אידישע וועלט פארומס

ס'האט א יוד אמאל געפרעגט, ווי ליגען אלע שלעכטע מענטשן באגראבען? וואס הייסט איז ער מסביר, אין יעדע בית החיים ווי ער גייט אריין זעהט ער נאר איש תם וישר'ס און ערליכע לייט וואס האבן קיינעם באגאנבט און געטשעפעט אלזא ווי ליגען די באנדיטן, כלפי מה דברים יא? יעדע מאל ס'קומט ארויס א סידי איז דא א פעדער וואס ...

שווארצע און ברוינע און אוואדע בלאנדע אויגען ברעמען הייבן זיך פון ס'פלאץ אויף ארויף מיט ווינדער, מה נשתנה יום אוי יומים, ווילבער? נאר וואדען, מ'ברויך דאך תשובה טון אויף א גאנץ יאר, זיך נישט וויסענדיג געמאכט פון די קרעימל און געלאזט כצאן בלי תשלום גמול וכרועה בלי יעל, אבער כל מה דעביד רחמנא לצלן און כ...

גם אני מיצטארעף לדברי מאשקע, ודוק כי קצרתי....

די סידי וואס ערעב יוסל ארבייט יעצט דערויף איז מיט שרגי געשטעטנר, זייער א שיינע קאלעקציע גראדע, ס'זעהט אויס אז ס'גייט זיין זייער א באטאמטע סידי, דאכצעך, אויב ס'האט זיך נאך נישט געטוישט, גייט עס הייסן "ווארעמקייט. חעסקי ברויער מאכט מוזיק, דער ברויער איז דער נייער שטערן בעולם המוזיקא און די קומעדי...

איי איי איי בעלז מיין שטעטעלע בעלז, דארט איז פארהאן אזאלכע ניגונים פעסט און פעלז זענט איר אמאל געוועהן אין בעלז? אוי, דאס איז א פעלד פאר זיך, איך האב נישט קיין ספק אז אין היכל הנגינה איז זיכער דא א סיין וואס שטייט "בעלז וועט זיין א ווינקל פאר ניגוני ביז משיח וועט קומען" ווי איז שייך אנצוהי...

א גוטן...

די ניגון וניקיתי דמם האט מחבר געוועהן אונזער אלעמען באקאנטן ישראל לאם, ער שפילט טראמפעט ביי חתונה'ס...
יא ישראל לאם דער אירענדזשער האט דאס מחבר געווהן, גארנישט מיט דוד ירמיה ברייער, און שוין.

א ניגון וואס מ'קענאך היינט זינגען און זינגען און ווערען צישפרינגען.

איינער איז נאך נייגעריג אויף אן אפדעיט פון די טעיפ? אדער מ'העט צו ווארטן צום ערשיינונג?
הא?
כ'הער נישט...

שאץ'ל נאך אזא בריוו פון ר' פייוול זענען מיינע ווערטער איבריג, כויהודה ועוד לקרא, זייער זייער א פיינע בריוו, אזויפל אמת זאל ליגען אין איין בריוו איז א חידוש, און אזוי גוט ארויס געברענגט צו ווערן, שאצ'ל פארשטייסט וואס איך זאג,יא?

ובלע מות לנצח... אפפפססס. כמיין צו זאגען א גוטן.

לאמיר אויך אריינטראסקענען מיינע צוויי סענס... די ענין פון פעטער'ס זאל קיינער נישט זאגען ס'איז א ענין/מנהג/הלכה, ווייל אפשר קאזין'ס אויך? ווי שטעלט זיך עס אפ? ווער יא און ווער נישט? נאר וואס דען, די זיידעס מיט מחותנים חתן כלה אקעי. כ'האב אמאל געהערט פון א ליטווישע עלטערע יוד האט מיר געזאגט אז ער האט ...

פי קא באאאא.... אזוי אויף די שפיץ פיס, זייער זייער שטייט, ווי ווען איינער וויל נישט אויף וועקען קיינעם, שפאציראיך דא אריין אין קרעטשמע, כ'בין שויניש דא געוועהן אזוי לאנג ווי א חלף פון גסות... כ'ווייס נישט צו כ'מעג נאך שרייבן אבער לכבוד חנוכה א גוט ווערטל קעניש שאטן, חנוכה איז א זמן וואס מ'דארף אביסל...

געווענטליך ועוד מיינט טויט. און געווענטליך ווען מ'שרייבט נייעס פון מונה איז לעבעדיג. דא ביי אונז איז פארקערט, ועוד מיינט נאך אסאך אנדערע זינגער'ס און מ'האט גשעריבן נייעס און גאר גוטע נייעס פון המלך "מונה" און גארנישט, די עולם שלאפט ווייטער ווי כאילו די בעל דרשן זאגט "לאמיר מסיים זיין&...

אפיר געזוכט א אשכול פון צווישן די אלטע מטה לוי מחזורים אין די אינטשעטע קלאזעט'ס פון די טשייניקלאזעט, פארוואס? ווייל....... ס'דא נייעס!!! גוטע נייעס, און נישט סתם גוטע נאר אזאנע גוטע נייעס אז ס'וועלן זיין חברה וואס העלן דארפן טרינקען וואראמע העף און העף סוידע אין א פאום קאפ פון גרויס איקסייטמענט.... ...

שטארק זיך, דו האסט מיך געזוכט? דו ווייסטאך יא אז איך בין געוועהן ביזי ביז יעצט, נו וואס טשעפעסטע? צייטי, וועגען נכחך מיט א קמץ אדער א חירוק זענען ביידע גערעכט, איך האב געשריגען פאר יוסי חירוק און ער האט געשריגן קמץ, אבער אז דו העסט קוקען עסטע זעהן אז אין געוויסטע מחזורים שטייט אזוי און געוויסע אזוי,...

אה! ענדליך זענען שוין דא חברה מיט א שטיקל טעיסט, יודן וואס ווייסען וואס ארט און וואס מוזיק מיינט. צייטלעך! זייער גוט ארויס געברענגט, נישט זייער גוט, נאר מעכטיג גוט. איך בין פונקט נעכטען געוועהן ביי א מצוה טאנץ ווי דער בדחן האט אראפ געברעגנט א באבע וואס איז נארוואס אוועק, זי האט געהייסן רחל, די עולם ...

עם עס פי, איך בין מסכים אז איך דארף א רפואה, (זעהסטאך איך בין אריין אין א אינסטעטוציע) אבער די זאך אז מ'האט געמיינט אז ס'איז רעדיו ווען פלוצלינג האט מען גאר געהערט אז ס'איז שמעלצער, איז גוט פאר יודן וואס דרייען נאך צוריק די טעיפ'ס מיט א פענצל אדער פארקער פען, אדער וואס חוץ יו'ט ערליך הערן זיי ר' יוס...

פעדער!!! יא? אין א וועלט פון אזא אנשיקעניש פון חידושים איז דא א טריקעניש דיינע גראמען איז א דערקוויקעניש און אפילו ס'דא וואס זיי קוקעניש אבער איך זעה די ארבייט ווי שיין אין איווען איך שעפ יעדע ווארט ממש ווי מים שאובין מ'דארף אפי' נישט קוקען מיט שפאקטיוון און צו גיין קאנקערענץ טוה איך נישט פריוון איך...

און איך האב מיך אריין געזעצט אין א אינסטעטושן ווי איך האב געזעהן דארט אסאך היימישע יונגעלייט. פרעגיך דעם אויפזעהער פארוואס זענען דא אזויסאך היימישע? זאגט ער אלעס איז פון די וואס זענען זיך באמת טועה צווישן רעדיאו און שמעלצער'ס טעיפ'ס, דאס נישט וויסען א חילוק מאכט זיי געפערליך צומישט. רבותי וואס מ'הער...

פארגלייכען איז זייער א שווערע זאך, די אמת ס'נישט שווער, ס'נאר נישט געטון צו דער זאך, איי א גזירה שוה? דאס איז געזאגט געווארן ביי א בלאט גמרא אדער דאס גלייכן. אבער א זינגער פארגלייכן איינס צום צווייטן איז אביסל נישט צו דער זאך. ליפא קומט נישט צו צו מרדכי, און נישט אברהם צו ליפא וחוזר חלילה, לא הרי זה...

הרב שהחיינו. אויב איזעס די ערשטע מאל ביי דיר וואס די משל שטומט נישט מיט די נמשל, דארפסטו טאקע מאכען א שהחיינו, (נישט אויף די מילגרוימען) אבער ס'נישט שיין אזוי צו שרייבן אויף א יוד, און אפילו יא, אויף איי וועלט איז זיכער נישט די פלאץ און אפילו יא, פאר שהחיינו אזא חושבע שרייבער האט עס זיכער נישט קיין ...

וויכי, כאניש געוויסט אז דו ביסט געוועהן ביים קומזיץ, וואס האסטו מיר נישט געזאגט ווער דו ביסט? יא יא שלמה, מיר ווארטען, אבער מיין רבי האט געזאגט אז זיך איינהאלטן איז א סכנה, נו האמיר זיך פאבינדן מיט ר' שלמה צו הערן אביסל וואס ס'טוט זיך ווייל די עולם הצמאים לשיר השירים אשר לשלמה קענען שויניש אויסהאלטן...

פיין געזאגט אשר. איך האף אז דא איז דיין אינפארמאציע מער קראנט ווי אין די 'סיטי פיעלד' אשכול. כ'וויל נישט פארקריכן פון די נושא, נאר דארט האביך געשריבן נאר קראנטע אינפערמאציע, (ווען נישט האביך דארט זיבען טויזנט תגובות) נאר זאכען האבען זיך געטוישט אזוי שענעל ווי די טוישט הענט אויף דיין סטערינג וויעל, ...

שקויעך "יור פרענד" פאר דערמאנען אז מ'דארף טאקע עפעס א שרייב טון. היה נכונים ליום החמישי..... ווי עס שיינט היצטערט מיטן אייבישטן'ס הילף גייט די סידי ערשיינען אין די געשעפטן אזוי אים געפער די וואך דארנעשטיג, שיס מיך נישט אויב דארנשטיג זעהסטו אז לא חרם ולא סידי, ווייל לא נביא אני ולא בן סורר ...

מ'האט יעצט גערעדט מיט די עסקנים, און די העלט סענטער'ן וועלן זיין אפען היינט נאכט מיט לענגערע שעות ספעציעל פאר די אייוועלט שרייבער, פילט אייך פריי אריבער צו גיין...... זעט עטס צופיפען צו וואס? מ'קעניש אויף הערען שרייבן? מ'זעהט נישט ווי ניצבארע טינט ווערט פארגאסען ווי פארשימלטע מילך אין די דרעין? זעט ...

קינדעלעך צוריק אין חדר: שוין אויס לאנטש. מ'האט שוין געשמועסט, יעדער זאל האלטן וואס ער האלט, און טון וואס ער דארף, נישט ווייטער אנקאטשקענען די בלעטער מיט שיטות און מיינונגען. ס'ווערט נאר ערעגער פון מינוט צו מינוט, איינער פארשייט יא, איינער נישט, ווייל זיין פדיון הבן איז נישט געוועהן בזמן, און דער פאר...

איינער שמייכלט נאך דא? אדער יעדער איז אנגעצויגן ווי א ענגליש טיטשער סויף יאר? ר' תרנגול האט זיך געזארגט ווי איך בין, יישר כוח, איך בין דא, זעהסט מיך? איך שטיי אונטער דיר, מיט א שטאפענע בארד א שניי ברוינע היט. איך ליין דא פון צייט צו צייט, און איך הער נישט אויף צו לאכען אויפ'ן קול, מענטשן קוקן מיך אפ...