כ'האב מיר נישט צוגעגרייט עפעס צום זאך, העל עך נאר אריינווארפן אפאר ענינים נאפה אחר הפסח.
די וואך האמיר האלב פון די תורה סיי אין ווערטער, דרש דרש, און סיי אין אותיות גחון... וואס איז די חילוק.. איינער וואס לערנט און פארשטייט, און יעדעס ווארט איז א זאך פאר זיך.. דער איז דרש דרש.. איינע רוואס איז נאר מעביר סדרה.. און בייניהם ווען די תורה בלייבט איין לאנגע ווארט ווי קודם הבריאה כמבואר בהקדמת רמב"ן וואלט ער ווי נישט ווי זיך אויך אנייצע געגעבן.. דער איניש מער ווי א הולך על גחון...
*
או יאמר, יעדע איד אידאך אן אות אינעם תורה, אז פארשטייט ער אז נאר מיט א צווייטן איז ער עפעס, און ער שטעלט צאם א ווארט, דאן איזער "דרש דרש".. אז א יעדע אות שטייט פאר זיך.. זיי א הולך על גחון..
*
נאך לערנט אונז דער דרש דרש, אז מ'לערנט דרוש, איז נישטא קיין אינמיטן..קיין נקודה אמצעית.. סדא איין צד און נאך א צד.. ווען ס'קומט צו הלכה.. מאכלות אסורות, דאן איז נאר דא א מיטלסטע אות, ו' דגחון.
*
נאך געפין מיר אין די סדרה זאת החיה אשר תאכלו זאגט די מדרש (ויק"ר יג ד) "כמין גולגולת של אש הראה לו הקב"ה למשה מתחת כסא הכבוד, ואמר ליה אם ניקב קרום של מוח אפילו כל שהוא".. ער קען האבן א פיירדיגע קאפ.. איין קליין ווערעמל.. חזיר טרייף!!
*
דער קאצקער זאגט, א כלי חרס איז נאר מטמא מתוכו.. א מענטש איז עפר מן האדמה.. האט ער עפעס תוך אין זיך איז ער א כלי.. אניש איז ער גארנישט מיט נישט..
*
די וואך איז די מנהג צו לעכערן די חלה מיט א שליסל.. באלד נאך יציאת מצרים וואס די אידן האבן זיך געלערנט צו מאכן געלט פון די גוים בדרך שאלה ורמיה.. ללמדנו אז דו ווילסט ברויט ברויך מען דרייען ווי א שליסל.. ובפרט לפי הנוהגים צו מאכן רונדעכיגע חלות..
כאטשיג כ'בין זייער פארנומען, נעם איך מיר דער מוה אין די צייט צו מהנה זיין די חברים מיט שיינע ווערטער..
שטייט אין די וואכעדיגע פרשה זה הדבר אשר צוה ד' תעשו וירא אליכם כבוד ד'.
שטעלן זיך די מפרשים אז וואס איז מען דא מער מוסיף שטייט שוין פריער, אז משה האט שוין געזאגט צו אהרן כי היום ד' נראה אליכם וגו', וואס שטייט דא מער?
זאגט די הייליגע חתם סופר אזוי:
בהקדם מיט א רמב''ן אין פר' וירא, וואס ער זאגט אז דאס וואס דער השי''ת האט זיך באוויזן ביי אברהם אבינו, איז פשוט געוועהן לכבוד די הייליגע מצוה פון מילה, אין נישט וועגן עפעס אנדערש, אין אזוי זעהן מיר אויך ביי חינוך המשכן אז די שכינה הק' האט זיך מגלה געוועהן איז אויך נאר געוועהן לכבוד די אידישע קינדער, משא"כ די גילוי וואס איז געוועהן בשעת קבלת התורה איז יא געוועהן ווייל בעבור ישמע העם בדברי עמך וגו'... דארט איז געוועהן צו באפעלן די אידישע קינדער אין נישט מחמת כבוד..
זאגט די הייליגע חתם סופר אין זיין ספר תורת משה, אז דאס אז השי''ת באווייזט זיך מחמת די כבוד פין די מצוה אדער מחמת כבוד פון די אידישע קינדער, דאס איז נאר טאמער זיי האבן אמונה אין גלייבן טאקע אז אלעס וואס משה טוט איז געוועהן ע''פ די ציווי פון די הייליגע באשעפער, משא''כ טאמער זיי גלייבן דאס נישט, דעמאלס מיז זיין די התגלות השכינה נאר מחמת צו מצווה זיין די אידישע קינדער..
אמת אז היום ד' נראה אליכם... אבער דאס מוז זיין בתנאי אז מען ווייסט אז זה הדבר אשר צוה ד' תעשו.. אז אלעס וואס משה טוט איז ע''פ די באפעל פון די הייליגע באשעפער דעמאלס וירא אליכם כבוד ד' איז דער שכינה טאקע נאר מתגלה מחמת כבוד פון כלל ישראל אין נישט כדי צו באפעלן..
[align=center]****************[/align] שטייט קרב אל המזבח ועשה את חטאתך וגו' זאגט די הייליגע רש"י שהיה אהרן בוש וירא לגשת אמר לו משה למה אתה בוש לכך נבחרת.
האב איך געזעהן א נפלא'דיגע הייליגע ווארט פין די ספר דברי ישראל פין מודזיץ:
מיר ווייסן אז אהרן הכהן איז מידת החסד, אין בושה איז אויך מרמז אויף חסד אזוי ווי מיר זעהן מיר ביי די פר' פון עריות שטייט 'חסד הוא' זאגט רש"י דארט - חרפה וכו'. זעהט מען אז חסד מיט בושה האבן שייכות.
דאס איז דער כוונה פון די הייליגע רש"י למה אתה בוש" וואס איז דער גאנצע בושה וואס די האסט וואס דאס איז דאך מידת חסד, "לכך נבחרת" טאקע דערפאר ביזטו אויסגעוועלט געווארן מקריב צו זיין קרבנות, צו מקרב זיין אידישע קינדער צו די הייליגע באשעפער וואס דאס איז כולו חסד...
[align=center]***************[/align]
א הערליכע ווארט האב איך געזעהן וואס הגאון הגדול רבי חיים ראפאפורט זצוק"ל האט נאכגעזאגט פון זיין פאטער אויף די פריעדיגע דערמאנטע רש"י:
מיר ווייסן דאך אז משה רבינו האט זיך געפריווט זיך ארויס צו דרייען פין די שליחות וואס די רבש"ע האט ארויף געלייגט אויף איהם ארויס צו נעמען די יודן פון מצרים, אין די אייבישטער האט איהם געגעבן א שטראף אז ער וואלט געדארפט זיין כהן אין אהרן די לוי, איז איבער געדרייט געווארן אז אהרן איז געווארן די כהן אין משה די לוי.
קומט אויס אז נאר וועגן די בושה האט זיך משה זיך ארויס געדרייט, אין ממילא איז ער נענש געווארן אז מען האט איהם צוגענומען דער כהונה, יעצט ווען אהרן היה בוש וירא לגשת.. זאגט איהם משה למה אתה בוש... וואס שעמסטו זיך, לכך נבחרת דער גאנצע זאך וואס ביזט אויסגעוועלט געווארן צו זיין כהן איז געוועהן וועגן מיין בושה אויב אזוי געב אכטונג אין שעם זיך נישט ווייל מען זאל פון דיר אויך נישט צונעמען די כהונה....
[align=center]***************[/align]
ווי דער חשובע מגיד הרב אורי האט דערמאנט איז דא דער מנהג דער שבת פין שליסל חלה, וויל איך אויך דערמאנען אז עס איז דא אסאך וואס רופן שבת געלע מצות אין די ספה"ק איז דאס אויך מרומז.. דער ישמח ישראל אין נאך דערמאנען דערפון.. א טייל רופן עס שבת גילוי מצות...
בכל אופן האב איך געהערט אמאל א אינטערסאנטע טעם איבער רופן שבת געלע מצות.. ווייל געלע איז א אפטייטש פין בושה ווען מען ווערט פארשעמט טוישט זיך דער קאלירן פין דער פנים ווייס רויט... ביידע צוזאמען ווערן דאך געל.. א רמז אז נאך אזא הייליגע יו"ט פסח אז מען איז זיך מתבונן... שפירט מען זיך א אמת'דיגע בושה.. אז מען וואלט געקענט אנרעכטן אסאך העכער מיט מער כוונה אין חשק... דאס איז ביי די רבש"ע מורא'דיג חשוב...