אידישע וועלט פארומס

נייע אויפגעכאפטע היסטארישע בוך "נפלאתך אשיחה" פון הרה"ח רבי נפתלי לעבאָוויטש שליט"א, דער תורה שרייבער פון רביה"ק מסאטמאר זי"ע איך האָב עס נישט געקענט אַראָפּלייגן פון מיין האַנט, און נאָך אַזעלכע שיינע פראַזן ווערן אָפטמאָל געהערט ווען מען רעדט פון אַ נייע בוך וואָס אי...

איין בילד רעדט טאקע מער ווי טויזענט ווערטער, אבער ס׳איז ווייט נישט דאס, ווען מ׳זעהט דאס מיט די אייגענע אויגן, אנגעהויבן האט זיך עס, ווען איך האב געדארפט האבן בילדער פון פריערדיגע צדיקים, פאר א משפחה בוך, איך האב גערעדט מיט אפאר ידידים וואו איך קען פארשאפן די בילדער, האט איינער מציע געוועהן איך זאל ב...

איך זוך די הספד וואס דער סאטמאר׳ער רב ז״ל האט געזאגט ביי זיין טאכטערס לוי׳,
ס׳איז געדרוקט אין די חידושי תורה פון ווינטער תשי״ד, ס׳איז נישטא אויף אוצר החכמה.

וועלכע יאהר איז די רבי ז״ל געוועהן אין אמעריקע און געבעטן די באקאנטע היתר פון טשימפער רב ז״ל צו קענען פירן דעם סדר אויך דעם צווייטען טאג, (יו״ט שני של גליות) כאטש ס׳איז געוועהן דעתו לחזור?

וואו איז געדרוקט דער תשובה?

.

הייסטעס אז בעצם פארשטייסטו אויך אז פון בלויז קוקן אויף די בילדער איז דאס זיכער נישט דער שענדישובער רב, ביזטו יעצט געקומען מיט א מקור, אז אויב איינער זאגט אנדערש קריגט ער זיך שוין מיט א מקור מוסמך... #קאפ_אין_וואנט די ווארט איז נישט מקור די בילד קומט נישט פון נייע אנטדעקטע ארכיוון און מ'דארף יעצט צו...

חמרא! דאס איז ביי מיר ברור אז דו ביסט גערעכט! איידער מ׳טענה׳ט זיך, ניתי ונחזה דא האט איר דעם שענדישוב׳ער A5745C5A-AABD-4E4E-9864-C50B800E1696.jpeg A63DAE73-2DDD-47A4-9699-C30B2AFFB9D2.jpeg א) ווי איר זעהט אינעם בילד איז דער שענדישוב׳ערס בארד זעהר אויסגעפליקט, און דער סטאשוב׳ער האט מער א פיללע ב) דער...

בד"ה ברוך יודא שניצלער פון ר' מאיר בעל הנס יעצט ביינאכט איז די יארצייט פון ר' מאיר בעל הנס והיא לפלא אח הזמר: הגבאי המיתולוגי נפטר בפתאומיות בארה"ב נפטר בשבת באופן פתאומי הגבאי של כולל שומרי החומות, רבי ברוך יהודה שניצלער ז"ל , שהיה מחשובי חסידי סאטמר • אחיו של יבדל לחיים טובים - הבע...

איך האב געהערט פון רבי חיים יענקל ציעשנוב׳ער אז חסידים האבן גערעדט אין שינאווא פון בעל שם טוב, אינמיטן איז דער שינאווא׳ער רב אריינגעקומען און געפרעגט וואס מ׳רעדט, האט מען אים געזאגט מ׳רעדט פונעם בעל שם, האט ער געזאגט, וואס דארף מען גיין ביזן בעל שם, דער ראפשיצער רב איז אויך געוועהן א בעל שם...
זי״ע

יעצט געזעהן אין אשכול פין רבינו ז''ל וואס הרב בעל ידיעות שונות שרייבט אז נאר זרע קודש האט דער ראפשיצער רב געשריבן ווער האט געשריבן אילה שלוחה אמרי שפר דערמאן איך מיך יעצט כמדומה אז ר''ר מענדעלע זוהן ר' נתן.. האט עס געשריבן דער ספר זרע קודש, האט נישט דווקא דער ראפשיצער רב אלעס אליין געשריבן, טייל קו...

לאלתר לחיים האט געשריבן:יש בידי כמה ניגונים קדושים ממנו שאינו ידוע

נו! אל תמנע טוב,
לייגטס ארויף, דער עולם זאל הנאה האבן.

יאך האב געהערט אז דער "אמרי נועם" האט געזונגען דעם ניגון פון רבין ר' הירש, יש לומר אז ער האט עס נאך געהערט פון פאטער, אדער האט מעלער געמישט... אבער דער ניגון 'מלאכים שרפים' הערט זיך נישט פאסיג צו אזמר בשבחין, ס'איז עפעס נישט די סארט וואס מ'האט געזונגען אין גאליציע אויף דעם שטיקל. ויש לייש...

דער באבוב׳ער רב זצ״ל פלעגט דערציילן, אז דער רבי ר׳ אליעזר׳ל פון דזיקוב איז געווען אין רוזין, אין ר׳האט געוואלט אריינגיין, אין די גבאים האבן נישט געוואלט עפענען די טיר פאר אים, ווייל דער רוזינער איז געזיצען דעמאלטס פאדביקות׳ט האבן די גבאים מורא געהאט צי עפענען די טיר, האבן זיי געזאגט אז די ווילס קענ...

ס׳ווייסט עימעציר אינפארמאציע אויף ר׳ נפתלי שיף מגארליץ, בן ר׳ חיים שיף מטורנא, חתן רבי נפתלי ליזענסקער,
מתי נולד, מתי נפטר, וכו׳.

צו וועם האט דער גארליצער רב חתונה געהאט בזיווג שני?

ידיעות שונות האט געשריבן:המשך רשימת תלמידי ראפשיץ
(מספר ממלכת החכמה - אלפסי)
רבי אברהם לייב שווארץ אב"ד מאד

זאג פאר אלפסי אז דער קול ארי׳ איז געבוירן תקפ״ד און דער ראפשיצער רב איז אוועק תקפ״ז.

ווי קען מען פארגעס'ן פון 'אדון עולם'! דער ניגון איז דען א בעלזער ניגון? (שמעתי בבאבוב איך ששרים את זה עם שינויים) ווען מ׳רעדט פון בעלזער ניגונים דארף מען פארשטיין, אז בעלז האט קיינמאל נישט געהאט קיין ניגונים, אפילו די פאר מקורות׳דיגע ניגונים וואס מ׳האט געזינגען איז אויך נישט געוועהן קיין בעלזער ניג...

דא קענט איר נאכאמאל זעהן וואס ״געדיך אוואש״ האט אויבן געשריבן:

געדיך אוואש האט געשריבן:ה"קאלפיק" ...כשבאמצע גובהו ניכר פס הכהה הנקרא "גראץ" שעובר לאורך השדרה של החיה.

דא האט איר דעם אמרי אמת מיט א קאלפיק

איינס האט געשריבן:און יצעט למעשה ווי אזוי האבן די בעלזער געמאכט אזא ביטערן טעות?

לב מלכים ושרים ביד ד׳, איין באשעפער ווייסט...

דער בילד וואס ״שטאלצער יוד״ האט געברענגט איז א קאלפיק, איר קענט זעהן אז ס׳איז ליכטיגער, א פוילישער שטריימל וואלט געדארפט זיין מער שווארץ. די פוילישע רבנים זענען אויך געגאנגען קאלפיקעס און א יומי דפגרא פונקט ווי די גאליציאנער רבנים, איך האב אבער געהערט אז דער גור׳ער רבי -דער אמרי אמת- איז נאר געגאנגע...

.

דו מיט דיינע בילדער, ביסטו נאך בעסער מסביר וואס איך זאג, דער עולם זאל גוט קוקן אויף די בילדער פון ר׳ ״איינס״ וועט מען טאקע זעהן, וויאזוי דער שטריימל איז געווארן מער און מער מאדערען, און פארגעשריטן, מ׳האט מער אויסגעצויגן די שווענץ און שענער אויסגעקעמט, און צו דיר ר׳ איינס (איך האב נאך ביזדערווייל האפ...

זאג מיר דו: ביידע זענען פון די זעלבע האר? ניין! און נאכאמאל ניין, ס׳איז נישט דער זעלבער האר, ס׳איז אן אנדער בעל חי׳, און דאס איז א וויידל, און דאס איז פון די פעל. קוק נאכאמאל וואס ״געדיך אוואש״ האט געשריבן. ביידע זענען שווארטץ? נאכאמאל ניין! א פוילישע שטריימל איז שווארץ און א ספאדיק איז טונקל ברוין...

דא האט איר דער בעלז׳ער רב׳ס פאטער מיטן ספאדיק,
יעצט זאג מיר צי ס׳איז אפילו א חוט השערה ענדליך צום היינטיגן רבי׳ס פוילישע שטריימל...

זעה איך יעצט אז גערער רבי גייט אויך עפעס א אנדער מלבוש פון וואס די פוילישע רביס זענען געגיינגען לינקס איז דער אמרי אמת מיטן פולישן שטריימל (נישט ספאדיק) און רעכטס איז געגער רבי מיט א ספאד.. ניין מיט א נישט-ספאדיק און נישט-פולישן-שטריימל. ווייסט איינער ווי אזוי מ'רופט די זאך וואס ליגט אויפן רבינס קא...