב איז אנגעצויגן ביז גאר, אבער דער אנגעשטאפטער בעה"ב האט נישט דאס מינדעסטע מאס מיטגעפיל, נאר שינדן די הויט וויפיל ס'גייט, די הילף פון פעטער ווערט אויסגענוצט צו קענען פאקן נאך אין טאש, און נישט צו גרינגער מאכן פארן איינוואוינער, און אז ס'געפעלט דיר נישט קענסטו גיין וואוינען אויף דער גאס.

ווער עס מיינט אז איך בין מגזים האט דאס ב"ה נישט געפילט אויף די אייגענע הויט, דאנק השי"ת דערויף! ווייל דיין ברודער-שכן-קאלעגע גייט דאס אריבער.

און אז ענדליך האט דאס וויי געשריי אנגעהויבן געהערט ווערן, "הכצעקתה בא אלי" האט מען דאס דערשטיקט!

פרעגסט צו איין ארטיקל וואלט שוין געטוישט די מצב? מסתמא נישט! אבער יעדע טויש הויבט זיך אן מיט עפעס שריט, יעדער רעוואלאציע הויבט זיך אן מיט עפעס א קליינע שריט, און דער ארטיקל איז געווען א גוטער שריט וואס וואלט אפשר אויפגעוועקט אביסל דאס געוויסן, פון לענדלארדס, אדער עסקנים און כלל טוערס, אז עס איז פיקוח נפש צו טוהן עפעס.

אנטשולדיגט מיר פאר'ן שרייבן אביסל היציג, אבער ווען עס קוועטשט... און עס טוט וויי... שרייעט מען! - מען קלערט נישט דעמאלטס וואס וועט דאס שוין אויפטוהן.

[שנאפס]

כייקל, איר האט א גוטע פונקט, די פראגע איז צו די אלע בריוון דארט זענען געשריבן געווארן דורך ליינער אדער דורך די צייטונג ארבעטער..

[בדיל ויעבור]

און די צייטונג ארבייטער ליינען דען נישט?

[שטייסטענישט]

כייקל, איר האט א גוטע פונקט, די פראגע איז צו די אלע בריוון דארט זענען געשריבן געווארן דורך ליינער אדער דורך די צייטונג ארבעטער..

ס'האט אויסגעזען אויטענטישע פארווייטאגטע בריוון פון לייענער. און נישט פארגעסן אז מ'דארף שוין היינט נישט נעמען א פענע אן ענוועלאפ און א סטעמפ דערפאר, אסאך האבן גע'אימעילט.

[בחורהזעצער]

אין אנדערע ווערטער די ציל איז געווען צו באקומען די ריכטיג באצאלטע כבוד מיט קאלירטע מזל טוב'ס אין די צייטונגען. גאנץ גוט !

די הכרע איז למטה, ליין עס ביטע איבער.

[מי חכם]

חייקל, עס איז אמת ביז גאר, אז דאס געשריבענע ווארט האט א געוואלדיגן כח, עס האט שוין אומגעווארפן מלוכות און אראפגעברענגט ריזיגע עקאנאמיעס. מיין פוינט איז אבער, אז ביים היימישן ציבור רעגירט דער סטאטוס קווא מיטן גאנצן קראפט, אין די היסטאריע ביינונז האט נאכנישט פאסירט אז א צייטונגס ארטיקל צי סיי וועלכע מידיא סארט זאל קענען אפילו אומווארפן א נידריגער איינגעשטעלטער פון זיין בענקל, און אוודאי נישט קיין ראש הקהל. אדרבה, אז דו ווייסט מעשיות וואס יא, ברינג איט אן, בכל אופן דאס איז מיין בליק.

ספעציפיש לגבי דעם ענין וואס מען רעדט דא, די דירות, איז אוודאי און אוודאי אז קיין איין לענדלארד וועט נישט גיין שניידן זיינע פראפיטן בלויז צוליב א ארטיקל אין א צייטונג.

דאס איז חוץ מזה וואס דער קאלטער לאגיק זאגט אז זיי זענען גערעכט, כאטש ווי ווייטאגליך עס הערט זיך. אומלאגיש איז זיך אריין צו זעצן אין פירסט קלעס, און פארלאנגען א טיקעט פארן פרייז פון א פערדע קלאס זיץ. דאס איז די פרייז און די וועליו פון די געגנט. ביסט נישט צופרידן דא? מוף אויף פארק עוו. און בעט צו באצאלן אפסטעיט פרייזן.

[בוידעם]

מי חכם, על כגון דא כבר אמרו חז"ל: לא חרבה ירושלים אלא מפני שהעמידו דברים על דין תורה...

[farshlufen]

כ'מיין אז דאס איז שוין איבערגעקייט געווארן דא צענדליגע מאל.

אייגענטומער דארפן אריין נעמען יודישע ארבעטערס, געבן סערוויס, לאזן ריטורנען נארמאל.

'אלס די וואס טענה'ן נאך אז עס לוינט נישט צו נעמען אידישע ארבעטער, ערשטנס עס לוינט זיך מאטריאליסטיש, ווער עס האלט אנדערש זאל אדער זיך בעסער נאכפרעגן אדער מער קוקן אויף זיינע קעמרעס.

והשנית לפי השו"ע גייט דאס אריין אין "ויהיו עניים בניביתך" וא"כ בטוח הוא שלעולם יעני מזה.

בלייבט שווער אויב סיי ברוחניות און סיי בגשמיות לוינט עס דאן פארוואס זאל מען זיך אליינס פאפן.

(געלעגער, דאס מאל בין איך לצידך..)

[אלד וויליאמסבורג]

דאס איז חוץ מזה וואס דער קאלטער לאגיק זאגט אז זיי זענען גערעכט, כאטש ווי ווייטאגליך עס הערט זיך. אומלאגיש איז זיך אריין צו זעצן אין פירסט קלעס, און פארלאנגען א טיקעט פארן פרייז פון א פערדע קלאס זיץ. דאס איז די פרייז און די וועליו פון די געגנט. ביסט נישט צופרידן דא? מוף אויף פארק עוו. און בעט צו באצאלן אפסטעיט פרייזן.

אין מיין געגנט וואינט אזא לאגיקאמישער מענטש וואס פארשטייט אז ער מעג אויספרעסען יענעם די נשמה און איינמאנען זיין גאנצן פארמעגן פלאס די סעקשאן 8 פאר רענט, ויהי היום און איך הער אין ס'שוהל ווי ער איז פון די וועד פאנטרעגערס פון די עסקנים פאר חתונה תקנות, יא ער פארשטייט אז די חתונה זאלן - בלימען געשעפטן - און אינוויטעישאןס - דשולערי - זינגערס - בדחנים און ווער נישט קיינער טאר נישט פארדינען די פאר גראשן עס מיז זיין תקנות, איי פרעס נישט ארויס דעם אינגערמאנטשיק די נשמה יעדן חודש דאן וועט ער קענען חתונה מאכן בריווח אזוי ווי אונזערע עלטערן האבן געקענט.

די גמרא זאגט דאך אויף אים שבור זרוע רשע, קאן זיין די פשט פון די צווייטע העלפט פסוק ורע תדרוש רשעו בל תמצא אז דער רע פארגינט נישט א צווייטן צי טיען די רשעות...

[מי חכם]

בארואיגט אייך אביסעלע, שבור זרוע רשע גייט ארויף אויף מייקרי השער. פארהאן א געגנט אין ניו יארק ווי ביזנעס ווערט לכתחילה געפירט אויף דעם אופן פון האלטן הויך פרייזן פון די דירות, הגם מען וואלט געקענט מיט איין שאס אראפברענגען די מארקעט פרייז מיט צענדליגער טויזענטער דאלער. דאס הייסט מייקרי השער. אבער ווען דו נעמסט א פריוואטער יחיד, וואס האט א עססעט, א פארמעגן, און ער קעשט עס איין, לויט וויפיל עס איז באמת ווערד - און אפילו ווייניגער, דער גוי איז גרייט צו צאלן דערפאר מער - קענסטו אים נישט אנרופן מייקר השער.

בסך הכל איז זיין חטא אז זיינע נכסים זענען אין א געגנט וואס דער עולם האט א מענטאליטי צו פארלאנגען אסאך פארן פרייז פון ווייניג. (און טאמער שטעלט מען עס נישט צו, ווערט יענער אן אכזר). בזמנינו וואלטן די חכמים גאנץ מעגליך מתקן געווען אין דעם הרחמן וואס דער אורח זאגט אויפן בעה"ב: "שיהיו נכסיו מוצלחים וקרובים לעיר", וואלטן זיי צוגעלייגט "שלא יהיו נכסיו בוויליאמסבורג". דו קענסט נישט האבן קיין טענות צו אים, דאס איז זיין ביזנעס. פונקט ווי דו קענסט נישט האבן קיין טענות צום פוירניטשער סוחר פארן האנדלען מיט טייערע איטאליענער פורניטשער. ווילסט נישט, דאן קויף נישט. קיין טענות קענסטו אבער נישט האבן.

שוין העכסט צייט איינצוזען, אין הדבר תלוי אלא בך. דער פראבלעם איז אין דיר, דו ווילסט וואוינען אין א טייערע געגנט, איך פארשטיי עס איז מוראדיג שווער אוועקצומופן, אבער למעשה ווייל עס איז דיר שווער צו טון דאס ריכטיגע שריט עפ"י תורה ועפ"י דעת בעל הבית, איז דיר יענער גארנישט שולדיג. דו קענסט אפילו נישט טענה'ן אז ער רייט אויף דיין שוואכקייט אז דו ביסט געצווינגען צו וואוינען דא, עס איז גאנץ פשוט אז יעדער הייזער אייגענטומער אין ווילי איז מסכים בחפץ לב אז דאס אידישע ישוב דאהי זאל זיך אריבער ציען ערגעץ אנדערש, ער קען מאכן סאך מער געלט פון אנדערע עלעמענטן. זיין עבירה איז, אז אנשטאט צו פארדינגען פאר גוים און מאכן מער געלט, איז ער געצווינגען עס צו פארדינגען פאר אידן, ווייל אויב נישט מאכט ער דאך חרוב וויליאמסבורג. ממילא קומט אים א טוץ מיט קללות, ווייל ער פארדינגט עס פאר דיר.

פארהאן מענטשן וואס טענה'ן: "גיי מאך ביזנעס ערגעץ אנדערש, ביי גוים, דארט פארדין דיין געלט, נישט שטאפ דיך אן מיט אונזערע אויסגעהארעוועטע געלטער". איך האב נייעס פאר זיי. יעדער אייגענטומער אין וויליאמסבורג, איז גערן גרייט צו פארקויפן זיינע דירות דא, פארן פולן פרייז שטייצעך, און מיטן געלט קויפן דירות ערגעץ אנדערש. זיי זענען טאקע נישט אינטערעסירט צו טון זייער ביזנעס דא. אצינד זוכט מען אבער דעם קונה, וואס איז גרייט אפצוקויפן די אלע דירות פארן פולן פרייז, און דערנאך פארדינגען / פארקויפן פארן פארן היימישן עולם פארן פרייז וואס דער עולם מעסט זיך אן. אין די מינוט די אלע פארווייטאגטע טענענטס וועלן טרעפן דעם פאסיגן פערזאן, וואס איז גרייט אריין צו שפרינגען אין אזא סארט אונטערנעמעונג, זענען די בעלי בתים גרייט מיט צו ארבעטן.

סאו וואס דען וויל מען? ווער דען זאל טון די ביזנעס, אונען די הייזער אין די געגנט? א גוי וואלט געווען בעסער, הא? בסך הכל וויל מען אז נאר גרויסע בעלי חסד וצדקה וואס וועלן גרייט זיין צו פארלירן יעדן חודש שווערע מיליאנען, און אפילו אפשר אריין נעמען ווייניגער ווי זיי געבן אויס, נאר זיי זאלן האנדלען מיט די דירות דא. א שיינער חלום.

די איינציגע אויף וועם מען קען האבן א שטיקל תביעה אפשר אז לפנים משורת הדין זאלן זיי בעטן ווייניגער, איז אזאלכע וואס זיצן אויף דירות וואס איז שוין אויסגעצאלט געווארן 3 מאל, וואס הגם תורהדיג און ביזנעסווייז, האבן זיי אלע רעכטן צו פארדינען וויפיל זיי קענען, פונקט ווי יעדער פארשטייט אז א מולטי מיליאנער גייט דיר נישט בעטן א ביליגערן פרייז אויף אן אייטעם וואס ער פארקויפט, אפילו ער באדט זיך אין געלט, וה"ה ביי דעם, אבער עס וואלט דאך געווען שיין, און דא קען מען אריין לייגן די אלע לשונות גוואס מען האט אויבן גענוצט,אז זיי זאלן זיך עטוואס רעכענען מיטן עולם.

---- נ.ב. איך בין נישט קיין היים אייגענטומער, ווען יא זיץ איך נישט דא אויף אייוועלט. (עפעס אזא געפיל האב איך, אז עשירים דרייען זיך נישט עכט דא.). איך ברויך צאלן יעדן חודש טייער רענט.

[שטייסטענישט]

---- געשריבן דורך א אינגערמאן וואס סטראגלט צו באצאלן דעם רענט יעדן חודש.

אדער יא אדער נישט.

[מי חכם]

הא הא... הלואי נישט קענסטו שרייבן.

[שטייסטענישט]

לאמיך דיר פרעגן, וויפיל רענט וואלט א גוי באצאלט צו וואוינען אויף ראדני סטריט צווישן בעדפארד און ליע ? וויפיל וואלט א גוי באצאלט צו וואוינען אין די דושינסקי הייזער ?

[אלד וויליאמסבורג]

מי חכם
העל איך מיזן פארציילן נאך, אבער באלד פארקריכט מען שוין, מיין לענדלארד איז העכסט ארענטליך, סיי מיט געלט און סיי מיט געלט, ער האט מיך פארציילט אז א וואך פאר ער האט מיר פארדינגן די דירה איז ציגעקימן צי אים איינער וואס האט אויך דירות אין די סביבה אז ער זאל זיך נישט "וואגן" צי פארדינגן אינטער כך וכך, למעשה האט ער עס יא פארדינגן פאר אן ארענטליכע פרייז, נישט לאנג נאך איך האב אריינגעמופט איז יענער מיך געקימן פרעגן וויפיל איך צאל רענט, עכ"פ שבור זרוע רשע איז ווייניג געזאגט (חוששני משום גילוי איך רעד פון אן אנדערן ווי וואס איך האב דערמאנט פריער והרי"ע)

[קראק-פאט]

טייל פון די לענדלארד בריווען זענען געווען אזוי אראגאנטיש און אן קיין טראפ מיטגעפיל מיט'ן תוכן בערך אזוי:
- "איך בין בעל הבית, עס איז מיין פארמעגן, איך מעג טון דערמיט וואס איך וויל, עס איז נישט דיינע ביזנעס אז כ'האב שוין אסאך געלט כ'ברויך נאך, אז דו האסט נישט קיין געלט דינג נישט קיין דירה"!
דאס פאסט בכלל נישט פאר איינעם מיט א אידיש הארץ אזוי צו רעדן, און זיכער צייגט דאס ווי שטארק ער הויבט נישט אן צו פארשטיין יענעמס מצב, דער זאטער אנגעגעסענער וואס פארשטייט נישט דעם אויסגעהונגערטן.

פאסט יא צי נישט, דאס איז דער אמת, ס'איז זיין פארמעגן און ער האט א רעכט עס צו פארדינגען פאר דער וואס געבט אים דאס מערסטע געלט. ער איז נישט מחיוב צו ניצן זיין פארמעגן אויפצושטעלן א צדקה קאסע דערמיט.

יונגעלייט און ווייבעלעך ארבייטן ביטע שווער מן הבוקר ועד הערב, און גיבן אוועק יעדע פרוטה פארדינסט פאר רענט אויף א לעכל פון א דירה, מיט די שוואכסטע באדינגונגען, עס בלייבט כמעט נישט קיין פרוטה פאר אנדערע לעבענס וויכטיגע הוצאות.

ווער הייסט זיי וואוינען אין טייערע געגנטער?

די נערווען פלאצן שיעור ל"ע, דעם מצב איז אנגעצויגן ביז גאר, אבער דער אנגעשטאפטער בעה"ב האט נישט דאס מינדעסטע מאס מיטגעפיל, נאר שינדן די הויט וויפיל ס'גייט, די הילף פון פעטער ווערט אויסגענוצט צו קענען פאקן נאך אין טאש, און נישט צו גרינגער מאכן פארן איינוואוינער, און אז ס'געפעלט דיר נישט קענסטו גיין וואוינען אויף דער גאס.

ער שינדט דען די הויט? ער צווינגט דען איינעם? די וואס דינגן זיינע דירות פאר די פרייזן שינדן זיך אליין די הויט. ווייל האבן זיי דען נישט קיין ברירה צו גיין ערגעץ אנדערש וואוינען? אלא מאי, יעדער וויל וואוינען אין ווילי, דעריבער הייבן זיך די פרייזן, ווייל ס'איז דא מער דימענד. ווען דימענד איז הויך הייבט זיך די פרייזן, והא ראי', אז דו נעמסט נישט די דירה פאר דעם פרייז, שטייט גלייך א צווייטער גרייט עס צו נעמען פאר דעם אנגעגעבענעם פרייז.

פרעגסט צו איין ארטיקל וואלט שוין געטוישט די מצב? מסתמא נישט! אבער יעדע טויש הויבט זיך אן מיט עפעס שריט, יעדער רעוואלאציע הויבט זיך אן מיט עפעס א קליינע שריט, און דער ארטיקל איז געווען א גוטער שריט וואס וואלט אפשר אויפגעוועקט אביסל דאס געוויסן, פון לענדלארדס, אדער עסקנים און כלל טוערס, אז עס איז פיקוח נפש צו טוהן עפעס.

טון וואס? פרובירן נייע שטעטלעך מיט ביליגע דירות? פיין. אבער חלום נישט אז מען קען עפעס פארלאנגען פון לענדלארדס וואס פארדינגען זייערע פריוואטע דירות אויפ'ן פרייען מארקעט וואו הויכע דימענד הייבט די פרייזן. דאס איז פשוט'ע עקאנאמיקס. קיין שום קול קורא אדער וויי געשריי קען נישט און גייט דאס נישט טוישן. דאס איז וויאזוי די וועלט ארבעט.

דאס איז חוץ מזה וואס דער קאלטער לאגיק זאגט אז זיי זענען גערעכט, כאטש ווי ווייטאגליך עס הערט זיך. אומלאגיש איז זיך אריין צו זעצן אין פירסט קלעס, און פארלאנגען א טיקעט פארן פרייז פון א פערדע קלאס זיץ. דאס איז די פרייז און די וועליו פון די געגנט. ביסט נישט צופרידן דא? מוף אויף פארק עוו. און בעט צו באצאלן אפסטעיט פרייזן.

כי זה כל הפראבלעם. ס'איז נישט דא אזא זאך אויף דער וועלט אז לענדלארדס קענען סתם אזוי הייבן פרייזן אין דער וועלט אריין. ממה נפשך, אויב איז א דירה אין ווילי נישט ווערט $2,000 וואלטסו סך הכל געקענט זאגן פאר'ן לענדלארד, ניין, איך וויל דאס נישט, און ער וואלט געבליבן דערמיט אומפארדינגען ביז ער וואלט זיך געמוזט ברעכן און נידערן די פרייז. נאר וואס דען, א צווייטער איז יא גרייט צו צאלן דעם פרייז, ממילא קען ער דאס פארלאנגען.

אין מיין געגנט וואינט אזא לאגיקאמישער מענטש וואס פארשטייט אז ער מעג אויספרעסען יענעם די נשמה און איינמאנען זיין גאנצן פארמעגן פלאס די סעקשאן 8 פאר רענט, ויהי היום און איך הער אין ס'שוהל ווי ער איז פון די וועד פאנטרעגערס פון די עסקנים פאר חתונה תקנות, יא ער פארשטייט אז די חתונה זאלן - בלימען געשעפטן - און אינוויטעישאןס - דשולערי - זינגערס - בדחנים און ווער נישט קיינער טאר נישט פארדינען די פאר גראשן עס מיז זיין תקנות, איי פרעס נישט ארויס דעם אינגערמאנטשיק די נשמה יעדן חודש דאן וועט ער קענען חתונה מאכן בריווח אזוי ווי אונזערע עלטערן האבן געקענט.

זיי מיר מסביר פארוואס ער טאר נישט נעמען מארקעט וועליו פאר זיין פראדוקט, אבער א דימאנט סוחר מעג יא בעטן טויזענטער דאלארן פאר א קליינטשיג שטיינדל? פארוואס טוט ער "ארויספרעסן די נשמה"? ער צווינגט דיך דען? פארוואס זאגסטו אים נישט לא מיט א גרויסע אלף? איז דאס דען נישט ווייל א צווייטער וועט ממילא אפדינגען די דירה פאר דעם פארלאנגטן פרייז?

בסך הכל איז זיין חטא אז זיינע נכסים זענען אין א געגנט וואס דער עולם האט א מענטאליטי צו פארלאנגען אסאך פארן פרייז פון ווייניג. (און טאמער שטעלט מען עס נישט צו, ווערט יענער אן אכזר). בזמנינו וואלטן די חכמים גאנץ מעגליך מתקן געווען אין דעם הרחמן וואס דער אורח זאגט אויפן בעה"ב: "שיהיו נכסיו מוצלחים וקרובים לעיר", וואלטן זיי צוגעלייגט "שלא יהיו נכסיו בוויליאמסבורג". דו קענסט נישט האבן קיין טענות צו אים, דאס איז זיין ביזנעס. פונקט ווי דו קענסט נישט האבן קיין טענות צום פוירניטשער סוחר פארן האנדלען מיט טייערע איטאליענער פורניטשער. ווילסט נישט, דאן קויף נישט. קיין טענות קענסטו אבער נישט האבן.

פיין געזאגט. דאס געשעט ווען מען פארשטייט נישט קיין עקאנאמיקס. מען פארלאנגט סאציאליזם און קאמוניזם. אראפ מיט די רייכע!!! און דערנאך וואונדערט מען זיך היתכן אמעריטשקע גייט באנקראט.

די איינציגע אויף וועם מען קען האבן א שטיקל תביעה אפשר אז לפנים משורת הדין זאלן זיי בעטן ווייניגער, איז אזאלכע וואס זיצן אויף דירות וואס איז שוין אויסגעצאלט געווארן 3 מאל, וואס הגם תורהדיג און ביזנעסווייז, האבן זיי אלע רעכטן צו פארדינען וויפיל זיי קענען, פונקט ווי יעדער פארשטייט אז א מולטי מיליאנער גייט דיר נישט בעטן א ביליגערן פרייז אויף אן אייטעם וואס ער פארקויפט, אפילו ער באדט זיך אין געלט, וה"ה ביי דעם, אבער עס וואלט דאך געווען שיין, און דא קען מען אריין לייגן די אלע לשונות גוואס מען האט אויבן גענוצט,אז זיי זאלן זיך עטוואס רעכענען מיטן עולם.

א מענטש מעג בעטן פאר זיין פראדוקט וויפיל ער וויל. עפ"ת האט ער אלע רעכטן דערצו. ס'איז זיינס און נישט א צווייטנ'ס.

דו פשוט'סטע פראגע וואס מען דארף פרעגן די אלע וואס פארשטייען דאס נישט איז, פארוואס בעטן נישט די לענדלארדס $10,000 א חודש? פארוואס נאר צוויי דריי? אהה, ווייל אזויפיל וועט מען נישט צאלן און זיי וועלן בלייבן מיט ליידיגע פראפערטיס. איז דאך משמע אז צוויי דריי טויזענט צאלט מען יא, נא פארוואס זאלן זיי אוועקגעבן זייער דירות פאר ביליגער פאר דיר, ווען א צווייטער איז גרייט צו געבן פול-פרייס?

[היימישער איד]

כ'האב קיין פאראיבל אויף מיין לענדלארד פארן בעטן אזא שיינע מטבע, ער בעט דאס וואס יעדער בעט. די טענה איז אויף 'יעדער'. כ'מיין אז מ'קען טעכניש טוישן דעם יעדער.

כבר הי' לעולמים מיט א יאניען א אסאסיעשאן וכדו', זעכע זאכן הייבן זיך אן מיט בריוו'לעך אדער טוויט'ס פייסבוק וכדו'.

[משה קארנפעלד]

קרויט לאקשאן, אפשר ביסטו מזכה נאך אנדערע אידן מיט די ארטיקל(ן)? וואס זאל איך טון אז איך קויף נישט דעם דער איד יעדע וואך?

[bailout]

וויאזוי האט מען געסטאפט שליסל געלט?

[קרעמער]

וויאזוי האט מען געסטאפט שליסל געלט?

דורך טוישן דעם נאמען צו "אויפפיקסן / פעינטן-סקרעיפן" געלט

[ירוחם]

וויאזוי האט מען געסטאפט שליסל געלט?

דורך טוישן דעם נאמען צו "אויפפיקסן / פעינטן-סקרעיפן" געלט

[קראק-פאט]

וויאזוי האט מען געסטאפט שליסל געלט?

דורך טוישן דעם נאמען צו "אויפפיקסן / פעינטן-סקרעיפן" געלט

די זעלבע איז מיט עפארדעבל האוזינג וואס די רעגירונג צווינגט דעוועלאפערס צוצושטעלן אין יעדע דעוועלאפמענט.

איך האב לעצטנס באקוקט אן עפארדעבל דירה, קיין סענטראל עירקאנדישאן האט עס נישט געהאט, ליווינג רום איז נישט געווען, פסח קאך מן דכר שמי' אא"וו. רייט נעקסט דור, אינעם זעלבן דעוועלאפמענט, זענען געשטאנען נישט עפארדעבל דירות וואס האבן געהאט די אלע זאכן.

די רעגירונג מיינט אז זי קענען טוישן די נאטור וויאזוי די מארקעט ארבעט. זיי פארשטייען נישט אז די פרייז פון א פראדוקט איז א נאטורליכע רעזולטאט פון די דימענד פון אלע מענטשן וואס זענען גרייט צו צאלן דעם פארלאנגטן פרייז. אויב צווינגט מען צוצושטעלן עפארדעבל (דאס הייסט א פרייס-סילינג), אדער אוועקטון מיט שליסל געלט, וועט דער קאסטומער אייביג ערגעץ אנדערש אפצאלן דעם דיפערענץ.